UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 listopada 2018 r ZUS I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 26.09.2018 r przeliczył emeryturę J. K. od 1.09.2018 r . Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto:

- przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym przystąpił wnioskodawca po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą od 1972 do 1981 roku

- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 156,62 %

- podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 156,62 % przez kwotę bazową 2716,71 zł wynosi 4254,91 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił okresy składkowe zagraniczne: 337 miesięcy.

Wysokość emerytury została obliczona w następujący sposób:

24% x 2716,71 zł = 652,01 zł

(156,00 x 1,3%)/12 x 4254,91 zł = 719,08 zł

(414 x 1,3 %)/12 x 4254,91 zł = 1908,33 zł

Razem = 3279,42 zł.

Okresy pracy górniczej obliczono według przeliczników:

104 m-ce x 1,5 = 156 miesięcy.

Emeryturę ustala się wg. proporcji 181 miesięcy pracy w Polsce do 518 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą. Wysokość emerytury proporcjonalnej została obliczona : (...),21 x 181/518 = 1334,51 zł (do wypłaty 1140,51 zł).

/decyzja – k. 71 akt ZUS/

W dniu 30 listopada 2018 r wnioskodawca wniósł odwołanie od tej decyzji, wskazując na wadliwość zaliczenia okresu pracy pod ziemią.

/odwołanie – k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, iż do stażu pracy pod ziemią nie został uwzględniony okres pracy na stanowisku stażysty od 1.07.1967 – 30.06.1968 , oraz cieśli od 1.07.1968 – 30.03.1969, z uwagi na to, że brak dokumentów potwierdzających , iż praca ta była stale i w pełnym wymiarze wykonywana pod ziemią. Organ rentowy wskazał, że przyjął jako okres pracy pod ziemią 1.04.1969 – 30.04.1977 oraz 15. 12.1981 – 4.08.1982.

/odpowiedź na odwołanie – k. 8/

W piśmie z dnia 13.02.2019 r wnioskodawca podniósł, iż tylko w okresie 1.11.77 – 14.12.1981 nie pracował pod ziemią. Nadto, że brak dokumentów za okres 1967 – 1977 pozbawia go innych składników wynagrodzenia jak za Kartę Górnika, premię techniczną, 13 pensji. Wniósł o uznanie 131,5 miesiąca jako pracy górniczej pod ziemią.

/pismo – k. 22/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. K. urodził się w dniu (...)

/okoliczność bezsporna/

W okresie od dnia 30.06.1967 – 4.08.1982 r był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowiskach:

- 30.06.1967 – 30.06.1968 – stażysta

- 1.07.1968 – 31.03. 1969 – cieśla górniczy

- 1.04.1969 – 30.11.1970 – nadgórnik

- 1.12.1970 – 31.03.1974 – sztygar zmianowy górniczy

- 1.04.1974 – 30.04.1977 – sztygar oddziałowy górniczy

- 1.05.1977 – 31.10.1977 – st. inspektor normowania

- 1.11.1977 – 1.05.1981 – kierownik bazy warsztatowo – magazynowej

- 15.12.1981 – 4.08.1982 – sztygar zmianowy górniczy.

Angaże dotyczące stanowiska nadgórnika, sztygara zmianowego zawierały informacje o zastosowaniu tabeli płac dla pracowników inżynieryjno – technicznych zatrudnionych pod ziemią.

/kserokopia świadectwa pracy – k. 19 akt ZUS, angaże – k. 63 – 69, zał. akta ZUS/

W umowie o pracę na stanowisku stażysty, wskazano, że J. K. zobowiązywał się do przepracowania wstępnego stażu pracy od 1.07.67 – 1.07.1969, w tym co najmniej 12 miesięcy na stanowisku roboczym na wskazanych Oddziałach (...), wynagrodzenie było ustalone odrębnie za czas pracy w charakterze robotnika oraz w charakterze pracownika umysłowego (bez wskazania proporcji zatrudnienia na tych stanowiskach), stosunek pracy miały normować przepisy dotyczące pracy robotników w czasie odbywania wstępnego stażu pracy na stanowisku roboczym oraz dotyczące pracowników umysłowych. Uzyskał orzeczenie o zdolności do pracy na dole.

/umowa , zaświadczenie– zał. akta ZUS, akta osobowe – k. 20/

Po egzaminie stażysty wnioskodawca został zatwierdzony na stanowisko nadgórnika oddziału górniczego.

/protokół, pismo za.ł w aktach ZUS/.

W okresie 1.07.1968 – 31.03. 1969 miał powierzone stanowisko cieśli górniczego.

/angaż – akta osobowe – zał. k. 20/

Na karcie zasiłkowej obejmującej okres od 31.08.1977 widnieje zapis „umysłowy”

/karta zasiłkowa – zał. k. 20

Wnioskodawca miał ustaloną emeryturę decyzją z dnia 26.04.2011 r o charakterze zaliczkowym, ustaloną następnie decyzją z dnia 21.10.2011 r, która podlegała zawieszeniu w związku z kontynuacją zatrudnienia. Wysokość emerytury ustalono przy przyjęciu:

- (...) 32,56 %

- kwoty bazowej – 2716,71 zł

- 518 miesięcy okresów składkowych

- proporcji 181 m-cy pracy w Polsce do 518 m-cy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą – w kwocie 318,66 zł

Wysokość świadczenia ustalono na kwotę 911,98 zł

/decyzja w aktach ZUS/

Decyzją z dnia 2.02.2012 r podjęto wypłatę emerytury w kwocie 911,98 zł.

/decyzja – k. 73 akt ZUS/

Decyzją z dnia 14.05.2012 r ponownie ustalono wysokość emerytury. Wysokość emerytury ustalono przy przyjęciu:

- (...) 116,69 %

- kwoty bazowej – 2716,71 zł

- 518 miesięcy okresów składkowych

- proporcji 181 m-cy pracy w Polsce do 518 m-cy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą – w kwocie 960,57 zł

- okresu pracy górniczej – 97 m-cy x 1,5 = 145,5 m-cy

Wysokość świadczenia ustalono na kwotę 961 zł

/decyzja w aktach ZUS – k. 109/

Ubezpieczony nie zaskarżył powyższej decyzji.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 13.03.2018 r organ rentowy przeliczył ponownie wysokość emerytury na wniosek ubezpieczonego przy uwzględnieniu kartotek zarobkowych oraz angaży za okres 1978 - 1982. Wysokość emerytury ustalono przy przyjęciu:

- przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym przystąpił ubezpieczony po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą - od 1972 - 1981

- (...) 141,65 %

- kwoty bazowej – 2716,71 zł

- podstawy wymiaru w kwocie 3848,22 zł /po waloryzacji 4626,48 zł

- 518 miesięcy okresów składkowych

- proporcji 181 m-cy pracy w Polsce do 518 m-cy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą – w kwocie 1194,04 zł

- okresu pracy górniczej – 97 m-cy x 1,5 = 145,5 m-cy

Wysokość świadczenia ustalono na kwotę 1229,62 zł

/decyzja - k. 158 akt ZUS/

We wniosku z dnia 26.09. 2018 r ubezpieczony wniósł o uznanie 131,5 miesiąca pracy pod ziemią. Wskazał, że jest pokrzywdzony brakiem dokumentów za lata 1967 – 1977. Przedłożył umowę o pracę na stanowisku stażysty, angaże z 21.08.1968, 26.02.1971, 27.02.1971,21.07.1972, 1.06.1973,19.11.1975, 26.02.1974.

/wniosek, pismo – k, 161 – 163 akt ZUS/

Zaskarżoną decyzją z dnia 8 listopada 2018 r ZUS I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 26.09.2018 r przeliczył emeryturę J. K. od 1.09.2018 r . Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto:

- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 156,62 %

- podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 156,62 % przez kwotę bazową 2716,71 zł wynosi 4254,91 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił okresy składkowe zagraniczne: 337 miesięcy.

Wysokość emerytury została obliczona w następujący sposób:

24% x 2716,71 zł = 652,01 zł

(156,00 x 1,3%)/12 x 4254,91 zł = 719,08 zł

(414 x 1,3 %)/12 x 4254,91 zł = 1908,33 zł

Razem = 3279,42 zł.

Okresy pracy górniczej obliczono według przeliczników:

104 m-ce x 1,5 = 156 miesięcy.

Decyzją tą przeliczono wysokość emerytury wobec nadesłanych dokumentów (uzupełnienie angaży) potwierdzających zarobki w trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w S. za lata 1978 – 1982. Za okres 30.06.1967 – 31.03.1969 przyjęto wynagrodzenie minimalne. Za okres 1970 – 1977 – wynagrodzenie według przedstawionych angaży ze stawką miesięcznego wynagrodzenia.

/decyzja – k. 71 akt ZUS/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2018.1270 t.j) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Stosownie do brzmienia art. 111 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

W myśl art. 15 ust. 1 analizowanej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Z kolei na postawie ust. 6 omawianego przepisu na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Jak stanowi art. 15 ust. 4 w/w ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1. oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2. oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach,
z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3. oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4. mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19,

przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250 %, jednakże przy ponownym przeliczeniu wysokości emerytury należy mieć na względzie,
iż zgodnie z art. 111 ust. 2 ustawy uwzględnia się kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Zgodnie z art. 18 ustawy

1. Podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób posiadających okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art. 8, ustala się na zasadach określonych w art. 15-17.

2. Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez cały rok pozostawał w ubezpieczeniu za granicą.

3. Jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku o sygn. akt III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonania wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z art. 53 cytowanej ustawy

1. Emerytura wynosi:

1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

2. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

3. Emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury.

4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

5. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio, jeżeli podstawę wymiaru emerytury stanowi podstawa wymiaru emerytury przyjętej do obliczenia świadczenia przedemerytalnego.

Zgodnie z art. 52 tej ustawy

1. Przy ustalaniu wysokości emerytur innych niż określone w art. 51 stosuje się następujące przeliczniki:

1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,

2) 1,8 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią, o której mowa w art. 50d ust. 1,

pod warunkiem wykonywania takiej pracy co najmniej przez 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Przy ustalaniu wysokości emerytur łączny okres pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 40 lat.

Zgodnie z art. 50 c ustawy emerytalnej za pracę górniczą uważa się zatrudnienie:

1) pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych, glin szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli kamiennej i potasowej, fosforytów oraz barytu;

2) pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń określonych w pkt 1 oraz pod ziemią w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących dla tych kopalń roboty górnicze lub przy budowie szybów;

3) pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla kopalń określonych w pkt 1 podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom zatrudnionym w tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod ziemią;

4) na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw gospodarki złożami kopalin;

5) pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt 1-3, a także w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o których mowa w pkt 4, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki złożami kopalin i ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego;

6) w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń określonych w pkt 1 i 4, mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz w charakterze ratowników zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego;

7) na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na stanowiskach sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w pkt 1 i 2;

8) na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach wymienionych w pkt 1;

9) na stanowiskach instruktorów zawodu w górniczych polach szkoleniowych pod ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego.

2. Za pracę równorzędną z pracą górniczą uważa się:

1) zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w urzędach górniczych, jeżeli zatrudnienie jest związane z wykonywaniem czynności inspekcyjno-technicznych w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4, pod warunkiem uprzedniego przepracowania w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4 co najmniej 10 lat pod ziemią, na odkrywce w kopalniach siarki lub węgla brunatnego, a także w kopalniach otworowych siarki albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu;

2) zatrudnienie przy innych pracach, nie dłuższe niż 5 lat, do których pracownicy wykonujący prace określone w ust. 1 i w pkt 1 i 2 przeszli w związku z likwidacją kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4.

3. Za pracowników zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w jednostkach organizacyjnych określonych w ust. 2 pkt 1 uważa się osoby, które posiadają tytuł inżyniera lub technika i są zatrudnione zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami w zakresie górnictwa.

4. Okresy pracy górniczej wymienionej w ust. 1 pkt 1-4 wykonywanej za granicą traktuje się na równi z okresami takiej pracy wykonywanej w kraju, jeżeli spełnione są warunki określone w ustawie, wymagane do uwzględnienia tych okresów pracy przy ustalaniu prawa do świadczeń.

O uznaniu konkretnej pracy za pracę górniczą zaliczaną w wymiarze półtorakrotnym decyduje charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika, a nie treść umowy o pracę łączącej go z pracodawcą ani nazwa zajmowanego stanowiska określona w angażach lub w zaświadczeniu o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach. Nie mają też decydującego znaczenia zakładowe wykazy stanowisk oraz protokoły komisji weryfikacyjnej kwalifikujące określone zatrudnienie. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Ł. dnia 14 marca 2016 r. III AUa 309/15/.

Termin "praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy" nie został wprawdzie zdefiniowany przez ustawodawcę, ale powszechnie przyjmuje się, że chodzi o pracę należącą do podstawowych określonych zadań pracownika, wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, liczonym na podstawie Kodeksu pracy. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29 maja 2013 r. III AUa 1496/12/

W przypadku wykonywania pracy o charakterze mieszanym (tj. pod ziemią i na powierzchni) praca ta stanowi pracę górniczą, jeżeli jest wykonywana pod ziemią co najmniej przez połowę dniówek roboczych w miesiącu, obliczanych w stosunku do czasu pracy obowiązującego w myśl zasad k.p. w danym zawodzie. /Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2011 r. II UK 297/10/

Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237 poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana tu regulacja, wyrażona także w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10 poz. 49 ze zm.) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wykazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak m. in. SN w wyroku z 25.07.1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324 a także SA w Warszawie wyrok z dnia 4.03.1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7 SA w Rzeszowie z dnia 27.06.1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy SA w Białymstoku III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia,
że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe.

Stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać
z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów z dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 25 lipca 1997r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).Nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Wskazać należy, iż nie jest rzeczą Sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron
i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku z dnia 7 października 1998 roku w sprawie o sygn. akt II UKN 244/98, (OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662), Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od dnia 1 lipca 1996 roku nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Podobny pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 marca 2006 roku, zapadłego w sprawie o sygn. akt III AUa 1096/05, wskazując,
iż ujemne konsekwencje związane z trudnościami w dokumentowaniu wysokości wynagrodzeń z lat odległych nie powinny obciążać wyłącznie ubezpieczonych, jednakże nie można również odpowiedzialności za taki stan rzeczy przenosić wyłącznie na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ustawowym wymogiem jest bowiem wykazanie przez ubezpieczonego konkretnych kwot otrzymanych przez niego zarobków, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne, przy czym nie może istnieć tu żaden stan niepewności, co do wysokości.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca wnosił o przeliczenie okresu pracy górniczej po ziemią – łącznie do wymiaru 131,5 miesiąca, podniósł, iż tylko w okresie 1.11.77 – 14.12.1981 nie pracował pod ziemią. Nadto, że brak dokumentów za okres 1967 – 1977 pozbawia go innych składników wynagrodzenia jak za Kartę Górnika, premię techniczną, 13 pensji.

Przy czym na okoliczność swoich twierdzeń przedstawił wyłącznie stanowisko w formie pisemnej (które nie stanowi dowodu) oraz dokumentację z okresu zatrudnienia. Wnioskodawca był pouczony o treści art. 6 , 162,217, 229, 230,232 kpc /zarządzenie – k. 11 w zw. z k. 15 w zw. z k. 22/

Zatem Sąd poczynił ustalenia wyłącznie na podstawie załączonej przez wnioskodawcę dokumentacji pracowniczej oraz na podstawie załączonych z archiwum akt osobowych. Na podstawie ustaleń wynika, iż w okresie od dnia 30.06.1967 – 4.08.1982 r był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w S. na stanowiskach:

- 30.06.1967 – 30.06.1968 – stażysta /okres nieuznany/

- 1.07.1968 – 31.03. 1969 – cieśla górniczy /okres nieuznany/

- 1.04.1969 – 30.11.1970 – nadgórnik /okres uznany/

- 1.12.1970 – 31.03.1974 – sztygar zmianowy górniczy/okres uznany/

- 1.04.1974 – 30.04.1977 – sztygar oddziałowy górniczy/okres uznany/

- 1.05.1977 – 31.10.1977 – st. inspektor normowania/okres nieuznany/

- 1.11.1977 – 1.05.1981 – kierownik bazy warsztatowo – magazynowej/okres nieuznany, niekwestionowany przez wnioskodawcę/

- 15.12.1981 – 4.08.1982 – sztygar zmianowy górniczy. /okres uznany/

Przy czym angaże dotyczące stanowiska nadgórnika, sztygara zmianowego zawierały informacje o zastosowaniu tabeli płac dla pracowników inżynieryjno – technicznych zatrudnionych pod ziemią. Co do spornych stanowisk (stażysta, cieśla, inspektor normowania) z angaży nie wynika ta okoliczność. Brak także zakresu obowiązków na stanowisku stażysty, cieśli i inspektora normowania. Wnioskodawca w piśmie wskazywał, że mimo, iż miał stanowisko cieśli, to wykonywał pracę nadgórnika, jednakże tej okoliczności nie wykazał, a zarówno z angażu jaki i świadectwa pracy wynika stanowisko cieśli. Brak jest także dowodu jakie konkretnie czynności i gdzie wykonywał wnioskodawca na tym stanowisku. Okoliczność, iż po egzaminie stażysty wnioskodawca został zatwierdzony na stanowisko nadgórnika oddziału górniczego, także pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie, bowiem ostatecznie powierzono mu stanowisko cieśli górniczego.

Jeżeli zaś chodzi o stanowisko stażysty , to w umowie o pracę na stanowisku stażysty, wskazano, że J. K. zobowiązywał się do przepracowania wstępnego stażu pracy od 1.07.67 – 1.07.1969, w tym co najmniej 12 miesięcy na stanowisku roboczym (ale nie sprecyzowano na jakim), na wskazanych Oddziałach (...), wynagrodzenie było ustalone odrębnie za czas pracy w charakterze robotnika oraz w charakterze pracownika umysłowego (bez wskazania proporcji), stosunek pracy miały normować przepisy dotyczące pracy robotników w czasie odbywania wstępnego stażu pracy na stanowisku roboczym oraz dotyczące pracowników umysłowych. Zatem brak dowodu, by i w tym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią. Co prawda uzyskał orzeczenie o zdolności do pracy na dole, co nie przesądza, iż praca ta była wykonywana stale pod ziemią, także w rozumieniu cytowanego powyżej orzecznictwa.

W przypadku stanowiska st. inspektor normowania, także brak dowodu na faktyczny zakres obowiązków na tym stanowisku i wymiar czasu pracy pod ziemią. Poza tym na karcie zasiłkowej obejmującej okres od 31.08.1977 widnieje zapis „umysłowy”, co może budzić wątpliwości, czy wnioskodawca w tym okresie wykonywał pracę stale pod ziemią.

Zatem brak było podstaw do uwzględnienia okresów pracy pod ziemią w żądanym przez wnioskodawcę rozmiarze.

Wnioskodawca podnosił także, iż brak dokumentacji za okres 1967 – 1977 pozbawia go innych składników wynagrodzenia jak za Kartę Górnika, premię techniczną, 13 pensji. Wobec niewykazania innych składników wynagrodzenia, oprócz wynikających z angaży – co do wysokości, terminu wypłaty i podlegania oskładkowaniu, brak było podstaw do uwzględnienia ich w podstawie wymiaru świadczenia.

Reasumując stwierdzić należy, że brak jest podstaw do innego sposobu obliczenia wysokości emerytury wnioskodawcy, niż uczynił to organ rentowy.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak sentencji.