Sygnatura akt: V GC 2278/17
K., dnia 29 marca 2018r.
Sąd Rejonowy w Kaliszu w V Wydziale Gospodarczym w składzie:
Przewodniczący: SSR Robert Roliński
Protokolant: Paulina Frelicka
po rozpoznaniu w dniu 20.03.2018r. w Kaliszu
na rozprawie
sprawy z powództwa: M. P.
przeciwko : (...) S.A. z/s w G.
o zapłatę
1. oddala powództwo;
2. zasądza od powoda M. P. na rzecz pozwanej (...) S.A. z/s w G. kwotę 3 617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .
Sygn. akt V GC 2278/17
W pozwie z dnia 22 sierpnia 2017r. pełnomocnik powoda M. P. wniósł o solidarne zasądzenie od pozwanych (...) Sp. z o.o. z/s w G. oraz (...) S.A. z/s w G. kwoty 31.036,28 zł. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot i dat szczegółowo w pozwie wskazanych do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o solidarne zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, a także kwoty 17 zł. z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda podniósł, że na podstawie umowy windykacji roszczeń powód zlecił firmie (...) sp. z o.o. windykację należności wobec pozwanej (...) Sp. z o.o. z/s w G. w związku z niezapłaconymi fakturami z tytułu wykonania robót budowlanych. Z kolei na podstawie art. 647 1 k.c. powód dochodzi należności solidarnie również od (...) S.A. z/s w G.. Do dnia wniesienia niniejszego powództwa pozwana nie uregulowała należności wobec powoda.
(pozew k. 2-3 akt)
Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 20 września 2017r. Sąd Rejonowy w Kaliszu V Wydział Gospodarczy, w sprawie o sygn. akt V GNc 3598/17, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.
Powyższy nakaz zapłaty uprawomocnił się wobec pozwanego (...) Sp. z o.o. z/s w G..
W ustawowym terminie sprzeciw od nakazu zapłaty wniosła pozwana (...) S.A. z/s w G., która zaskarżyła w/w nakaz zapłaty w całości, wniosła o oddalenie powództwa w całości. Ponadto pozwana wniosła o zasądzenie od powoda na rzecz na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.
W uzasadnieniu sprzeciwu pełnomocnik pozwanej podniósł, że powód nie wykazał, iż pozwana była inwestorem w rozumieniu art. 647 1 k.c. ponadto zakwestionował, aby prace wynikające ze zlecenia miały charakter robót budowlanych wynikających z umowy o roboty budowlane. Ponadto podniósł, że powód nie wykazał, aby pozwana miała zawartą umowę z (...) Sp. z o.o. w zakresie zgody na skorzystanie z usług podwykonawcy.
(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 60-61 akt)
W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty pełnomocnik powoda podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w pozwie.
(odpowiedz na zarzuty od nakazu zapłaty k. 60-61 akt)
Na rozprawie w dniu 15 lutego 2018r. pełnomocnik powoda cofnął wniosek o przesłuchanie powoda w charakterze strony.
Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne:
Pozwana (...) S.A. z/s w G. jest wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego w ramach Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...).
(dowód: wydruk z rejestru przedsiębiorców k. 49 akt)
W ramach wzajemnej współpracy (...) Sp. z o.o. (aktualnie (...) Sp. z o.o. z/s w G.) zleciła powodowi jako podwykonawcy wykonanie prac budowlano-montażowych, polegających m.in. na budowie przyłączy kablowych, linii kablowej, dobudowy odcinka linii napowietrznej. W ramach współpracy powód w okresie od dnia 01 września 2015r. do maja 2016r. wykonał 8 zleceń, za które nie otrzymał zapłaty na łączną kwotę 29.652,84 zł. wykonane prac zostały odebrane bez jakichkolwiek zastrzeżeń. W związku z powyższym powód wystawił (...) Sp. z o.o. (aktualnie (...) Sp. z o.o. z/s w G.) faktury VAT na łączną kwotę 29.652,84 zł.
(dowód: zlecenia k. 16, 19, 22, 25, 28, 31,33, 36 akt;
załącznik do zlecenia k. 17,20,29, 32, 34, 37 akt;
protokół odbioru końcowego k.23, 26 akt;
faktura VAT k. 15,18, 21,24, 27,30, 32v, 35 akt;
wydruk z rejestru przedsiębiorców k. 48 akt;
oświadczenie k. 14 akt)
W dniach 16.10.2015r., 16.11.2015r., 27.11.2015r. pozwana zawarła z (...) Sp. z o.o. (aktualnie (...) Sp. z o.o. z/s w G.) umowy wykonawcze o wykonanie robót budowlano-montażowych polegających na budowie przyłączy kablowych, linii kablowej, dobudowy odcinka linii napowietrznej. Z treści w/w umów nie wynika, aby powód został wskazany przez (...) Sp. z o.o. jako podwykonawca przedmiotowych robót budowlano-montażowych. Zlecone roboty zostały odebrane, co też znalazło potwierdzenie w protokołach odbioru zadania inwestycyjnego.
(dowód: umowa wraz z aneksem oraz załącznikami k. 95-102 akt;
umowa wraz z załącznikami k. 103-109 akt;
umowa wraz z załącznikami k. 110-116 akt;
umowa wraz z załącznikami k. 117-122 akt;
umowa wraz z załącznikami k. 123-132 akt;
protokoły odbioru k. 81-86 akt)
W dniu 14 lipca 2017r. powód jako zleceniodawca zawarł z (...) Sp. z o.o. z/s w O. jako zleceniobiorcą umowę windykacji roszczeń pieniężnych. Przedmiotem umowy było przeprowadzenie windykacji wymagalnych wierzytelności przysługujących zleceniodawcy w celu ich wyegzekwowania od dłużnika na zasadach określonych w umowie. Stosownie do w/w umowy powód oświadczył, że przysługują mu względem dłużnika (...) Sp. z o.o. (aktualnie (...) Sp. z o.o. z/s w G.) bezsporne i wymagalne wierzytelność pieniężne na kwotę 29.652,84 zł. wynikające z faktur.
(dowód: umowa windykacji roszczeń pieniężnych nr ZW/679/ (...)/17/ (...)/ (...) k. 5-9
akt;
załącznik nr 1 k. 10 akt;
pełnomocnictwo k. 13 akt;
informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców k. 42-45
akt)
W dniu 17 lipca 2017r. firma windykacyjna (...) Sp. z o.o. z/s w O. reprezentująca powoda wezwała pozwaną (...) Sp. z o.o. z/s w G. do zapłaty należności wynikającej z faktur VAT w łącznej kwocie 32.114,93 zł. w terminie 3 dni od otrzymania wezwania na wskazany rachunek bankowy.
(dowód: wezwanie do zapłaty k. 11 akt;
pełnomocnictwo k. 13 akt;
potwierdzenie nadania i odbioru k. 12 akt)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentów, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała.
Sąd oddalił wnioski powoda złożony na rozprawie w dniu 20 marca 2018r.o dopuszczenie dowodu z dokumentów, które zamierzał przedłożyć w dniu rozprawy jak również z przesłuchania powoda w charakterze strony oraz P. P. w charakterze świadka bowiem wnioski te były spóźnione.
Powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wraz z odpisem sprzeciwu od nakazu zapłaty został zobowiązany do ustosunkowania się do jego treści w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia wezwania pod rygorem skutków z art. 207§6 k.p.c. i art. 230 k.p.c.
Stosownie do art. 207§6 k.p.c. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, ze nie zgłosiła ich w pozwie lub w dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.
Pełnomocnik powoda, w żaden sposób nie uprawdopodobnił powyższych okoliczności umożliwiających uwzględnienie spóźnionych wniosków dowodowych. Ponadto pełnomocnik powoda po zapoznania się z treścią sprzeciwu od nakazu zapłaty miał możliwość odpowiedniego przygotowania pisma przygotowawczego, do złożenia którego został zobowiązany przez Sąd, także pod kątem dowodowym. W tym miejscu należy wskazać, iż na pierwszym terminie rozprawy w dniu 15 lutego 2018r. pełnomocnik powoda cofnął wniosek o przesłuchanie powoda w charakterze strony.
Ponadto pełnomocnik powoda nie zgłosił w/w wniosków dowodowych, w tym nie przedłożył posiadanych dokumentów przed wyznaczonym drugim terminem rozprawy (pismo zawierające wyłącznie wnioski dowodowe nie podlega reżimowi z art. 207 k.p.c.) i to pomimo, iż najpóźniej w pierwszych dniach marca był w posiadaniu dokumentów doręczonych mu na jego wniosek przez pełnomocnika pozwanej.
Ponadto Sąd miał na uwadze także stanowisko strony pozwanej, której pełnomocnik oświadczył, iż w przypadku dopuszczenia dowodu z dokumentów, które zamierza przedłożyć do akt strona powodowa, nie jest w stanie ustosunkować się do tych dokumentów na rozprawie i wniósł o oddalenie w/w wniosków dowodowych strony powodowej jako spóźnione.
Sąd zważył co następuje:
W niniejszej sprawie zasadniczy spór pomiędzy stronami koncentrował się wokół kwestii, czy inwestor zgodnie z art. 647 1 § 2 k.c. wyraził zgodę na zawarcie przez generalnego wykonawcę umowy o wykonanie robót budowlanych z podwykonawcą, a co za tym idzie, czy ponosi solidarną odpowiedzialność za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia.
Zgodnie z art. 647 1 § 1 i 2 k.c. (w brzmieniu sprzed nowelizacji, która weszła w życie w dniu 01.06.2017r. bowiem w tym brzmieniu przepis ten znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie) w umowie o roboty budowlane zawartej między inwestorem a wykonawcą (generalnym wykonawcą), strony ustalają zakres robót, które wykonawca będzie wykonywał osobiście lub za pomocą podwykonawców. Do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie tej umowy. Umowy, o których mowa w § 2 i 3 tego wymagają formy pisemnej, pod rygorem nieważności. Zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę (§ 5). Przytoczone uregulowanie przyjmuje zatem, jako warunek odpowiedzialności inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia, wyrażenie przez niego zgody na wykonanie prac, przy czym zgoda ta powinna zostać wyrażona tak co do samego podwykonawcy, jak też co do zakresu wykonywanych zleconych mu robót. Zgoda inwestora może zostać wyrażona w sposób czynny, w sposób czynny dorozumiany (np. poprzez tolerowanie obecności podwykonawcy na placu budowy, dokonywanie wpisów w jego dzienniku budowy, odbieranie wykonanych przez niego robót oraz innych podobnych czynności) lub też w sposób bierny (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2008 roku, III CZP 6/08, OSNC 2008, Nr 11, poz. 121, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 roku, IV CSK 323/08, LEX nr 484681; z dnia 20 stycznia 2009 roku, II CSK 417/08, LEX nr 518078; z dnia 2 lipca 2009 roku, V CSK 24/09, LEX nr 527185).
Z art. 647 1 § 2 zdanie 2 k.c. wynika, że wyrażenie przez inwestora zgody w sposób bierny objawia się brakiem zgłoszenia na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie. Przyjęcie, że zgoda inwestora nastąpiła przez „przemilczenie" uwarunkowane jest przedstawieniem inwestorowi przez podwykonawcę umowy zawartej z podwykonawcą lub jej projektu wraz ze stosowną częścią dokumentacji, która dotyczy przedmiotu umowy. Treść przedstawionej inwestorowi umowy o podwykonawstwo lub jej projektu powinna obejmować wszystkie postanowienia istotne przy określaniu zakresu odpowiedzialności solidarnej inwestora. Inwestor powinien mieć bowiem wiedzę, jaki ma zakres udzielona przez niego zgoda.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że ciężar dowodu na powyższe okoliczności, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 6 k.c., spoczywa na powodzie, który wywodzi z nich korzystne dla siebie skutki prawne. Powód jednakże ciężarowi temu nie sprostał, nie udowodnił bowiem, aby pozwany w tym procesie inwestor wyraził zgodę na zawarcie z nim umowy o podwykonawstwo. W niniejszej sprawie nie powinna budzić wątpliwości okoliczność, że nie miało miejsca wyrażenie przez inwestora owej zgody ani wprost przez złożenie przez inwestora stosownego oświadczenia, ani w sposób bierny (przewidziany w art. 647 1 § 2 zdanie 2 k.c.) brak bowiem dowodów, a nawet twierdzeń, co do przedstawienia pozwanemu umowy o podwykonawstwo lub jej projektu wraz z niezbędną dokumentacją.
Na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez powoda nie można było także uznać, że taka zgoda została wyrażona w sposób dorozumiany czynny.
Jakkolwiek z treści zleceń na wykonanie robót budowlano - montażowych dla powoda jak również z treści protokołów podpisanych przez pozwaną i (...) Sp. z o.o. (aktualnie (...) Sp. z o.o. z/s w G.) wynika, iż dotyczą one wykonania tożsamych robót, to jednakże na tej podstawie nie można poczynić ustaleń, które uzasadniałby odpowiedzialność pozwanej jako inwestora za zobowiązania w/w firmy (...) Sp. z o.o. (aktualnie (...) Sp. z o.o. z/s w G.) na podstawie art. 647 1 k.c.
Powód nie wykazał, iż kiedykolwiek firma (...) Sp. z o.o. z/s w G. jako generalny wykonawca zgłosiła pozwanej, iż powód jest jej podwykonawcą w zakresie przedmiotowych robót budowlanych.
Z żadnego z przedłożonych do akt sprawy dokumentów nie wynika, iż pozwana taka wiedze kiedykolwiek posiadała. Przed wszystkim, ani z umowy jak również dokumentów w postaci protokołów odbioru zadania inwestycyjnego nie wynika, iż pozwana powinna taką wiedzę posiadać skoro na dokumentach tych brak jest jakiejkolwiek wzmianki wskazującej na wykonywanie tych prac przez powoda. Ponadto na zleceniach jak również protokołach odbioru prac zleconych powodowi poza podpisami generalnego wykonawcy i powoda nie ma podpisu osoby reprezentującej inwestora.
U podstaw wprowadzenia do kodeksu cywilnego przepisu art. 647 1 k.c. legło założenie, iż wynikająca z niego dodatkowa ochrona podwykonawcy, związana z odpowiedzialnością solidarną inwestora za jego wynagrodzenie nie ma charakteru uniwersalnego. Jest to ochrona przewidziana tylko dla tych podwykonawców, którzy wykonują prace na podstawie umów, na których zawarcie inwestor wyraził, choćby w sposób dorozumiany, zgodę. Podwykonawca, chcący z tej ochrony korzystać, powinien zadbać o uzyskanie zgody inwestora na nawiązanie umowy, na podstawie której wykonuje prace. W przypadkach, gdy zgoda inwestora przyjmuje postać oświadczenia wyrażanego konkludentnie, powinnością podwykonawcy jest zadbanie o wystąpienie przesłanek skuteczności takiej zgody, w tym, w szczególności, o uzyskanie przez inwestora pozytywnej wiedzy o istotnych postanowieniach zatwierdzanej umowy. Inwestor może wyrazić wolę na zawarcie umowy przez wykonawcę z podwykonawcą w sposób dorozumiany, na przykład przez tolerowanie obecności podwykonawcy na placu budowy, dokonywanie wpisów w jego dzienniku budowy, odbieranie wykonanych przez niego robót oraz dokonywanie przez niego innych czynności. W takiej sytuacji nie jest konieczne przedstawienie inwestorowi ani umowy z podwykonawcą, czy też jej projektu, ani odpowiedniej części dokumentacji. Inwestor nie musi znać treści całej umowy (jej projektu), wystarczająca jest znajomość tych elementów, które konkretyzują daną umowę i decydują o zakresie solidarnej odpowiedzialności inwestora z wykonawcą za wynagrodzenie podwykonawcy. Elementami tymi są przede wszystkim zakres prac powierzonych zindywidualizowanemu podmiotowo podwykonawcy oraz jego wynagrodzenie, w szczególności sposób jego ustalenia czy też jego dochodzenia. Tak sytuacja nie miała jednak miejsca w niniejszej sprawie. Stąd też ochrona podwykonawcy przewidziana a w art. 647 1 § 5 k.c. nie mogła znaleźć zastosowania do powoda (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 stycznia 2014 r., I ACa 30/2014, LexPolonica nr 8486568).
Mając na uwadze powyższe ustalenia, stwierdzić należało, że w sytuacji braku dowodów zgody pozwanego na zawarcie z powodem umowy o podwykonawstwo, nie było podstaw do przypisania pozwanemu solidarnej odpowiedzialności za wynagrodzenie podwykonawcy na podstawie art. 647 1 § 5 k.c.
W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w pkt. 1 sentencji wyroku.
O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c. Stosownie do w/w przepisu, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Powołany przepis ustanawia dwie zasady rozstrzygania o kosztach procesu, tj. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasadę orzekania o zwrocie kosztów niezbędnych i celowych. Przepisy art. 98 § 2 i 3 k.p.c. statuują niezbędne koszty procesu, i tak stosownie do § 3 do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa w sądzie. Jednakże pełnomocnikiem strony pozwanej był radca prawny, zatem zastosowanie obok art. 98 k.p.c. znajduje art. 99 k.p.c., zgodnie z którym stronom reprezentowanym przez radcę prawnego zawraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata. Kosztami postępowania sąd obciążył powoda wobec oddalenia powództwa i zasądził ich zwrot od powoda na rzecz pozwanej w całości. Koszty postępowania po stronie pozwanej w niniejszej sprawie stanowiły: wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w kwocie 3.600 zł. ustalone w oparciu o § 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.