UZASADNIENIE

Decyzją z 26 września 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił M. G. (1) prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia, z uwagi na nieudowodnienie przez niego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. W uzasadnieniu drugiej decyzji wskazano, że ubezpieczony udowodnił tylko 13 lat, 2 miesiące i 22 dni pracy w warunkach szczególnym zamiast wymaganych 15 lat.

M. G. (1)w ustawowym terminie, za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżył tę decyzję, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury. Wniósł o zaliczenie mu do stażu pracy w warunkach szczególnych następujących okresów pracy: w (...) Przedsiębiorstwie (...)w S.od 7 marca 1974r. do 31 lipca 1975r., w Przedsiębiorstwie (...)w Ś.od 4 stycznia 1973r. do 23 lutego 1974r., od 14 lipca 1972r. do 30 grudnia 1972r. w Przedsiębiorstwie (...) oraz w Zakładzie (...)w P.w okresie od 8 sierpnia 1975r. do 3 września 1976r., wskazując że we wszystkich tych zakładach pracy pracował jako kierowca ciągnika – traktorzysta. Dodatkowo złożył wniosek o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, wskazując iż za wymienione w odwołaniu okresy ubezpieczony nie przedłożył wymaganych przepisami świadectw pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. G. (1) urodził się (...). Jego łączny staż ubezpieczeniowy (udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe) na dzień 1 stycznia 1999 roku wynosił 27 lat i 12 dni.

Wniosek o emeryturę złożył w organie emerytalnym w dniu 10 maja 2013 roku. Nie był w tym czasie, ani nigdy wcześniej, członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Okoliczności niesporne, a nadto dowody - dokumenty w aktach ZUS O/S. dot. M. G..

Od 7 kwietnia 1972r. M. G. (1) posiada prawo jazdy kategorii A i T. Uprawnienia w zakresie kategorii B i C uzyskał dopiero w 1984 roku.

Dowód: kserokopia prawa jazdy M. G. – k. 13 akt sądowych.

W okresie od 14 lipca 1972 roku do 30 grudnia 1972 roku M. G. (1)był nieprzerwanie zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...)„(...) w Ś., wykonując tam - w pełnym wymiarze czasu pracy i stale - pracę kierowcy ciągnika kołowego, wożącego materiały budowlane. Jego ówczesny pracodawca potwierdził to, wydając mu w dniu 18 lipca 1977r. świadectwo pracy.

Dowody:

- świadectwo pracy z (...)– k. 7, pl. II akt ZUS O/S.dot. M. G.;

- zeznania M. G. (1) – k. 77-78 w zw. z k. 82 akt sądowych oraz w formie elektronicznej.

W okresie od 4 stycznia 1973r. do 23 lutego 1974r. M. G. pracował nieprzerwanie w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w Ś., wykonując także w tym przedsiębiorstwie pracę kierowcy ciągnika kołowego. Kierowcy ciągników, których było w tym przedsiębiorstwie więcej, zajmowali się tam transportem – zarówno materiałów budowlanych, jak i opakowań czy beczek po rybach, ale również zaopatrzeniem – dowożąc na statki artykuły spożywcze, lód.

Dowody:

- świadectwo pracy z (...) – k. 8, pl. II akt ZUS O/S. dot. M. G.;

- zeznania świadka M. A. – k. 78-79 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania świadka T. S. – k. 79 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania świadka P. U. – k. 79-80 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania M. G. (1) – k. 78 w zw. z k. 82 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- akta osobowe M. G. z (...) – k. 57 akt sądowych.

W okresie od 7 marca 1974r. do 31 lipca 1975r. M. G. (1) pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S., także wykonując tam, w pełnym wymiarze czasu, pracę kierowcy ciągnika. Był w tym czasie kierowany do pracy przy wożeniu materiałów budowlanych, a w początkowym okresie, przez około trzy tygodnie, także przy ich rozładunku.

Z dniem 31 lipca 1975r. M. G. wypowiedział pracę w tym zakładzie pracy, bowiem postanowił – w ślad za swoją przyszłą żoną, A. – przenieść się do P..

Dowody:

- świadectwo pracy z (...) w S. z 31.07.1975r. – k. 9, pl. II akt ZUS O/S. dot. M. G.;

- zeznania świadka A. G. – k. 80-81 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania świadka H. P. – k. 81 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania świadka A. Z. – k. 81-82 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania M. G. (1) – k. 78 w zw. z k. 82 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- akta osobowe M. G. z (...) k. 47 akt sądowych.

Z dniem 8 sierpnia 1975r. M. G.podjął pracę w Zakładzie (...)w P.Oddziale (...)w K., gdzie pracował nieprzerwanie do 3 września 1976r. jako kierowca ciągnika. Jego praca w tym zakładzie także polegała na wożeniu materiałów budowlanych; jeździł wówczas ciągnikiem na dłuższych trasach – do L., P., Ł., W..

Dowody:

- świadectwo pracy z (...) w P. – k. 11, pl. II akt ZUS O/S. dot. M. G.;

- zeznania świadka A. G. – k. 80-81 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania M. G. (1) – k. 78 w zw. z k. 82 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

Poczynając od 8 września 1976r. M. G. ponownie podjął pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S., gdzie w pełnym wymiarze czasu pracy, w okresie od 8 września 1976r. do 30 listopada 1989r. wykonywał pracę kierowcy ciągnika. W późniejszym okresie, do 16 września 1991r. był natomiast zatrudniony w tym przedsiębiorstwie jako robotnik budowlany.

W dniu 13 września 1991r. jego ówczesny pracodawca wydał mu za ten okres zatrudnienia świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym potwierdził powyższe okoliczności.

Dowody:

- świadectwo pracy z (...) w S. z 13.09.1991r. – k. 8, pl. II akt ZUS O/S. dot. M. G.;

- świadectwo pracy w warunkach szczególnych – k.12, pl. II akt ZUS;

- zeznania świadka H. P. – k. 81 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania świadka A. Z. – k. 81-82 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- zeznania M. G. (1) – k. 78 w zw. z k. 82 akt sądowych oraz w formie elektronicznej;

- akta osobowe M. G. z (...) w S. – k. 47 akt sądowych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

W niniejszym postępowaniu koniecznym było zbadanie zasadności odwołania od zaskarżonej decyzji odmawiającej M. G. (1) prawa do tzw. wcześniejszej emerytury, w której podstawą rozstrzygnięcia organu rentowego był brak u ubezpieczonego wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. Spełnienie pozostałych przesłanek wymaganych do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury nie zostało natomiast przez organ emerytalny zakwestionowane.

Zadaniem Sądu było więc w tej sytuacji wyłącznie ustalenie, czy praca wykonywana przez ubezpieczonego w latach 1972-1976 była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, w rozumieniu przywołanych niżej przepisów prawa.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r. określa przepis art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity obowiązujący w dacie wydania zaskarżonej decyzji: Dz. U. z 2009 Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.; dalej jako: ustawa emerytalna), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

W myśl jednak przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 1 ustawy, do którego odsyła wspomniany art. 184, dotyczy Orzeczenia [14]ubezpieczonych, będących pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wskazując iż przysługuje im emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. 65 lat dla mężczyzn). Przy czym dAkty interpretujące [1]Orzeczenia [3]dddddla celów ustalenia uprawnień, o których mowa wyżej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2 art. 32). WOrzeczenia [2]wwwwwiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym wyżej przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32). Oznacza to, że na potrzeby niniejszej ustawy pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach są - bez względu na status własnościowy pracodawcy - nadal prace wymienione w §4 - 8a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), mimo, iż przedmiotowe rozporządzenie zostało wydane w oparciu o art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267), która z kolei została uchylona z dniem 01.01.1999 roku przez art. 195 pkt 5 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis § 4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi przy tym, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl przepisu §2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Okresami pracy w warunkach szczególnych, na podstawie ww., rozporządzenia, są prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych (wykaz A w dział VIII, poz. 2).

Podstawą nieuznania przez organ rentowy okresów pracy M. G. (1) wykonywanej na stanowisku kierowcy ciągnikowego w latach 1972-76 na rzecz szeregu pracodawców za pracę w szczególnych warunkach był brak świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych za ten okres. Aczkolwiek formalnie postępowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych znajdowało uzasadnienie w przepisach, tym niemniej nie oznacza to, że również i Sąd zobowiązany był do dokonania identycznej oceny dowodów wykonywania pracy przedstawionych przez ubezpieczonego. Jak bowiem wynika z utrwalonego w tej mierze orzecznictwa Sądu Najwyższego, w tym m.in. z uchwały tegoż Sądu z dnia 10 marca 1984 roku (wydanej w sprawie III UZP 6/84, opubl. LEX nr 14625) - okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43) mogą być ustalane w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w niniejszej sprawie przeprowadził dowód z przesłuchania świadków, ale także dowód z szeregu dokumentów (w tym znajdujących się w archiwalnych aktach osobowych ubezpieczonego) na okoliczność ustalenia czy w spornym okresie M. G. (1) wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Ubezpieczony podkreślał bowiem, że pomimo braku świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, faktycznie wykonywał pracę w takich właśnie warunkach.

W ocenie Sądu świadkowie zeznający w sprawie (będący osobami zatrudnionymi w tym samym czasie w tym samym zakładzie pracy co M. G. (1)) potwierdzili wersję przedstawioną przez ubezpieczonego i zapewnili, że mimo braku świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, ubezpieczony wykonywał przez cały czas wyłącznie obowiązki kierowcy ciągnikowego – traktorzysty. Świadkowie wyjaśnili przy tym, do jakich prac dokładnie ubezpieczony był kierowany oraz, że pracę w tym charakterze wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd dał wiarę zeznaniom tych świadków, albowiem przedstawiony przez nich opis stanowisk pracy M. G. (1)i zakresu jego obowiązków jest w pełni zbieżny z wersją przedstawioną przez samego ubezpieczonego, a nadto znajduje potwierdzenie w treści archiwalnych dokumentów znajdujących się w jego aktach osobowych oraz w przebiegu całej kariery zawodowej ubezpieczonego. Znajdujące się w aktach osobowych M. G.dokumenty zawierają adnotacje w jakim charakterze i na jakim stanowisku zatrudniano go w poszczególnych okresach. Wynika z nich jasno, że pracował wyłącznie jako traktorzysta (kierowca ciągnika), co jest tym bardziej oczywiste, gdy zważyć, iż w latach 1972-1984 ubezpieczony posiadał wyłącznie uprawnienia do kierowania motorami oraz traktorami (miał prawo jazdy kategorii A i T). Po przeanalizowaniu powyższych dowodów Sąd doszedł więc do przekonania, że zarówno pracując w (...)w Ś., jak i przedsiębiorstwach „(...)Oddziale w Ś., Zakładzie (...)w P.Oddziale (...)w K.i (...) Przedsiębiorstwie (...)w S.w latach 1974-75 ubezpieczony wykonywał pracę traktorzysty, zaliczaną do pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu przytoczonych na wstępie przepisów. W tej sytuacji, przy doliczeniu niespornego okresu ponad 13 lat wykonywania pracy w takich warunkach w innym okresie, koniecznym było uznanie, że M. G.legitymuje się okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych łącznie przekraczającym 15 lat.

Mając wszystko powyższe na uwadze, w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. G. (1)prawo do emerytury od (...) roku, czyli od dnia, w którym spełnił on ostatnią przesłankę nabycia prawa do tego świadczenia, tj. osiągnął wiek 60 lat. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 129 ust 1 ustawy emerytalnej - świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Skoro zaś wniosek złożono w maju 2013r., jednak ostatnia przesłanka spełniła się dopiero w dniu 20 czerwca 2013r., to tę późniejszą datę należało brać pod uwagę.

W punkcie II. wyroku orzeczono o kosztach postępowania, zasądzając od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 60 złotych, stanowiącą zwrot kosztów zastępstwa procesowego przez pełnomocnika, będącego radcą prawnym. W tym zakresie Sąd działał w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349).

Przewodnicząca:	SSO Monika Miller-Młyńska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Katarzyna Herman

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE