Sygn. akt I C 885/16

Uzasadnienie wyroku z dnia 23 marca 2018 r.

We wnioskach z dnia 3 stycznia 2014 r., które na etapie postępowania sądowego zastępowały pozwy skierowane przeciwko pozwanemu (...) W., powód Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w W. żądała ustalenia, że:

- nie jest uzasadnione wypowiedzenie z dniem 31 grudnia 2012 r. wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.447 m kw.
z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...) (k. 76 akt sygn. I C 885/16);

- nie jest uzasadnione wypowiedzenie z dniem 31 grudnia 2012 r. wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.452 m kw.
z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...) (k. 77 akt sygn. I C 894/16);

- nie jest uzasadnione wypowiedzenie z dniem 31 grudnia 2012 r. wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.408 m kw.
z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...) (k. 76 akt sygn. I C 886/16);

- nie jest uzasadnione wypowiedzenie z dniem 31 grudnia 2012 r. wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.454 m kw.
z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...) (k. 127 akt sygn. I C 893/16).

W odpowiedzi pozwany żądał oddalenia wniosków (k. 53 akt sygn. I C 885/16, k. 53 akt sygn. I C 894/16, k. 53 akt sygn. I C 886/16, k. 53 akt sygn. I C 893/16).

Orzeczeniami z dnia 23 września 2015 r. wydanymi w sprawach o sygn. KOX/679/Po/13, (...)/680/Po/13, (...)/681/Po/13 oraz (...)/683/Po/13 Samorządowe Kolegium Odwoławcze
w W. oddaliło wnioski (k. 44 akt sygn. I C 885/16, k. 44 akt sygn. I C 894/16, k. 44 akt sygn. I C 886/16, k. 44 akt sygn. I C 893/16).

Orzeczenia te utraciły jednak moc w wyniku sprzeciwów powoda (k. 2 akt sygn. I C 885/16, k. 2 akt sygn. I C 894/16, k. 2 akt sygn. I C 886/16, k. 2 akt sygn. I C 893/16), co spowodowało przekazanie każdej ze spraw Sądowi Rejonowemu (k. 1 akt sygn. I C 885/16, k. 1 akt sygn. I C 894/16, k. 1 akt sygn. I C 886/16, k. 1 akt sygn. I C 893/16).

Za podstawę wyroku Sąd Rejonowy przyjął następujące ustalenia i wnioski.

W dniu 7 grudnia 2012 r. pozwany wypowiedział powodowi z dniem 31 grudnia 2012 r. wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.447 m kw. z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...), za podstawę wypowiedzenia przyjmując ustalenie, że wartość tej nieruchomości odpowiada kwocie 4.654 zł/metr kw. i według tej wartości określił opłatę roczną na kwotę 41.184,52 zł, przyjmując stawkę opłaty 1% oraz uwzględniając 50% bonifikatę do kwoty 20.592,26 zł.

(dowód: wypowiedzenie k. 56 akt o sygn. I C 885/16, zpo k. 57 akt o sygn. I C 885/16)

Wartość wymienionej nieruchomości według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. odpowiadała kwocie 3.574 zł/metr kw.

(dowód: pisemna opinia biegłego sądowego J. S. k. 157-195, ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego J. S. k. 231-232)

W dniu 7 grudnia 2012 r. pozwany wypowiedział powodowi z dniem 31 grudnia 2012 r. wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.452 m kw. z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...), za podstawę wypowiedzenia przyjmując ustalenie, że wartość tej nieruchomości odpowiada kwocie 4.654 zł/metr kw. i według tej wartości określił opłatę roczną na kwotę 50.910,26 zł, przyjmując stawkę opłaty 1% oraz uwzględniając 50% bonifikatę do kwoty 25.455,13 zł.

(dowód: wypowiedzenie k. 56 akt o sygn. I C 894/16, zpo k. 57 akt o sygn. I C 894/16)

Wartość wymienionej nieruchomości według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. odpowiadała kwocie 3.574 zł/metr kw.

(dowód: pisemna opinia biegłego sądowego J. S. k. 157-195, ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego J. S. k. 231-232)

W dniu 7 grudnia 2012 r. pozwany wypowiedział powodowi z dniem 31 grudnia 2012 r. wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.408 m kw. z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...), za podstawę wypowiedzenia przyjmując ustalenie, że wartość tej nieruchomości odpowiada kwocie 4.654 zł/metr kw. i według tej wartości określił opłatę roczną na kwotę 44.298,45 zł, przyjmując stawkę opłaty 1% oraz uwzględniając 50% bonifikatę do kwoty 22.149,22 zł.

(dowód: wypowiedzenie k. 56 akt o sygn. I C 886/16, zpo k. 57 z akt o sygn. 886/16)

Wartość wymienionej nieruchomości według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. odpowiadała kwocie 3.574 zł/metr kw.

(dowód: pisemna opinia biegłego sądowego J. S. k. 157-195, ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego J. S. k. 231-232)

W dniu 7 grudnia 2012 r. pozwany wypowiedział powodowi z dniem 31 grudnia 2012 r. wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.454 m kw. z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...), za podstawę wypowiedzenia przyjmując ustalenie, że wartość tej nieruchomości odpowiada kwocie 4.854 zł/metr kw. i według tej wartości określił opłatę roczną na kwotę 54.695,75 zł, przyjmując stawkę opłaty 1% oraz uwzględniając 50% bonifikatę do kwoty 27.347,87 zł.

(dowód: wypowiedzenie k. 56 akt o sygn. I C 893/16, zpo k. 57 akt o sygn. I C 893/16)

Wartość wymienionej nieruchomości według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. odpowiadała kwocie 3.574 zł/metr kw.

(dowód: pisemna opinia biegłego sądowego J. S. k. 157-195, ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego J. S. k. 231-232)

Podstawę ustaleń, gdy chodzi o okoliczności złożenia oświadczeń o wypowiedzeniu oraz ich treści, a następnie doręczenia tych oświadczeń powodowi, stanowiły dokumenty niekwestionowane przez strony i niebudzące wątpliwości co do ich wiarygodności.

Z kolei podstawę ustalenia wartości nieruchomości stanowiły opinie biegłego sądowego
z zakresu (...) - pisemna oraz ustna uzupełniająca. W opiniach swych biegły sądowy w sposób jasny i rzeczowy odpowiedział na postawione mu pytania, przedstawił logiczny wywód, w oparciu o który sformułował weryfikowalne i kategoryczne wnioski, niebudzące wątpliwości z punktu widzenia praktyki rynku obrotu nieruchomościami.

Biegły sądowy J. S. w przekonywający sposób wyjaśnił okoliczności uprawniające do zastosowania przyjętych za podstawę wyceny podejścia porównawczego i metodę korygowania ceny średniej.

Brak było wystarczających podstaw do zastosowania metody porównywania parami wobec braku możliwości poczynienia przez biegłego precyzyjnych ustaleń co do stanu poszczególnych nieruchomości podobnych w 2012 r. ze względu na upływ czasu licząc wstecz od chwili sporządzania opinii przez biegłego.

Przy zastosowaniu metody korygowania ceny średniej, również przyjmującej za podstawę wyceny jedynie te nieruchomości, które spełniają atrybut podobieństwa, oprócz ceny średniej ustalane są ceny minimalna oraz maksymalna, które pozwalają na określenie wartości zakresu górnego i dolnego oraz na pełne odzwierciedlenie cech nieruchomości wycenianej w drodze dokonywanej korekty.

Podobnie przekonywająco wyjaśnił wybór transakcji dotyczących nieruchomości podobnych, który posłużył do ustalenia wartości rynkowej nieruchomości będącej przedmiotem sprawy. Skoro w okresie badania rynku obejmującym lata 2010-2012 na terenie górnego M. miała miejsce tylko jedna transakcja mająca za przedmiot prawo własności niezabudowanej nieruchomości o przeznaczeniu mieszkaniowym wielorodzinnym, dotycząca nieruchomości przy ul. (...), należało uwzględnić także transakcje mające za przedmiot tego rodzaju nieruchomości na terenie dolnego M., S., C. oraz S.. Trafnie zatem biegły, stosując podejście porównawcze, określił obszar administracyjny dzielnicy M. jako właściwy dla wyceny obszar rynku nieruchomości. Skoro każda z nieruchomości przyjętych do porównania zlokalizowana była na terenie dzielnicy M., spełnienie kryterium podobieństwa, gdy chodzi o położenie nieruchomości, nie budziło wątpliwości.

Przekonywająco biegły wyjaśnił ponadto, że znaczne zróżnicowanie cen transakcyjnych nieruchomości niezabudowanych w obszarze administracyjnym dzielnicy M., wynikające
z analizy rynku, zostało w sprawie niniejszej uwzględnione przez przyjęcie dla wycenianej nieruchomości najwyższej wagi 30% dla cechy związanej z lokalizacją, a dodatkowo przez określenie współczynnika korygującego tej cechy przy użyciu metody ekstrapolacji, co spowodowało określenie wartości tego współczynnika znacznie powyżej górnego zakresu. Pozwoliło to w toku wyceny odzwierciedlić wspomnianą okoliczność, że na terenie górnego M., gdzie znajduje się wyceniana nieruchomość, w latach 2010-2012 miała miejsce tylko jedna transakcja mająca za przedmiot prawo własności niezabudowanej nieruchomości
o przeznaczeniu mieszkaniowym wielorodzinnym, dotycząca nieruchomości przy ul. (...), co obrazuje, że na terenie górnego M. odbywa się niewiele transakcji mających za przedmiot tego rodzaju nieruchomości. Zastosowana metoda ekstrapolacji pozwoliła w pełni uwzględnić wartość wycenianej nieruchomości, gdy chodzi o jej lokalizację na terenie starego M., zważywszy na to, że cena transakcyjna dotycząca nieruchomości przy ul. (...) wynosiła 4.417 zł/metr kw. oraz na to, że w 2013 r., a więc w okresie bezpośrednio następującym po okresie badania rynku miarodajnym w sprawie niniejszej, na terenie górnego M. miały miejsce trzy transakcje dotyczące nieruchomości podobnych, gdzie ceny transakcyjne była niższe, tj. nieruchomości przy ul. (...), ul. (...) oraz ul. (...), gdzie ceny transakcyjne wynosiły odpowiednio: 3.239 zł/metr kw., 4.235 zł/metr kw. oraz 1.783 zł/ metr kw.

Trafnie biegły odmówił przyjęcia do porównania transakcji dotyczącej nieruchomości przy ul. (...), gdzie cena transakcyjna wynosiła 5.139 zł/metr kw., skoro do transakcji tej doszło w wyniku przetargu, a cena transakcyjna odbiegała o więcej niż 20% od ceny średniej na rynku. Odbyło się to zgodnie z § 5 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r.
w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego
(Dz. U. z 2004 r. Nr 207, poz. 2109 ze zm.), według którego to przepisu ceny uzyskane przy sprzedaży w drodze przetargu mogą być źródłem informacji o cenach transakcyjnych, jeżeli nie odbiegają o więcej niż 20 % od przeciętnych cen uzyskiwanych na rynku za nieruchomości podobne.

Również trafnie biegły odmówił przyjęcia do porównania transakcji dotyczącej nieruchomości przy ul. (...) o pow. 302 m kw., gdzie cena transakcyjna wynosiła ponad 4.900 zł/metr kw., skoro postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego znajdujące zastosowanie do tej nieruchomości uniemożliwiały realizację zabudowy na tej nieruchomości. Nieruchomość ta nie spełniała zatem kryterium podobieństwa względem nieruchomości wycenianej, przeznaczonej pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną.

Przekonywająco biegły wyjaśnił przyjęte dla nieruchomości wycenianej małe możliwości inwestycyjne. Skoro wyceniana nieruchomość zabudowana jest już budynkiem o 17 kondygnacjach i brak jest możliwości poszerzenia istniejącej zabudowy, to tego rodzaju stan zagospodarowania nieruchomości wycenianej, rzutujący na jej możliwości inwestycyjne, zdecydowanie odróżnia ją od pozostałych nieruchomości przyjętych do porównania, które zgodnie z § 28 ust. 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości
i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. z 2004 r. Nr 207, poz. 2109 ze zm.) powinny były być nieruchomościami niezabudowanymi i rzeczywiście takim były według stanów rzeczy na datę każdej z transakcji. Na jednej z nieruchomości przyjętych do porównania można było zbudować budynek mieszkalny wielorodzinny o wysokości do 21 metrów, co pozwalało na przyjęcie, że możliwości inwestycyjne tej nieruchomość są duże. Na pozostałych nieruchomościach przyjętych do porównania można zaś było zbudować budynki mieszkalne wielorodzinne o wysokości do 12 metrów. Konkluzja biegłego, gdy chodzi o małe możliwości inwestycyjne wycenianej nieruchomości, okazała się zatem w pełni uprawniona. Przy tym uwzględnienie przy ustalaniu stanu nieruchomości wycenianej tej okoliczności, że nieruchomość ta zabudowana jest już budynkiem
o 17 kondygnacjach, odbyło się zgodnie z § 28 ust 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. z 2004 r. Nr 207, poz. 2109 ze zm.), według którego to przepisu wartość nieruchomości gruntowej zabudowanej dla aktualizacji opłaty z tytułu użytkowania wieczystego (§ 28 ust. 4 tego rozporządzenia) określa się według stanu nieruchomości i cen na dzień aktualizacji opłaty z tytułu użytkowania wieczystego, z uwzględnieniem celu, na jaki nieruchomość została oddana
w użytkowanie wieczyste, z zastrzeżeniem art. 73 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami
(tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 121 ze zm.), gdzie mowa jest o trwałej zmianie sposobu korzystania z nieruchomości, powodującej zmianę celu, na który nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste. W myśl art. 4 pkt 17 wspomnianej ustawy przez stan nieruchomości należy zaś rozumieć stan zagospodarowania, stan prawny, stan techniczno-użytkowy, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, a także stan otoczenia nieruchomości, w tym wielkość, charakter i stopień zurbanizowania miejscowości,
w której nieruchomość jest położona. Na podstawie przytoczonych przepisów zabudowa istniejąca na wycenianej nieruchomości według jej stanu na dzień aktualizacji opłaty z tytułu użytkowania wieczystego musiała więc zostać uwzględniona przez biegłego przy ustalaniu stanu nieruchomości będącego podstawą wyceny, w tym także gdy chodzi o wpływ na możliwości inwestycyjne gruntu. Zmniejszenie wartości współczynnika możliwości inwestycyjnych nie budziło zatem wątpliwości.

Z tych względów dowód z opinii biegłego sądowego J. S. należało uznać za wiarygodną podstawę ustaleń.

W świetle powyższych dowodów zachodziła podstawa do ustalenia, że:

1. opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.447 m kw. z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...), wynosi:

a) od dnia 1 stycznia 2013 r. 8.424,33 zł,

b) od dnia 1 stycznia 2014 r. 12.118,99 zł,

c) od dnia 1 stycznia 2015 r. 15.813,65 zł,

a w pozostałym zakresie powództwo o ustalenie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego tej nieruchomości podlegało oddaleniu;

2. opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.452 m kw. z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...), wynosi:

a) od dnia 1 stycznia 2013 r. 10.413,74 zł,

b) od dnia 1 stycznia 2014 r. 14.980,90 zł,

c) od dnia 1 stycznia 2015 r. 19.548,05 zł,

a w pozostałym zakresie powództwo o ustalenie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego tej nieruchomości podlegało oddaleniu;

3. opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.408 m kw. z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...), wynosi:

a) od dnia 1 stycznia 2013 r. 9.061,29 zł,

b) od dnia 1 stycznia 2014 r. 13.035,30 zł,

c) od dnia 1 stycznia 2015 r. 17.009,31 zł,

a w pozostałym zakresie powództwo o ustalenie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego tej nieruchomości podlegało oddaleniu;

4. opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.454 m kw. z obrębu 1-01-03, położonej w W. przy ul. (...), dla której prowadzona jest Księga wieczysta o nr (...), wynosi:

a) od dnia 1 stycznia 2013 r. 10.727,08 zł,

b) od dnia 1 stycznia 2014 r. 15.431,66 zł,

c) od dnia 1 stycznia 2015 r. 20.136,24 zł,

a w pozostałym zakresie powództwo o ustalenie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego tej nieruchomości podlegało oddaleniu;

Na podstawie art. 77 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 121 ze zm.) wysokość opłaty rocznej
z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej – z zastrzeżeniem ust. 2 nieznajdującego zastosowania w sprawie niniejszej – podlega aktualizacji nie częściej niż raz na 3 lata, jeżeli wartość tej nieruchomości ulegnie zmianie. Zaktualizowaną opłatę roczną ustala się, przy zastosowaniu dotychczasowej stawki procentowej, od wartości nieruchomości określonej na dzień aktualizacji opłaty.

Według art. 77 ust. 3 tej ustawy aktualizacji opłaty rocznej dokonuje się z urzędu albo na wniosek użytkownika wieczystego nieruchomości gruntowej na podstawie wartości nieruchomości gruntowej określonej przez rzeczoznawcę majątkowego.

W sprawie niniejszej z wiarygodnych opinii biegłego sądowego z zakresu (...) wynikało, że wartość czterech wymienionych nieruchomości według stanu na chwilę skuteczności wypowiedzeń odpowiadała kwocie 3.574 zł/metr kw.

Istniała zatem podstawa do przyjęcia, że wartość każdej z nieruchomości uległa zmianie.

Niemniej wypowiedzenia opłat rocznych ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2012 r. wskazujące na zmianę wartości nieruchomości i określenie ich wartości na kwotę 4.654 zł/metr kw., gdy chodzi o nieruchomości stanowiące działki nr (...), oraz na kwotę 4.854 zł/metr kw., gdy chodzi o nieruchomość stanowiącą działkę nr (...), okazały się skuteczne jedynie w tym zakresie, w jakim przyjmowały za podstawę ustalenie ich wartości na kwoty 3.574 zł/metr kw.

Skoro dotychczasowe opłaty roczne z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących działki nr (...) wynosiły odpowiednio 4.212,17 zł, 5.206,87 zł, 4.530,65 zł oraz 5.363,54 zł, a zaktualizowane opłaty roczne wynosić powinny odpowiednio 15.813,65 zł, 19.548,05 zł, 17.009,31 zł oraz 20.136,24 zł, zachodziła podstawa do ustalenia
w sprawie niniejszej opłat należnych według art. 77 ust. 2a wspomnianej ustawy.

Według tego przepisu w przypadku, gdy zaktualizowana wysokość opłaty rocznej przewyższa co najmniej dwukrotnie wysokość dotychczasowej opłaty rocznej, użytkownik wieczysty wnosi opłatę roczną w wysokości odpowiadającej dwukrotności dotychczasowej opłaty rocznej. Pozostałą kwotę ponad dwukrotność dotychczasowej opłaty (nadwyżka) rozkłada się na dwie równe części, które powiększają opłatę roczną w następnych dwóch latach. Opłata roczna
w trzecim roku od aktualizacji jest równa kwocie wynikającej z tej aktualizacji.

Ustalenie opłat rocznych z zastosowaniem 50% bonifikaty pozostawało poza sporem.

Podstawę orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu stanowił art. 100 zd. pierwsze k.p.c., według którego to przepisu w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

Zważywszy, że strony utrzymały się ze swymi żądaniami w porównywalnych częściach,
a różnica, gdy chodzi o koszty procesu poniesione przez strony, była nieznaczna (wynagrodzenia pełnomocników obu stron były tożsamej wysokości, a różnica pomiędzy zaliczką na wynagrodzenie biegłego uiszczoną przez pozwanego, z uwzględnieniem zwrotu niewykorzystanej części oraz opłatami sądowymi od pozwów uiszczonymi przez powoda w czterech sprawach połączonych do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia była bagatelna) zachodziła podstawa do wzajemnego zniesienia poniesionych przez strony kosztów procesu.

Z kolei podstawę zwrotu ze Skarbu Państwa na rzecz pozwanego kwoty 60,90 zł reszty uiszczonej zaliczki stanowił art. 84 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 300).

Z tych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji.

SSR Robert Bełczącki

Zarządzenie: Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć pełn. obu stron bez pouczenia.

SSR Robert Bełczącki