UZASADNIENIE

R. P. został oskarżony o to, że do dnia 25 lipca 2011 r. (data wszczęcia postępowania podatkowego przez Naczelnika U. C. we W.), działając jako pełnomocnik firmy (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. przy ul. (...), uchylając się od opodatkowania, nie zgłosił w U. C. we W. przedmiotu opodatkowania, to jest nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki A. (...), o numerze identyfikacyjnym (...), czym naraził Skarb Państwa na uszczuplenie podatku akcyzowego w wysokości 23.734 zł, tj. o przestępstwo skarbowe z art.54§2 kks. zw. z art.9§3 kks.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia wyrokiem z dnia 1 października 2013 r., sygn. akt V K 1769/12,:

I. oskarżonego R. P. uniewinnił od popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku stanowiącego przestępstwo z art.54§2 k.k.s. w zw. z art.9§3 k.k.s.;

II. na podstawie art.113§1 k.k.s. w zw. z art.632 pkt.2 k.p.k. kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa;

III. na podstawie art.113§1 k.k.s. w zw. z art.632 pkt.2 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego R. P. kwotę 1020 zł z tytułu kosztów ustanowienia obrońcy.

Wyrok ten zaskarżył w całości na niekorzyść oskarżonego U. C. we W. i zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, będących wynikiem mającej wpływ na treść orzeczenia obrazy przepisów postępowania, zwłaszcza art.4 i art.7 kpk., który miał wpływ na treść zapadłego orzeczenia, polegający na przyjęciu wbrew dowodom zebranym w sprawie, że oskarżony nie dopuścił się zarzucanego mu czynu zabronionego, co w konsekwencji doprowadziło do jego uniewinnienia – gdy tymczasem zebrany materiał w sprawie wyraźnie wskazuje, że oskarżony miał świadomość obowiązku zgłoszenia przedmiotu do opodatkowania i nie zgłosił go.

W konkluzji apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja U. C.we W. zmierzająca do wykazania, iż wyrok Sądu I instancji jest obarczony błędem w ustaleniach faktycznych i tym samym winien zostać uchylony nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy przypomnieć, że warunkiem skutecznego zakwestionowania ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd orzekający w przedmiotowym postępowaniu byłoby wykazanie, iż w procesie rekonstruowania stanu faktycznego Sąd uchybił dyrektywom ujętym w treści art.7 kpk., a zatem oparł się na dowodach nieujawnionych w toku rozprawy czy też pominął dowody w sprawie istotne, sporządził uzasadnienie wewnętrznie niespójne, sprzeczne z regułami logicznego rozumowania, wyłączając tym samym możliwość merytorycznej jego oceny przez sąd odwoławczy.

Tego rodzaju uchybień nie sposób natomiast dostrzec przy procedowaniu w sprawie przez Sąd Rejonowy.

Sąd meriti postępowanie dowodowe przeprowadził prawidłowo, co do wszystkich okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Ocena zgromadzonego materiału dowodowego przyjętego za podstawę wydanego wyroku jest trafna i poparta przekonującą, rzeczową, a nade wszystko logiczną argumentacją. Nie wykazuje przy tym błędów natury faktycznej, uwzględnia wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego, a tym samym pozostaje pod pełną ochroną art.7 kpk.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustosunkował się wnikliwie do kwestii oceny każdego z przeprowadzonych dowodów w sprawie, szczegółowo uargumentował swoje twierdzenia oraz przedstawił sposób rozumowania i dojścia do przedstawionych, a zaskarżonych przez apelującego wniosków.

W treści apelacji nie wskazano żadnej okoliczności, która pozostałaby poza rozważaniem Sądu, ani żadnego argumentu przekonującego, że ustalenia faktyczne pozostają w sprzeczności z kryteriami prawidłowego rozumowania czy doświadczenia życiowego. Nie podnosząc żadnych nowych okoliczności i wybiórczo interpretując pewne fakty, apelujący przedstawił jedynie swoją subiektywną wersję zdarzenia, która nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Stawiając zarzut błędu w ustaleniach faktycznych należy wykazać, jakich konkretnych uchybień, w świetle wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego, dopuścił się Sąd I instancji w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego, czemu apelujący nie sprostał.

Stanowisko przedstawione przez skarżącego stanowi jedynie polemikę z dokonaną w tej sprawie oceną dowodów i poczynionymi na jej podstawie ustaleniami faktycznymi

Rację ma zatem Sąd Rejonowy kiedy wskazuje, że w niniejszej sprawie brak jest podstaw faktycznych do uznania sprawstwa i winy oskarżonego w zakresie zarzucanego mu czynu. Zebrany w sprawie i ujawniony materiał dowodowy nie nasuwa w tym zakresie żadnych wątpliwości również Sądu Odwoławczego.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art.54§1 kks. popełnia przestępstwo podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie.

Sąd Okręgowy nie podzielił twierdzeń apelującego, iż to właśnie oskarżony R. P. był zobowiązany do zgłoszenia w Urzędzie Celnym przedmiotu opodatkowania, to jest nabycia za granicą samochodu osobowego.

Przepis art.9§3 kks. wskazuje precyzyjnie, że warunkiem odpowiedzialności osoby fizycznej jak za sprawstwo przestępstwa skarbowego jest „zajmowanie się sprawami gospodarczymi”, w szczególności zaś finansowymi osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną na podstawie jednego z taksatywnie wskazanych w tym przepisie źródeł, tj. na podstawie przepisów prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania. W odniesieniu do rozumienia terminu „zajmowanie się sprawami gospodarczymi”, zgodnie z ugruntowanym w tym zakresie orzecznictwem Sądu Najwyższego, przyjmuje się, iż zwrot ten jest równoznaczny stosowanemu na gruncie art.308 kk. zwrotowi „zajmowanie się sprawami majątkowymi” i obejmuje wszelkie zachowania polegające na rozstrzyganiu lub współdziałaniu w rozstrzyganiu w sprawach majątkowych albo też wpływaniu na rozstrzygnięcia w takich sprawach, chociażby nawet jednorazowo (por. wyrok SN z 5 stycznia 2000 r., V KKN 192/99, LEX nr 50986). Sformułowanie to obejmuje wszelkiego rodzaju czynności prawne i faktyczne, które są podejmowane w związku z działalnością określonego podmiotu.

Zajmowanie się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, objawiać się zatem powinno działaniami stanowczymi i decyzyjnymi (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2006 roku, III KK 213/05, OSNKW 2006, nr 5, poz. 45). Obliczanie, pobieranie i odprowadzanie podatku i zaliczki na podatek mieści się niewątpliwie w zajmowaniu się sprawami gospodarczymi osoby prawnej jako podmiotu gospodarczego.

W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością sprawami gospodarczymi zajmuje się zarząd spółki, ponieważ to on na podstawie art.201§1 ksh. reprezentuje ją na zewnątrz oraz prowadzi sprawy spółki. Zgodnie z art.204 ksh. pojęcie reprezentacji jest używane w sensie szerokim, obejmując występowanie we wszystkich stosunkach prawnych, a zatem również tych publicznoprawnych. Prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich, a zatem wszelkie wewnętrzne ustalenia, co do zakresu odpowiedzialności poszczególnych członków zarządu nie mają znaczenia w kontekście ich odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Wewnętrzne ustalenia mają tylko charakter stosunków zobowiązaniowych pomiędzy członkami zarządu.

W świetle powyższego konstatacji uznać należy, iż to zarząd spółki jest odpowiedzialny za rozliczanie się ze zobowiązań podatkowych przez spółkę.

Bezspornym w tej sprawie jest fakt, że Zarząd (...) (...) sp. z o.o. udzielił R. P. pełnomocnictwa do dokonywania wszelkich czynności związanych z zarządzaniem spółką.

Faktem jest również, że pełnomocnictwo udzielone oskarżonemu przez Zarząd Spółki było stosunkowo szerokie, aby umożliwić oskarżonemu szerokie spectrum działania w zakresie powierzonych mu zadań, jednak nie wpływa to na zasadność ustaleń Sądu I instancji w zakresie sprawstwa oskarżonego za zarzucany mu czyn i nie może uzasadniać automatycznego przyjęcia, iż tym samym to właśnie R. P. był zobowiązany do rozliczania się przez spółkę z zobowiązań podatkowych.

R. P., jak wynika to zarówno z jego wyjaśnień jak i zeznań A. Z. i B. P., zajmował się załatwianiem formalności dotyczących transakcji zawieranych za granicą i dokonywaniem czynności technicznych. Pełnił przy tym funkcję wykonawczą, jednak wszystkie czynności wykonywał po uprzedniej akceptacji członków zarządu spółki. Nie pełnił zatem funkcji decyzyjnej i nie był osobą podejmującą decyzje finansowe.

Mimo udzielonego pełnomocnictwa do reprezentowania spółki także przed U. S. R. P. nigdy nie zobowiązywał się wobec tej spółki do wykonywania takich czynności jak sporządzanie różnego rodzaju deklaracji podatkowych, co więcej – nigdy takich deklaracji w imieniu spółki nie sporządzał, nie podpisywał i nie składał do U. S.. Kompetencje te należały do Zarządu (...) i osób zajmujących się księgowością. Oskarżony miał zatem uprawnienie do podejmowania wymienionych w pełnomocnictwie czynności, jednak nie spoczywał na nim w tym zakresie obowiązek. Jak wynika z ustaleń Sądu sprawy podatkowe prowadzone były przez Zarząd (...) a deklaracje podatkowe przygotowywane były przez księgową i składane przez Zarząd, nigdy natomiast przez R. P..

Podkreślić należy, że odpowiedzialność karnoskarbowa pełnomocnika możliwa jest jedynie wówczas, gdy w ramach posiadanego upoważnienia mógł podejmować samodzielnie w imieniu swojego mocodawcy decyzje w sprawach majątkowych lub działalności gospodarczej lub co najmniej miał możliwość wpływania na te decyzje podejmowane przez mocodawcę. Tymczasem zabrany w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje, iż w sprawach dotyczących kwestii podatkowych oskarżony jako pełnomocnik spółki posiadał uprawnienie do samodzielnego podejmowania decyzji i ich realizacji.

Słusznie także zwrócił uwagę Sąd I instancji, iż (...) sp. z o.o. nie zgłosiła w trybie art.31 ustawy - Ordynacja Podatkowa osoby odpowiedzialnej za obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot.

A zatem, skoro zarząd spółki prowadzi sprawy tej spółki, a pracami zarządu kieruje jego prezes, to jeżeli nie powierzono spraw spółki jako płatnika podatku innemu z członków zarządu albo kierownikowi innej komórki organizacyjnej tej firmy, prezes zarządu spółki jest tą osobą, która zajmuje się jej sprawami gospodarczymi w powyższym zakresie, jeżeli nie dojdzie do wskazania, stosownie do art.31 ustawy - Ordynacja podatkowa innej jeszcze osoby odpowiedzialnej za czynności spółki jako płatnika podatku (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2002 r., IV KK 164/02, OSNKW 2002/11-12/106, Prok. i Pr.-wkł. 2003/5/14, OSP 2004/4/44, Biul. SN 2002/11/19, POP (...)).

W świetle powyższego nie można przyjąć za apelującym, iż oskarżony przejął prowadzenie całej działalności spółki na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa, a tym samym zajmował się w rozumieniu art.9§3 kks. sprawami gospodarczymi i finansowymi spółki.

Zarówno z treści pełnomocnictwa udzielonego R. P., jaki i jakiegokolwiek dokumentu, czy osobowego źródła dowodowego nie wynika, aby to R. P. został wyznaczony przez Zarząd Spółki jako osoba, do której obowiązków należało obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot i tym samym brak jest podstaw do przyjęcia sprawstwa i winy oskarżonego w zakresie zarzucanego mu czynu

Abstrahując od powyższego wypada zauważyć, że odpowiedzialności karnej za dokonanie czynu zabronionego podlegać może jedynie osoba, której zachowanie wypełnia wszystkie znamiona zarzuconego jej czynu.

Zarzucane oskarżonemu przestępstwo określone w art.54§2 kks. jest przestępstwem umyślnym, które może być popełnione jedynie z zamiarem bezpośrednim, zabarwionym chęcią uchylenia się od opodatkowania.

W tym zakresie podzielić należy stanowisko Sądu I instancji, iż oskarżony nie miał świadomości, że zakupiony przez niego za granicą pojazd podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.

Akceptując w pełni argumentację przytoczoną w tym zakresie przez Sąd Rejonowy, zwrócić uwagę należy na to, że podstawą uniewinnienia oskarżonego był brak dostatecznych dowodów winy oskarżonego, czego zdaje się nie zauważać oskarżyciel publiczny, skoro nie wskazał w tym fragmencie na jakiekolwiek uchybienia faktyczne, ograniczając się w uzasadnieniu apelacji jedynie do kwestii obiektywnego istnienia obowiązku podatkowego stwierdzonego ostateczną decyzją podatkową Urzędu(...), tj. wskazania, że na podstawie obowiązujących przepisów należało zgłosić nabyty pojazd do opodatkowania jako pojazd osobowy, że podatek akcyzowy był należny i wysuwania tej podstawie subiektywnych wniosków o winie oskarżonego.

Sąd Okręgowy nie neguje treści decyzji podatkowej Urzędu (...) o istnieniu obowiązku podatkowego wskazanej w uzasadnieniu apelacji, podobnie jak nie negują tego oskarżony i jego obrońca , niemniej jednak nie może ona przesądzać o możliwości przypisania oskarżonemu popełnienia zarzucanego mu czynu, albowiem nie wskazuje ona na świadomość oskarżonego co do obowiązku zgłoszenia nabytego pojazdu do opodatkowania.

Co więcej, zarówno z zeznań świadków jak i zgromadzonej a przedłożonej przez oskarżonego dokumentacji – interpretacji podatkowych, opinii fachowców z dziedziny prawa i podatków - wynika, iż oskarżony oraz zarząd spółki pozostawali w usprawiedliwionym przeświadczeniu, iż transakcja dokonana przez spółkę nie podlega opodatkowaniu akcyzą i podatek akcyzowy nie jest należny.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do zakwestionowania prawidłowości dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów, Sąd Odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

W punkcie II wyroku, w oparciu o §14 ust.1 pkt.4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Sąd Odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego kwotę 420 złotych tytułem poniesionych przez niego kosztów obrony z wyboru w postępowaniu odwoławczym.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego oparto o przepis art.636§1 kpk. w zw. z art.632 pkt.2 kpk w zw. z art.634 kpk.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE