X Gc 733/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 21 lipca 2017r. skierowanym przeciwko (...) Business Park spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. powódka M. M. wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 122 637,15zł. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 kwietnia 2017r. Uzasadniając zgłoszone żądanie pełnomocnik powódki wskazał, iż strony wiązała umowa najmu lokalu użytkowego, na podstawie której powódka uiszczała pozwanej opłaty odpowiadające kosztom dostarczenia do przedmiotowego lokalu mediów. Pomimo tego, wynajęty powódce lokal pozbawiony został dostaw koniecznego do prowadzenia działalności gospodarczej prądu, to zaś koniecznym uczyniło wynajęcie przez nią agregatu prądotwórczego, koszt korzystania z którego wyraził się kwotą dochodzoną pozwem (pozew k. 3 – 6).

Zapadłym w dniu 11 sierpnia 2017r. nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty k. 90). We wniesionym od powyższego nakazu sprzeciwie pełnomocnik pozwanej powołując się na zapisy wiążącej strony umowy najmu ograniczające odpowiedzialność pozwanej za szkodę wyrządzoną nienależytym wykonaniem umowy jedynie do przypadków wyrządzenia takiej szkody umyślnie wniósł o oddalenie powództwa w całości. Niezależnie od powyższego, pełnomocnik pozwanej zanegował również wysokość poniesionej przez powódkę szkody, wskazał bowiem, iż w przypadku mających miejsce w sposób niezakłócony dostaw prądu do wynajętego powódce lokalu nie musiałby ona wprawdzie ponosić wydatków na agregat prądotwórczy, niemniej jednak płaciłaby w dalszym ciągu za wykorzystywaną przez siebie energię elektryczną (sprzeciw k. 96 – 99).

Odpowiadając na powyższe stanowisko pełnomocnik powódki podniósł, iż przerwę w dostawie prądu koniecznego do prowadzenia przez powódkę działalności gospodarczej traktować należy jako szkodę wyrządzoną umyślnie a to z tego względu, iż w prowadzonej z powódką korespondencji pozwana jako przyczynę odcięcia prądu wskazała prace prowadzone przez podmiot trzeci podczas gdy w rzeczywistości przyczyną tą było zaprzestanie wnoszenia przez pozwaną opłat za prąd i to pomimo regularnego otrzymywania od powódki środków wystarczających do poniesienia takich opłat (pismo k. 119 – 123).

Sąd ustalił, co następuje:

Na podstawie zawartej w dniu 10 kwietnia 2016r. umowy najmu pozwana wynajęła powódce położony w Ł. przy ul. (...) lokal użytkowy dla potrzeb świadczenia usług ślusarskich. Wedle par. 9 ust. 1 powyższej umowy jej integralną część stanowiły tak zwane ogólne warunki umowy najmu (umowa k. 8 – 13, zeznania świadka G. M. k. 171). W par. 5 ust. 4 pkt c) powyższych owun powódka zobowiązała się również do uiszczania na rzecz pozwanej opłat eksploatacyjnych, w tym również opłat za instalację zasilania elektrycznego (owun k. 21). W par. 9 ust. 1 owun zastrzeżono jednocześnie, iż pozwana nie będzie ponosić wobec powódki żadnej odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu niewykonania bądź też nienależytego wykonania umowy, chyba że szkoda taka zostałaby wyrządzona wynajmującemu umyślnie. W szczególności zaś zwolnienie pozwanej od odpowiedzialności dotyczyć miało jakichkolwiek szkód lub też niedogodności spowodowanych tymczasową przerwą w dostawie energii (owun k. 21).

Pismami z dnia 27 października 2016r. powódka powiadomiła pozwaną, iż w związku trwającą od godziny 11 dnia 25 października 2016r. przerwą w dostawie prądu wynajmowany jej lokal nie nadaje się do użytku. W tym samym piśmie powódka zapowiedziała jednocześnie skorzystanie z agregatu prądotwórczego, jak również to, iż po wznowieniu dostaw prądu wystąpi z żądaniem obniżenia należnego od niej czynszu o koszty skorzystania z powyższego agregatu (pisma k. 28, 32). Na skorzystanie z takiego rozwiązanie powódka zdecydowała się po około 2 dniach od wyłączenia prądu, bez niego bowiem niemożliwe było bowiem dalsze korzystanie z urządzeń służących powódce do prowadzenia jej działalności gospodarczej. Z uwagi na terminowy charakter zawieranych przez powódkę kontraktów nawet kilkudniowa przerwa w dostawie prądu spowodować może negatywne konsekwencje. Bezpośrednio po wyłączeniu prądu zatrudniany przez pozwaną elektryk zapewniał powódkę, iż przerwa w dostawach energii elektrycznej spowodowana jest awarią i ma charakter jedynie chwilowy. Stanowisko pozwanej w tym zakresie uległo zmianie w dniu następnym, kiedy to reprezentujący pozwaną R. B. zakomunikował powódce, iż przerwa w dostawach prądu potrwa jeszcze przez okres 2 – 3 dni. Po usłyszeniu tej informacji powódka regularnie co drugi dzień wydzwaniała do R. B. z zapytaniem o aktualne informacje na temat daty włączenia prądu, za każdym razem jednak R. B. zapewniał ją, że włączenie prądu to kwestia kilku najbliższych dni. Sytuacja taka utrzymywała się do stycznia 2017r., kiedy to R. B. zaprzestał odbierania telefonów od powódki jak również odpowiadania na jej wiadomości elektroniczne. Wtedy też powódka zaczęła kontaktować się osobiście z jednym z członków zarządu pozwanej, co jednak niczego nie zmieniło, powtarzał on bowiem jedynie deklaracje, które powódka słyszała wcześniej od S. (...). W prowadzonych z nim rozmowach w okresie wcześniejszym powódka informowała go, iż koszt korzystania z agregatu prądotwórczego, to około 2 000 – 2 500zł. w skali dnia. Wynajęcie tańszego w eksploatacji agregatu nie było możliwe, nie wystarczyłby on bowiem do zasilania wykorzystywanych przez powódkę maszyn, o czym powódka przekonała się próbując początkowo skorzystać z urządzenia tańszego w eksploatacji. Ze swej strony S. B. zapewniał z kolei, iż rozwiązaniem tego problemu stanie się albo obniżenie czynszu, albo też skorzystanie z polisy ubezpieczeniowej. Członek zarządu pozwanej, z którym powódka nawiązała kontakt po utracie go ze S. B. nie potwierdził gotowości pozwanej do naprawienia poniesionej przez powódkę szkody, a to z tego względu, iż szkoda ta miała wedle oceny nie zostać spowodowana działaniem umyślnym. Żadna z powyższych osób nigdy natomiast nie wspominała powódce o trapiących pozwaną problemach finansowych (zeznania świadka G. M. k. 171, zeznania powódki k. 218).

Gdyby powódce od samego początku wiadomym było, iż przerwa w dostawie prądu – jako spowodowana zadłużeniem pozwanej – przeciągnie się na tak znaczny okres czasu, wtedy zamiast wynajmować agregat prądotwórczy zdecydowałaby się przenieść swoją działalność gospodarczą do innego lokalu (zeznania powódki k. 218).

Odpowiadając na kierowaną przez powódkę korespondencję pozwana poinformowała powódkę, iż przerwa w dostawie prądu spowodowana jest uszkodzeniem przewodu energetycznego w trakcie robót ziemnych prowadzonych na innej nieruchomości przez spółkę (...), co nastąpić miało w dniu 12 marca 2015r. (pismo k. 33). Awaria powyższa już wtedy spowodowała przerwę w dostawie prądu, co naraziło pozwaną jak również spółkę (...) jako drugą współwłaścicielkę nieruchomości przy ul. (...) na roszczenia odszkodowawcze ze strony najemców tejże nieruchomości. O wystąpieniu z powyższymi roszczeniami obie współwłaścicielki poinformowały spółkę (...), ta zaś zadeklarowała ich zgłoszenie swojemu ubezpieczycielowi (pisma k. 185 – 187)

Na fakt braku prądu w wynajmowanym powódce lokalu pozwanej zwrócono uwagę w kolejnym skierowanym do niej piśmie z dnia 17 listopada 2016r. (pismo k. 29 – 31, dowód nadania k. 31).

Na wystosowane w dniu 9 lutego 2017r. przez powódkę zapytanie spółka (...) odpowiedziała, iż przyczyną mającej miejsce w okresie od 25 października 2016r. do 19 stycznia 2017r. przerwy w dostawie prądu było zadłużenie pozwanej spowodowane brakiem opłat za dostarczany jej prąd, jak również, że dostawy te wznowiono niezwłocznie po uregulowaniu zaległych rachunków w dniu 19 stycznia 2017r. Wyłączenie prądu w dniu 25 października 2016r. poprzedzone zostało wcześniejszym wezwaniem do zapłaty powyższych należności, w którym to wezwaniu uprzedzono jednocześnie, iż brak płatności skutkować będzie wyłączeniem prądu. Przyjętą praktyką jest, iż wezwanie takie kieruje się po około 3 miesiącach od wystąpienia zaległości w opłatach za prąd (pisma k. 34, 37, zeznania świadka M. O. k. 170). W dacie, kiedy powódka była najemcą należącego do pozwanej lokalu użytkowego, prąd do niego dostarczany był na podstawie umowy terminowej, zawartej na okres 6 lat licząc od dnia 30 czerwca 2016r. (umowa k. 189 – 190).

W dniu 29 marca 2017r. pełnomocnik powódki wezwał pozwaną do zapłaty w terminie 7 dni od doręczenia wezwania kwoty 120 163,80zł. tytułem równowartości poniesionych przez powódkę wydatków na wynajem agregatu jak również zakup paliwa do niego (wezwanie k. 36, potwierdzenie nadania k. 35).

W okresie przerwy w dostawie prądu powódka tytułem wynajmu agregatu prądotwórczego oraz jego tankowania w okresie od dnia 27 października 2016r. do dnia 19 stycznia 2017r. poniosła wydatki w kwotach wynoszących:

I 28 290zł. (faktura k. 39, potwierdzenia przelewów k. 41 - 42);

II 25 830zł. (faktura k. 43, potwierdzenie przelewu k. 45);

III 19 065zł. (faktura k. 46).

Należności powyższe regulowane były przez powódkę w drodze przelewów środków pieniężnych bądź też w drodze wykonywania na rzecz wynajmującego agregat usług, wynagrodzenie za które podlegało kompensacie z wierzytelnościami o zapłatę czynszu najmu agregatu (stanowisko powódki k. 195).

Niezależnie od powyższego powódka ponosiła też koszty zakupu oleju napędowego opiewające na łączną kwotę 49 452,15zł. Jednym ze składników powyższych kosztów były wydatki na wykonanie dodatkowej usługi serwisowej, niskie temperatury uniemożliwiły bowiem natychmiastowe uruchomienie agregatu (faktury k. 51 – 87, pismo k. 175 - 176).

W okresie wcześniejszym, w miesiącach lipiec – wrzesień 2016r. koszty dostawy energii elektrycznej do lokalu powódki wyrażały się kwotami wynoszącymi odpowiednio: 5 749,60zł., 4 146,29zł. oraz 5 705,36zł. (faktury k. 107 – 109). Co się tyczy miesiąca maja 2016r., to koszt dostawy prądu do lokalu powódki wyraził się kwotą 2 116,03zł., w czerwcu zaś 2016r. kwotą 2 654,39zł. (faktury k. 128, 130). W miesiącu październiku 2016r. koszt ten wyraził się kwotą 4 960,13zł. (faktura k. 140)

Po wznowieniu dostaw prądu do lokalu powódki płaciła ona z tego tytułu kwoty wynoszące:

I 5 564,61zł. za luty 2017r. (faktura k. 153 – odwrót);

II 6 500,08zł. za marzec 2017r. (faktura k. 159);

III 5 309,44zł. za kwiecień 2017r. (faktura k. 164 – odwrót).

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie pozwu zasługuje na częściowe uwzględnienie. Okolicznością niesporną między stronami był fakt wynajęcia przez powódkę agregatu prądotwórczego wymuszony wyłączeniem prądu, bez którego powódka nie była w stanie kontynuować swojej działalności gospodarczej. Ze swej strony pozwana nie kwestionowała tego również, iż zdarzenie powyższe stanowi dla powódki źródło szkody majątkowej, jako okoliczność zaś wyłączającą obowiązek jej naprawienia powołała wyłącznie zapis par. 9 ust. 1 owun, wedle którego odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanej wynikająca z nienależytego wykonywania umowy najmu pozwanej względem powódki ograniczać miała się do przypadków wyrządzenia szkody w sposób umyślny. Zdaniem sądu nie sposób jednak podzielić stanowiska, jakoby nienależyte wykonywanie przez pozwaną umowy najmu skutkujące narażeniem powódkę na koszt wynajęcia i eksploatacji agregatu prądotwórczego miał mieć charakter działania jedynie nieumyślnego. Jak wskazuje się w literaturze prawniczej, w wypadku winy umyślnej sprawca chce wyrządzić drugiemu szkodę ( dolus directus ) lub co najmniej świadomie godzi się na powstanie takiego skutku ( dolus eventualis ). W ocenie sądu, w niniejszej sprawie do czynienia mamy z tą drugą postacią winy umyślnej, czyli z zamiarem ewentualnym. Za okoliczność świadczącą o braku takiego zawinienia nie może żadną miarą uznany zostać fakt spowodowania przez pracowników spółki (...) awarii z dnia 15 marca 2015r., skoro bowiem powódka korzystała z przedmiotu najmu nieprzerwanie przez okres ponad półrocza dzielącego podpisanie przez nią umowy z pozwaną od odcięcia prądu, do jakiego doszło w dniu 27 października 2016r., to w dacie zawierania pomiędzy stronami najmu awaria ta musiała być usunięta w zakresie umożliwiającym zaopatrywanie wynajętej powódce nieruchomości w prąd. Fakt zaś, iż spowodowana przez spółkę (...) awaria wobec częściowego jedynie jej usunięcia – jak utrzymuje obecnie strona pozwana - stać się miała przyczyną zawarcia terminowej umowy na dostawy prądu, uznać należało w okolicznościach niniejszej sprawy za o tyle nieistotny, iż umowa ta przewidywała zaopatrywanie wynajmowanej powódce nieruchomości do roku 2021, na długo zatem po przerwie w takich dostawach, które zmusiły powódkę do wynajęcia spornego agregatu (pismo k. 183 – 184). Tym samym też terminowy charakter powyższej umowy nie miał znaczenia dla konieczności wynajęcia agregatu w okresie pomiędzy końcem października 2015r. a dniem 19 stycznia 2016r., kiedy to na skutek zapłaty przez pozwaną zaległych rachunków wznowiono dostawy prądu.

Jak zatem wynika z powyższego, próba obarczenia odpowiedzialnością za szkodę powódki podmiotu trzeciego – spółki (...) stanowi jedynie próbę uchylenia się od odpowiedzialności za własne nieprawidłowości, jakich pozwana dopuściła się względem powódki. W mniejszej sprawie nienależyte wykonanie umowy najmu przez pozwaną polegało na zaprzestaniu wnoszenia opłat za dostarczany do jej nieruchomości prąd, co z oczywistych względów skutkować musiało jego wyłączeniem. Ze skutkiem takim pozwana jako profesjonalny uczestnik obrotu gospodarczego musiała się liczyć. Co istotne dla oceny zawinienia pozwanej, dopuściła ona do powstania zaległości wobec dostarczającej jej prąd spółki (...) pomimo tego, iż środki na opłacanie rachunków z tego tytułu uzyskiwała regularnie od powódki. Równie istotną dla oceny charakteru zawinienia pozwanej okolicznością jest fakt, iż zamiast na samym początku poinformować powódkę o rzeczywistym charakterze przyczyny wyłączenia prądu pozwana zdecydowała się zwodzić ją zapewnieniami, iż przerwa w dostawach energii elektrycznej spowodowana jest awarią, czas usunięcia której zamykać miał się w okresie kilku najbliższych dni. Decydując się na udzielanie powódce nieprawdziwych informacji pozwana doprowadzała tym samym do stałego zwiększenia rozmiaru szkody wywołanej przedłużającym się okresem korzystania z agregatu prądotwórczego, logicznym jest bowiem, iż opierając się zapewnieniach pozwanej o krótkotrwałym jedynie wyłączeniu prądu powódka wolała korzystać z zastępczego źródła prądu zamiast niezwłocznie zdecydować się na rozwiązanie przewidziane w przepisie art. 664 par. 2 kc. w postaci wypowiedzenia najmu ze skutkiem natychmiastowym.

Tym samym też teza o nieumyślnym wyłącznie zawinieniu pozwanej żadną miarą nie może się ostać, jak wskazano bowiem już wyżej, pozwana musiała spodziewać się tego, iż spółka (...) wobec narastającego zadłużenia pozwanej nie zechce zaopatrywać jej dalej w prąd charytatywnie, co niechybnie skończyć będzie musiało się jego wyłączeniem, skutki zaś tego bezpośrednio uderzą w powódkę, jako tę, która w zagrożonej odcięciem prądu nieruchomości prowadzi działalność gospodarczą bazującą na ciągłym wykorzystywaniu prądu. W ocenie sądu wszystkie przedstawione wyżej okoliczności jednoznacznie wskazują, iż decydując się na zaprzestanie regulowania opłat za prąd pozwana wprawdzie nie chciała – jak ma to miejsce przy zamiarze bezpośrednim - narażenia powódki na związane z tym straty, niemniej jednak przynajmniej godziła się na taką szkodę, co samo w sobie wystarczające jest do przypisania jej winy umyślnej w postaci zamiaru ewentualnego. Wobec powyższego podzielić należało w całej rozciągłości stanowisko pełnomocnika powódki, wedle którego powoływane przez pozwaną wyłączenie odpowiedzialności nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie. Jako prawnie nieskuteczne w świetle przepisu art. 473 par. 2 kc. ocenić należało wreszcie zawarte w par. 9 ust. 1 owun zastrzeżenie wyłączające z góry jakąkolwiek odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanej za szkody wyrządzone zaprzestaniem dostarczania prądu, stosownie bowiem do powołanego wyżej przepisu zastrzeżenie takie w zakresie wyłączającym szkodę wyrządzoną umyślnie, taką zatem, z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie, uznać należało za nieważne.

Konsekwencją powyższego jest ciążący na pozwanym z mocy art. 471 kc. obowiązek naprawienia poniesionej przez powódkę szkody. Zgodnie z dominującą zarówno w literaturze prawniczej jak i w orzecznictwie teorią różnicy, szkodę definiuje się jako różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym a stanem hipotetycznym, zatem tym, który by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Przy takim rozumieniu szkody zobowiązany do jej naprawienia powinien przywrócić taką sytuację gospodarczą, jaka by istniała, gdyby nie nastąpiło zdarzenie będące źródłem szkody (A. O. za szkodę majątkową szkoda na mieniu i osobie, Oficyna (...)r., str. 33, 38 - 39). W realiach niniejszej sprawy oznacza to konieczność zrekompensowania powódce wydatków związanych z koniecznością zapewnienia dla potrzeb swojej działalności możliwości korzystania z energii elektrycznej przy jednoczesnym pomniejszeniu sumy powyższych wydatków o opłaty za prąd, jakie powódka musiałaby ponieść w ramach zawartej z pozwaną umowy najmu przy założeniu prawidłowego jej wykonywania przez pozwaną. Konieczność taka opiera się na założeniu, iż skoro zasądzone powódce odszkodowanie przywrócić ma jej majątek do stanu, któryby istniał, gdyby nie nagłe wyłączenie prądu, to tym samym nie sposób zignorować faktu, iż w przypadku rzetelnego wywiązywania się przez pozwaną z jej obowiązków wynajmującego powódka w objętym żądaniem pozwu okresie czasu nie poniosłaby wprawdzie wydatków na wynajem i eksploatację agregatu, niemniej jednak w dalszym ciągu ponosiłaby koszty energii elektrycznej dostarczanej do wynajmowanego jej lokalu na dotychczasowych zasadach. Mając powyższe na uwadze, przy uwzględnieniu faktu, iż rachunki za prąd w okresie czasu obejmującym maj – wrzesień 2016r. oraz luty – kwiecień 2017r., a zatem w miesiącach, w których energia elektryczna dostarczana była do lokalu powódki nieprzerwanie, wyraziły się łączną kwotą 42 705,48zł., przyjąć należało na tej podstawie, iż wystawiane przez pozwaną z powyższego tytułu faktury opiewały średnio na 5 338,18zł. Na tej też podstawie przyjąć należało, iż w okresie od listopada 2016r. do stycznia 2017r. powódka tytułem rachunków za prąd zapłaciłaby w przybliżeniu około 16 014,55zł. Prócz tego roszczenie powódki pomniejszyć należało o 5/31 kwoty 5 338,18zł. tytułem wydatków na prąd z dotychczasowego źródła przez 5 dni października 2016r. oraz 19/31 tytułem takich samym wydatków przez 19 dni stycznia 2017r., a zatem o zaoszczędzoną we wskazanym okresie kwotę 4 132,78zł. Ostatecznie roszczeniu odszkodowawczemu powódki udzielono ochrony za kresie kwoty 102 489,82zł. stanowiącej różnicę pomiędzy dochodzoną pozwem kwotą 122 637,15zł. a kwotą 20 147,33zł. tytułem wydatków zaoszczędzonych w związku z niewywiązywaniem się przez pozwaną z obowiązków wynajmującego, dalej idące zaś żądanie pozwu podlegało oddaleniu jako pozbawione usprawiedliwionych podstaw.

Rozstrzygnięcie o należnych powódce na podstawie art. 481 par. 1 kc. odsetkach za opóźnienie zapadło przy uwzględnieniu faktu wysłania do pozwanej w dniu 29 marca 2017r. wezwania do zapłaty dochodzonej pozwem należności przy jednoczesnym zakreśleniu 7 dniowego termu spełnienia świadczenia.

Wobec utrzymania się przez powódkę z żądaniem pozwu w 84% na podstawie art. 100 kpc. orzeczono o stosunkowym rozdzieleniu kosztów.

Z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki