UZASADNIENIE

Decyzją z 15.04.2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ostatecznie ustalił i podjął wypłatę emerytury R. W. od 1.03.2019 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Zakład podał, że podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitał początkowy z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Zakład podał, że kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 189853,55 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 317535, 74 zł, średnie dalsze trwanie życia wynosi 260,70 miesięcy, wyliczona kwota emerytury wynosi 1946,26 zł. ZUS wyjaśnił, że wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej w następujący sposób: (1898535,55 zł + 317535,74zł) /260,70 miesięcy= 1946,26 zł. Zakład wskazał, że doliczono składki zewidencjonowane do 28.02.2019 r., okresowa emerytura kapitałowa wynosi 349,10 zł, a łączna kwota emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej wynosi 2295,36 zł / decyzja k. 22 akt ZUS/.

Ubezpieczona, uznając powyższą decyzję za krzywdzącą, złożyła od niej odwołanie, zarzucając, że jest ona niezgodna ze stanem faktycznym, gdyż ZUS błędnie nie przyjął do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego premii za okres od 16.09.1988 r. do 31.12.1998 r. / odwołanie k. 3/.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, argumentując, że z okresu zatrudnienia wnioskodawczyni od 16.09.1988 r. do 31.12.1988 r. w (...) im. A. (...) w Ł. Zakład przyjął na podstawie złożonych angaży stałe składniki wynagrodzenia – płacę zasadniczą, natomiast sporna premia nie została przyjęta, ponieważ jej wysokość określona w maksymalnej wysokości, co nie pozwala na jednoznaczne ustalenie, w jakiej wysokości faktycznie skarżąca otrzymywała w tym czasie premię / odpowiedź na odwołanie k. 4/.

Na rozprawie w dn. 9.07.2019 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie oświadczając, że kwestionuje jedynie przyjęte wynagrodzenie na podstawie angaży z 1988 r., a pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania /e-prot. z 9.07.2019 r.: 00:00:44, 00:09:11/.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

R. W. urodzona (...) złożyła wniosek o emeryturę 27.03.2019 r. /niesporne/.

Dla potrzeb obliczenia emerytury wnioskodawczyni, ZUS decyzją z 14.03.2019 r. ustalił dla niej wysokość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. w wysokości 79378,20 zł. Wskaźnik wysokości kapitału początkowego wyniósł 74,03% i został obliczony z faktycznego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1988-1990, 1992-1998. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjęto 10 lat, 1 miesiąc i 13 dni, tj. 121 miesięcy okresów składkowych oraz 26 dni okresów nieskładkowych oraz 6 lat sprawowania opieki mad dzieckiem / decyzja k 21 akt kapitałowych/.

Wnioskodawczyni od 1.04.1980 r. do 31.03.1989 r. i od 30.06.1989 r. do 30.11.1990 r. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładach (...) w Ł.. Odwołująca przybywała na urlopie wychowawczym od 25.08.1982 r. do 25.04.1985 r., od 2.07.1985 r. do 2.07.1988 r., od 4.07.1988 r. do 15.09.1988 r., od 9.08.1990 r. do 9.08.1992 r. /zaświadczenie k. 5 w pliku dot. wniosku o ustalenie kapitału początkowego z 30.04.2003 r./.

Z okresu zatrudnienia ubezpieczonej od 16.09.1988 r. do 31.12.1998 r. w (...) im. A. (...) w Ł. Zakład przyjął na podstawie złożonych z tego okresu angaży z 16.09.1988 r., z 1.10.1988 r., z 30.11.1988 r. wynagrodzenie zasadnicze wnioskodawczyni. Organ rentowy pominął natomiast premię, która zgodnie z angażem z 16.09.1988 r. została wnioskodawczyni przyznana do 25%, zgodnie z angażem z 1.10.1988 r. do 15%, a zgodnie z angażem z 30.11.1988 r. do 25% / niesporne, a nadto angaże k. 14-16 akt kapitałowych ZUS/.

Nie zachowała się oryginalna dokumentacja płacowa z okresu zatrudnienia skarżącej w w/w zakładzie z 1988 r. Odwołująca nie posiada żadnych innych dokumentów, z których wynikałoby, w jakiej wysokości sporne premie były jej w rzeczywistości wypłacane w 1988 r. przez w/w zakład pracy / niesporne, a nadto okoliczność przyznana przez wnioskodawczynię e-prot. z 9.07.2019 r.: 00:00:44, 00:10:11/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie miał powodu by czynić to z urzędu.

Należy podkreślić, że odwołująca nie zaoferowała, poza angażami znajdującymi się już w aktach ZUS-owskich żadnych innych dowodów na okoliczność uzyskiwanych przez nią faktycznie premii w spornym 1988 r. w okresie zatrudnienia w (...) im. A. (...) w Ł., mimo iż została przez Sąd pouczona o obowiązku dowodzenia prawdziwości swoich twierdzeń oraz skutkach procesowych zaniechania temu obowiązkowi /k. 7, 8/. Wnioskodawczyni zresztą sama przyznała wprost na rozprawie z 9.07.2019r., że nie ma żadnych innych dokumentów pozwalających odtworzyć jej rzeczywiste zarobki z 1988 r., z których wynikałoby, że faktycznie otrzymywała w tym czasie, tak jak twierdziła premię w maksymalnej wysokości, wynikającej z angaży, w szczególności, że nie ma kart wynagrodzeń z tego okresu, ani żadnych innych dokumentów.

Zgodnie zaś z art. 6 k.c., którego procesowym odpowiednikiem jest art. 232 zd. I k.p.c., to na stronie spoczywał ciężar udowodnienia wszystkich istotnych w sprawie okoliczności (art. 227 k.p.c.) i obowiązek przedstawienia wszystkich dowodów na ich wykazanie (art. 3 k.p.c.), jako na osobie wywodzącej z danego faktu skutki prawne (zob. wyrok SN z 17.12.1996r., I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r./6-7/76). Są to naczelne zasady postępowania dowodowego obciążające w postępowaniu sądowym stronę, która z danego faktu wywodzi dla siebie określone skutki prawne. Jeżeli w toku postępowania strona nie udowodni przytoczonych przez siebie twierdzeń, wówczas nie będą one mogły stanowić podstawy zapadłego rozstrzygnięcia

Reasumując - analizując możliwości odtworzenia wysokości rzeczywistych zarobków skarżącej ze spornego okresu zatrudnienia w 1988 r. w (...) im. A. (...) w Ł., w świetle całokształtu materiału dowodowego Sąd zważył, że nie tylko nie zachowała się oryginalna dokumentacja płacowa z tego okresów, ale też - poza w/w zakresem, w jakim dokumenty osobowe w postaci angaży zezwalają na ustalenie wysokości zasadniczego wynagrodzenia skarżącej, która bezspornie była w badanym okresie zatrudniona w pełnym zakresie czasu pracy - nie ma żadnych innych dowodów dających możliwości odtworzenia faktycznych wysokości wynagrodzeń odwołującej w zakresie w jakim ewentualnie była jej też wypłacana premia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlega oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną była okoliczność ustalenia wysokości emerytury, która jest uzależniona od wysokości kapitału początkowego.

Zgodnie z art. 25 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 1270 ze zm.), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Zgodnie z art. 26 ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.

Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3.

Zgodnie z treścią art. 173 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 art. 174 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6, 2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5, 3)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 art. 174 w/w ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r.

Natomiast w myśl ust. 7 do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. Ust. 8 powyższego przepisu, stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do 31.12.1998 r.

Z kolei z mocy art. 15 w/w ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę. Z kolei ust 3 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 2a w/w ustawy, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. (por uchwałę SN z 7.05.2003 r., III UZP 2/03, OSNAPiUS z 2003 r. nr 14, poz.338).

Należy przypomnieć, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składki wnioskodawca powinien udowodnić, że w spornym okresie uzyskiwał wynagrodzenie w konkretnie określonej wysokości oraz to, że od wynagrodzenia tego była odprowadzana składka./Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 31.08.2016 r. III AUa 1723/15 LEX nr 2149641 /

Wysokość podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w danych okresach, przyjmowana dla potrzeb ustalenia wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, wynikać musi z nie budzących żadnych wątpliwości, spójnych i precyzyjnych dowodów./ Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, z dnia 3 grudnia 2015 r. .III AUa 1088/15 LEX nr 1960794/

Jak stanowi § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z 14.06.2006r., I UK 115/06, (...) 2007, nr 17-18, poz.257, str. 753 ). Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Rzeczą sądu w sprawach o wysokość emerytury jest dokładne ustalenie wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w danym okresie. Zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe wykazane muszą być w sposób nie budzący wątpliwości w ściśle określonej kwotowo wysokości i co do odprowadzonych od nich składek na ubezpieczenie społeczne. Nie można natomiast przyjmować wysokości wynagrodzenia opartego wyłącznie na przypuszczeniach, czy też jedynie twierdzeniach ubezpieczonego, jak też dowodach niejasnych. Przepisy prawa ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalanie wynagrodzeń w sposób przybliżony lub prawdopodobny. / tak wyrok SA w Łodzi z 19.10.2016, III AUa 2185/15LEX nr 2152862/.

Stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem. W przypadku dodatkowych (ubocznych) składników wynagrodzenia konieczne jest istnienie dowodów potwierdzających bez wątpliwości fakt ich wypłacenia oraz ich wysokości./tak Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 6.10.2015 r. ,III AUa 712/15 LEX nr 1820442/

Odnosząc się do kwestii spornej w niniejszym postępowaniu, w ocenie Sądu, brak było podstaw do uwzględnienia w wyliczeniu kapitału początkowego premii określonej zgodnie z angażem z 16.09.1988 r. do 25%, zgodnie z angażem z 1.10.1988 r. do 15%, a zgodnie z angażem z 30.11.1988 r. do 25%, bowiem żaden z tych dokumentów nie precyzował jej wysokości. Sąd nie miał podstaw do uwzględnienia premii otrzymywanej przez ubezpieczoną, bowiem nie ma jakichkolwiek dowodów wskazujących na konkretną, miesięczną wysokość tych należności. Sąd nie mógł oprzeć się w tym zakresie wyłącznie na zeznaniach odwołującej, bowiem brak jakichkolwiek innych wiarygodnych dowodów, dających możliwość ustalenia, że faktycznie uzyskiwała sporne premie w maksymalnej wysokości wynikającej z w/w angaży z 1988 r., co nakazuje uznać, że twierdzenia wnioskodawczyni w tym zakresie są gołosłowne. W istocie odwołująca nie wykazała jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej, bo oprócz jej własnych twierdzeń – będąc pouczoną o obowiązku udowodnienia podnoszonych przez siebie okoliczności k/ 7 , 8/ - nie zaoferowała aż do zakończenia postępowania odwoławczego żadnych dowodów.

Podsumowując należy zaakcentować, że w świetle całokształtu dostępnego materiału dowodowego nie ma możliwości odtworzenia w sposób pewny wypłaconych w spornym okresie zatrudnienia w 1988 r. w (...) im. A. (...) w Ł. wynagrodzeń na rzecz ubezpieczonej, uwzględniających także premie. W tym stanie rzeczy należy uznać, że ZUS w przedmiotowym zakresie trafnie przyjął, że skarżąca uzyskiwała w tym czasie wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze złożonych z tego okresu zatrudnienia angaży, natomiast brak podstaw do przyjęcia, że otrzymywała także w maksymalnej wysokości premie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c., oddalił odwołanie jako niezasadne.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć wnioskodawczyni.

A.P.