UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W., decyzją z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...), orzekł o osobistej odpowiedzialności R. M. z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w wysokości odpowiednio: na ubezpieczenia społeczne za miesiąc czerwiec 2008 r., za okres od września 2008 r. do lipca 2010 r. oraz za okres od października 2010 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 473.693,65 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wynosi 318.119,35 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowią kwotę 40.834,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego 5.251,40 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za okres od września 2008 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 140.590,64 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wynosi 94.505,24 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowią kwotę 40.834,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego 5.251,40 zł oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od września 2008 r. do lipca 2010r. oraz za okres od października 2010 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 43.863,88 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wynosi 29.489,78 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowią kwotę 12.731,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego 1.643,10 zł.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., decyzją z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...), orzekł o osobistej odpowiedzialności B. Q. z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w wysokości odpowiednio: na ubezpieczenia społeczne za okres od września 2009 r. do lipca 2010 r. oraz za okres od października 2010 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 113.125,25 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wynosi 82.546,05 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowią kwotę 27.647,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego 2.932,20 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za okres od września 2009 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 35.661,49 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wynosi 25.985,19 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowią kwotę 8.816,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego 860,30 zł oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od września 2009 r. do lipca 2010 r. oraz za okres od października 2010 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 11.366,06 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wynosi 8.283,06 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowią kwotę 2.801,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego 282,00 zł.

W uzasadnieniach wymienionych decyzji organ rentowy powołując się na treść art. 116 Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm) oraz art. 83 ust. 1, art. 31 i art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 106 z późn. zm) – podał, że w sprawie zaistniały przesłanki uzasadniające orzeczenie o odpowiedzialności ww. członków zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., gdyż prowadzone w stosunku do tej Spółki postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne, co zostało potwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w W. IX Wydział Gospodarczy z dnia 30 grudnia 2011 r. oraz z dnia 14 września 2012 r., stwierdzającym zakończenie postępowania upadłościowego, a R. M. i B. Q. w okresach wskazanych w ww. decyzjach, w czasie których powstały zaległości składkowe, pełnili funkcję członków zarządu ww. Spółki. W toku zaś prowadzonego postępowania administracyjnego wnioskodawcy nie wykazali przesłanek uwalniających ich od odpowiedzialności z tytułu nieopłaconych składek. Organ rentowy zaznaczył, iż wobec faktu, że Spółka zaprzestała regulowania wymagalnych zobowiązań względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, począwszy od należności za wrzesień 2008 r., wymagalnych w dniu 15 października 2008 r. nie można uznać, że wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki został złożony we właściwym czasie w świetle przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Organ rentowy podkreślił przy tym, że pismami z dnia 24 października 2012 r. i z dnia 19 listopada 2012r. Naczelnik Drugiego (...) Urzędu Skarbowego w W. poinformował, że (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. nie posiada wierzytelności w postaci nadpłat podatków i nie wykazuje w składanych deklaracjach kwot do zwrotu. Tym samym nie istnieją możliwe do zajęcia wierzytelności pieniężne przysługujące dłużnej Spółce od Urzędu Skarbowego. Zaznaczył również, że do uwolnienia się od odpowiedzialności członka zarządu spółki za jej zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne nie jest wystarczające samo wskazanie istnienia wierzytelności wobec kontrahentów, ale konieczne jest wykazanie, że wierzytelności te są wymagalne, co w niniejszej sytuacji nie miało miejsca. W związku z powyższymi ustaleniami na podstawie zebranych w sprawie materiałów, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie znalazł wskazanych w Ordynacji podatkowej przesłanek wyłączających odpowiedzialność R. M. i B. Q., jako członków zarządu za zaległości składkowe (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., które powstały w okresie sprawowania przez nich funkcji w zarządzie Spółki. Stosownie zaś do treści art. 107 § 2 pkt. 2 i 4 powołanej ustawy podatkowa odpowiedzialność osoby trzeciej obejmuje także odsetki za zwlokę oraz koszty postępowania egzekucyjnego. Na tej podstawie, organ rentowy stwierdził, że zaskarżone decyzje są prawnie oraz faktycznie uzasadnione (decyzja z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...) k. 19-20, decyzja z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...) k. 16-17, tom I a.r.).

R. M. w dniu 31 stycznia 2013 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...), zarzucając zaskarżonej decyzji błędne przyjęcie, że jako członek zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jest odpowiedzialny całym swoim majątkiem za ww. zobowiązania Spółki, jak również, że nie zachodzą przesłanki ustawowe wskazane w treści art. 116 Ordynacji podatkowej do wyłączenia odpowiedzialności za zaległości składkowe Spółki. Odwołujący podkreślił, że Spółka została zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców w dniu 20 listopada 2006 r. Założyciele Spółki planowali prowadzenie działalności gospodarczej na rynku farmaceutyczno-medycznym. W pierwszym okresie działalności Spółka zajmowała się konfekcjonowaniem oraz sprzedażą suplementów diety oraz kosmetyków. Spółka finansowała swoją działalność w oparciu o środki własne oraz dzięki współpracy z hurtownią (...), która była głównym odbiorcą produktów Spółki. B. Q. złożył Spółce propozycję współpracy w przedmiocie dystrybucji na terenie Polski leków produkowanych przez Q. P. Deutschland GmbH. W celu realizacji tego planu, w sierpniu 2008 r. ww. Spółka udzieliła (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. pożyczki w kwocie 100.000 euro, która miała zostać przeznaczona na przygotowanie Spółki do skutecznej dystrybucji leków. Środki te zostały przeznaczone na zakup odpowiedniego sprzętu oraz na zatrudnienie pracowników. W grudniu 2008 r. Q. P. Deutschland GmbH z powodu kłopotów finansowych zrezygnowała ze współpracy z odwołującymi, jak ze Spółką. Co istotne także, brakujące środki finansowe związane z rejestracją leków zleconą przez Q. P. Deutschland GmbH pokryła Spółka inwestując w to przedsięwzięcie własne 40.000,00 euro. Odwołujący nadmienił, że do jego zadań, jako Prezesa Zarządu oraz mniejszościowego wspólnika należało zarządzanie bieżącą działalnością firmy w Polsce oraz przeprowadzanie procesu rejestracji leków w odpowiednich organach nadzoru, natomiast B. Q., jako członek Zarządu odpowiedzialny był za pozyskiwanie oraz zorganizowanie procesu produkcji leków, które następnie miały być dystrybuowane na terenie Polski. Dodał, że pomimo wielokrotnych zapewnień drugiego członka Zarządu Spółki, B. O. nie wywiązał się z powyższych zobowiązań, albowiem nie doprowadził do wprowadzenia na rynek polski żadnego z zarejestrowanych leków, jak również nie zorganizował produkcji kosmetyków i suplementów w Indiach. Dalsza działalność Spółki była zatem skutkiem wprowadzających w błąd zapewnień Prezesa Zarządu B. Q. w przedmiocie wdrożenia do sprzedaży nowych produktów, które zapewnić miało dalsze istnienie Spółki. Mając zatem na uwadze, że z upływem czasu nie dochodziło do realizacji obietnic drugiego wspólnika Spółki, Spółka zaprzestała prowadzenia wszelkiej działalności, aby nie zwiększać zadłużenia i nie pogarszać sytuacji dotychczasowych wierzycieli. W tym celu, Spółka zawarła z organem rentowym ugodę, na mocy której spłata zobowiązań z tytułu zaległych składek ubezpieczeniowych miała nastąpić w listopadzie 2010 r. Na skutek podejmowanych działań, B. Q. doprowadził jednak do powstania stanu niewypłacalności Spółki, a tym samym zaniedbał obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki w odpowiednim czasie. Wskazując na powyższe, R. M. wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji podnosząc, że nie ponosi on winy w niezgłoszeniu w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki oraz, że odpowiedzialność za postawienie Spółki w stan niewypłacalności zostało spowodowane pozbawionym staranności oraz zawinionym i celowym działaniem drugiego członka zarządu B. Q. (odwołanie z dnia 31 stycznia 2013 r. k. 2-7 a.s.).

B. Q. w dniu 11 lutego 2013 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...), zarzucając organowi rentowemu naruszenie przepisu art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej wskazując, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodzą przesłanki warunkujące odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania (...) S Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Odwołujący zaznaczył, że brak po jego stronie winy w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości zainteresowanej Spółki spowodowany był nieuczciwymi oraz wprowadzającymi w błąd działaniami drugiego z członków Zarządu Spółki w osobie R. M.. Podkreślił, że na powyższą okoliczność wskazuje przede wszystkim fakt złożenia przez drugiego wspólnika Spółki oświadczenia o braku zobowiązań Spółki w kwocie powyżej 5.000,00 euro oraz o braku postępowań sądowych toczących się przeciwko Spółce w odniesieniu do zobowiązań podatkowych oraz zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Mając powyższe na uwadze, odwołujący nie miał świadomości, co do tego, że Spółka znajduje się w złej kondycji finansowej. Stwierdził, że bezpośrednio przed złożeniem wniosku o upadłość Spółki uzyskał informacje o jej rzeczywistym stanie finansowym, który wcześniej nie był mu znany. Powołał się również na fakt prowadzenia przez Prokuraturę Rejonową W. P. w W. postępowania karnego pod sygn. 2 Ds. 568/11 względem Prezesa Zarządu Spółki R. M. w związku z doprowadzeniem O. S. I. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w kwocie 200.000,00 euro. Jednocześnie dodał, że w Spółce od początku jej funkcjonowania miał miejsce podział kompetencji pomiędzy członkami Zarządu. Do wspólnika R. M., jako posługującego się językiem polskim oraz zaznajomionego z zasadami prowadzenia działalności na polskim rynku farmaceutycznym, należało zarządzanie bieżącą działalnością Spółki na terenie Polski oraz prowadzenie rejestracji leków przed właściwymi organami administracji publicznej, natomiast odwołujący w związku z jego funkcją w O. S. I. (...), działając z ramienia udziałowca Spółki oraz ze względu na posługiwanie się językiem niemieckim odpowiedzialny był za organizowanie procesu produkcji leków na terenie Szwajcarii. W ocenie odwołującego, podział kompetencji w Spółce uniemożliwił odwołującemu wcześniejsze złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, co jednocześnie świadczy o braku jego winy w tym zakresie. Na tej podstawie, odwołujący stwierdził, że jego odpowiedzialność za zaległości podatkowe Spółki nie zachodzi z uwagi na zaistnienie przesłanek egzoneracyjnych określonych w treści przepisu art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej. Na poparcie swojego stanowiska, odwołujący przywołał utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (odwołanie z dnia 11 lutego 2013 r. k. 2-7 – akta sprawy o sygn. VII U 415/13).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. w odpowiedziach na odwołania z dnia 4 marca 2013 r. i 13 marca 2013 r. wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy zacytował przepisy Ordynacji podatkowej i poglądy orzecznictwa oraz wskazał, że w jego ocenie zaistniały przesłanki uzasadniające przeniesienie na odwołujących odpowiedzialności za zobowiązania płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., ponieważ odwołujący pełnili funkcje członków zarządu w okresach, kiedy powstało wymienione w zaskarżonej decyzji zadłużenie, nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości „we właściwym czasie”, czyli w terminie, kiedy byłaby możliwa całkowita spłata zadłużenia z tytułu zaległych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wyniku przeprowadzonego postępowania upadłościowego, a także nie wskazali mienia, z którego możliwe byłoby zaspokojenie zobowiązań w znacznej części. Organ rentowy wskazał, że odwołujący, co prawda rozważali złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki, jednak zachowanie drugiego członka zarządu uniemożliwiło im dokonanie tej czynności. W ocenie organu rentowego, powyższe w żaden sposób nie jest przesłanką zwalniającą z odpowiedzialności za zobowiązania Spółki. Charakter prawny funkcji członka zarządu oznacza bowiem nie tylko obowiązek wykonywania czynności zarządzających, ale również zwiększony zakres odpowiedzialności za skutki działań kierowanej Spółki. Organ rentowy zaznaczył także, że podział obowiązków w zarządzie i ich charakter nie mogą zwolnić danej osoby z odpowiedzialności, wynikającej z art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej. Przepisy nie przewidują bowiem takiej sytuacji, stanowiąc jednocześnie, że przedmiotowa odpowiedzialność rozciąga się na każdego członka zarządu. Ponadto wskazał, że odwołujący R. M. był do października 2009 r. jedynym członkiem zarządu Spółki, co poddaje w wątpliwość argumentację strony odwołującej. Zobowiązania z tytułu należności składkowych przestały być przez Spółkę regulowane począwszy już od należności za wrzesień 2009 r. Zatem w okresie kiedy odwołujący był jedynym członkiem zarządu nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości, pomimo tego, że już wówczas zaistniały ku temu przesłanki. Stwierdził także, że podjęcie ryzyka i niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki jest prawem członka zarządu. Jednakże od odpowiedzialności zwalnia wyłącznie obiektywnie niezawiniona niemożność niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a nie świadome niezgłoszenie tego wniosku. Organ rentowy podkreślił, że dla kwestii odpowiedzialności odwołującego nie ma znaczenia okoliczność, że drugi członek zarządu B. Q. posiadał środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym. Członek zarządu może bowiem zwolnić się od odpowiedzialności za zadłużenie Spółki wskazując majątek, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie należności w znacznej części. Wskazanie prywatnego majątku innej osoby, chociażby była drugim członkiem zarządu, nie stanowi o spełnieniu powyższej przesłanki. Odnosząc się natomiast do kwestii, dotyczącej zawarcia w 2010 r. ugody, co do zadłużenia Spółki organ rentowy podniósł, że złożone w dniu 19 lutego 2009 r. oraz w dniu 18 sierpnia 2010 r. wnioski o umożliwienie spłaty zaległości w formie układu ratalnego nie doprowadziły do podpisania umowy o układ ratalny z uwagi na fakt, że płatnik składek nie spełnił warunków niezbędnych do zawarcia powyższej umowy (odpowiedź na odwołanie z dnia 4 marca 2013 r. k. 13-17, odpowiedź na odwołanie z dnia 13 marca 2013 r. k. 39-43 – akta sprawy o sygn. VII U 415/13).

Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 13 czerwca 2013 r. wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Następnie zarządzeniem z dnia 3 października 2013 r. Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył niniejszą sprawę ze sprawą prowadzoną pod sygn. akt VII U 415/13 celem ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt VII U 353/13 (postanowienie z dnia 3 października 2013 r. k. 37-38 a.s., postanowienie z dnia 13 czerwca 2013 r. k. 64 - akta sprawy o sygn. VII U 415/13).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 listopada 2006 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym została zarejestrowana Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą przy ul. (...) nr: 60Ł, działająca pod nazwą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Przedmiotem działalności Spółki, zgodnie z (...), w przeważającej części była działalność, polegająca na produkcji substancji farmaceutycznych, leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych oraz instrumentów i wyrobów medycznych, a także sprzedaż hurtowa owoców i warzyw, pozostałej żywności, włączając w to ryby i skorupiaki, prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych, a także działalność agencji reklamowych. Skład zarządu w okresie funkcjonowania spółki zmieniał się. Członkami zarządu Spółki byli od momentu jej powstania R. M., pełniący w niej funkcję Prezesa Zarządu, B. Q. oraz Spółka (...).G., posiadająca 600 udziałów o łącznej wartości 300.000,00 zł. Prokurentem Spółki była natomiast C. V. (odpis KRS aktualny na dzień 29 stycznia 2013 r. k. 8-12 a.s.).

W pierwszym okresie działalności, Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zajmowała się konfekcjonowaniem oraz sprzedażą suplementów diety, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego, a także sprzedażą kosmetyków. Spółka finansowała swoją działalność w oparciu o środki własne, stanowiące kapitał zakładowy oraz dzięki współpracy z hurtownią (...). Zgodnie z ustalonymi zasadami współpracy, hurtownia (...) dokonywała zapłaty za produkty dostarczane przez Spółkę w chwili ich doręczenia, co pozwalało Spółce rozwijać prowadzoną działalność. Na początku 2008 r. Spółka nawiązała kontakt z A. L., który został jej udziałowcem. Dzięki staraniom nowego udziałowca A. L., Spółka nawiązała kontakty z firmą (...) Deutschland GmbH, którą zarządzał B. Q.. W wyniku wzajemnych ustaleń, B. Q. zatrudnił R. M. oraz A. L. w firmie (...) Deutschland GmbH, jako przedstawicieli odpowiedzialnych za rejestracje na terenie Polski leków produkowanych przez ww. Spółkę. W tym czasie, B. Q. złożył Spółce (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. propozycję współpracy w przedmiocie dystrybucji na terenie Polski leków produkowanych przez prowadzoną przez siebie firmę. W celu realizacji tego planu, w sierpniu 2008 r., Q. P. Deutschland GmbH udzieliła Spółce pożyczki w kwocie 100.000 EUR, która miała zostać przeznaczona na przygotowanie Spółki do skutecznej dystrybucji leków. Wskazane środki finansowe zostały przeznaczone na zakup odpowiedniego sprzętu oraz zatrudnienie pracowników. Od początku istnienia Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. miał miejsce podział kompetencji pomiędzy poszczególnymi członkami Zarządu Spółki. Do wspólnika R. M., jako posługującego się językiem polskim oraz zaznajomionego z zasadami prowadzenia działalności na polskim rynku farmaceutycznym, należało zarządzanie bieżącą działalnością Spółki na terenie Polski oraz prowadzenie rejestracji leków przed właściwymi organami administracji publicznej, natomiast wspólnik B. Q. w związku z jego funkcją w O. S. I. (...), działając z ramienia udziałowca Spółki oraz ze względu na posługiwanie się językiem niemieckim odpowiedzialny był za organizowanie i nadzorowanie procesu produkcji leków na terenie Szwajcarii (zeznania odwołującego R. M. k. 395-398 a.s.).

W grudniu 2008 r. Spółka (...) Deutschland GmbH z powodu kłopotów finansowych zrezygnowała ze współpracy zarówno z R. M. i A. L., jak również ze Spółką (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Sytuacja finansowa Spółki (...) Deutschland GmbH była zła, albowiem Spółka nie posiadała środków finansowych na zakończenie procesu zleconej wcześniej rejestracji leków w Polsce. Brakujące środki finansowe związane ze zleconą rejestracją leków przez Q. P. Deutschland GmbH pokryła Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., przeznaczając na ten cel kwotę 40.000,00 EUR. W tym samym czasie, tj. pod koniec 2008 r. stratę finansową odnotowała również hurtownia (...), z którą zainteresowana Spółka miała podpisaną umowę o współpracy. Powyższe okoliczności sprawiły, że w pierwszym kwartale 2009 r. Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. utraciła płynność finansową. Przyczyną takiego stanu rzeczy były duże bieżące koszty działalności Spółki, które wynikały także z zatrudniania przez Spółkę zbyt dużej liczby pracowników w poszczególnych działach, w tym w dziale sprzedaży, który liczył 24 osoby. W 2009 r. Spółka zredukowała zatrudnienie do liczby wynoszącej 10-11 pracowników, a następnie do liczby 3-4 pracowników oraz zmieniła strukturę organizacyjną na bardziej efektywną i mniej obciążającą. Celem poprawy istniejącej sytuacji finansowej, na przełomie 2008 i 2009 r. zainteresowana Spółka nawiązała także krótkoterminową współpracę ze Spółką (...), w której funkcje zarządcze sprawował B. Q.. Spółka ta posiadała względem zainteresowanej Spółki zadłużenie z tytułu nieuregulowanych faktur na kwotę w wysokości 30.000 EUR, które ostatecznie nie zostało uregulowane. Od tego czasu sytuacja finansowa zainteresowanej Spółki stale się pogarszała, gdyż Spółka zaprzestała wywiązywać się z zaciągniętych zobowiązań finansowych z uwagi na fakt zaprzestania procesu dystrybucji leków na rynek polski, za których dostarczenie od samego początku miał odpowiadać B. Q., który nie wywiązał się również z zaplanowanej wcześniej inwestycji w zakresie produkcji kosmetyków i suplementów diety poza Europą, a mianowicie na terenie Indii. W związku z brakiem płynności finansowej, Zarząd Spółki obok likwidacji miejsc pracy, zredukował także flotę samochodową. W czerwcu 2009 r. doszło do spotkania członków Zarządu Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., na którym miały zostać omówione kwestie związane z jej bieżącą sytuacją finansową oraz miało dojść do podjęcia decyzji w przedmiocie jej dalszego funkcjonowania. W trakcie powyższego spotkania, R. M. poinformował B. Q. o pełnej sytuacji finansowej Spółki, której zadłużenie wynosiło wówczas około 900.000,00 zł. W wyniku poczynionych uzgodnień, większościowy pakiet udziałów w Spółce nabyła szwajcarska Spółka (...).G., do Zarządu Spółki został oficjalnie powołany B. Q. na mocy uchwały nr: 4 z dnia 9 października 2009 r., natomiast jej prokurentem została C. V. (zeznania świadka B. N. k. 380-382, zeznania odwołującego R. M. k. 395-398 a.s.).

Z chwilą dokonania zmian w strukturach Zarządu Spółki, sytuacja finansowa Spółki (...) Sp. z o.o. w W. nie uległa zmianie. Na przełomie czerwca i lipca 2009 r. Spółka odnotowała wpłatę na kwotę w wysokości 50.000,00 EUR, przekazaną na jej rzecz przez Spółkę (...) Deutschland GmbH. Jednocześnie w zamian za przekazanie części udziałów Spółce (...), kapitał zakładowy Spółki został powiększony o kwotę w wysokości 250.000,00 EUR. Ostatnia rata pieniędzy wpłynęła w czerwcu 2010 r. W grudniu 2010 r. w siedzibie zainteresowanej Spółki stawiła się prokurent C. V., która zarządziła przeprowadzenie audytu w wyniku, którego doszło do uchwalenia nowego budżetu. Budżet ten przewidywał uregulowanie wszystkich zadłużeń oraz spłatę zaległości istniejących względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W marcu 2011 r. pomiędzy (...) Spółki (...), a B. Q. doszło do szeregu nieporozumień na tle koncepcji związanej z połączeniem Spółki (...) Sp. z o.o.z siedzibą w W. ze Spółką (...).G. Konflikt ten doprowadził w konsekwencji do tego, że B. Q. złożył w Prokuraturze Rejonowej W. P. w W. zawiadomienie o popełnieniu przez R. M. przestępstwa, polegającego na tym, że w okresie od dnia 10 września 2009 r. do dnia 17 czerwca 2010 r. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził on Spółkę (...).G. z siedzibą w Szwajcarii do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w kwocie 200.000,00 EUR poprzez wprowadzenie w błąd pozostałych wspólników Spółki, co do kondycji gospodarczej (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. oraz o czyn z art. 302 § 1 k.k. i o czyn z art. 586 k.s.h.

Powyższa sprawa była prowadzona przez Prokuraturę Rejonową W. P. w W. pod sygn. akt 2 Ds. 481/13, a następnie przez Sąd Okręgowy w Warszawie i Sąd Apelacyjny w Warszawie. Ostatecznie wyrokiem z dnia 8 grudnia 2016 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny, po rozpoznaniu sprawy o sygn. akt II AKa 292/16, zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 maja 2016 r. w ten sposób, że w pkt 1 uchylił orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego R. M., w pkt 2 uniewinnił oskarżonego R. M. od popełnienia czynów określonych w pkt 3 i 4 aktu oskarżenia, wchodzących w skład ciągu przestępstw określonego w pkt 2 wyroku i wymierzoną za pozostały ciąg przestępstw na podstawie art. 302 § 1 k.k. w związku z art. 91 §1 k.k. karę pozbawienia wolności obniżył do 10 miesięcy, w pkt 3 na podstawie art. 91 § 2 k.k. orzeczone wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył karę łączną 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 k.k. w związku z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. – w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. w związku z art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesił na okres 4 lat próby, zaś w pkt 5 w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy (akt oskarżenia k. 43, protokół rozprawy z dnia 22 września 2014 r. k. 137-141, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie II Wydziału Karnego z dnia 8 grudnia 2016 r. wydany w sprawie o sygn. akt II AKa 292/16 k. 256-257, zeznania świadka B. N. k. 380-382, zeznania odwołującego R. M. k. 395-398 a.s.).

B. Q. z dniem 14 lutego 2011 r. złożył rezygnację z pełnienia funkcji członka Zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., jednak w trakcie Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników tej Spółki, które odbyło się w dniu 10 marca 2011 r. ponownie został wybrany do Zarządu Spółki. W sierpniu 2011 r. rezygnację z pełnienia funkcji członka Zarządu ww. Spółki złożył R. M.. Postanowieniem z dnia 24 października 2013 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego dokonał zmiany wpisu w rubryce odnoszącej się do składu Zarządu Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wskazując, że R. M. skazany wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 24 stycznia 2011 r. wydanym w sprawie o sygn. akt III K 698/10 nie może być członkiem Zarządu, rady nadzorczej, a także nie może zostać ustanowiony likwidatorem ww. podmiotu prawnego. W dniu 28 września 2015 r. jedyny członek Zarządu zainteresowanej Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. B. Q., uprawniony do samodzielnej reprezentacji zrezygnował z pełnienia powyższej funkcji. W dniu 14 czerwca 2016 r. Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. została wykreślona z Rejestru Przedsiębiorców. Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie umorzył postępowanie w zakresie udziału w nim zainteresowanej Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (postanowienie z dnia 24 października 2013 r. wydane przez Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P. w dnia 24 stycznia 2011 r. w sprawie o sygn. akt III K 698/10 k. 135-136, poświadczona kopia rezygnacji z pełnienia funkcji Członka Zarządu Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., wniosek o zmianę danych w KRS k. 147-148, notatka z dnia 1 sierpnia 2016 r. wraz z załącznikiem k. 196-197, postanowienie z dnia 6 kwietnia 2017 r. k. 246, zeznania świadka B. N. k. 380-382 a.s.).

W trakcie całego okresu prowadzenia działalności Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. była stroną wielu postępowań sądowych i egzekucyjnych. Wierzycielami ww. Spółki były następujące podmioty: (...) Zakład (...) s.c. D. P., A. P. (1), J. P. z siedzibą w K., Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., Agencja (...) z siedzibą w W., Fundacja (...) w P., Spółka (...) S.A. z siedzibą w K., Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., Spółka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w C., Przedsiębiorstwo (...) S.A. z siedzibą w Ł., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe (...) S.A. z siedzibą w K. i Hurtownia (...) z siedzibą w W..

W okresie od dnia 15 września 2009 r. do dnia 23 sierpnia 2010 r. członek Zarządu R. M. podejmował działania związane z wybiórczym zaspokajaniem roszczeń wierzycieli. W tym czasie, Spółka posiadała kilkudziesięciu wierzycieli, których roszczenia związane były z działalnością gospodarczą lub wynikały z niezaspokojonych roszczeń pracowniczych. Spółka posiadała także zadłużenie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na kwotę w wysokości 325.537,74 zł, obejmujące okresy: 06/2008 r., 09/2008 r. - 07/2010 r. oraz 10/2010 r. – 09/2011 r., a także z tytułu Funduszu Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości 29.591,78 zł, obejmujące okresy: 09/2008 r. – 07/2010 r. i 10/2010 r. – 09/2011 r. Wierzycielem Spółki jest także Trzeci Urząd Skarbowy (...) w W. z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za okresy: 06/2008 r. – 12/2008 r. w wysokości 85.910,61 zł, a także Drugi (...) Urząd Skarbowy w W. z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. w wysokości 14.867,00 zł (wykaz tytułów wykonawczych oraz wierzytelności zawarty w akcie oskarżenia k. 43, zeznania świadka W. M. k. 382-383 a.s.).

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. nie złożyła sprawozdań finansowych za lata 2006-2007. Strata za 2008 r. wyniosła 2.229.951,50 zł, za 2009 r. wyniosła 1.072.870,65 zł, a zaległości wobec pracowników kształtowały się na poziomie około 96.000,00 zł. Na dzień 18 listopada 2010 r. zainteresowana Spółka osiągnęła stratę w kwocie 2.229.951,50 zł, przez co nie miała płynności finansowej i nie była w stanie regulować swoich zobowiązań. Na dzień 31 grudnia 2008 r. Spółka posiadała rzeczowe środki trwałe o wartości 3.009,84 zł, posiadała aktywa niematerialne i prawne o wartości 26.083,33 zł, a także towary o wartości 405.537,07 zł. Spółka posiadała też należności w wysokości 381.249,52 zł. Na koniec 2008 r. same tylko zobowiązania krótkoterminowe Spółki wynosiły 1.783.703,13 zł, zaś zobowiązania długoterminowe w wysokości 1.210.592,94 zł. W zeznaniu CIT-8 za 2008 r. Spółka wykazała stratę w wysokości 1.717.014,75 zł. Z kolei na dzień 31 grudnia 2009 r. Spółka posiadała rzeczowe środki trwałe o wartości 752,46 zł, posiadała aktywa niematerialne i prawne o wartości 24.000,00 zł oraz towary o wartości 248.664,91 zł. Spółka posiadała także należności w wysokości 325.990,20 zł. Na koniec 2009 r. zobowiązania krótkoterminowe Spółki wynosiły 2.078.438,37 zł, zaś zobowiązania długoterminowe wynosiły 1.659.057,94 zł. W zeznaniu CIT-8 za 2008 r. Spółka wykazała stratę w wysokości 953.247,97 zł. Na przełomie 2008/2009 jedynym składnikiem majątku spółki był sprzęt komputerowy o wartości bilansowej 13.486,51 zł. Przeciwko Spółce dwukrotnie były składane wnioski o ogłoszenie upadłości. Pierwsze z postępowań zostało umorzone w dniu 27 kwietnia 2010 r., a w drugim przypadku w dniu 8 lutego 2012 r. Sąd oddalił powyższy wniosek. Wnioski te nie były składane przez członków Zarządu Spółki. Pierwszy wniosek został złożony przez jej pracownika D. G., a drugi przez Spółkę (...).G. W momencie wykreślenia z KRS R. M., jako członka zarządu Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., Spółka ta posiadała towary o wartości materialnej na kwotę 800.000,00 zł, prawa intelektualne na kwotę 400.000,00 zł oraz sześć lub siedem samochodów o łącznej wartości około 300.000,00 zł, takich jak: F. (...) i (...), zakupione w 2007 r. i w 2009 r. oraz dwie sztuki samochodów marki F. (...). Innych składników majątku Spółka nie posiadała (wykaz tytułów wykonawczych oraz wierzytelności zawarty w akcie oskarżenia k. 43, bilans z dnia 18 listopada 2010 r. k. 347, zeznania odwołującego R. M. k. 395-398 a.s.).

W celu spłaty istniejącego zadłużenia względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. dążyła do zawarcia z organem rentowym stosownej ugody na mocy, której spłata zobowiązań z tytułu zaległych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych miała nastąpić w listopadzie 2010 r. Środki na spłatę pierwszej raty miały pochodzić ze zwrotu kwoty 40.000,00 EUR, jakie Spółka wyłożyła na zakończenie procesu rejestracji leków na rzecz Spółki (...) Deutschland GmbH. Z powodu niewywiązania się przez członków Zarządu z powyższych zapewnień, Spółka nie była w stanie wykonać zawartej z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych ugody. Z tego też względu, złożone w dniu 19 lutego 2009 r. oraz w dniu 18 sierpnia 2010 r. wnioski o umożliwienie spłaty zaległości w formie układu ratalnego nie doprowadziły do podpisania umowy o układ ratalny z uwagi na fakt, że płatnik składek nie spełnił warunków niezbędnych do zawarcia powyższej umowy. Jednocześnie postępowanie egzekucyjne, prowadzone przez Komornika Sądowego, działającego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi-Północ w W. A. P. (2) względem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. okazało się bezskuteczne, co zostało potwierdzone postanowieniami Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w W., IX Wydziału Gospodarczego z dnia 30 grudnia 2011 r. i z dnia 14 września 2012 r. stwierdzającymi umorzenie powyższego postepowania z uwagi na bezskuteczność egzekucji (zeznania świadka B. N. k. 380-382, zeznania odwołującego R. M. k. 395-398 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w piśmie skierowanym do R. M. w dniu 18 kwietnia 2012 r., działając na podstawie art. 61 § 1 i § 4 k.p.a. w związku z art. 116 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zawiadomił o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia osób odpowiedzialnych za zobowiązania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz przeniesienia odpowiedzialności za zadłużenie na osoby trzecie – członków Zarządu Spółki zgodnie z powołanym art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. W tym czasie zaległości spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. względem ZUS obejmowały składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych: za miesiąc czerwiec 2008 r., za okres od września 2008 r. do lipca 2010 r. oraz za okres od października 2010 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 473.693,65 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wyniosła 318.119,35 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowiły kwotę 40.834,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego stanowiły kwotę 5.251,40 zł, składki na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego: za okres od września 2008 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 140.590,64 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wyniosła 94.505,24 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowiły kwotę 40.834,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego stanowiły kwotę 5.251,40 zł oraz składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: za okres od września 2008 r. do lipca 2010 r. oraz za okres od października 2010 r. do sierpnia 2011 r. w łącznej kwocie 43.863,88 zł, gdzie należność główna z tytułu składek wyniosła 29.489,78 zł, odsetki za zwłokę obliczone na dzień 4 stycznia 2013 r. stanowiły kwotę 12.731,00 zł, a koszty postępowania egzekucyjnego stanowiły kwotę 1.643,10 zł ( zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 18 kwietnia 2012 r. k. 10, tom I a.r.).

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał dwie decyzje z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...) i nr: (...), w których na podstawie art. 108 § 1 w związku z art. 107 § 1, art. 107 § 2 pkt 2 i 4, i art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w związku z art. 31 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, orzekł o odpowiedzialności R. M. i B. Q. za zobowiązania płatnika (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. solidarnie ze Spółką z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za zwłokę oraz kosztami egzekucyjnymi w kwotach określonych w sentencjach zaskarżonych decyzji. Uzasadniając decyzje organ rentowy wskazał, że złożone przez odwołujących wyjaśnienia w trakcie postępowania nie ujawniły przesłanek zwalniających ich od odpowiedzialności za zobowiązania zainteresowanej Spółki. Z tego względu, zaistniały przesłanki uzasadniające przeniesienie na odwołujących odpowiedzialności za zobowiązania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., ponieważ odwołujący pełnił funkcję członków zarządu w okresach, kiedy powstało wymienione w zaskarżonej decyzji zadłużenie, nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości „we właściwym czasie”, czyli w terminie, kiedy byłaby możliwa całkowita spłata zadłużenia z tytułu zaległych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wyniku przeprowadzonego postępowania upadłościowego, ani nie wskazali mienia, z którego możliwe byłoby zaspokojenie zobowiązania w znacznej części. Organ rentowy stwierdził także, że podjęcie ryzyka i niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki jest prawem członka zarządu. Jednakże od odpowiedzialności zwalnia wyłącznie obiektywnie niezawiniona niemożność niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a nie świadome jego niezgłoszenie. Organ rentowy podkreślił, że dla kwestii odpowiedzialności odwołującego nie ma znaczenia okoliczność, że drugi członek zarządu B. Q. posiadał środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym. Członek zarządu może bowiem zwolnić się od odpowiedzialności za zadłużenie Spółki wskazując majątek, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie należności w znacznej części. Wskazanie prywatnego majątku innej osoby, chociażby była drugim członkiem zarządu, nie stanowi o spełnieniu powyższej przesłanki. Odnosząc się natomiast do kwestii, dotyczącej zawarcia w 2010 r. ugody, co do zadłużenia Spółki organ rentowy podniósł, że złożone w dniu 19 lutego 2009 r. oraz w dniu 18 sierpnia 2010 r. wnioski o umożliwienie spłaty zaległości w formie układu ratalnego nie doprowadziły do podpisania umowy o układ ratalny z uwagi na fakt, że płatnik składek nie spełnił warunków niezbędnych do zawarcia powyższej umowy (decyzja z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...) k. 19-20, decyzja z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...) k. 16-17, tom I a.r.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, które zostały zgromadzone w aktach sprawy, w aktach organu rentowego oraz w aktach postępowania, które toczyło się w sprawie karnej o sygn. akt XII K 190/13, które to dokumenty zostały załączone do akt niniejszej sprawy. Dodatkowo ustaleń stanu faktycznego Sąd Okręgowy dokonał na podstawie zeznań świadków: B. N. i W. M. oraz odwołującego się R. M.. Dowody ze wskazanych powyżej dokumentów zostały ocenione jako wiarygodne. Żadna ze stron nie kwestionowała przy tym ich autentyczności bądź treści, wobec czego stanowiły one podstawę dokonanych ustaleń faktycznych.

Sąd Okręgowy dał wiarę również zeznaniom świadków B. N. i W. M. i odwołującego się R. M.. Choć świadkowie i R. M. nie pamiętali dokładnie szczegółów wydarzeń i faktów dotyczących funkcjonowania (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., co w szczególności dotyczyło zeznań księgowej W. M. w zakresie konkretnych dat i kwot, to jednak w taki sam, spójny sposób, opisali zakres przedmiotowy funkcjonowania Spółki, przybliżoną datę początkową i powody trudności finansowych, jakie się w Spółce pojawiły oraz ogólnie najważniejsze zdarzenia, jakie zaistniały w latach 2008-2013, które finalnie doprowadziły do utraty przez Spółkę płynności finansowej. Z tych powodów, w tej części Sąd nie miał podstaw do tego, aby kwestionować zeznania świadków i odwołującego. Dodatkowo zaakcentowania wymaga fakt, że były one zbieżne, zbliżone w swej treści do tego, co wskazane zostało w dokumentach zgromadzonych zarówno w aktach organu rentowego, jak również w dokumentach zgromadzonych w toku postępowania karnego, które zostały załączone do akt niniejszej sprawy. Sąd Okręgowy nie dał jednak wiary zeznaniom odwołującego w zakresie, w jakim twierdził on, że nie miał świadomości, co do sytuacji finansowej zainteresowanej Spółki, co stanowiło przyczynę niezgłoszenia przez niego wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie. Wskazać bowiem należy, że odwołujący R. M., począwszy od października 2009 r. był jedynym członkiem Zarządu Spółki, natomiast zobowiązania z tytułu należności składkowych przestały być przez Spółkę regulowane już od września 2008 r. Zatem w okresie, kiedy odwołujący były jedynym członkiem Zarządu nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości pomimo tego, że już wówczas zaistniały ku temu przesłanki. Ponadto bezpośrednio przed złożeniem wniosku o upadłość Spółki, R. M. uzyskał w drodze przeprowadzonego audytu informacje na temat rzeczywistego stanu majątkowego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., które wskazywały na to, że Spółka posiadała znaczne zaległości w regulowaniu zobowiązań podatkowych oraz zobowiązań względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak również inne zobowiązania wobec kontrahentów, które łącznie przekraczały kwotę 5.000,00 EUR. Ponadto za lata 2008-2009 Spółka złożyła sprawozdania finansowe, które wykazały, że strata za 2008 r. została oszacowana na kwotę w wysokości 2.229.951,50 zł, natomiast za 2009 r. została oszacowana na kwotę w wysokości 1.072.870,65 zł. Z kolei zaległości wobec pracowników Spółki kształtowały się na poziomie około 96.000,00 zł. Z powyższego wynika zatem, że odwołujący wiedział, że sytuacja finansowa Spółki jest zła, że ma ona problemy finansowe i pomimo tego nie złożył wniosku o ogłoszenie upadłości, do czego przesłanki zaistniały już w 2008 r. Z tego też względu, w tej części Sąd Okręgowy uznał zeznania odwołującego R. M. za niewiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania R. M. i B. Q. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...) i nr (...) są niezasadne i jako takie podlegają oddaleniu.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była kwestia ustalenia, czy R. M. oraz B. Q. ponoszą odpowiedzialność za zaległości składkowe powstałe w momencie sprawowania przez nich funkcji członków Zarządu Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W..

Zgodnie z art. 116 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.) mającym w sprawie zastosowanie na mocy art. 31 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 106 ze zm.) za zaległości składowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu nie wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy lub nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Analiza powyższych przepisów wskazuje, że do przyjęcia odpowiedzialności członka zarządu muszą zajść pozytywne przesłanki jakimi są istnienie zaległości składkowej, wykazanie bezskuteczności egzekucji przeciwko samej spółce i powstanie zobowiązania składkowego w czasie pełnienia przez daną osobę obowiązków członka zarządu.

Nie mogą natomiast zajść przesłanki negatywne tj. okoliczności egzoneracyjne, jakimi jest wykazanie, że we właściwym czasie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, wykazanie, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło bez winy członka zarządu lub wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja jest możliwa. Przesłanki pozytywne udowadnia organ rentowy, natomiast istnienie w konkretnej sprawie okoliczności egzoneracyjnych musi wykazać osoba obciążona odpowiedzialnością.

W realiach rozpatrywanej sprawy, Sąd stwierdził, że przesłanki pozytywne zostały wykazane. R. M. pełnił funkcję członka Zarządu Spółki w okresie od dnia 20 listopada 2006 r. do dnia 8 października 2009 r., a następnie funkcję Prezesa Zarządu Spółki w okresie od dnia 9 października 2009 r. do sierpnia 2011 r. Organ rentowy w zaskarżonej decyzji obciążył go zaś odpowiedzialnością za zaległe składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od września 2008r. do lipca 2010 r. oraz za okres od października 2010 r. do sierpnia 2011 r. Z kolei B. Q. pełnił funkcję członka Zarządu Spółki, w tym jej Prezesa Zarządu od dnia 9 października 2009 r. do dnia 28 września 2015 r. Organ rentowy w zaskarżonej decyzji obciążył go natomiast odpowiedzialnością za zaległe składki na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od września 2009 r. do lipca 2010 r. oraz za okres od października 2010 r. do sierpnia 2011 r.

Zgodnie z przepisem art. 47 ust. 1 powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek jest zobowiązany opłacać składki za dany miesiąc kalendarzowy. W rozpoznawanej sprawie, bezspornym jest, że składki za wskazane w treści zaskarżonych decyzji okresy, nie zostały opłacone, powstały zatem zaległości w okresie, gdy odwołujący sprawowali funkcję członków zarządu. W niniejszej sprawie, nie budził też sporu sam fakt powstania długu składkowego i jego wysokość. Wreszcie egzekucja powyższych należności przeciwko Spółce okazała się bezskuteczna, co zostało potwierdzone na mocy postanowień wydanych przez Komornika Sądowego, działającego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi-Północ w W. - A. P. (2) w dniach 30 grudnia 2011 r. i z dnia 14 września 2012 r. Odwołujący nie wskazywali także majątku Spółki wystarczającego na pokrycie zobowiązań składkowych. Zatem jedyną okoliczności mogącą zwolnić ich z odpowiedzialności było udowodnienie, że wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki został złożony we właściwym czasie, a zatem a contrario, że w momencie gdy byli oni członkami Zarządu, taka potrzeba nie zachodziła, ewentualnie gdyby jednak uznać, że zachodziła, to taki wniosek powinien być złożony we właściwym czasie, zaś jego brak był przez nich niezawiniony.

Badając poprawność wystąpienia wskazanej powyżej przesłanki podkreślić należy, że ustawodawca w przepisie art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa posłużył się pojęciem „właściwego czasu” na zgłoszenie wniosku. Uznać trzeba, że chodzi tu o czas, w którym Zarząd spółki powinien podjąć te działania, nie będąc już w stanie realizować zobowiązań względem wszystkich wierzycieli spółki, aby w ten sposób chronić ich interesy. „Właściwy czas” należy przy tym oceniać z punktu widzenia interesów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a określenie tej chwili powinno być ujmowane elastycznie w zależności od okoliczności konkretnego przypadku, albowiem właściwy czas do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest przesłanką obiektywną, ustalaną w oparciu o okoliczności faktyczne każdej sprawy, dla określenia której nie ma znaczenia subiektywne przekonanie członków Zarządu spółki. Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2018 r., poz. 398 ze zm.) dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, przy czym dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Jak wynika ze sprawozdań finansowych złożonych przez Spółkę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. za lata 2008-2009, według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. Spółka wykazała stratę w wysokości 1.717.014,75 zł, natomiast według stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. Spółka wykazała stratę w wysokości 953.247,97 zł. Na przełomie lat 2008/2009 jedynym składnikiem majątku Spółki był sprzęt komputerowy o wartości bilansowej 13.486,51 zł. Już zatem w tym czasie zachodziła podstawa do złożenia przez członków Zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki. W tym momencie odwołujący, zasiadający w Zarządzie zainteresowanej Spółki stosownego wniosku nie złożyli, zatem ta okoliczność egzoneracyjna nie występuje. Przeciwko Spółce, co prawda były dwukrotnie składane wnioski o ogłoszenie upadłości. Pierwsze z postępowań zostało jednak umorzone w dniu 27 kwietnia 2010 r., a w drugim przypadku w dniu 8 lutego 2012 r. Sąd oddalił powyższy wniosek. Wnioski te nie zostały jednak złożone przez członków Zarządu zainteresowanej Spółki. Pierwszy wniosek został złożony przez jej pracownika D. G., natomiast drugi przez Spółkę (...).G. z siedzibą w Szwajcarii. Zbadać zatem należało, czy niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy odwołujących, na co wskazywali oni w treści złożonych przez siebie w niniejszym postępowaniu odwołań. Odwołujący R. M., jak również odwołujący B. Q. wskazywali, że nie dysponowali oni wystarczającą wiedzą na temat dokładnej sytuacji finansowej Spółki, co uniemożliwiło im podjęcie w odpowiednim czasie tak ważnej decyzji, jaką było złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Przyczyny takiego stanu rzeczy upatrywali we wzajemnym zatajaniu istotnych informacji na temat zaciąganych przez Spółkę zobowiązań oraz braku wywiązywania się z zawartych umów, przerzucając na siebie nawzajem odpowiedzialność za utratę przez Spółkę płynności finansowej, co doprowadziło do zaprzestania prowadzenia przez nią działalności i w konsekwencji do wykreślenia jej z rejestru przedsiębiorców. Wskazywali oni także na utrudniony dostęp do dokumentacji finansowej Spółki, powołując się podział kompetencji zarządczych w Spółce, a przez to niemożność orientowania się w aktualnej sytuacji majątkowej Spółki. Zatem w tych konkretnych okolicznościach – w ich ocenie - nie można było oczekiwać od nich, że złożą we właściwym czasie stosowny wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W..

Sąd Okręgowy nie podziela jednak stanowiska odwołujących, że powołane przez nich okoliczności świadczą o „braku winy” w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości we czasie właściwym. Po pierwsze należy zauważyć, że wina członka Zarządu spółki prawa handlowego w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości powinna być oceniana według kryteriów prawa handlowego, czyli według miary podwyższonej staranności oczekiwanej od osoby, która pełni funkcje organu osoby prawnej prowadzącej działalność gospodarczą. Charakter prawny funkcji członka Zarządu oznacza nie tylko obowiązek wykonywania czynności zarządzających (obowiązek wykonywania powierzonych zadań), ale też zwiększony zakres odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności za skutki działań kierowanej spółki. Odwołujący B. Q. w toku niniejszego postępowania twierdził, że najistotniejsze decyzje dotyczące Spółki były podejmowane przez R. M., do którego obowiązków, jako Prezesa Zarządu należało zajmowanie się bieżącą działalnością Spółki na terenie Polski, w tym prowadzenie jej dokumentacji księgowej. Z kolei on odpowiedzialny był wyłącznie za organizowanie procesu produkcji leków na terenie Szwajcarii. Nawet jeżeli tak było, to należy tu zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2011 r. (I UK 174/10), w którym stwierdza się, że osoba, która wyraziła zgodę na powołanie do zarządu spółki ze świadomością, że pełnić będzie pełnić w jej strukturach mniej znaczącą rolę od pozostałych członków Zarządu, a następnie godziła się na taki stan rzeczy, w pełni ponosi ryzyko działalności tej spółki i odpowiedzialność za nietrafne przedsięwzięcia gospodarcze, czy też wręcz działania na szkodę spółki osób dopuszczonych za jej zgodą do faktycznego zarządzania spółką. Tym samym twierdzenie, że najistotniejszą rolę w zainteresowanej Spółce odgrywał drugi członek Zarządu R. M., czy też inna osoba zupełnie ze spółką nie związana, nie ma z tego punktu widzenia znaczenia. Odwołujący B. Q., jako członek zarządu, do którego zgodnie z art. 201 § 1 k.s.h. należy prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja, powinien podejmować wszelkie działania mające na celu zapewnienie mu rzeczywistego egzekwowania praw i realizacji obowiązków przypisanych mu z racji piastowanej funkcji. Jeżeli tego zaniecha, to wyżej opisana sytuacja nie może stanowić okoliczności wyłączającej odpowiedzialność za zobowiązania składkowe spółki. Podobnie należy ocenić argument odwołującego, że miał on utrudniony dostęp do dokumentacji księgowej firmy, albowiem dokumentacją tą zajmował się wyłącznie R. M.. Jeżeli bowiem dokumentacja pełna znajdowała się w posiadaniu firmy rachunkowej, bądź w wyłącznym posiadaniu pozostałych członków Zarządu Spółki, to odmowa jej udostępnienia nie jest zgodna z prawem, natomiast odwołujący B. Q. posiadał wszelkie uprawnienia do podjęcia niezbędnych działań umożliwiających wyegzekwowanie praw należnych jemu i Spółce, a więc i z pewnością uprawnienie do posiadania własnej i pełnej dokumentacji rachunkowo-księgowej. W ocenie Sądu Okręgowego, nawet przyjmując istnienie obiektywnych trudności w dostępie do dokumentacji księgowej m.in. z uwagi na fakt zamieszkiwania odwołującego poza terytorium Polski, to wskazać należy, że dysponował on narzędziami pozwalającymi ocenić w sposób przybliżony kondycję spółki. Wystarczy choćby wskazać na powołane wyżej sprawozdania finansowe Spółki za lata 2008-2009, w których ujęte zostały zaległości składkowe na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Już te dokumenty powinny zobligować osoby zarządzające Spółką do uzyskania informacji dotyczącej rzeczywistej sytuacji firmy, choćby przez zwrócenie się bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czy też do Urzędu Skarbowego. Ponadto podkreślić należy, że ocena winy w kontekście art. 116 Ordynacji podatkowej wymaga sięgnięcia do standardu podwyższonej staranności. Odwołujący pełnili w Spółce funkcje zarządcze, zasiadali także w zarządach innych Spółek – kontrahentów zainteresowanej Spółki, a zatem można było od nich oczekiwać, że przed objęciem powyższych funkcji zapoznają się ze wszelkimi danymi dotyczącymi kondycji spółki, panujących w niej stosunków i problemów jej dotyczących.

Z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego wynika także, że zarówno B. Q. jak i R. M. nie wykazali żadnej aktywności w przedmiocie złożenia we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki. W rozpoznawanej sprawie można byłoby uznać, że w niezłożeniu wniosku o upadłość we właściwym czasie nie ma winy odwołujących, gdyby w tym kierunku podejmowali oni wyraźne działania. Obiektywnie stan niewypłacalności Spółki istniał już w 2008 r., a odwołujący oceniani wobec miernika staranności wymaganego od osób zarządzających podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, powinni mieć tego świadomość. Z zeznań odwołującego R. M. złożonych na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2018 r. wynika, że wniosek o ogłoszenie upadłości został przez niego złożony, po czym został wycofany z uwagi na podejmowanie starań o uzdrowienie kondycji spółki. Jednakże, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 5 lipca 2011 r. (I UK 422/10) subiektywne przekonanie członka zarządu, że pomimo niepłacenia długów spółce uda się jeszcze poprawić kondycję, a więc przekonanie, że niespłacanie długów jest spowodowane przejściowymi trudnościami, nie ma znaczenia dla oceny przesłanki egzoneracyjnej członka zarządu od odpowiedzialności, jeżeli nie jest poparte obiektywnymi faktami uzasadniającymi ocenę, że spółka rzeczywiście miała szanse, w możliwym do przewidzenia krótkim czasie, uzyskać środki na spłatę długów, co uzasadniałoby wstrzymanie się z wnioskiem o upadłość. Z zeznań odwołującego wynika, że firma miała mieć plan naprawczy, który polegał m.in. na nawiązaniu współpracy ze Spółką (...) Deutschland GmbH oraz O. S. I. (...), co miało przyczynić się do poprawy strony produkcyjnej oraz doprowadzić do realizacji procesu rejestracji leków w krajach, z którymi zawarte były stosowne umowy o współpracę. Nowe rozwiązania miały doprowadzić do spłaty istniejących zadłużeń Spółki, co jednak nie zostało osiągnięte. Jednocześnie zdaniem Sądu Okręgowego nie były to okoliczności dające dużą pewność, że Spółka w krótkim czasie „wyjdzie na prostą” i zacznie regulować swoje zadłużenie, znaczne już wówczas i przez to przestanie być niewypłacalną. Z zeznań odwołującego wynika przy tym, że oczekiwania dotyczące poprawy sytuacji spółki bazowały głównie na działaniach drugiego członka Zarządu B. Q., które nie przyniosły oczekiwanych rezultatów oraz nie były poparte żadną dokumentacją. W takim przypadku powoływanie się na oczekiwanie na skutki programu naprawczego, który w rzeczywistości pogłębił tylko i tak już duże zadłużenie Spółki, nie może uzasadniać wstrzymania się z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Zatem, obiektywnie oceniając, odwołujący powinni byli podjąć kroki do złożenia takiego wniosku już w 2008 r., jednak tego nie uczynili. Odwołujący nie zwrócili się także do podmiotu, zajmującego się księgowością Spółki, który mógłby służyć pomocą w przygotowaniu stosownego wniosku o upadłość, nie starali się też o udostępnianie im pełnej dokumentacji, poprzestając jedynie na wzajemnych zapewnieniach, co do podejmowanych rzekomych działań naprawczych, mających na celu poprawę kondycji finansowej zainteresowanej Spółki. W świetle powyższych okoliczności, Sąd Okręgowy uznał, że niezłożenie wniosku o upadłość nie było przez odwołujących niezawinione. Powinni oni taki wniosek złożyć, a przynajmniej podjąć działania i kroki do tego zmierzające. Z kolei przedstawione przez nich okoliczności, a to do nich należało ich wykazanie, nie świadczą o braku winy w tym zaniechaniu. Nie mogą oni zatem skutecznie powołać się na tę przesłankę egzoneracyjną.

Podsumowując Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że zaszły wszystkie przesłanki pozytywne przeniesienia odpowiedzialności za zaległe składki na odwołujących R. M. i B. Q., natomiast oni sami nie udowodnili ziszczenia się okoliczności zwalniających ich z tej odpowiedzialności. Konsekwencją tego jest uznanie, że R. M. i B. Q. ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania Spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy oraz w wysokości wskazanej w zaskarżonych decyzjach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 stycznia 2013 r. nr: (...) i nr: (...).

Z tych wszystkich względów, w pkt. 1 wyroku Sąd Okręgowy oddalił odwołania R. M. i B. Q. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 4 stycznia 2013 r., nr: (...) i nr: (...) na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego, Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Wartość przedmiotu sporu w rozpatrywanej sprawie, dotyczącej odwołującego R. M. wynosiła 442.115,00 zł. Z kolei wartość przedmiotu sporu w sprawie o sygn. akt VII U 415/13, dotyczącej odwołującego B. Q. wynosiła 116.815,00 zł. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego, ustalona na podstawie obowiązującego w dacie wszczęcia postępowania rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.), powinna zatem wynieść w stosunku do odwołującego R. M. 7.200,00 zł (§ 6 pkt 7 rozporządzenia), zaś w stosunku do odwołującego B. Q. 3.600,00 zł (§ 6 pkt 6 rozporządzenia).

Mając powyższe na uwadze, w pkt 2 wyroku Sąd Okręgowy zasądził od R. M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. kwotę 7.200,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, a w pkt 3 wyroku zasądził od B. Q. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. kwotę 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Zarządzenie: Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom odwołujących.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE