UZASADNIENIE

Sygnatura akt XXVII Ca 1220/18

Transkrypcja wygłoszonego uzasadnienia orzeczenia z dnia 19 listopada 2018 r.

Pozwami złożonymi do Sądu Rejonowego dla Miasta Stołecznego Warszawy połączonymi do wspólnego rozpoznania, powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwot po 400 złotych z tytułu czterech spraw wraz z odsetkami za opóźnienie oraz kosztami procesu. Pozwany wnosił o oddalenie powództwa. Wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2017 roku Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy w sprawie, co do cesji wierzytelności związanej z cesją od A. S. (1), A. S. (2) uwzględnił powództwo w całości zasądzając kwoty po 400 euro wraz z odsetkami od 19 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty i rozstrzygnął o kosztach postępowania. Natomiast, co do wierzytelności związanych z cesją od A. S. (3) oddalił powództwo i orzekł o kosztach postępowania. Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziły się obie strony. Apelację złożoną w dniu 11 listopada 2017 roku pozwany zaskarżył wyrok w części, co do punktu: 1, 2, 3 i 4, podniósł zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci artykułu: 5, 6 i 7 Rozporządzenie numer 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 roku, artykułu 449, 509, kc 58, kc 509, 351(1) w związku z artykułem 58 kc, 384 kc, artykułu 15 Rozporządzenia w związku z artykułem 385(1) kc, 58 kc, artykułu 353(1) w związku z artykułem 58 kc, artykułu 384, 385(1), 385(3) punkt: 2, 3, 4, 8, 10, 14, 19, 20, 22, 388 kc, 510 paragraf 2 kc, 509 kc, 511 kc, artykułu 74, 78 kc, artykułu 56 i artykułu: 5, 6 i 7 Rozporządzenia, artykułu 316, 227, 228, 229, 230, 232, 233 kpc oraz artykułu 65(2) kpc. W związku z powyższym wniósł o oddalenie powództwa w zaskarżonej części. Apelacją z 7 listopada 2017 roku powód zaskarżył wyrok w punkcie 5 i 6, podniósł zarzut naruszenia artykułu 231 kpc, 233 kpc i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości. Sąd Okręgowy zważył, co następuje. W ocenie Sądu Okręgowego obie apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie. Odnośnie apelacji strony pozwanej wskazać należy, co następuje. W ocenie Sądu Okręgowego żaden zarzut podniesiony w apelacji nie był trafny. Strona pozwana podniosła zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego wskazując, że cesja dokonana pomiędzy powodem (...) spółka z o.o., a poprzednikami prawnymi jest nieważna z uwagi na charakter wierzytelności będącej przedmiotem tej cesji. Z treści artykułu 509 paragraf 1 kc wynika, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Z reguły każda wierzytelność pieniężna i niepieniężna, jeżeli jest zbywalna, może być przedmiotem przelewu, chyba że zakazuje tego ustawa, artykuł 449 kc, 595 kc, 602, 912 kc, umowa bądź sprzeciwia się to właściwości zobowiązania. W ocenie Sądu Okręgowego ustawowy zakaz zbywania wierzytelności odnoszący się do roszczeń z deliktu nie mają zastosowania w realiach niniejszej sprawy. W rozporządzenie numer 261/2004 nie rozstrzygnięto wprawdzie charakteru prawnego odpowiedzialności przewoźnika lotniczego, w szczególności nie wskazano czy wynika ono z umowy, czy z zobowiązania pozaumownego nie istnieje. Sąd Okręgowy podziela pogląd o umownym charakterze tych zobowiązań wynikający między innymi z Uchwały Sądu Najwyższego z 17 marca 2017 roku III CZP 111/16. Roszczenie o zapłatę zryczałtowanego odszkodowania nie jest uwarunkowane wykazaniem winy w działaniu przewoźnika ani poniesieniem szkody przez pasażera, gdyż wysokość tego odszkodowania jest określona wprost i zależy wyłącznie od długości trasy lotu. Dlatego też artykuł 449 kc wyłączający możliwość przelewu powoływany przez apelanta a umiejscowiony w grupie przepisów Kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych nie znajduje w sprawie zastosowania. Równocześnie zdaniem Sądu Okręgowego nie ma podstaw, aby przyjąć, że roszczenie pasażera o wypłatę zryczałtowanego odszkodowania ma charakter osobisty, a jego natura sprzeciwia się dopuszczalności przenoszenia w drodze cesji wierzytelności. W szczególności odszkodowanie to nie ma osobistego związku z osobą pasażera, albowiem jego wysokość nie jest kształtowana indywidualnie, odrębnie w stosunku dla każdego pasażera, lecz powołane rozporządzenie statuuje generalną zasadę odpowiedzialności przewoźnika, która aktualizuje się spełnianiem konkretnych przesłanek enumeratywnie wymienionych w rozporządzeniu. Reasumując, zdaniem Sądu Okręgowego pasażerowi przysługuje prawo wyboru czy chce dochodzić zapłaty odszkodowania na swoją rzecz czy też zbyć przedmiotową wierzytelność na rzecz podmiotu trzeciego i zyskać z tego tytułu rekompensatę. Widziana jest także druga grupa zarzutów skarżącej mająca na celu wykazanie abuzywności postanowień stosowanych przez stronę powodową zawieranych w umowach cesji z cedentami będącymi konsumentami, co w jego ocenie powinno skutkować nieważnością umów, jako sprzecznych z przepisami określającymi zasady zawierania umów z udziałem konsumentów, to jest artykułu 384 i następne kc. W tym zakresie należy wskazać, że na treść przepisu artykułu 513 kc zgodnie, z którym dłużnikom przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszystkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Z przepisu tego nie wynika natomiast, aby pozwanemu dłużnikowi przysługiwały zarzuty przeciwko nabywcy, to jest stronie powodowej, które potencjalnie przysługiwać mogłyby zbywcy pasażerom cedentom. Przepis artykułu 515 kc stanowi, że jeżeli dłużnik, który otrzymał o przelewie pisemne zawiadomienie pochodzące od zbywcy spełni świadczenie do rąk nabywcy wierzytelności, zbywca może powołać się wobec dłużnika na nieważność przelewu albo na zarzuty wynikające z jego podstawy prawnej tylko wtedy, gdy w chwili spełnienia świadczenia były one dłużnikowi wiadome. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonywanych między dłużnikiem a nabywcą wierzytelności, również z powyższej wskazanej regulacji nie wynika zatem aby pozwany dłużnik mógł skutecznie podnieść zarzuty przysługujące zbywcy przeciwko nabywcy. Takie zarzuty dotyczące nieważności przelewu albo zarzuty wynikające z jego podstawy prawnej może podnosić jedynie zbywca i to tylko wówczas, kiedy spełnienie świadczenia nastąpiło do rąk nabywcy wierzytelności oraz gdy w chwili spełnienia świadczenia były one dłużnikowi wiadome. Powyższe rozważania są spójne ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy, zgodnie z którym w sprawie o spełnienie świadczenia z tytułu wierzytelności objętej przelewem, dłużnik może stawiać zarzuty dotyczące stosunku wewnętrznego między cedentem a cesjonariuszem, a w szczególności kwestionować prawidłowość kauzy przelewu. Sąd Najwyższy wyraził pogląd, który Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, że skoro skutkiem braku pierwotnego braku prawidłowej przyczyny umowy lub jej następczego upadku jest bezwzględna nieważność czynności prawnej [ ns 00:07:40.493] okoliczność ta może być przedmiotem zarzutu każdej osoby mającej interes prawny w stwierdzeniu tej nieważności, a więc rzecz jasna także dłużnika. Dłużnik nie jest natomiast uprawniony do ingerowania w wewnętrzny stosunek łączący cedenta i cesjonariusza, kwestionując postanowienie umowne, obarczone bezwzględną nieważnością, a w tym zarzuty, które mogłyby przysługiwać cedentowi wobec cesjonariusza jako konsumentowi. W ocenie Sądu Okręgowego pozwana spółka, która nie jest konsumentem i nie łączy jej z powodem przedsiębiorczą stosunek umowny, którego postanowienia mogłyby zostać uznane za abuzywne, nie jest uprawniona do podnoszenia zarzutów dotyczących stosunku wewnętrznego powoda przedsiębiorcy, jako cesjonariusza oraz konsumenta, jako cedenta. Zwłaszcza, że sami cedenci i konsumenci nigdy nie kwestionowali faktu związania postanowieniami umowy cesji. Odnieść się należy także do zarzutu apelacji dotyczącego braku ważności kauzy uzasadniającego dokonanie czynności prawnej zobowiązująco-rozporządzającej, co oznacza brak skutecznego przejścia wierzytelności na powoda cesjonariusza. Zarzut ten w ocenie Sądu Okręgowego jest bezzasadny. Umową zobowiązującą stanowiącą kauzę do przeniesienia wierzytelności była umowa sprzedaży. Zgodnie z artykułem 510 paragraf 1 kc umowa zobowiązująca wywołała automatycznie skutek rozporządzający, Tak zwana umowa zobowiązująco-rozporządzająca o podwójnym skutku. Cena, była jednoznacznie ustalone w cenniku i nie zmienia tego fakt, że jej ostateczna wysokość zleżała od określonych czynników mogących nastąpić w przyszłości. Kluczowe jest to, że czynniki te zostały precyzyjnie w treści umowy zawarte oraz cedenci w momencie zawierania umowy cesji wiedzieli, na jakiej podstawie wysokość ceny zostanie obliczona oraz w jakim terminie zostanie im zapłacona. Odnosząc się do zarzutu niewłaściwej formy umowy cesji wskazać należy, że przedmiotowe umowy cesji nie wymagają formy pisemnej. Co do zasady umowa przelewu może być zawarta w dowolnej formie, w tym w sposób dorozumiany jednak z treści umowy powinna się wyinterpretować wola obu stron. Natomiast wbrew twierdzeniom apelującego nie można zasadnie twierdzić, że z faktu, iż podstawę tego roszczenia stanowi ustawa wynika, że wierzytelność pasażera w postaci odszkodowania za opóźniony lot jest stwierdzona pismem i w konsekwencji jej przelew wymaga formy pisemnej. Innymi słowy błędnym było założenie, jako by roszczenie pasażera stanowiło wierzytelność stwierdzoną pismem w rozumieniu artykułu 511 kc. Wobec tego umowa cesji mogła być zawarta w dowolnej formie, a nawet w sposób dorozumiany. Ponadto w sytuacji, gdy obie strony zgodnie stwierdzą, że doszło do przelewu wierzytelności z umowy i że obie strony miały taki zamiar i cel umowy na względzie, zbędne są rozważania i dokonywanie wykładni oświadczeń woli w tym przedmiocie. Z tych względów apelacja strony pozwanej nie została uwzględniona. Odnośnie apelacji strony powodowej wskazać należy co następuje. Również ta apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie. Prawidłowo Sąd Rejonowy wskazał, iż na datę zamknięcia rozprawy przed Sądem pierwszej instancji strona powodowa nie wykazała, że A. S. (2) była uprawniona do działania w imieniu A. S. (3), co wobec kwestionowania powyższej okoliczności przez stronę pozwaną winna zrobić do zamknięcia rozprawy. W konsekwencji prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, iż nie została wykazana okoliczność skuteczności umowy cesji, a tym samym legitymacja czynna powoda o odszkodowanie z tytułu wierzytelności od A. S. (3). Tym samym zarzut naruszenia artykułu 233 kpc nie mógł zostać uwzględniony, bowiem ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego znajdowały uzasadnienie w treści zaoferowanego przez stronę powodową materiału dowodowego. Nie został naruszony przepis artykułu 231 kpc w sytuacji kwestionowania skuteczności umowy cesji nie było podstaw do czynienia ustaleń faktycznych w oparciu o domniemanie faktyczne. W świetle powyższego stwierdzić należałoby bezzasadność zarzutów apelacji i prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego. Z tych względów obie apelacje zostały oddalone na podstawie artykułu 385 kpc. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie artykułu 100 kpc, znosząc je wzajemnie między stronami.

Przewodniczący:	SSO Ewa Kiper
Protokolant:	sekr. sądowy Agata Borówka

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE