UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 16 października 2017 r., skierowanym przeciwko M. K., powód(...), Spółka Akcyjna z (...) w B. wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 4 445,24 złotych wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, naliczonymi od dnia 10 września 2017 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pismem z dnia 25 października 2017 r. do sprawy działając na podstawie art. 7 k.p.c. oraz art. 60 § 1 k.p.c. przystąpił w charakterze rzecznika interesu publicznego Prokurator Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb., który wniósł o oddalenie w całości powództwa jako nieudowodnionego, względnie wnosząc o jego oddalenie w części tj. w zakresie opłat przygotowawczych (administracyjnych), wynagrodzenia za udzielenie pożyczki oraz składki ubezpieczeniowej w części, w jakiej nie została wpłacona ubezpieczycielowi.

Pozwany M. K. prawidłowo powiadomiony o terminie posiedzenia nie stawił się i nie zajął także w sprawie merytorycznego stanowiska.

Strona powodowa w związku ze stanowiskiem Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Tryb. w piśmie z dnia 11 stycznia 2018 r. w całości podtrzymała żądanie wniesionego przeciwko pozwanemu pozwu.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. oddalił powództwo.

Pełnomocnik powoda zaskarżył wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił :

I. obrazę prawa materialnego tj.:

- art 10 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe w zw. z art. 48 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe i art. 6 kc poprzez przyjęcie, iż ciężar dowodu w niniejszej sprawie spoczywał na stronie powodowej w sytuacji, gdy powództwo zostało oparte na podstawie weksla in blanco a tym samym sprawa niniejsza nosiła charakter sprawy wekslowej powodując, iż obowiązek udowodnienia wad wypełnionego weksla, niezgodności z deklaracją wekslową czy leż nieistnienia zobowiązania, bądź wykazania, iż zobowiązanie to nie opiewa na kwotę wskazaną w treści weksla zgodnie z zawartym przez strony porozumieniem obarcza stronę pozwaną a nie powodową;

2. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na rozstrzygnięcie tj.:

przepisu art. 232 kpe poprzez działanie przez Sąd Orzekający za stronę pozwaną w sytuacji, gdy z treści tego przepisu wynika, iż w pierwszej kolejności to strona dowodzi swoich twierdzeń, a dopiero po wyczerpaniu środków dowodowych Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę co nie oznacza, iż procedujący może przeprowadzić całe postępowanie dowodowe za jedną ze stron, art. 3 k.p.c., art. 232 k.p.c., art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. polegające na przyjęciu, że strona powodowa miała obowiązek przedstawienia już w pozwie faktów i dowodów mających znaczenie dla ewentualnych przyszłych zarzutów, które w sprawie mogła podnieść strona przeciwna, w szczególności mających znaczenie dla oceny ewentualnego zarzutu pozwanego nieistnienia bądź zawyżenia wierzytelności, w sytuacji, gdy to strona pozwana była zobowiązana do przedstawienia dowodów w tym zakresie;

- art. 3 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. i art. 233 § I k.p.c. w związku z art. 6 k.e. oraz art. 101 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe poprzez nieuwzględnienie powództwa w wypadku gdy powódka oparła swoje roszczenie na przedstawionym do zapłaty, prawidłowo wypełnionym i ważnym dokumencie wekslowym a pozwany nie złożył skutecznych wniosków dowodowych przeciwko żądaniu pozwu, a tym samym nie wykazał, że żądanie pozwu jest niezasadne;

Wskazując na powyższe wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach instancji odwoławczej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: apelacja nie jest uzasadniona.

Na wstępie rozważań wskazać należy, że zaskarżone orzeczenie jest wyrokiem zaocznym, albowiem pozwany pomimo prawidłowego zawiadomienia o terminie rozprawy nie stawił się na niej i nie zajął stanowiska w sprawie.

Jednakże do sprawy przystąpił Prokurator Rejonowy w Piotrkowie Tryb. jako rzecznik interesu publicznego, który w piśmie złożonym do Sądu meriti w dniu 25.10.2017r. podniósł zarzut w trybie art. 10 ustawy Prawo wekslowe. Podniesienie tego zarzutu przez Prokuratora przeniosło spór z obszaru prawa wekslowego na poziom przepisów prawa cywilnego w zakresie regulującym stosunek podstawowy. Zatem na rozprawie należało wnosić o przeprowadzenie dowodów, z których miałyby wynikać okoliczności wskazujące na zaciągnięcie przez pozwanego zobowiązania, którego wykonania przez pozwanego weksel miał zabezpieczać.

Z uwagi na powyższe podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego, jak również przepisu art. 10 ustawy Prawo wekslowe nie jest uzasadniony i nie może odnieść zamierzonego skutku.

W sprawie jest niespornym, że strony zawarły umowę pożyczki, z tym zastrzeżeniem, iż strona powodowa jest przedsiębiorcą zajmującym się prowadzeniem działalności gospodarczej m.in. w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych, zaś pozwany jest osobą fizyczną ( konsumentem ).

Z uwagi na powyższe zasadnie Sąd I instancji dokonał oceny postanowień zawartej umowy co do ich zgodności z prawem. Umowy konsumenckie podlegają bowiem ocenie w świetle klauzuli generalnej wskazanej w art. 385 ¹§ 1 k.c. z wyłączeniem jedynie jednoznacznie sformułowanych postanowień określających główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ, co musi zostać wykazane.

Jak wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd I instancji uznał umowę pożyczki zawartą pomiędzy stronami za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, stwierdzając w szczególności iż postanowienia umowne w zakresie opłaty przygotowawczej w kwocie 451 zł, wynagrodzenia w kwocie 400 zł oraz z tytułu ubezpieczenia w kwocie 3677 zł są niedozwolone.

Sąd Okręgowy podziela w/w stanowisko w całości.

Analizując treść umowy łączącej strony należy zauważyć, że pozwanemu udzielono pożyczki w kwocie 2000 zł, zaś dochodzone wyżej kwoty stanowią łącznie ponad 226% tej kwoty. Niespornym zaś jest, że pozwany dobrowolnie wykonując postanowienia umowy, zaspokoił powoda kwotą 2856, 00 zł.

Z art. 385 ¹ § 1 k.c. wynika, że za niedozwolone postanowienia umowne uznaje się postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie, jeśli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Zakwestionowane przez Prokuratora Rejonowego w Piotrkowie Tryb. postanowienia umowy nie budzą wątpliwości Sądu Okręgowego, że pozwany nie miał wpływu na ich treść. Postanowienia te są sprzeczne z dobrymi obyczajami, bowiem rażąco naruszają interesy pozwanego.

W tym miejscu należy przypomnieć, że „dobre obyczaje” to reguły postępowania niesprzeczne z etyką, moralnością i aprobowanymi społecznie obyczajami. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można uznać także działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności, a więc o działania potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające od przyjętych standardów postępowania. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami należy uznać wprowadzenie klauzul godzących w równowagę kontraktową, zaś rażące naruszenie interesów konsumenta polega nie nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta w określonym stosunku umownym ( por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 13 lipca 2005 r., w sprawie I CK 832/04, Biul. SN 2006, nr 2, s.86 ).

Sąd Okręgowy podziela stanowisko powoda, że za udzieloną pożyczkę ma prawo domagać się przyznania wynagrodzenia. Jednakże wysokość ustalonego wynagrodzenia musi być ustalona w uczciwych granicach tj. indywidualnie uwzględniać rozkład obciążeń, kosztów i ponoszonego ryzyka. Tymczasem ustalone w przedmiotowej umowie wynagrodzenie w wysokości 20 % udzielonej pożyczki, opłata przygotowawcza w wysokości 22,51 % udzielonej pożyczki naruszają dysproporcję świadczeń rażąco, stąd należy uznać te postanowienia za nieważne.

Co do zwrotu kosztów ubezpieczenia udzielonej pozwanemu pożyczki to stwierdzić należy, że strona powodowa nie udowodniła, że poniosła wydatek w dochodzonej niniejszym pozwem kwocie ( art. 6 k.c. ).

Skoro zarzuty apelacji nie są uzasadnione dlatego i na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE