UZASADNIENIE

wyroku z 19 marca 2019 roku

Powodowie M. Z. (1), J. Z. (1) oraz S. Z. wnieśli o przywrócenie utraconego posiadania stanowiącej ich współwłasność nieruchomości obejmującej część działki numer (...), położonej w miejscowości Z., dla której prowadzona jest księga wieczysta numer (...), wskutek jego naruszenia przez pozwanych - D. N., S. N. i A. N. na korzyść J. S., polegającego na przesunięciu (od strony Powodów) południowo- wschodniej granicy nieruchomości o około 1 metr, graniczącej od strony drogi gminnej nr (...) bezpośrednio ze stanowiącą własność pozwanej D. N. działki numer (...) na długości około 1 metra, poprzez nakazanie pozwanym usunięcia z nieruchomości Powodów posadowionego tam ogrodzenia i oddanie tej części nieruchomości w posiadanie powodów. Nadto wnieśli o zobowiązanie pozwanych do zaniechania dalszych naruszeń w przyszłości, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności oraz zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powodów kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazali, że pozwani w okresie między Świętami Bożego Narodzenia, a S. 2017 roku, prawdopodobnie 29 grudnia 2017 roku naruszyli posiadanie powodów poprzez przesunięcie od drogi numer (...) o około 1 metr południowo-wschodniej granicy działki numer (...) na długości około 1 metra i posadowili bez zgody na części nieruchomości ogrodzenie z siatki metalowej na słupkach metalowych wbitych w ziemię. Celem tego bezprawnego działania było poszerzenie bramy wjazdowej na działkę numer (...). Powodowie wskazali, że nie był to pierwszy akt naruszenia stanu posiadania. (k. 2-6)

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania. Zaprzeczyli by miało dojść do naruszenia posiadania, wskazując, że granicę między działką ewidencyjną numer (...) stanowił widoczny w terenie pas trawy. Budując ogrodzenie pozwani odsunęli się od granicy nieruchomości powodów w głąb działki. Wobec usytuowania przedmiotowych działek w okolicach lasów były one narażone na szkody ze strony dzikich zwierząt, dlatego celem zabezpieczenia upraw, postawiono prowizoryczne ogrodzenie. (k. 49-52)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Działka ewidencyjna numer (...), położona w miejscowości Z. znajduje się w samoistnym posiadaniu M. Z. (1), M. Z. (2), J. Z. (1), J. Z. (2) oraz S. Z..

Przedmiotowa nieruchomość przeznaczana była na cele rolne, uprawiano na niej zboże, kukurydzę oraz inne warzywa.

Dowód: - okoliczność bezsporna -zeznania świadka W. O. k. 81v.

Działka ewidencyjna numer (...), znajdująca się w samoistnym posiadaniu D. N., S. N., A. N. oraz J. S., graniczy z działką ewidencyjną numer (...).

Wskazana nieruchomość przeznaczana była na cele rolne. Na jej części rosły drzewa śliwy, a nadto bezpośrednio przy granicy z działką zlokalizowana była trawiasta droga prowadząca do pól uprawnych. Szlak drożny z jednej strony ograniczony był rosnącymi drzewami, z drugiej działką ewidencyjną numer (...).

Dowód: - wyrys z mapy ewidencyjnej k. 17, - zeznania świadka W. O. k. 81v, -zeznania pozwanego S. N. k. 84.

W dniu 29 grudnia 2017 roku S. N. przy pomocy żony D. N. oraz córki A. N. postawił ogrodzenie z metalowej siatki, które oddzielało działkę ewidencyjną numer (...) od działki (...).

W miejscu usytuowania ogrodzenia przebiegał trawiasty, nie urządzony przejazd do pól uprawnych, z którego korzystała rodzina N., a wcześniej ich poprzednik prawny- F. S.. Szerokość drogi wynosiła w granicach 3,50 metra, co pozwalało poprzednikowi prawnemu D. F. S. przejeżdżać tamtędy ciągnikiem z zapiętymi bronami oraz kosiarką. Przed postawieniem ogrodzenia, na przedmiotowym szlaku mieściły się maszyny gospodarcze- pługi, brony i kosiarka. Bez przeszkód przejeżdżał ciągnik wraz z oprzyrządowaniem. Po postawieniu ogrodzenia bez przeszkód przejeżdżał wyłącznie ciągnik, wszelkie dodatkowe maszyny zahaczałyby o siatkę.

Współwłaściciele działki numer (...) nie korzystali ze wskazanego fragmentu, zaś dbałość o jego utrzymanie, w tym wykaszanie zapewniała rodzina N..

Dowód: - dokumentacja fotograficzna k. 19-23, -zeznania świadka W. O. k. 81v, -zeznania świadka A. Z. k. 82v, -zeznania powoda J. Z. (1) k. 83v-84.

W dacie posadowienia ogrodzenia na działce numer (...) posiane było zboże ozime. Ogrodzenie zostało zaś ulokowane na trawiastym pasie graniczącym ze zbożem. Między ogrodzeniem, a zaoraną działką numer (...), na całej długości, pozostawiono pas trawy.

Dowód: - zeznania powoda J. Z. (1) k. 83-84, -zeznania pozwanego S. N. k. 84.

Następnego dnia tj. 30 grudnia 2017 roku funkcjonariusze Komisariatu Policji w Ł. Dolnej podejmowali interwencję na gruncie w związku z konfliktem właścicieli działek (...).

Dowód: - pismo Komisariatu Policji w Ł. z 4 marca 2019 roku k. 76.

Pismem z 8 stycznia 2018 roku pełnomocnik M. Z. (1), M. Z. (2), J. Z. (1), J. Z. (2) oraz S. Z. wezwali D. N. do przywrócenia stanu poprzedniego nieruchomości tj. działki numer (...) poprzez usunięcie posadowionej części ogrodzenia, która uniemożliwia wykonywanie przysługującego prawa własności działki (...).

W odpowiedzi na powyższe wezwanie, D. N. zaprzeczyła naruszeniu własności działki numer (...) oraz wskazała, że nie zamierza usuwać ogrodzenia. Wysunęła propozycję przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego.

Dowód: - przedsądowe wezwanie do przywrócenia stanu poprzedniego i zaniechanie naruszeń w przyszłości k. 24, -pismo z 15 stycznia 2018 roku- odpowiedź na przedsądowe wezwanie z dnia 8 stycznia 2018 roku k. 26.

Ponownie, 25 października 2018 roku pełnomocnik M. Z. (1), M. Z. (2), J. Z. (1), J. Z. (2) oraz S. Z. wezwali S. N., D. N. oraz A. N. do usunięcia ogrodzenia, wyznaczając w tym celu termin do 2 listopada 2018 roku.

Dowód: - przedsądowe ostateczne wezwanie do przywrócenia stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń w przyszłości z 25 października 2018 roku k. 28-33.

31 października 2018 roku S. N. na działce numer (...), wzdłuż posadowionego ogrodzenia, posadził drzewka.

Dowód: - wydruki fotografii k. 36-38.

W odpowiedzi na kolejne wezwanie, D. N. wskazała, że nie doszło do naruszenia własności działki numer (...), a nadto, że mimo kilkukrotnych zabiegów, żaden ze współwłaścicieli wspomnianych działek, nie wyraził zgody ani chęci przeprowadzenia postępowania administracyjnego zmierzającego do jednoznacznego ustalenia przebiegu granic między działką numer (...).

Dowód: - pismo z 2 listopada 2018 roku odpowiedź na wezwanie z 25 października 2018 roku k. 39.

Stan faktyczny przedmiotowej sprawy Sąd ustalił na podstawie zeznań pozwanych- S. N. i D. N., zeznań świadka W. O., a także częściowo zeznań powoda J. Z. (1) oraz częściowo zeznań świadka A. Z.. Nadto Sąd posiłkował się treścią dokumentacji fotograficznej, wydrukiem mapy ewidencyjnej, pismem sporządzonym przez funkcjonariuszy Komisariatu Policji w Ł., a także korespondencją prowadzoną między stronami przed wszczęciem postępowania sądowego. Żadna ze stron nie wniosła zastrzeżeń co do treści oraz autentyczności wskazanych dokumentów. Podobnie Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich mocy dowodowej.

Bezsporną między stronami pozostawała okoliczność daty i miejsca postawienia płotu przez pozwanych. Zarzewiem konfliktu było natomiast samo usytuowanie przedmiotowego ogrodzenia, bowiem powodowie twierdzili, że został on postawiony na części nieruchomości stanowiących ich własność, w szczególności zaś, że doszło do naruszenia ich spokojnego stanu posiadania. Należy podkreślić, iż w sprawie o naruszenie posiadania irrelewantny jest stan własności nieruchomości przysługujący danemu podmiotowi, istotne zaś jest ustalenie ostatniego stanu posiadania. W konsekwencji Sąd oddalił wniosek powodów o przeprowadzenie dowodu z wydruku księgi wieczystej oraz z opinii biegłego geodety jako zmierzających do wykazania prawa własności spornego pasa gruntu (k. 81).

Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania świadka W. O.. Wskazany jako osoba bezstronna zeznał, że w miejscu, gdzie zostało postawione ogrodzenie, znajdował się trawiasty przejazd do pola, z którego korzystał F. S.. D. N. była widziana zaś jako siekąca trawę na spornym pasie. Powodowie nie korzystali ze spornego fragmentu gruntu. Powyższe zeznania znajdują potwierdzenie w innych, wiarygodnych dowodach.

W zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy, Sąd uznał zeznania A. Z. jako niewiarygodne, bo sprzeczne ze zgromadzonym materiałem, w szczególności zaś dokumentacją fotograficzną. Należy podkreślić, iż świadek zeznała, że między spornymi działkami nie wytworzył się pas zieleni, gdy tymczasem ze zdjęć zalegających na kartach 19 i 23 wynika, że taki pas istniał. Bezspornie pozwani korzystali z pasa przylegającego bezpośrednio do zaoranej działki powodów w ten sposób, że przeznaczali ją pod drogę dojazdową do pola, w konsekwencji ów pas był pasem trawiastym. Nadto świadek wskazała, że kilka lat wcześniej miało dojść do zajeżdżenia przez F. S. części kukurydzy, oraz koszenia posianych warzyw i od tej chwili pozwani zawładnęli tę część gruntu by umożliwić sobie nieograniczony przejazd do pola (k. 82).

Powód J. Z. (1) również potwierdził, iż kilka lat temu pozwani „zaratkowali nam dwa rzędy kukurydzy i to zajeździli” (k. 83v). Niewiarygodne było stanowisko powoda, iż przed postawieniem płotu orali, a więc władali gruntem do miejsca w którym ów płot został ustawiony. Powyższe jest nie tylko sprzeczne z fotografiami przedłożonymi przez powoda, ale również z dalszą częścią złożonych zeznań. Powód wskazywał, że zajeżdżenie pasa kukurydzy miało miejsce kilka lat temu i pozostawało w ścisłym związku z przejeżdżaniem przez F. S. ciągnikiem z bronami. Zdaniem powoda objętość maszyn rolniczych, w szczególności bron, w powiązaniu z rosnącymi na działce pozwanych szeregiem drzew śliw, skutkowała tym, że poprzednik prawny pozwanych korzystał z części gruntu powodów. Co więcej słuchany wskazał, że nie czyniono pozwanym przeszkód w przejeżdżaniu, po mającej stanowić ich własność części działki. Brak oporu z ich strony oraz zaniechanie dochodzenia ochrony skutkował „zawłaszczeniem” części spornego fragmentu (k. 83v-84).

Odnośnie zeznań pozwanego S. N. wskazać trzeba, że Sąd uznał je za wiarygodne. Pozwany w sposób spójny i logiczny wskazał, że sporny pas ziemi, obejmujący obszar nie tylko zajęty przez ogrodzenia, ale również pozostawiony poza ogrodzeniem, od lat był wykorzystywany jako droga dojazdowa do pól. Przedmiotowy pas był wykaszany przez F. S.. Nadto pozwany wskazał, iż aktualnie odległość między płotem, a śliwami wynosi 2,70-2,80 metra, poprzednio ciągnik wraz z bronami zajmował 3,5 metra. Podczas wykonywania ogrodzenia odsunął się od zaoranej części powodów o odległość 0,8 metra.

Pozwana D. N. w całości potwierdziła zeznania męża- S. N..

Zeznania świadka M. Z. (2) niewiele wniosły do sprawy, bowiem informacje dotyczące istoty sprawy wskazana czerpała od powodów- matki, brata oraz bratowej. Należy zwrócić uwagę, iż świadek wskazała, że gdy mieszkała w domu rodzinnym, szlak drożny był węższy, na skutek zachowania pozwanych tj. zajeżdżania i uszkadzania zasiewów uległ on poszerzeniu. Ostatnią okoliczność świadkowi wskazała bratowa. Nadto świadek podał, że poszerzenie bramy miało miejsce wcześniej, aniżeli w ciągu ostatniego roku (k. 83).

Świadek J. Z. (2) nie dysponował informacjami istotnymi dla rozstrzygnięcia sprawy, dlatego jego zeznania nie stanowiły podstawy czynionych ustaleń (k. 83).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 344 § 1 k.c. statuującego tzw. ochronę posesoryjną, przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i zaniechanie naruszeń. Powyższe roszczenie jest niezależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania ma charakter doraźny, a udzielona ochrona charakter tymczasowy, bowiem jak wynika z treści art. 478 k.p.c. w sprawach o naruszenie posiadania Sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego. Samo badanie tytułu prawnego stron do rzeczy następuje w odrębnych postępowaniach. Udzielenie ochrony w przedmiotowym postępowaniu, nie zmierza do pozbawienia prawa posiadania rzeczy lecz do uzyskania przez dotychczasowego posiadacza faktycznego władztwa nad rzeczą w związku z samowolą uprawnionego w realizowaniu przysługującego mu prawa do rzeczy (wyrok Sądu Najwyższego z 17 grudnia 2003 roku IV CSK 297/02).

Domaganie się sądowej ochrony posesoryjnej musi nastąpić w prekluzyjnym terminie roku liczonym od daty naruszenia. Po jego upływie roszczenie wygasa (§ 2 art. 344 k.c.).

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy należy w pierwszej kolejności stwierdzić, iż powodowie wytoczyli powództwo z zachowaniem rocznego terminu. Wskazać należy, iż jak wynika z poczynionych ustaleń do postawienia ogrodzenia doszło 29 grudnia 2017 roku, pozew zaś został złożony 7 grudnia 2018 roku (k. 42).

Zdaniem Sądu nie zostały natomiast spełnione pozostałe przesłanki merytoryczne do uwzględniania żądania. Posiadanie to stan faktyczny, który wyraża się w sprawowaniu fizycznego władztwa nad rzeczą (wyrok Sądu Najwyższego z 3 czerwca 1966 roku III CR 108/66), któremu towarzyszy zamiar władania rzeczą dla siebie. Posiadanie, w znaczeniu przyjętym na gruncie kodeksu cywilnego, jest faktycznym władztwem nad rzeczą noszącym znamię trwałości, nie zaś przypadkowości czy stanu przejściowego. O samowolności naruszenia świadczy zaś każde zachowanie prowadzące do utrudnienia posiadaczowi wykonywania władztwa nad rzeczą. Nie będzie samowolnym naruszeniem posiadania zachowanie mające swą podstawę w przepisach prawa, orzeczeniu sądu, decyzji administracyjnej czy zgodzie samego posiadacza.

W sprawie bezspornym jest, że w dniu 29 grudnia 2017 roku pozwani S. N., D. N. oraz A. N. postawili słupki, zaś następnego dnia rozciągnęli metalową siatkę. Ogrodzenie zostało usytuowane w ten sposób, że oddzielało ono działkę numer (...) użytkowaną przez powodów od działki numer (...) użytkowaną przez pozwanych. Wyartykułowane powyżej okoliczności same w sobie nie świadczą o naruszeniu posiadania powodów. Wskazać należy, iż jak ustalono w toku postępowania dowodowego, między zaoraną działką (...), a działką (...) istniał trawiasty pas, który służył pozwanym i ich poprzednikowi prawnemu jako droga dojazdowa do pól. Fakty przedstawione w sprawie przez obie strony sporu, wskazują, że posiadaczami spornego fragmentu gruntu byli pozwani. Należy odwołać się do treści zeznań świadków powołanych przez powoda, jak i jego zeznań, z których wynika, że kilka lat przed notyfikowanym naruszeniem posiadania, poprzednik prawny pozwanych F. S. miał zawładnąć fragmentem działki powodów i od tego czasu „pilnować” utrwalonego stanu. Co więcej trzeba również podkreślić, iż pozwany wskazywał, że przestrzeń między drzewami- śliwami, a zaoranym pasem gruntu, służyła jako droga dojazdowa do pól, w szczególności zaś F. S. poruszał się nią ciągnikiem z bronami, których rozpiętość wynosiła około 3,50 metra. Zważyć przy tym trzeba, że zarówno powód, jak i świadek A. Z. wskazywali, że po usytuowaniu ogrodzenia pozwany zawęził drogę i aktualnie nie jest możliwe przejeżdzanie sprzętem rolniczym, z wyjątkiem ciągnika. Sam pozwany wskazał, że obecnie między ogrodzeniem, a śliwami odległość wynosi około 2,80 metra, sama droga przestała być wykorzystywana zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem. Przedstawione wymiary potwierdzają stanowisko pozwanych, iż podczas budowy ogrodzenia doszło do przesunięcia ogrodzenia w głąb działki (...), a zarazem, że to pozwani korzystali z trawiastego pasa gruntu, graniczącego z częścią zaoraną przez powodów. Należy również zaznaczyć, iż zarówno świadek A. Z., jak i sam powód J. Z. (1) wskazywali, że fakty naruszenia ich posiadania dokonywane z udziałem pozwanych nie spotykały się z żadnymi uwagi czy oporami, a wręcz były akceptowane. Nadto świadek M. Z. (2) zeznała, że brama została poszerzona wcześniej, na pewno nie miało to miejsca w ciągu ostatniego roku. W konsekwencji nie można było zaakceptować stanowiska, iż to powodowie byli posiadaczami spornego gruntu, a zarazem, że pozwani dokonali samowolnego naruszenia posiadania.

Powodowie nie zdołali wykazać, by przed 29 grudnia 2017 roku ich posiadanie faktycznie sięgało poza linię wyznaczoną wybudowanym wówczas przez pozwanych ogrodzeniem. Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na powodach zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c.

Z podanych wyżej powodów, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania znajduje oparcie w treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c. tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powodowie przegrali proces w całości, zatem byli zobowiązani do solidarnego zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanych, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika z wyboru (§ 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz zwrot opłaty skarbowej od udzielonych pełnomocnictw (k. 54).

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE