Sygn. akt : II AKa 354/10
Dnia 28 października 2010 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:
|
Przewodniczący |
SSA Barbara Suchowska |
|
Sędziowie |
SSA Mariusz Żak (spr.) SSA Bożena Brewczyńska |
|
Protokolant |
Dariusz Bryła |
przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Dariusza Wiory
po rozpoznaniu w dniu 28 października 2010 r. sprawy
skazanej S. G. , c. Z. i B., ur. (...) w Ż.
na skutek apelacji obrońcy
od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 14 lipca 2010 r.
sygn. akt. III K 58/10
1. uchyla wyrok w zaskarżonej części to jest w punkcie 1 i 2 oraz – w oparciu o art. 440 kpk – także w punkcie 3 w zakresie umorzenia postępowania w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kary orzeczonej wobec S. G. wyrokiem Sądu Rejonowego w Żywcu z dnia 28 lipca 2008 roku w sprawie o sygn. akt VI K 505/08 i przekazuje sprawę w tym zakresie Sądowi Okręgowemu w Bielsku-Białej do ponownego rozpoznania;
2. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy i w tym zakresie kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.
II AKa 354/10
Sąd Okręgowy w Bielsku – Białej, wyrokiem łącznym z 14 lipca 2010 roku ( sygn. III K 58/10 ), powołując się na podstawę prawną z art. 569§1 kpk oraz art. 85 i 86§1 kk połączył kary pozbawienia wolności wymierzone S. G. wyrokami :
1) Sądu Rejonowego w Żywcu z 20 lutego 2009 roku w sprawie o sygn. VI K 597/08, mocą którego została skazana za przestępstwo z art. 279§1 kk popełnione w okresie od 16 do 19 kwietnia 2008 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności oraz za przestępstwo z art. 278§1 kk popełnione w tym samym okresie na karę 1 roku pozbawienia wolności, a łącznie na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;
2) Sądu Rejonowego w Żywcu z 15 czerwca 2009 roku w sprawie o sygn. VI K 218/09, za przestępstwo z art. 286§1 kk popełnione 11 marca 2008 roku na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;
3) Sądu Okręgowego w Bielsku Białej z 13 sierpnia 2009 roku w sprawie o sygn. III K 14/09 za przestępstwo z art. 62 ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione od listopada 2007 roku do kwietnia 2008 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz za przestępstwo z art. 58 ust. 1 i 2 i art. 59 ust. 1 i 2 wyżej wymienionej ustawy w związku z art. 11§2 kk i 12 kk popełnione od listopada 2007 roku do kwietnia 2008 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności, łącznie na karę 2 lat pozbawienia wolności. Jako karę łączną Sąd Okręgowy wymierzył skazanej S. G., biorąc za podstawę kary jednostkowe orzeczone wyżej wymienionymi wyrokami, karę 3 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności uznając, że pozostałe orzeczenia objęte wyżej wymienionymi wyrokami podlegają odrębnemu wykonaniu.
Tym samym wyrokiem Sąd Okręgowy umorzył w oparciu o art. 572 kpk postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kar orzeczonych wobec S. G. : wyrokiem Sądu Rejonowego w Żywcu z 28 lipca 2008 roku wydanym w sprawie o sygn. VI K 505/08, mocą którego skazana została na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 278§1 kk, 278§5 kk, 275§1 kk i 276 kk w związku z art. 11§2 kk i 12 kk popełnione w nocy z 19/20 kwietnia 2008 roku oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Żywcu z 18 marca 2008 roku, sygn. II K 284/08 za przestępstwo z art. 178§1 kk, popełnione 19 lipca 2008 roku oraz za przestępstwo z art. 306 kk, popełnione 16 lipca 2008 roku na 6 miesięcy pozbawienia wolności, łącznie na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na 5 letni okres próby, grzywnę w wysokości 80 stawek po 10 złotych każda oraz środek karny zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym oraz pojazdów jednośladowych na okres 3 lat.
Apelację od wyżej wymienionego wyroku wniósł obrońca skazanej w oparciu o art. 444 i 425§1 –3 kpk zaskarżył on wyłącznie objęte nim orzeczenie o karze łącznej i zarzucił :
na mocy art. 438 pkt 2 kpk błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę przez uznanie, że pomiędzy czynami skazanej nie zachodzi związek przedmiotowo – podmiotowy, uzasadniający zastosowanie systemu absorpcji kar, co miało wpływ na treść wyroku, przy jednoznacznym ustaleniu przez Sąd, iż „ wszystkie objęte powyższymi wyrokami czyny pozostają w realnym zbiegu przestępstw (...) „ – ( str. 4 uzasadnienia ), pominięcie art. 115§3 i 4 kk przy ustaleniu przestępstw podobnych oraz błędne ustalenie, że w ścisły związek czasowy pomiędzy trzema połączonymi wyrokami nie zachodzi;
na mocy art. 438 kpk 4 rażącą niewspółmierność orzeczonej kary w stosunku do popełnionych przez skazaną czynów, a to w wymiarze 3 lat i 8 miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności.
W oparciu o tak sformułowane zarzuty obrońca skazanej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie jej jako kary łącznej kary 2 lat pozbawienia wolności, a więc kary w wymiarze najwyższej z orzeczonych kar jednostkowych.
Obrońca skazanej wniósł także o zasadzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanej z urzędu.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje :
Z uwagi na błąd, jakiego dopuścił się Sąd Okręgowy umarzając postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kary wymierzonej S. G. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Żywcu z 28 lipca 2008 roku wydanym w sprawie o sygn. VI K 505/08, przedwczesnym byłoby ustosunkowanie się obecnie do wywiedzionej apelacji, kwestionującej wyłącznie wymiar orzeczonej kary łącznej, natomiast konieczne stało się, uchylenie zaskarżonego wyroku i to – w oparciu o art. 440 kpk – także w części nie zaskarżonej oraz przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd Okręgowy umarzając postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym, obok kar wymierzonych skazanej wyrokami opisanymi w punkcie III, IV i V części wstępnej wyroku, także kary 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wobec niej wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Żywcu z 18 lipca 2008 roku ( sygn. VI K 505/08 ) kierował się tym , że do chwili wyrokowania przez Sąd nie zostało zakończone prawomocnie postępowanie w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania tej kary w oparciu o art. 152 kkw.
Stanowiska tego nie można zaakceptować.
Okoliczność, iż po uprawomocnieniu się wyroku toczy się postępowanie w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej nim kary pozbawienia wolności, z uwagi na to, że doszło do odroczenia jej wykonania, a zatem w trybie art. 152 kkw, nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania w oparciu o art. 572 kpk w zakresie połączenia jej z karami wymierzonymi osobie skazanej innymi prawomocnymi wyrokami.
Przepis art. 572 kpk upoważnia, a zarazem obliguje sąd do umorzenia postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego jedynie wówczas, gdy brak jest warunków do jego wydania. Nie ulega wątpliwości, że chodzi tu o warunki określone przepisami prawa materialnego, a więc zawartymi w Rozdziale IX Kodeksu Karnego.
Pośród warunków tych nie ma okoliczności na którą powołał się Sąd Okręgowy. Samo wszczęcie, a następnie prowadzenie postępowania w trybie art. 152 kkw nie podważa przecież treści prawomocnego wyroku, w tym bezwzględnego charakteru orzeczonej jego mocą kary pozbawienia wolności.
Nie upoważnia ono zatem do uznania, że - z uwagi na hipotetyczną możliwość warunkowego zawieszenia jej wykonania – nie zachodzą warunki do wydania wyroku łącznego. Ze względów praktycznych, na które powołał się Sąd Okręgowy, prowadzenie postępowania w trybie art. 152 kkw mogłoby co najwyżej uzasadniać wstrzymanie się przez sąd z wyrokowaniem do czasu jego prawomocnego zakończenia.
Należy mieć przy tym na uwadze, że zgodnie z art. 575§2 kpk, jeżeli po wydaniu wyroku łącznego, choćby jeden z wyroków stanowiących jego podstawę ulega zmianie, co może mieć miejsce między innymi w trybie art. 152 kkw, wyrok łączny traci – z mocy prawa – moc i w miarę potrzeby wydaje się nowy wyrok.
Zgoła inna sytuacja procesowa powstałaby natomiast na wypadek uprawomocnienia się wyroku łącznego, w którym – jak w rozpoznawanej sprawie – pomimo zaistnienia warunków do objęcia nim jednej z orzeczonych kar, postępowanie w tym zakresie umorzono, bezzasadnie powołując się na podstawę z art. 572 kpk.
Wbrew wywodom zawartym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku „naprawienie” tego błędu nie byłoby możliwe przez wszczęcie nowego postępowania w przedmiocie wyroku łącznego.
Uprawomocnienie się wyroku łącznego, w tym objętego nim orzeczenia o umorzeniu postępowania w oparciu o art. 572 kpk, powoduje, że - poza wypadkiem objętym przepisami art. 575§1 i 2 kpk, wywołującym skutki ex lege – nie jest dopuszczalne ponowne rozstrzyganie w przedmiocie nim objętym i korygowanie tą drogą błędnych rozstrzygnięć. Innymi słowy wyrok taki wywołuje w zakresie objętym jego treścią stan rzeczy osądzonej.
Należy podkreślić, że art. 575§1 kpk dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy po wydaniu wyroku łącznego zapadnie kolejny wyrok obejmujący karę, która podlega połączeniu w myśl reguł określonych przez art. 85 kk, a nie sytuacji, gdy na skutek błędu popełnionego przy orzekaniu przez sąd bezpodstawnie odmówiono połączenia jednego z wyroków objętych przeprowadzonym postępowaniem.
Mając to na uwadze, oraz kierując się tym, że utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku łącznego w części umarzającej postępowanie w zakresie połączenia nim kary wymierzonej S. G. prawomocnym wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Żywcu z 28 lipca 2008 roku ( sygn. VI K 505/08 ) byłoby rażąco niesprawiedliwe ( karę te musiałaby ona odbyć odrębnie ) Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok także w tej części, korzystając z możliwości jaką stwarza art. 440 kpk.
Decyzja Sądu Apelacyjnego umożliwi Sądowi Okręgowemu przy ponownym rozpoznaniu sprawy objęcie wyrokiem łącznym wymienionego wyżej wyroku i połączenie wszystkich kar, które zgodnie z art. 85 kk powinny być połączone. Spowodowała ona jednocześnie sytuację, w której odniesienie się przez sąd odwoławczy do zarzutów i wywodów apelacji wniesionej przez obrońcę skazanej byłoby obecnie przedwczesne.
Sąd Apelacyjny zwraca jedynie uwagę na potrzebę uzyskania przez Sąd I instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy, aktualnych danych dotyczących skazanej, stosowanie do wymogu wynikającego z art. 571 kpk.