UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 16 lipca 2018 r. skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu w Ł. K. S. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 400 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty - tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych podczas osadzenia powoda w Areszcie Śledczym w Ł. w okresie od dnia 28 grudnia 2016 r. do dnia złożenia pozwu.

K. S. (1) sformułował szereg zarzutów dotyczących braku zapewnienia mu „godziwych warunków bytowych” w trakcie osadzenia w Areszcie Śledczym w Ł., a w szczególności:

- brak odpowiedniego sprzętu do ćwiczeń w świetlicy, zajęcia w świetlicy indywidualne – brak możliwości gry w tenisa czy „piłkarzyki”,

- braku odpowiedniego sprzętu do spania tj. łóżko kratowe, w które zapada się materac, nieodpowiedni do dolegliwości zdrowotnych powoda (zwyrodnienie kręgosłupa, problemy ze stawami),

- brak ciepłej wody bieżącej w celi mieszkalnej – do marca 2018 r.,

- brak zasłon tzw. kącika sanitarnego pomimo całodobowego nadzoru monitorującego,

- brak zabudowania kącika sanitarnego w innych celach,

- zagrzybione cele w pawilonie A z nieszczelnymi oknami,

- dyskryminacja z powodu izolacji,

- formułowanie wobec powoda niezasadnych wniosków o wymierzenie kar dyscyplinarnych (pisanie wniosków „po złości”),

- brak możliwości podjęcia pracy w jednostce penitencjarnej, pomimo wielokrotnych próśb powoda,

- brak możliwości podjęcia kursów doszkalających organizowanych przez administrację Aresztu Śledczego,

- stosowanie kar dyscyplinarnych uniemożliwiających kontakt z 3-letnią córką,

- (bliżej niesprecyzowany w pozwie) „problem z korzystaniem z aparatów telefonicznych samoinkasujących”,

- brak zadaszenia na spacerach w pawilonie C (brak ochrony przed deszczem śniegiem czy słońcem).

(pozew, k. 3, pisma procesowe stanowiące uzupełnienie pozwu, k. 10 i 12)

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o jego oddalenie kwestionując powództwo zarówno co do zasady jak i wysokości.

( odpowiedź na pozew k. 27-37)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. S. (1) od 28 grudnia 2016 r. do końca listopada 2018 r. odbywał karę pozbawienia wolności w Areszcie Śledczym w Ł..

(okoliczność niesporna, wyjaśnienia powoda k. 119)

We wcześniejszym okresie odbywania kary pozbawienia wolności (również w AŚ w Ł. – w październiku 2015 roku) powód był uczestnikiem zdarzenia, w trakcie którego użył przemocy fizycznej wobec innego osadzonego (uderzył go dwukrotnie ręką w twarz) – z tego względu został uznany za osadzonego niebezpiecznego i przetransportowany do AŚ w P..

(zeznania świadka S. C. – protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2019 roku, od 15 do 18 minuty; zeznania świadka P. M. k. 120; przesłuchanie powoda – protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2019 roku w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami powoda k. 119)

Przez większość okresu osadzenia w AŚ w Ł. trwającego od grudnia 2016 roku do listopada 2018 roku powód przebywał w jednoosobowej celi mieszkalnej – co mu odpowiadało. W swojej celi przez ten okres miał do dyspozycji odbiornik telewizyjny. Powód znalazł się w celi jednoosobowej na początku marca 2017 roku, na własną prośbę. Wcześniej przez 2 tygodnie w lutym 2017 roku odbywał 14-dniową karę dyscyplinarną w celi izolacyjnej.

Kiedy w marcu 2017 roku powód po odbyciu kary dyscyplinarnej znalazł się w celi jednoosobowej, do 25 maja 2017 roku wychodził na spacery wraz z grupą innych osadzonych. Począwszy od tego dnia został poddany przez administrację AŚ w Ł. izolacji od innych osadzonych, co polegało na tym, że na spacery, do łaźni oraz do świetlicy oddziałowej chodził sam (pod nieobecność innych osadzonych).

(przesłuchanie powoda – protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2019 roku, 40 minuta w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami powoda k. 119)

Gdyby powód wyraził wolę korzystania z biblioteki w AŚ w Ł., to miałby taką możliwość.

(zeznania świadka P. M.: protokół rozprawy k. 120)

W ocenie wychowawców powoda w AŚ w Ł. oraz działu ochrony aresztu – z uwagi na wcześniejsze zdarzenie z udziałem powoda z października 2015 roku oraz informacje pochodzące od innych osadzonych – istniał konflikt między powodem a innymi osadzonymi w AŚ w Ł., co przemawiało za izolowaniem powoda od innych osadzonych.

(zeznania świadka P. M.: protokół rozprawy k. 121, zeznania świadka S. C.: protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2019 roku od 14 do 20 minuty; zeznania świadka S. B.: protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2019 roku od 6 do 12 minuty)

Na podstawie decyzji Dyrektora Aresztu Śledczego w Ł. z 14 lutego 2017 roku i 2 marca 2017 roku K. S. (1) przebywał w celach pojedynczych monitorowanych, z uwagi na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa skazanemu – decyzje te doręczono powodowi z pouczeniem o możliwości ich zaskarżenia w trybie art. 7 § 3 k.k.w.

(kopie decyzji k. 43, 45)

W notatkach służbowych (projektach oceny okresowej zachowania powoda jak osadzonego) funkcjonariusze AŚ w Ł. odnotowali m.in.:

- w dniu 19 czerwca 2017 roku i 15 lutego 2018 roku, że powód nie jest zatrudniony w warunkach penitencjarnych i nie czyni starań o podjęcie takiego zatrudnienia,

- w dniu 9 sierpnia 2018 roku, że powód ostatnio czynił starania w celu podjęcia zatrudnienia w areszcie, „jednakże z uwagi na status ochronny nie wybrano dla niego konkretnego miejsca zatrudnienia”, a ponadto, że powód nie jest zainteresowany podjęciem nauczania oraz nie ma wyuczonego zawodu.

(wydruki notatek służbowych funkcjonariuszy AŚ w Ł. dotyczących powoda k. 49, 50 i 51

Powód z pomocy służby zdrowia w AŚ w Ł..

(kopie dokumentów z książki zdrowia osadzonego: k. 152-207, 228-255)

W trakcie osadzenia w Areszcie Śledczym w Ł. powód odbył w marcu 2019 roku rozmowę z psychologiem.

(kopie dokumentacji potwierdzającej odbycie rozmowy z psychologiem k. 201)

K. S. (2) w trakcie pobytu w Areszcie Śledczym w Ł., dopuścił się przewinień dyscyplinarnych. Dyrektor Aresztu Śledczego w Ł. wymierzył K. S. (2) w dniu 14 lutego 2017 roku karę łączną dyscyplinarną w postaci umieszczenia w celi izolacyjnej na okres 14 dni.

Następnie, w dniu 18 stycznia 2018 roku dyrektor AŚ w Ł. wymierzył powodowi karę w postaci udzielenia na okres do 3 miesięcy widzeń w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą. Postanowieniem z dnia 15 lutego 2018 roku (sygn. akt VI Pen 89/18) Sąd Okręgowy w Łodzi jako sąd penitencjarny utrzymał w mocy tę decyzję dyrektora AŚ w Ł., tj. nie uwzględnił skargi powoda.

(wnioski o wymierzenie kary dyscyplinarnej, k. 58-60; kopia pisma dyrektora AŚ w Ł. k. 63, kopia pisma (...) k. 74-75, wydruk z przeglądarki kar dyscyplinarnych, k. 76)

Powód składał skargi na wymierzenie mu każdej z wyżej wymienionych kar dyscyplinarnych – każda z tych skarg została przez sąd penitencjarny rozpatrzona negatywnie, tj. wszystkie decyzje Dyrektora AŚ w Ł. o nałożeniu kary dyscyplinarnej zostały utrzymane w mocy.

(okoliczność niesporna, wyjaśnienia powoda k. 118-119; kopia postanowienia SO w Łodzi k. 64)

Z powództwa K. S. (1) toczyło się przed Sądem Okręgowym w Łodzi, sygn. akt II C 1179/16, postępowanie przeciwko Skarbowi Państwa- Aresztowi Śledczemu w Ł., o ochronę dóbr osobistych w związku z warunkami bytowymi w celach, w których przebywał w okresie od 7 listopada 2014 r. do 16 października 2015 r. Wyrokiem z dnia 21 marca 2918 roku Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił powództwo.

(kopia pozwu k. 107-109; odpis wyroku k. 219; odpis uzasadnienia wyroku, k. 220-225)

Wszystkie cele mieszkalne w Areszcie Śledczym w Ł. są wyposażone zgodnie z obowiązującymi przepisami. Nie ma różnicy w standardzie wyposażenia między celami jednoosobowymi a wieloosobowymi – z tym, że w celach dla osadzonych niebezpiecznych wyposażenie przymocowane jest do podłoża.

W ciągu każdego roku kalendarzowego dwa razy stan sprzętu w celach mieszkalnych podlega przeglądowi celem sprawdzenia poziomu zużycia - jeśli jakiś sprzęt już jest zużyty, podlega wymianie. Osadzeni mogą w każdym czasie zgłaszać usterki dotyczące sprzętu. Mogą to robić kilka razy w ciągu doby. Na każdym oddziale mieszkalnym funkcjonuje zeszyt usterek. Następnego dnia po danym zgłoszeniu taki zeszyt trafia do warsztatu – usterki są po kolei usuwane. Zdarza się, że łóżka w celach mieszkalnych są uszkodzone - jeśli taka usterka zostanie zgłoszona to jest ona usuwana przez warsztat.

Przyznanie specjalnych materacy dla osadzonych, którzy zgłaszają dolegliwości kręgosłupa, leży w gestii służby zdrowia w areszcie. Niejednokrotnie na skutek wskazania lekarza osadzonemu był wydawany materac jednoczęściowy lub podkładana deska pod materac. Co do zasady materac dla osadzonego składa się z trzech połączonych ze sobą poduszek – są to trzy płaskie prostokąty, które wchodzą w ramy łóżka.

Do końca 2016 roku wszystkie wieloosobowe cele mieszkalne w Areszcie Śledczym zostały tak urządzone, że każda z nich posiada w pełni wyodrębniony kącik sanitarny (zabudowa w pełnej wysokości) – jest to pełna zabudowa od podłogi do sufitu z pełnymi drzwiami. W celach jednoosobowych kącik sanitarny jest osłonięty przesłoną z płyty HPL na konstrukcji metalowej o wysokości 1.40 m i długości ok. 1.20 m od strony drzwi do celi.

Żadna za kontroli przeprowadzonych w Areszcie Śledczym w Ł. przez Inspekcję Sanitarno-Epidemiologiczną nie wykazała zagrzybienia cel. Liczba takich kontroli wynosi do kilkunastu w ciągu roku. Dział kwatermistrzowski Aresztu Śledczego w Ł. w okresie trwającym od 2016 roku nie stwierdził żadnych zagrzybień w celach mieszkalnych, natomiast mogły występować zawilgocenia wynikające ze sposobu korzystania z celi przez osadzonych – chodzi tu o brak wietrzenia celi, dogrzewania jej naczyniami z gotująca wodą, wieszanie prania bez wietrzenia w cel.

W około połowie cel mieszkalnych wymieniono okna drewniane na plastikowe - remont zakończył się na przełomie 2017 i 2018 roku.

Do 2018 r. do cel mieszkalnych była doprowadzona tylko zimna bieżąca woda. Od początku 2018 roku osadzeni we wszystkich celach mają już możliwość korzystania z ciepłej wody – 3 razy dziennie po 1 godzinie. Poza tym, dwa razy w tygodniu osadzeni są doprowadzani do łaźni.

W każdej celi mieszkalnej jest system wentylacji grawitacyjnej, raz do roku odbywa się jej przegląd dokonywany przez firmę kominiarską. Osadzeni w każdej celi mieli rozdane instrukcje z informacją, jak często należy wietrzyć celę aby system wentylacji działał. W ostatnich latach nie stwierdzono niesprawności tej instalacji wentylacyjnej.

System monitoringu cel mieszkalnych w Areszcie Śledczym w Ł. dotyczy tylko wyznaczonych cel mieszkalnych. Kamera monitoringu jest wyposażona w takiego rodzaju zabezpieczenie, że obserwujący monitoring funkcjonariusz nie widzi części intymnych osadzonego przebywającego w danej celi. Poza tym nawet cele pojedyncze posiadają przesłonę kącika sanitarnego.

Pola spacerowe dla osadzonych z pawilonu C Aresztu Śledczego w Ł. nie posiadają zadaszenia, gdyż były remontowane, kiedy takie zadaszenie nie było wymagane prawem.

(zeznania świadka J. H., k. 121-122).

W Areszcie Śledczym w Ł. są organizowane zajęcia kulturalno-oświatowe dla osadzonych. Poprzez sieć radiowęzła nadawane są audycje i pogadanki, informacje o konkursach dla osadzonych. Jeśli osadzony ma w celi swój telewizor, to może odbierać kilka kanałów oraz telewizje wewnętrzną aresztu. Osadzeni mają dostęp do biblioteki, dostęp do prasy - Dziennika (...). Jest współpraca z instytucjami zewnętrznymi i organizowane są spotkania. Każdy osadzony może się na to zgłosić – również osadzeni z kategorii tzw. chronionych.

W ramach oddziału mieszkalnego funkcjonują świetlice oddziałowe, wyposażone w telewizor, stół do piłkarzyków, stół do ping ponga. Osadzeni mogą korzystać ze świetlicy zgodnie z grafikiem obowiązującym na danym oddziale. W świetlicy centralnej są spotkania dla osadzonych, wystawy. W tych zajęciach mogli brać udział wszyscy osadzeni – poza osadzonymi izolowanymi ze względów bezpieczeństwa od innych osadzonych. Dla jednego osadzonego izolowanego ze względów bezpieczeństwa od innych osadzonych nie są organizowane odrębne spotkania na świetlicy centralnej.

(zeznania świadka M. P., protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2019 roku: od 24 do 31 minuty)

Sąd oddalił wnioski powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków P. S. i A. L. co do stosowania wobec powoda kary dyscyplinarnej w postaci ograniczenia kontaktów z osobami odwiedzającymi do porozumiewania się z nimi „przez słuchawkę” (wnioski dowodowe powoda – protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2019 roku, 32-35 minuta). To, że tego rodzaju karę powodowi wymierzono jest okolicznością bezsporną (przyznaną przez stronę pozwaną). Skoro jednak skarga powoda do sądu penitencjarnego na wymierzenie mu tego rodzaju kary została oddalona, to ponowne badanie w niniejszym postępowaniu sądowym w sprawie cywilnej przesłanek zasadności zastosowania tej kary oznaczałoby naruszenie zasady wiążącej mocy prawomocnych orzeczeń sądowych.

Sąd oddalił również zgłoszony na drugim terminie rozprawy w dniu 6 sierpnia 2019 roku wniosek powoda o zwrócenie się do Aresztu Śledczego w Ł. o wskazanie osób, które miały zagrażać powodowi podczas jego pobytu w jednostce penitencjarnej - zgłoszony na okoliczność „rzeczywistego istnienia zagrożenia powoda”. Wniosek ten musi zostać uznany za spóźniony i podlegający pominięciu w świetle treści art. 217 § 2 k.p.c. – został zgłoszony na drugim terminie rozprawy, a przy tym po ok. 9 miesiącach od doręczeniu pozwanemu odpowiedzi na pozew z pouczeniem o spoczywającym na nim ciężarze dowodu (zarządzenie k. 83, dowód doręczenia k. 87). Ponadto, brak jest podstaw do przyjęcia, że to na stronie pozwanej miałby spoczywać obowiązek wskazywania świadków, których chce zgłosić w niniejszej sprawie powód.

Powód na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2019 roku cofnął zgłoszone przez siebie wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych ortopedy i neurologa (protokół rozprawy, 38 minuta).

Brak było podstaw do uwzględnienia zgłoszonego przez powoda w toku postępowania (pismo k. 129) wniosku o przeprowadzenie dowodu „z wizytacji celi”, co miałoby zmierzać do ustalenia, że w celi występuje zagrzybienie. Stwierdzić należy, że ustalenie, czy występowanie ewentualnych przebarwień lub zawilgoceń na ścianie lub suficie celi mieszkalnych wynika z ich zagrzybienia wymaga wiadomości specjalnych, a zatem dowodu z opinii biegłego właściwej specjalności – tego rodzaju wniosku powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie zgłosił, a z kolei same oględziny ścian celi mieszkalnej nie doprowadziłyby do dokonania żadnych wiążących ustaleń w tym zakresie (tj. co do przyczyn i charakteru ewentualnych przebarwień ścian lub sufitów).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Powód w sprawie niniejszej dochodzi zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego za niezgodne z prawem wykonywanie wobec niego władzy publicznej w zakresie dotyczącym warunków osadzenia w Areszcie Śledczym w Ł., będącym jednostką organizacyjną Skarbu Państwa. K. S. (1) twierdził, że na skutek nieprawidłowych warunków osadzenia w wyżej wskazanej jednostce doznał naruszenia dóbr osobistych.

Należy wobec tego w dalszej kolejności wskazać, iż zgodnie z treścią art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. W przypadkach objętych treścią art. 417 § 1 k.c. podstawę prawną przyznania zadośćuczynienia pieniężnego może stanowić art. 445 § 1 k.c. lub art. 448 k.c. Art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c. stanowi o tym, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Z kolei zgodnie z treścią art. 448 § 1 k.c., w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny.

W dalszej kolejności wskazać należy na to, że samodzielnej podstawy roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego nie stanowi art. 24 k.c. Art. 24 § 1 zdanie trzecie k.c. odsyła w tym zakresie do wyżej przywołanych przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących czynów niedozwolonych – przepis ten stanowi bowiem, iż na zasadach przewidzianych w kodeksie ten, czyjego dobra osobiste zostały naruszone, może żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Oznacza to, że podstawę prawną roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego stanowi art. 448 lub art. 445 k.c. w powiązaniu z jednym z przepisów opisujących jeden z typów czynów niedozwolonych – w przypadku szkód wyrządzonych wykonywaniem władzy publicznej przepisem takim jest art. 417 k.c. Wobec powyższego, brak jest podstaw normatywnych do przyjęcia, że w przypadku roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego rozkład ciężaru dowodu jest inny niż w przypadku innych roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym. Z treści art. 6 k.c. należy zatem wywieść wniosek, zgodnie z którym to na osobie poszkodowanej czynem niedozwolonym skutkującym naruszeniem dóbr osobistych i domagającej się z tego tytułu zadośćuczynienia spoczywa ciężar wykazania wszystkich trzech podstawowych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, tj. (a) popełnienia czynu niedozwolonego przez pozwanego, (b) powstania szkody niemajątkowej (krzywdy) po stronie pozwanego oraz (c) normalnego związku przyczynowego miedzy zdarzeniem (a) i zdarzeniem (b). Podkreślić bowiem należy, iż wynikające z art. 24 § 1 zdanie pierwsze k.c. domniemanie bezprawności naruszenia dobra osobistego dotyczy wyłącznie roszczeń wyraźnie określonych w tym przepisie, tj. wymienionych w nim roszczeń niepieniężnych, a nie roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne, w zakresie którego ustawodawca w sposób wyraźny odsyła do zasad określonych w przepisach dotyczących czynów niedozwolonych.

Wobec powyższego należy ustalić, czy w niniejszej sprawie powód wykazał, iż w stosunku do niego doszło do niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej. W odniesieniu do funkcjonowania Aresztu Śledczego w Ł. relewantnymi normami prawnymi są przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeksu karny wykonawczy (tekst jedn. Dz.U. poz. 665 z 2017 roku) oraz wydanych na podstawie tejże ustawy rozporządzeń wykonawczych, w szczególności:

- przepisy obowiązującego do dnia 31 grudnia 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. poz. 2000 z 2014 roku),

- przepisy obowiązującego od dnia 1 stycznia 2017 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2016 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. poz. 2224 z 2017 roku),

- przepisy obowiązującego do dnia 31 grudnia 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. nr 152, poz. 1493),

- przepisy obowiązującego od dnia 1 stycznia 2017 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. poz. 2231 z 2016 roku).

Należy wobec tego stwierdzić, że zarzuty niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej podniesione przez powoda w pozwie w stosunku do administracji i funkcjonariuszy Aresztu Śledczego w Ł. nie zostały udowodnione w toku postępowania.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów powoda dotyczących niezasadnego („po złości”) stosowania wobec niego kar dyscyplinarnych oraz pozbawienia go możliwości bezpośredniego widzenia się z córką, u której występuje niedosłuch – co miało nastąpić w wyniku zastosowania wobec powoda kary dyscyplinarnej w postaci udzielania widzeń z osobami odwiedzającymi powoda w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt (kontakt ten był możliwy wyłącznie przez szybę i tzw. „słuchawkę”). Stwierdzić należy, że sam powód przyznał, że składał skargi do sądu penitencjarnego na wymierzone mu kary dyscyplinarne (w tym karę dotyczącą przeprowadzania widzeń w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobami odwiedzającymi), lecz żadna ze skarg nie została uwzględniona – wszystkie decyzje dyrektora AŚ w Ł. o zastosowaniu kar dyscyplinarnych zostały utrzymane w mocy. Tym samym prawomocnymi orzeczeniami sądu penitencjarnego zostało przesądzone to, że kary te wymierzono zasadnie. Rozstrzygnięcia te są wiążące także w sprawie niniejszej. W tej sytuacji ponowne badanie w niniejszym postępowaniu sądowym w sprawie cywilnej przesłanek zasadności zastosowania wobec powoda kar dyscyplinarnych oznaczałoby naruszenie zasady wiążącej mocy prawomocnych orzeczeń sądowych. Z pewnością nie po to ustawodawca przyznał sądowi penitencjarnemu kompetencję do wiążącego rozstrzygania składanych w określonym przepisami K.k.w. trybie ustawowym skarg osadzonych m.in. na stosowanie wobec nich kar dyscyplinarnych, aby następnie sąd cywilny miał po wielu latach lub miesiącach ponownie badać kwestę zasadności i zgodności z prawem zastosowania danej kary.

W odniesieniu do pozostałych podniesionych w pozwie K. S. (1) zarzutów dotyczących postępowania administracji AŚ w Ł. wobec niego stwierdzić należy, że zasadność tych zarzutów nie została w toku niniejszego postępowania udowodniona. Powód nie przedstawił zatem dowodów na to, że doszło do naruszenia dyspozycji w stosunku do niego przepisów K.k.w. oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy. W szczególności nie wykazał, aby cele mieszkalne, w których był osadzony, nie spełniały wymogów co do powierzchni, stanu technicznego, czystości lub wyposażenia w sprzęt kwatermistrzowski. Powód nie wykazał, aby przydzielone mu łóżko i materac nie spełniały wymogów technicznych, były zużyte lub zagrażały zdrowiu powoda. Dodać należy, że powód nie udowodnił ani nawet nie twierdził, że zwracał się do lekarzy ze służby zdrowia w Areszcie Śledczym w Ł. o zalecenie przydzielenia mu specjalnego (odpowiedniego do szczególnego stanu zdrowia powoda) łóżka lub materaca – nie zostało także w niniejszej sprawie wykazane, że powód takiego specjalnego łóżka lub materaca ze względu na swój stan zdrowia wymagał.

Nie zostało wykazane, aby w celach, w których powód przebywał w okresie objętym pozwem, występowało zagrzybienie ścian lub sufitów, jak również że tzw. kąciki sanitarne w celach wieloosobowych nie były oddzielone od reszty cel – zeznania wyżej przywołanych świadków zaprzeczyły tym twierdzeniom powoda.

W zakresie dotyczącym braku zasłonięcia części sanitarnej celi jednoosobowej (monitorowanej) wskazać należy, że brak było podstaw do kwestionowania wiarygodności zeznań świadka J. H. co do tego, że kamera monitoringu jest wyposażona w takiego rodzaju zabezpieczenie, że obserwujący monitoring funkcjonariusz nie widzi części intymnych osadzonego przebywającego w danej celi – co oznacza, że brak jest podstaw do tego, aby dopatrzeć się w tej sytuacji naruszenia prawa powoda do ochrony intymności.

W odniesieniu do postawionego przez powoda zarzutu braku bieżącej ciepłej wody w celach mieszkalnych stwierdzić należy, że w toku postępowania zostało ustalone, że dopiero od 2018 roku w celach mieszkalnych w AŚ w Ł. osadzeni mają możliwość korzystania z bieżącej ciepłej wody. Brak jest jednak podstaw do przyjęcia, że z przepisów ustawowych lub konstytucyjnych da się wywieść uprawnienie osadzonego do zapewnienia mu ciepłej wody bieżącej w celi mieszkalnej.

Nie zostało także wykazane, aby zostały naruszone prawa powoda jako osadzonego odbywającego karę pozbawienia wolności do korzystania z zajęć kulturalno-oświatowych, radia, telewizji, książek i prasy (art. 102 k.k.w. i art. 135 k.k.w.): powód mógł korzystać ze świetlicy oddziałowej oraz biblioteki, słuchać audycji w radiowęźle oraz korzystać z telewizora w celi mieszkalnej. Powód nie udowodnił ponadto tego, że brak zadaszenia na placu spacerowym dla osadzonych z oddziału C naruszył jakiekolwiek jego dobra osobiste.

Powód w pozwie ogólnikowy skarżył się na – niesprecyzowany – „problem z korzystaniem z aparatów telefonicznych samoinkasujących”. Powód nie wskazał, na czym ów „problem” miałby polegać i dlaczego miałby stanowić naruszenie obowiązujących norm prawnych i skutkować naruszeniem dóbr osobistych powoda.

Szereg zarzutów powoda wiązało się z podjęciem przez dyrektora AŚ w Ł. decyzji o czasowym izolowaniu powoda od innych osadzonych – co skutkowało tym, że powód był doprowadzony sam (a nie w grupie innych osadzonych) na spacery i do łaźni oraz do świetlicy. W rezultacie, jak precyzował powód w swoich wyjaśnieniach złożonych na pierwszym terminie rozprawy, nie miał możliwości rozmawiać z innymi osadzonymi. Stwierdzić należy, że brak jest podstaw w zebranym materiale dowodowym, aby przyjąć, że wyżej wskazana decyzja o czasowym odizolowaniu powoda od innych osadzonych była niezasadna i stanowiła (jak twierdził powód) swego rodzaju szykanę ze strony administracji penitencjarnej. Powód zresztą – mimo pouczenia go o takiej możliwości – nie złożył skargi do sądu penitencjarnego na tę decyzję. Z zeznań świadków wynika, że wyżej przywołana decyzja wynikała z uzasadnionych okolicznościami obaw co do bezpieczeństwa powoda wobec jego konfliktu z innymi osadzonymi (w związku z wyżej opisanym zdarzeniem z października 2015 roku, tj. pobiciem innego osadzonego). W tej sytuacji brak jest podstaw do uznania za zasadne zarzutów powoda w omawianej kwestii. Zaznaczyć także należy, że brak możliwości prowadzenia z innymi osadzonymi rozmów (na spacerze lub na świetlicy) lub brak partnera do gry w tenisa stołowego lub „piłkarzyki”, chociaż zapewne jest pewną uciążliwością, nie może zostać uznane za naruszenie żadnego dobra osobistego osadzonego w rozumieniu art. 23 k.c.

Dodać należy, że K. S. (1) nie wykazał, aby był poddany „dyskryminacji z powodu izolacji” oraz aby w sposób niezgodny z prawem pozbawiono go dostępu do „zajęć doszkalających” lub do możliwości zatrudnienia w miejscu osadzenia. Powód nie wykazał, aby w trakcie osadzenia w AŚ w Ł. w ogóle wyrażał zainteresowanie jakimikolwiek „zajęciami doszkalającymi”. Z kolei w odniesieniu do zatrudnienia osadzonego w jednostce penitencjarnej stwierdzić należy, że żadna norma prawna nie nakłada na administrację bezwzględnego obowiązku zapewnienia takiego zatrudnienia każdemu osadzonemu, który wyrazi taką chęć. Powód nie wykazał natomiast, aby w tym zakresie był traktowany gorzej (dyskryminowany) w stosunku do innych osadzonych w Areszcie Śledczym w Ł..

Podsumowując wyżej przeprowadzone rozważania stwierdzić należy, że z dokonanych w niniejszej sprawie ustaleń nie wynika, aby w stosunku do powoda naruszono jakiekolwiek obowiązujące normy prawne, w szczególności przepisy Kodeksu karnego wykonawczego oraz rozporządzeń wykonawczych. Z tego względu, brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż w stosunku do powoda w trakcie jego osadzenia w AŚ w Ł. doszło do niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej (art. 417 k.c.).

Ponadto, ustalone w toku postępowania warunki osadzenia powoda nie wskazują na to, aby osadzenie powoda w tych warunkach naruszało jego dobra osobiste, a w szczególności zdrowie i godność, co uzasadniałoby przyznanie powodowi zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 lub 448 k.c. Powód nie wykazał, aby doznał pogorszenia stanu zdrowia na skutek złych warunków pobytu w AŚ w Ł.. Nie zachodzą także przesłanki do przyjęcia, że warunki osadzenia powoda w pozwanej jednostce naruszały jego godność osobistą, tj. że osadzeniu temu towarzyszyły uciążliwości inne niż immanentnie związane z faktem odbywania kary pozbawienia wolności oraz że uciążliwości te były na tyle trwałe i intensywne, że naruszały godność osobistą powoda.

Nie zostało także wykazane, aby doszło w stosunku do powoda do naruszenia przywołanego w pozwie art. 3 Konwencji z dnia 4 listopada 1950 r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284 ze zm.). Wyżej wskazany przepis stanowi o tym, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu. Zaznaczyć należy, że o poniżającym traktowaniu osadzonego w trakcie odbywania przez niego kary pozbawienia wolności można mówić dopiero wtedy, gdy skazany traktowany jest w sposób przekraczający minimalny poziom dolegliwości nieuniknionej w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności, oceniany w odniesieniu do konkretnych okoliczności każdej sprawy. Brak jest podstaw do przyjęcia, że w stosunku do powoda w trakcie jego osadzenia w Areszcie Śledczym w Ł. doszło do tak rozumianego poniżającego traktowania albo do naruszenia jego dóbr osobistych, które można byłoby uznać za bezprawne, w szczególności do ograniczenia takiego dobra jak prawo do prywatności czy intymności w stopniu większym niż wymagany warunkami odbywania kary pozbawienia wolności.

Wobec powyższego, roszczenie powoda o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 417 k.c. w zw. z art. 445 i 448 k.c. jako niezasadne podlegało oddaleniu. Brak było także podstaw do przyznania powodowi zadośćuczynienia na podstawie art. 417 ² k.c., tj. przepisu odwołującego się do względów słuszności.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu zapadło w oparciu o art. 102 k.p.c. Na podstawie tego przepisu Sąd orzekł o nieobciążaniu powoda kosztami procesu. Zgodnie z treścią art. 102 k.p.c. w przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może nie obciążać strony kosztami procesu w całości lub w części. Z uwagi na trwające nadal osadzenie powoda w jednostce penitencjarnej i brak uzyskiwania przez niego dochodów Sąd uznał, iż zachodzą szczególnie uzasadnione względy przemawiające za odstąpieniem od obciążenia powoda kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej.