UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 lipca 2018r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu odwołania P. O. od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. z dnia 12 września 2016r. znak: (...), zmienił zaskarżone orzeczenie i poprzedzające je orzeczenie Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. z 17 lipca 2016r., znak: (...), w ten sposób, że zaliczył odwołującego P. O. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe z symbolem niepełnosprawności „04-O” oraz wskazał, że odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy, a także, że istnieje konieczność zaopatrzenia w środki pomocnicze, tj. aparaty słuchowe obu uszu oraz okulary korekcyjne, pomoce optyczne, np. lupy. W pozostałym zakresie odwołanie podlegało oddaleniu.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w W. orzeczeniem z dnia 11 lipca 2016r. zaliczył P. O. do lekkiego stopnia niepełnosprawności na stałe wskazując symbole niepełnosprawności: 04-O 05-R. Orzeczeniem z 12 września 2016r. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. uchylił zaskarżone orzeczenie w części dotyczącej symboli niepełnosprawności, wskazując symbole: 04-O 05-R 03-L. W obu ww. orzeczeniach nie wskazano, by w przypadku odwołującego konieczne było zaopatrzenie w środki pomocnicze konkretnego rodzaju, tj. aparaty słuchowe do obu uszu (w orzeczeniu MZON wskazano według zaleceń lekarza). Wskazano zaś, że odwołujący nie wymaga korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji oraz, że jest zdolny do wykonywania pracy zgodnie z możliwościami psychofizycznymi. Jednocześnie określono, że odwołujący nie spełnia przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012r. poz. 1137 ze zm.).

Z opinii biegłego sądowego ortopedy – traumatologa, przeprowadzonej na zlecenie Sądu Rejonowego, wynika, że u odwołującego występuje chód powolny, bez utykania, spłaszczenie lordozy lędźwiowej, bolesność uciskowa wyrostków kolczystych kręgów L4, L5 i SI oraz mięśni przykręgosłupowych obustronnie, a także wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych odcinka lędźwiowego. Odwołujący nie wykonuje żadnego ruchu w obrębie kręgosłupa piersiowo-lędźwiowego. Biegły stwierdził ograniczenie zakresów ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa - zgięcie i prostowanie po 30° (norma wynosi 40°), ruchy skrętu w prawo i w lewo po 40° (norma wynosi 60°), niewielkie ograniczenie zgięcia w stawach kolanowych – do 130°, objawy chondropatii przedziałów rzepkowo-udowych stawów kolanowych, niewielkie ograniczenie zgięcia w stawach biodrowych - do 120°, bez niedowładów kończyn dolnych i kończyn górnych, objawy rozciągowe Lasegue’a dodatnie obustronnie przy 45°, próba Romberga ujemna. Stwierdzono dyskretne zmiany zwyrodnieniowe w obu łąkotkach, nasilone zmiany zwyrodnieniowe ze zwężeniem przestrzeni międzykręgowych, stwierdzono nasilone zmiany zwyrodnieniowe, zwężenie krążków międzykręgowych L3 L4 i L5 S1, osteofit górnej krawędzi głowy III kości śródstopia, zmiany zapalne w obrębie pochewek ścięgnistych prostowników i zginaczy. Odwołujący może wykonywać lekkie prace fizyczne. Schorzenia układu ruchu spełniają kryteria lekkiego stopnia niepełnosprawności, nie dają podstaw do przyznania karty parkingowej. Odwołujący nie wymaga zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, nie wymaga opieki i pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, nie ma konieczności korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji. Osteofit głowy III kości śródstopia nie powoduje niezdolności do pracy zarobkowej. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego nie wymagają noszenia kołnierza ortopedycznego.

Na podstawie opinii biegłego sądowego specjalisty chorób oczu Sąd Rejonowy stwierdził, że w zakresie schorzeń okulistycznych P. O. cierpi na praktyczną ślepotę oka lewego w następstwie przebytego zakrzepu żylnego siatkówki i jaskry w tym oku oraz obniżenie ostrości wzroku do dali i bliży (ostrość wzroku oka prawego – 0,1-0,2 z korekcją +1,0 dioptria sferyczna, ostrość wzroku oka lewego – liczenie palców przed okiem). Na dnie oka prawego i lewego zaawansowane zmiany jaskrowe tarczy nerwu wzrokowego (tzw. zagłębienie jaskrowe), a w oku lewym zmiany pozakrzepowe. Obniżenie ostrości widzenia w oku prawym dość znaczne (do 0,1-0,2), co powoduje praktycznie całkowitą niezdolność do wykonywania pracy i umiarkowany stopień niepełnosprawności o symbolu 04-O. Stan ma charakter trwały, gdyż wynika prawdopodobnie z uszkodzenia (częściowego zaniku) nerwu wzrokowego na tle jaskry lub schorzenia w obrębie centralnego układu nerwowego. Istnieje konieczność zaopatrzenia w środki pomocnicze takie jak okulary korekcyjne, pomoce optyczne np. lupy. Odwołujący z przyczyn okulistycznych nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji i nie istnieje konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, nie spełnia warunków do uzyskania karty parkingowej. Z kolei w oparciu o opinie biegłych sądowych otolaryngologów ustalono, że u odwołującego występuje postępujący niedosłuch zmysłowo-nerwowy, prawdopodobnie pochodzenia genetycznego. Odwołujący korzysta z aparatu słuchowego na lewe ucho, kontakt słowny jest nieco utrudniony. Cierpi na obustronny niedosłuch czuciowo-nerwowy do 40 dB dla tonów niskich oraz 70 dB dla tonów wysokich. Z przyczyn otolaryngologicznych jest niepełnosprawny w stopniu lekkim, a naruszenie sprawności organizmu jest trwałe, zaś symbol niepełnosprawności to 03-L. W przypadku P. O. istnieje konieczność zaopatrzenia w dwa aparaty słuchowe, aby zapewnić mu słyszenie kierunkowe i poprawę komfortu odbioru informacji akustycznej, nie istnieją wskazania do stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, nie istnieje konieczność korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji oraz z powodów otolaryngologicznych nie spełnia przesłanek do uzyskania karty parkingowej zgodnie z art. 8 ust. 3a pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu dokumentację medyczną oraz opinie biegłych sądowych z zakresu: chorób oczu, ortopedii traumatologii oraz otolaryngologii, które zostały wydane po zbadaniu odwołującego oraz po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną. Poza tym biegli szczegółowo oraz wyczerpująco odpowiedzieli na pytania Sądu, a zatem ich opinie stanowią wiarygodny materiał dowodowy. Dodatkowo Sąd Rejonowy podkreślił, że biegła sądowa otolaryngolog M. A. w wydanej opinii zawarła tożsame wnioski jak biegły otolaryngolog Z. K., w związku z czym przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd I instancji oparł się na opiniach obu biegłych.

Dokonując rozważań prawnych Sąd Rejonowy wskazał, że przedmiotem rozpoznania była kwestia zaliczenia P. O. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z przyczyn 04-O 05-R i 03-L i zmiana orzeczenia w zakresie punktów 1, 5, 6 i 9.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że zgodnie z art. 6b ust. 3 ustawy oraz § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2015r., poz. 1110) w orzeczeniu o niepełnosprawności, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte symbol przyczyny niepełnosprawności, data lub okres powstania niepełnosprawności, okres na jaki orzeczono niepełnosprawność oraz wskazania dotyczące:

1) odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby;

2) szkolenia, w tym specjalistycznego;

3) zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej;

4) uczestnictwa w terapii zajęciowej;

5) konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby;

6) korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki;

7) konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;

8) konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji;

9) spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012r. poz. 1137, ze zm.), przy czym w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności spełnienie tych przesłanek może zostać stwierdzone jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna).

Natomiast odnośnie ustalenia stopnia niepełnosprawności odwołującego Sąd Rejonowy miał na uwadze treść art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz. 2046 ze zm.) który stanowi, że ustala się trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą:

1) znaczny;

2) umiarkowany;

3) lekki.

Zgodnie z art. 4 ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych:

- do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (ust. 1);

- do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (ust. 2);

- do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (ust. 3);

- niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację (ust. 4).

W rozpatrywanej sprawie Sąd Rejonowy – mając na uwadze art. 278 § 1 k.p.c. – oparł się na opiniach biegłych sądowych z zakresu otolaryngologii, ortopedii, a przede wszystkim na opinii (głównej oraz uzupełniającej) biegłego specjalisty chorób oczu. Na ich podstawie ustalił, że P. O. jest niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym na stałe z symbolem przyczyny niepełnosprawności 04-O oraz jest całkowicie niezdolny do pracy z przyczyn okulistycznych, a także, że istnieje konieczność zaopatrzenia odwołującego w środki pomocnicze, tj. aparaty słuchowe obu uszu oraz okulary korekcyjne, pomoce optyczne, np. lupy.

Odnośnie wskazań do odpowiedniego zatrudnienia Sąd Rejonowy wziął pod uwagę stwierdzenie biegłego sądowego okulisty, że obniżenie ostrości widzenia w oku prawym jest dość znaczne i powoduje u odwołującego całkowitą niezdolność do pracy i umiarkowany stopień niepełnosprawności.

W zakresie odwołania od punktu 5 orzeczenia WZON, dotyczącego konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie danej osoby, Sąd I instancji zważył, że P. O. jest osobą z naruszoną sprawnością narządu słuchu i wzroku i mając na względzie opinie biegłych sądowych otolaryngologów oraz biegłego sądowego okulisty, zmienił orzeczenie o ustaleniu stopnia niepełnosprawności w tym zakresie. Przyjął istnienie konieczności zaopatrzenia odwołującego w środki pomocnicze, tj. aparaty słuchowe obu uszu, okulary korekcyjne oraz pomoce optyczne, np. lupy.

Odnośnie odwołania od punktu 6 orzeczenia o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, tj. korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, Sąd I instancji zważył, że wskazana instytucja ma charakter wyjątkowy. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U z 2015r., poz. 1110 t.j.) przy ocenie konieczności korzystania przez osobę zainteresowaną z:

1. systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji - bierze się pod uwagę, czy występuje ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania czynności stosownie do wieku, płci i środowiska, które uniemożliwia osiągnięcie niezależności ekonomicznej lub fizycznej;

2. ulg i uprawnień - bierze się pod uwagę, czy naruszenie sprawności organizmu stanowi utrudnienie w funkcjonowaniu osoby, które uzasadnia korzystanie z odpowiedniego zakresu i rodzaju ulg i uprawnień przysługujących na podstawie odrębnych przepisów;

3. uczestnictwa w terapii zajęciowej, przez co rozumie się rehabilitację w warsztacie terapii zajęciowej - bierze się pod uwagę, czy upośledzenie organizmu uniemożliwia podjęcie zatrudnienia, z tym że w przypadku osób upośledzonych umysłowo i psychicznie chorych przyjmuje się, że taki stan odpowiada orzeczeniu o co najmniej umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;

4. prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju - bierze się pod uwagę rodzaj niepełnosprawności, w szczególności, czy osoba porusza się na wózku inwalidzkim, jest leżąca, ma znaczne ograniczenia w przyjmowaniu pokarmów i innych czynnościach fizjologicznych.

Sąd Rejonowy wskazał, że uzyskanie uprawnień, o jakich mowa w punkcie 6 orzeczenia WZON, umożliwia ubieganie się o wsparcie w rozmaitych instytucjach, np. w ośrodku pomocy społecznej, o usługi opiekuńcze, zapis ten potwierdza bowiem konieczność pomocy innych osób i instytucji w codziennej egzystencji. Wsparcie to wiąże się z możliwością korzystania z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe i inne placówki – ustawa o pomocy społecznej przewiduje w szczególności następujące formy wsparcia dla osób niepełnosprawnych: zasiłek stały, zasiłek okresowy, pomoc w formie rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia, poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, specjalistyczne usługi opiekuńcze, usługi opiekuńcze i bytowe w formie rodzinnego domu pomocy, pobyt w mieszkaniu chronionym, czy prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Sąd Rejonowy, powołując się na opinie biegłych sądowych z zakresu ortopedii-traumatologii, chorób oczu oraz otolaryngologii, podkreślił, że ze względu na charakter schorzeń i dolegliwości, nie ma konieczności korzystania przez odwołującego z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, nie jest to w jego przypadku uzasadnione. To spowodowało, że we wskazanym zakresie odwołanie P. O. podlegało oddaleniu.

Analizując odwołanie od punktu 9 orzeczenia o ustaleniu stopnia niepełnosprawności Sąd I instancji miał na uwadze treść art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2017r. poz. 1260 ze zm.), zgodnie z którym kartę parkingową wydaje się:

1. osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;

2. osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

W ocenie Sądu Rejonowego P. O. nie spełnia ww. przesłanek, albowiem z opinii biegłego sądowego okulisty wynika, że jest osobą z ograniczoną sprawnością narządu ruchu, jednak nie powoduje to ograniczonej możliwości poruszania się. Podobnie wypowiedzieli się biegli sądowi z dziedziny ortopedii i otolaryngologii, akcentując że odwołujący nie spełnia przesłanek z ustawy Prawo o ruchu drogowym (art. 8 ust. 3a). W tym zakresie nie było zatem podstaw do uwzględnienia odwołania i również w tej części podlegało oddaleniu (wyrok sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe z dnia 6 lipca 2018r., k. 124, uzasadnienie wyroku, k. 127 – 131).

Apelację od wyroku z dnia 6 lipca 2018r. złożył w dniu 22 sierpnia 2018r. odwołujący P. O., zaskarżając wyrok w części obejmującej oddalenie odwołania w przedmiocie odmowy wydania karty parkingowej na podstawie art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym.

Odwołujący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie art. 8 ust. 3a pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym poprzez błędne rozpoznanie przesłanek uprawniających go do uzyskania karty parkingowej i wniósł o:

1. zmianę orzeczenia poprzez przyznanie uprawnienia do karty parkingowej,

2. dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka L. J. na okoliczność znacznie ograniczonej możliwości poruszania się.

W uzasadnieniu apelacji odwołujący wskazał, że w zaskarżonym wyroku Sąd Rejonowy potwierdził fakt występowania u niego licznych schorzeń kręgosłupa, wzroku i słuchu. Przy tym prawidłowo rozpatrzył kwestię stopnia niepełnosprawności, wydając orzeczenie na podstawie opinii biegłych sądowych, jednak nie uwzględnił opinii biegłej sądowej otolaryngolog M. C., wydanej w dniu 22 lipca 2015r. w analogicznej sprawie (sygn. akt: VII Ua 23/15, VI Uo 46/15), a w konsekwencji pominął ważny dowód potwierdzający zasadność żądania odwołującego. Wskazana opinia została oceniona jako wiarygodna i stanowiła podstawę pozytywnego rozstrzygnięcia sądowego. Według opinii M. C., niedosłuch obu uszu typu zmysłowo-nerwowego (odbiorczego) w stopniu średnim czyni odwołującego niepełnosprawnym w sposób trwały wg przyczyny 03-L, a stan zdrowia kwalifikuje go jako uprawnionego do uzyskania karty parkingowej. Odwołujący podkreślił - co zostało także odnotowane w opiniach lekarskich znanych Sądowi - że niedosłuch ma charakter postępujący i zagraża w przyszłości niepełnosprawnością wyższego stopnia. Dalej cytując M. C. wskazał, że „na orzeczenie umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z powodu schorzenia laryngologicznego ma również wpływ wada wzroku na jaką cierpi opiniowany, ponieważ zgodnie z literaturą medyczną oczy u niedosłyszących pomagają słyszeć". Zdaniem odwołującego zasadne jest podkreślenie wymogu kompleksowej oceny stanu zdrowia odwołującego, tj. uwzględniającej wszystkie schorzenia, które razem powodują znaczne ograniczenie jego sprawności w zakresie samodzielnego poruszania się.

Odwołujący podniósł również, że Sąd Rejonowy przyjął, że w zakresie schorzeń okulistycznych cierpi na praktyczną ślepotę lewego oka, co w połączeniu ze znacznym obniżeniem ostrości widzenia w prawym oku powoduje niemal całkowitą niezdolność do wykonywania pracy i umiarkowany stopień niepełnosprawności o symbolu 04-0. Na potwierdzenie tego zacytował fragment opinii biegłego sądowego okulisty R. S. i podkreślił, że poważne uszkodzenie narządu wzroku wraz z postępującym zanikiem słuchu jest zasadniczym zaburzeniem funkcji poznawczo-motorycznych człowieka. Dodatkowo narastające zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa uniemożliwiają mu poruszanie się bez sprzętu ortopedycznego. Zdaniem apelującego kompleksowa ocena stanu jego zdrowia wskazuje więc na konieczność uznania go za osobę o znacznie ograniczonej możliwości poruszania się, a zatem uprawnioną do uzyskania karty parkingowej (apelacja P. O. z dnia 20 sierpnia 2018r., k. 136 – 137).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja P. O. została oceniona jako bezzasadna.

Rozważania należy rozpocząć od wskazania, że w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie. Sąd Okręgowy podziela dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne i aprobuje argumentację prawną przedstawioną w motywach zaskarżonego wyroku. Nie zachodzi zatem potrzeba ich szczegółowego powtarzania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997r., II UKN 61/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999r., I PKN 521/98), zgodnie bowiem z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie V CSK 37/07, surowsze wymagania odnośnie do oceny zgromadzonego materiału i czynienia ustaleń na potrzeby wydania orzeczenia ciążą na Sądzie odwoławczym wówczas, gdy odmiennie ustala on stan faktyczny w sprawie niż to uczynił Sąd I instancji. Inaczej jest natomiast wtedy, gdy orzeczenie wydane na skutek apelacji zmierza do jej oddalenia, a tym samym utrzymuje w mocy ustalenia poczynione przez Sąd I instancji. W takim bowiem przypadku, jakkolwiek wyrok Sądu odwoławczego powinien opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach, za wystarczające można uznać stwierdzenie, że przyjmuje on ustalenia faktyczne i prawne Sądu I instancji, jako własne.

W rozpatrywanej sprawie P. O. zakwestionował w apelacji oddalenie odwołania w zakresie dotyczącym punktu 9 orzeczenia o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, a więc dotyczącym spełnienia przesłanek z art. 8 ust. 3a ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym. Sąd I instancji, badając wskazaną kwestię, dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych, okoliczność spełnienia przesłanek określonych we wskazanym przepisie wymaga bowiem wiadomości specjalnych. Opinie biegłych w zakresie braku podstaw do stwierdzenia, że odwołujący spełnia przesłanki z art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym, były spójne, choć w zakresie każdej specjalności biegli oceniali innego rodzaju schorzenia. Wnioski płynące z opinii biegłych pokrywały się jednak, dając podstawy do oceny dokonanej przez Sąd I instancji, że odwołujący tak z przyczyn związanych z narządem wzroku, jak i z powodu upośledzenia narządu ruchu nie jest osobą, która ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się.

Odwołujący, polemizując w apelacji ze stanowiskiem Sąd Rejonowego, nie zawarł w środku zaskarżenia żadnych argumentów, które mogłyby wzruszyć prawidłowość opinii biegłych sądowych, a w konsekwencji prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Podobnie, zastrzeżenia, jakie zgłosił na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, poza tym, że ogólnie wyrażały brak aprobaty odwołującego dla stanowiska biegłych sądowych w zakresie przesłanek do uzyskania karty parkingowej, to nie zawierały argumentacji podważającej opinie, które złożyli biegli sądowi. W postępowaniu przed Sądem Rejonowym P. O. nie zgłaszał również wniosku o przesłuchanie świadków na okoliczność ograniczonych możliwości samodzielnego poruszania się. Dopiero w apelacji zawnioskował o przesłuchanie świadka L. J., ale Sąd II instancji tego wniosku nie uwzględnił. Art. 381 k.p.c. stanowi, że sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. W rozważanym przypadku możliwość zgłoszenia wniosku o przesłuchanie ww. świadka istniała jeszcze zanim Sąd Rejonowy wydał zaskarżone rozstrzygnięcie, a w każdym razie odwołujący nie wskazał, by w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie miał takiej możliwości. Nie podał również, z jakich względów dopiero w środku zaskarżenia zawnioskował o przeprowadzenie wskazanego dowodu.

Zdaniem odwołującego jako istotne w przedmiotowej sprawie powinny być ocenione opinie biegłej sądowej M. C., dołączone do apelacji. Sąd II instancji wskazanego stanowiska nie podzielił z dwóch powodów. Po pierwsze, z treści ww. opinii wynika, że M. C. jest specjalistą z dziedziny otolaryngologii i oceniała stan narządu słuchu P. O.. Wskazała, że odwołujący jest niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym na stałe według przyczyny niepełnosprawności 03 L. Jednocześnie biegła, jak podkreślał odwołujący, wyraziła opinię, że P. O. spełnia z powodu schorzeń narządu słuchu, przesłanki określone w art. 8 ust. 3a ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym. Tymczasem art. 6b ust. 3 pkt 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018r., poz. 511) wskazuje, że w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności spełnienie przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym może zostać stwierdzone jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna). Biegła sądowa M. C. nie stwierdziła natomiast, aby przyczyną niepełnosprawności był któryś z ww. symboli, dający podstawy do ustalenia uprawnień z ustawy Prawo o ruchu drogowym. To zaś oznacza, że nie miała podstaw, aby wskazać, że z powodu tych schorzeń, które oceniała, odwołujący spełnia przesłanki określone w wymienionej ustawie. Po drugie, M. C. nie uzasadniła w opiniach, na podstawie jakich konkretnych przesłanek dokonała wskazanej oceny. Skoncentrowała się w głównej mierze na opisaniu rozpoznania. We wnioskach krótko odpowiedziała na pytania Sądu, w tym na to dotyczące spełnienia przesłanek z ustawy Prawo o ruchu drogowym. Nie uzasadniła natomiast na podstawie jakich przesłanek – tym bardziej, że oceniła stan narządu słuchu – stwierdziła, że P. O. ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Zdaniem Sądu, tego rodzaju uzasadnienie powinno zostać przedstawione, aby wskazany wniosek biegłej sądowej M. C. można było zaaprobować.

Inną okolicznością, która nie pozwoliła Sądowi II instancji na uwzględnienie stanowiska wyrażonego przez M. C., jak i na uwzględnienie apelacji, było to, że M. C. opiniowała w innej sprawie. W orzecznictwie akcentuje się natomiast, że opinia biegłego wydana w innej sprawie nie ma waloru dowodu z opinii biegłego sądowego w rozumieniu art. 278 k.p.c. Nie została bowiem sporządzona na zlecenie sądu rozpoznającego określoną sprawę. Może być jedynie potraktowana jako dowód z dokumentu, czyli stanowić dowód tego, że osoby, które go podpisały, złożyły zawarte w nim oświadczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 września 2018r., V ACa 661/17; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 21 grudnia 2017r., I ACa 261/17). Gdyby więc potraktować opinie M. C., jako dowód z dokumentu, to z powodów, o których była mowa nie podważają one opinii biegłych sądowych, jakie na podstawie art. 278 k.p.c. zostały sporządzone w przedmiotowej sprawie. Z opinii, których przygotowanie zlecił Sąd I instancji, w zakresie uprawnień do karty parkingowej, wynika jednoznaczny wniosek, który nie pokrywa się z tym, co wskazała M. C.. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że w przedmiotowej sprawie opiniowało dwóch otolaryngologów i w przeciwieństwie do M. C., reprezentującej tę samą dziedzinę medycyny, w ich opiniach zawarte zostały wyraźne stwierdzenia o braku spełnienia przesłanek z ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Z powodów opisanych, Sąd II instancji orzekając na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

SSO Małgorzata Jarząbek SSO Zbigniew Szczuka SSO Agnieszka Stachurska

WYROK

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE