UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 października 2013 r. Sąd Rejonowy w Oleśnicy w sprawie o sygn. akt III RC 137/12 oddaliła powództwa.

Rozstrzygnięcie powyższe Sąd Rejonowy wydał na podstawie m.in. następujących ustaleń faktycznych:

Powódka G. R. i pozwany Z. R. pozostawali w związku małżeńskim w okresie od 1980 r. do 2003 r. Ze związku stron pochodzi trzech synów: Z., M. i najmłodszy R., urodzony w dniu (...)

Wyrokiem z dnia 13 września 2001 r. w sprawie o sygn. akt III RC 148/01 Sąd Rejonowy w Kępnie zasądził od pozwanego Z. R. na rzecz powódki G. R. alimenty w kwocie po 600 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 1 kwietnia 2001 r.

Wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2003 r. w sprawie o sygn. akt I C 1197/01 Sąd Okręgowy w Kaliszu rozwiązał małżeństwo G. R. i Z. R. z winy Z. R.. Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie o sygn. akt R.III.C 61/04 Sąd Rejonowy w Oleśnicy oddalił pozew Z. R. o obniżenie alimentów na rzecz G. R.. Wyrokiem z dnia 12 stycznia 2005r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił apelację powoda.

W 2001 r. G. R. prowadziła własną działalność gospodarczą, polegającą na zaopatrywaniu Aresztu Śledczego i Zakładu Karnego we W. w artykuły spożywcze. W 2003 r. i 2004 r. powódka nadal prowadziła w/w działalność jednakże nie przynosiła ona wówczas dochodów.

W 2004 r. pozwany otrzymywał emeryturę i pracował jako radca prawny w Spółdzielni (...) uzyskują łączny dochód w kwocie ponad 5.000 złotych miesięcznie.

Powódka nie pracuje, od dnia 20.06.2011r. jest zarejestrowana w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Od 28.06.2012r. powódka nie otrzymuje zasiłku dla bezrobotnych.

Powódka mieszka razem z dorosłym synem R. R. (1) i ojcem M. P.. Dom stanowi wyłączną własność powódki. Dom ma trzy poziomy. G. R. choruje na tarczycę i chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa, leczy się prywatnie u ginekologa, endokrynologa, neurologa.

Z. R. od 28 lat jest na emeryturze jako kombatant; do maja 2012r. dodatkowo pracował. W dniu 14 grudnia 2010 r. pozwany został skreślony z listy radców prawnych. Pobierana przez pozwanego emerytura wynosi 4.293,41 złotych brutto miesięcznie plus dodatki: pielęgnacyjny, kombatancki, kompensacyjny i ryczałt energetyczny. Z. R. choruje na przewlekłą niewydolność krążenia, chorobę niedokrwienną serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu II. Żona pozwanego I. R. pracuje w Instytucie (...) w D. jako biotechnolog i zarabia około 2.800 złotych netto miesięcznie.

Postanowieniem z dnia 13.10.2005r. w sprawie o sygn. akt R.III.N. 100/05 Sąd Rejonowy w Oleśnicy orzekł o przysposobieniu przez Z. R. dzieci jego żony I. R.: córki Y., urodz. (...) i syna O., urodz. (...)

Przy tak ustalonym stanie faktycznym, po dokonaniu wykładni treści przepisu art. 138 kro Sąd Rejonowy uznał, że powództwo G. R. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Ostatnie orzeczenie w przedmiocie alimentów na rzecz powódki zostało wydane w 2004 roku. W ocenie Sądu Rejonowego od tego czasu nastąpiła istotna zmiana sytuacji stron. Możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego uległy zmniejszeniu.

Wówczas pozwany otrzymywał emeryturę i jednocześnie wykonywał dodatkową pracę uzyskując łączny dochód w kwocie przekraczającej 5.000 złotych miesięcznie.

Obecnie pozwany utrzymuje się tylko z emerytury. Stan zdrowia pozwanego od 2009 r. znacznie się pogorszył. Pozwany nadal jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz syna R. R. (1) w kwocie 700 złotych miesięcznie. Z uwagi na przysposobienie w 2005 r. dzieci obecnej żony I. R. z mocy prawa ciąży na pozwanym obowiązek utrzymywania uczącego się syna O. R..

Zmianie zdaniem Sądu Rejonowego uległa również sytuacja G. R.. W 2004 r. powódka była obciążona obowiązkiem utrzymania małoletniego wówczas R. R. (1), który mieszkał razem z nią i był uczniem gimnazjum. Obecnie R. R. (1) nadal mieszka z powódką, ale jako osoba pełnoletnia może i powinien dokładać się do swojego utrzymania, mając możliwość podjęcia choćby dorywczego zatrudnienia.

Zdaniem Sądu powódka G. R. mogłaby sama zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby podejmując chociażby prace dorywcze. Powódka, choć cierpi na pewne schorzenia nie jest osobą niezdolną do pracy.

W ocenie Sądu Rejonowego pozwany nie ma możliwości majątkowych ani zarobkowych takich, które pozwoliłyby mu na uzyskiwanie wyższych dochodów i tym samym realizowanie wyższego niż dotychczas obowiązku alimentacyjnego wobec powódki.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożyła powódka zaskarżając go w całości i zarzucając:

1/ naruszenie przepisu art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów tj.:

- ustalenie stanu faktycznego na podstawie wybiórczego doboru zgromadzonego materiału dowodowego,

- całkowite pominięcie przy ustaleniu stanu faktycznego, wniosków powódki z dnia 21 maja 2013 roku na okoliczność sprawdzenia kont bankowych pozwanego i z dnia 6 września 2013 r. na okoliczność nauki O. R.,

- wybiórczą ocenę materiału dowodowego wyrażającą się pominięciem przy ocenie zasadności roszczenia powódki istotnych okoliczności wskazujących na zmiany w sytuacji materialnej i życiowej stron, jakie zaszły od czasu ostatniego orzekania alimentów, tj.:

a) faktu utraty pracy przez powódkę, znacznego pogorszenia sytuacji na rynku pracy uniemożliwiającego jej znalezienie nowego zatrudnienia,

b) dalszego polepszenia sytuacji majątkowej pozwanego przejawiającej się w zakupie przez pozwanego dwóch nowych samochodów, garażu, jak również znacznego wzrostu budżetu domowego, w którym funkcjonuje, a związanego z wysokimi zarobkami jego obecnej żony,

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w konsekwencji wywiedzenie błędnych, znajdujących oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym wniosków, że od czasu ostatniego w przedmiocie alimentów zarówno po stronie powódki, jak i po stronie pozwanego nie zaszły istotne zmiany uzasadniające podwyższenie alimentów na rzecz powódki, jak również błędne przyjęcie, że kwota 600 zł odpowiada uzasadnionym potrzebom powódki oraz możliwościom zarobkowym, a przede wszystkim majątkowym pozwanego,

2/ naruszenie art. 328 § 2 kpc poprzez niewskazanie przyczyn, dla których Sąd I Instancji pominął istotną część materiału dowodowego,

3/ naruszenie art. 138 kro poprzez jego niezastosowanie w związku z błędnym założeniem, że nie zaszły istotne zmiany uzasadniające podwyższenie alimentów na rzecz powódki, podczas gdy z ustalonego stanu faktycznego wynika wniosek przeciwny,

4/ art. 60 § 2 kro poprzez stwierdzenia Sądu, które są jednokierunkowe i niesprawiedliwe, usprawiedliwiające pozwanego z racji jego wieku i jego chorób, a nieadekwatne do czynów i przedstawionych dowodów.

W oparciu o powyższe zarzuty powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację powódki pozwany wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlega oddaleniu z przyczyn nie związanych z przesłankami dotyczącymi sytuacji materialnej stron.

Alimenty na rzecz powódki w kwocie po 600 zł miesięcznie zasądzone zostały wyrokiem Sądu Rejonowego w Kępnie z dnia 13 września 2001 r. w sprawie o sygn. akt III RC 148/01, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 13 lutego 2002 r. sygn. akt II Ca 752/01.

Alimenty te zostały zasądzone w okresie, kiedy strony pozostawały w związku małżeńskim, a podstawę rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 27 kro dotyczący zaspokajania potrzeb rodziny.

W wyroku orzekającym o rozwiązaniu małżeństwa stron tj. w wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 5 stycznia 2003 r. sygn. akt I C 1197/01 brak jest orzeczenia o alimentach na rzecz powódki.

W wyroku orzekającym rozwód o obowiązku alimentacyjnym pomiędzy małżonkami Sąd rozstrzyga w oparciu o przepis art. 60 kro.

Nie ulega wątpliwości, że pomiędzy obowiązkiem ustanowionym w art. 27 kro, a obowiązkiem alimentacyjnym określonym w przepisie art. 60 kro istnieje pewne podobieństwo, jednak o tożsamości tych obowiązków nie może być mowy; można mówić co najwyżej o „alimentacyjnym charakterze” obowiązku przyczyniania się o zaspokajania potrzeb rodziny.

Z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód obowiązek alimentacyjny małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (art. 27 kro) wygasa – uchw. SN z dnia 13 lipca 2011 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 39/11.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż obowiązek alimentacyjny pozwanego względem powódki orzeczony wyrokiem Sądu Rejonowego w Kępnie z dnia 13 września 2001 r. w sprawie o sygn. akt III RC 148/01, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 13 lutego 2002 r. sygn. akt II Ca 752/01 wygasł, stąd też brak było podstaw do orzekania w przedmiocie jego zmiany w rozumieniu art. 138 kro.

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację powódki.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE