UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. , decyzją z dnia
13 sierpnia 2018 r., znak: (...), odmówił ubezpieczonemu S. A. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu organ wskazał, że orzeczeniem z dnia 20 lipca 2018 r. Lekarz Orzecznik ZUS uznał odwołującego za osobę całkowicie niezdolną do pracy od dnia 31 sierpnia 2016 r. Podniósł jednak, że odwołujący nie spełniła warunku, o którym mowa w art. 58 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2018 r. poz. 1270), albowiem w dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku tj. 18 czerwca 2018 r. w okresie od 18 czerwca 2008 r. do 17 czerwca 2018 r. udokumentował 1 rok, 2 miesiące i 23 dni okresów składkowych, a w okresie przed dniem powstania niezdolności do pracy
tj. 31 sierpnia 2016 r. w okresie od 31 sierpnia 2006 r. do 30 sierpnia 2016 r., udokumentował 2 lata 10 miesięcy i 6 dni łącznego stażu okresów składkowych i nieskładkowych (decyzja z dnia 13 sierpnia 2018 r., znak (...) – akta organu rentowego).

Ubezpieczony S. A. (1) , w dniu 3 września 2018 r. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W., wydanej w dniu
13 sierpnia 2018 r., znak: (...)

W uzasadnieniu wskazał, że w decyzji odmawiającej mu prawa do renty wskazano brak spełnienia kryterium odnośnie pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadających w ostatnim dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub dniem powstania niezdolności do pracy. Odwołujący się powołał się na uchwale Sądu Najwyższego
z 23 marca 2016 r sygn. I UZP 5/05, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który udowodnił okres składkowy
i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), bez potrzeby wykazywania przewidzianego w art. 58 ust. 2 ustawy pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. ZUS uznał, że odwołujący posiada 29 pełnych lat, 1 miesiąc i 19 dni w tym staż składkowy 27 lat, 4 miesiące i 13 dni, co wskazuje, że zgodnie z wyżej wskazanym orzeczeniem Sądu Najwyższego powinien mieć przyznane prawo do renty (odwołanie z dnia 3 września 2018 r. k. 1-2 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. , w dniu 2 stycznia
2019 r. zajął stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie odwołania na podstawie
art. 447¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu organ rentowy powtórzył argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazując, że ubezpieczony został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy od dnia 31 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że odwołujący nie spełnia warunku z art. 57 ust. 1 pkt. 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albowiem nie posiada wymaganego stażu okresu składkowego i nieskładkowego, bowiem w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o przyznanie świadczenia, tj. w okresie od dnia 18 czerwca 2008 r. do dnia 17 czerwca 2018 r. udokumentował 1 rok, 2 miesiące i 23 dni stażu. Organ zaznaczył również, że ubezpieczony nie spełnia warunku o którym mowa w art. 58 ust. 4 ustawy, ponieważ jest co prawda całkowicie niezdolny do pracy ale wymiar okresów składkowych wynosi 27 lat 4 miesiące i 13 dni. Ponadto organ rentowy zwrócił uwagę, że uchwała Sądu Najwyższego, na którą powołuje się odwołujący zapadła w nieobowiązującym już stanie prawnym. Na tej podstawie organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odpowiedź na odwołanie z dnia 2 styczna 2019 r.
k. 13-13 verte a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. A. (1), urodzony w dniu (...), w dniu 18 czerwca 2018 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy wraz z informacją o okresach składkowych i nieskładkowych.

W toku postępowania wyjaśniającego odwołujący został skierowany na badanie lekarskie do Lekarza Orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 20 lipca 2018 r. uznał, że jest on całkowicie niezdolny do pracy. Jako datę powstania całkowitej niezdolności do pracy, Lekarz Orzecznik ZUS wskazał dzień od dnia 31 sierpnia 2016 r. (wniosek o rentę z dnia 18 czerwca 2018 r. – akta organu rentowego, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS - akta organu rentowego).

Decyzją z dnia 13 sierpnia 2018 r., znak: (...) organ rentowy odmówił ubezpieczonemu S. A. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazał, że orzeczeniem z dnia 10 lipca 2016 r. Lekarz Orzecznik ZUS odwołującego za osobę całkowicie niezdolną do pracy od dnia 31 sierpnia 2016 r. Podniósł jednak, że odwołujący nie spełnił warunku, o którym mowa w art. 58 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2017 r. poz. 2 ze zm.), albowiem w dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku tj. 18 czerwca 2018 r. w okresie od 18 czerwca 2008 r. do 17 czerwca 2018 r. udokumentował 1 rok, 2 miesiące i 23 dni okresów składkowych a w okresie przed dniem powstania niezdolności do pracy tj. 31 sierpnia 2016 r. w okresie od 31 sierpnia 2006 r. do 30 sierpnia 2016 r., 2 lata 10 miesięcy i 6 dni. Organ rentowy ustalił, że ubezpieczony osiągnął okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 29 lat, 1 miesiąc i 19 dni, w tym 27 lat, 4 miesiące i 13 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 9 miesięcy i 6 dni okresów nieskładkowych (decyzja z dnia 13 sierpnia 2018 r. - akta organu rentowego).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego S. A. (1), w dniu 3 września 2018 r. wniósł odwołanie, inicjując tym samym niniejsze postępowanie.

(odwołanie z dnia 3 września 2018 r. k. 1-2 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych odwołującego. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane
w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy. Sąd miał również na uwadze, że strony nie składały żadnych wniosków dowodowych w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie S. A. (2) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 13 sierpnia 2018 r., znak: (...) jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2017 r. poz. 2 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

1. jest niezdolny do pracy;

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3. niezdolność do pracy powstała we wskazanych w ustawie okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu ust. l pkt. 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy).

Stosownie do treści art. 58 ust. 1 ww. ustawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt. 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Według ust. 2 okres, o którym mowa w ust. 1 pkt. 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej. Stosownie zaś do ust. 3, jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe. Ust. 4 stanowi natomiast, że przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący, co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 ww. ustawy, który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy dokonuje w formie orzeczenia Lekarz Orzecznik ZUS. Od orzeczenia Lekarza Orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do Komisji Lekarskiej ZUS. Komisja Lekarska rozpatrując sprzeciw lub zarzut wadliwości, dokonuje w formie orzeczenia oceny niezdolności do pracy i jej stopnia oraz trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy. Orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, albo orzeczenie Komisji Lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji (art. 14 ust. l pkt. 1 oraz art.14 ust. 2a, 2e, 2f i ust 3 cytowanej ustawy).

Należy wskazać, że poza sporem było to, że S. A. (2) jest całkowicie niezdolny do pracy. Podkreślić należy, że w treści wskazanej powyżej regulacji zostały określone warunki konieczne do powstania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, warunki te muszą być spełnione łącznie. Niespełnienie chociażby jednego z warunków powoduje, że roszczenie o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jako niezasadne podlega oddaleniu.

Przechodząc do merytorycznej oceny zasadności złożonego przez ubezpieczonego odwołania wskazać należy, że zaskarżona decyzja organu rentowego odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy. Sąd Okręgowy zważył, że odwołujący w okresie dziesięciolecia, poprzedzającego datę powstania niezdolności do pracy udowodnił staż pracy w wysokości 2 lat 10 miesięcy i 6 dni, a w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy udowodnił staż pracy w wysokości 1 rok 2 miesiące i 23 dni. Zatem odwołujący nie spełnia przesłanki z art. 58 ust. 4, ani 58 ust. 2 ustawy.

Sąd rozważył także i to, czy ubezpieczony - będący osobą całkowicie niezdolną do pracy - stosownie do treści art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący dla mężczyzny co najmniej 30 lat. Posiadanie bowiem 30 pełnych lat okresu składkowego przez mężczyznę będącego całkowicie niezdolnym do pracy zwalnia z konieczności zrealizowania wymogu, o którym mowa w art. 58 ust. 2, a więc udowodnienia wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w ostatnim 10-leciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed powstaniem niezdolności do pracy. W toku postępowania Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony osiągnął okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 29 lat, 1 miesiąc i 19 dni, w tym 27 lat, 4 miesiące i 13 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 9 miesięcy i 6 dni okresów nieskładkowych. Ustalenie to okazało się prawidłowe, wynika ono bowiem z wyliczeń organu rentowego i nie zostało w jakikolwiek sposób podważone przez odwołującego

Z tych też względów Sąd Okręgowy podzielił wniosek organu rentowego stwierdzający, że ubezpieczony nie spełnia warunku odnośnie wymaganego przez ustawodawcę wykazania 30-letniego okresu składkowego.

Sąd zważył, że ubezpieczony w toku postępowania nie przedłożył żadnych dowodów wskazujących na posiadanie dłuższego okresu składkowego, nie kwestionował również w tym zakresie poczynionych przez organ rentowy wyliczeń jego okresów składkowych i nieskładkowych.

Podniesiony przez ubezpieczonego w odwołaniu zarzut niewłaściwej subsumpcji dokonanej przez organ rentowy uznać należy za chybiony. W uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006 r., I UZP 5/05 (OSNPUSiSP 2006, nr 19-20, poz. 305) wyrażony został pogląd, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej), bez potrzeby wykazywania przewidzianego w art. 58 ust. 2 tej ustawy 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego przypadającego w ciągu ostatniego 10-lecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Uchwała ta nie znajduje zastosowania do stanu faktycznego niniejszej sprawy.

Począwszy od 23 września 2011 r. do art. 58 dodano ust. 4, na mocy którego zostały zwolnione z obowiązku spełnienia warunku wykazania 5- letniego okresu składkowego i nieskładkowego dodatkowo osoby legitymujące się długim okresem składkowym. W szczególności wymogu wykazania pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego, w dziesięcioleciu poprzedzającym zgłoszenie wniosku o rentę lub powstanie niezdolności do pracy, nie musi spełnić kobieta, która jest całkowicie niezdolna do pracy i udowodniła okres składkowy w wymiarze co najmniej 25 lat oraz całkowicie niezdolny do pracy mężczyzna, który udowodnił okres składkowy w wymiarze co najmniej 30 lat. Oznacza to, że w omawianym zakresie pogląd wyrażony w uchwale I UZP 5/05 przestał być aktualny, a przepis art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej ma zastosowanie do osób, które warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy, spełniły po jego wejściu w życie tzn. po 23 września 2011 r. W obecnie obowiązującym stanie prawnym nie jest zatem zwolniona od obowiązku wykazania przesłanki z art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej osoba, której dotyczy art. 57 ust. 2 ustawy.

W przedmiotowej sprawie S. A. (1), złożył wniosek o przyznanie prawa do renty w dniu 18 czerwca 2018 r., a więc po dniu 23 września 2011 r., gdy powołana wyżej uchwała siedmiu sędziów SN przestała być aktualna z uwagi na zmianę stanu prawnego (dodanie ust. 4 do art. 58 ustawy emerytalnej). Błędne jest zatem twierdzenie ubezpieczonego, że właściwą podstawą prawną skarżonej decyzji powinien być art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy zważył, że zaskarżona decyzja organu rentowego jest prawidłowa i odpowiada prawu, ponieważ tylko spełnienie wszystkich przesłanek, o których stanowi art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych daje prawo do świadczenia rentowego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477¹⁴§ 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE