Sygn. akt V ACz 460/19
Dnia 10 października 2019r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny
w składzie następującym:
|
Przewodniczący: |
SSA Tomasz Pidzik |
|
Sędziowie: |
SA Jadwiga Galas (spr.) SA Irena Piotrowska |
po rozpoznaniu w dniu 10 października 2019r. w Katowicach
na posiedzeniu niejawnym
|
sprawy z wniosku B. B. |
|
z udziałem S. P. |
o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym
na skutek zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w Gliwicach
z dnia 9 października 2019r., sygn. akt I Ns 229/19
p o s t a n a w i a:
1. zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że:
- nakazać uczestnikowi S. P. opublikowanie sprostowania o następującej treści: Prostuję nieprawdziwe informacje zawarte w moich wpisach opublikowanych na prowadzonym przeze mnie profilu w dniach 1–2 X 2019 r., jakoby poseł B. B., pokazując podczas debaty w (...) rachunek z apteki, skłamał, że lek V. nie był refundowany dla dziecka po przeszczepie,
przy czym sprostowanie to powinno być:
a) opublikowane w terminie do 24 godzin od dnia uprawomocnienia się postanowienia w niniejszej sprawie,
b) opublikowane w formie wpisu na koncie uczestnika prowadzonym w serwisie (...) pod nazwą (...) – a w przypadku zmiany nazwy pod inną nazwą i adresem odpowiadającym kontu uczestnika w tym serwisie o numerze identyfikacyjnym (...),
c) opublikowanie przy użyciu funkcjonalności serwisu (...) (tj. funkcjonalności umożliwiającej umieszczenie wpisu na pierwszym miejscu w kolejności wpisów użytkownika, z pominięciem kolejności chronologicznej),
d) widoczne bez konieczności posiadania konta w serwisie (...), w szczególności poprzez nieograniczanie widoczności wpisów na koncie uczestnika oraz stosowania jakichkolwiek zabiegów utrudniających zapoznanie się z jego treścią, czy też wpływających na jego czytelność,
e) utrzymywanie przez okres 7 dni od dnia jego opublikowania,
f) opublikowane bez jakichkolwiek komentarzy, uzupełnień czy odniesień się do treści przez uczestnika, a także zastosowania jakichkolwiek zabiegów formalnych i treściowych umniejszających znaczenie, rangę i powagę oświadczenia, względnie zaznaczających dystans do jego treści lub formy;
- oddalić wniosek w pozostałej części;
- zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem kosztów postępowania;
2. oddalić zażalenie w pozostałej części.
|
SSA Jadwiga Galas |
SSA Tomasz Pidzik |
SSA Irena Piotrowska |
Sygn. akt V ACz 460/19
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 9 października 2019 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił wniosek B. B. o wydanie orzeczenia w trybie wyborczym. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, iż wypowiedzi uczestnika S. P. zawierają m.in. oceny, prognozy i retoryczne pytanie. Ponadto wskazano, iż zamiarem uczestnika postępowania była także polemika z oceną dokonaną przez wnioskodawcę B. B., bo w analizowanej wypowiedzi wnioskodawcy B. B. zawierała się ocena („… woli wydawać pieniądze na nagrody dla ministrów”). Nie można zatem zarzucić uczestnikowi postępowania rozpowszechniania nieprawdziwych informacji jakoby poseł B. B. pokazując podczas debaty (...) rachunek z apteki skłamał, że lek V. nie był refundowany dla dziecka po przeszczepie, gdyż wypowiedź uczestnika postępowania S. P. była ekspresyjnym wyrażeniem jego poglądu odnośnie całokształtu cytowanej wypowiedzi wnioskodawcy B. B.. Wypowiedź wnioskodawcy B. B. była ogólna, niedookreślona, nie precyzowała, iż dotyczy tylko jednego dziecka,
a z kontekstu wynikało, że dotyczyła działań, bądź zaniechań „rządu” na skalę większą niż 2000 złotych. Odnośnie takiej wypowiedzi udzielonej w trakcie debaty trudno stosować kryterium prawdziwości „informacji” w rozumieniu kodeksu wyborczego. „Informacja” zawarta w wypowiedzi wnioskodawcy w toku debaty była niejednoznaczna i można było ją zinterpretować, w odbiorze społecznym, iż przedmiotowy lek nie jest w ogóle refundowany. Nie ma zatem przesłanek z art. 111 § 1 kodeksu wyborczego.
Zażalenie na to postanowienie wniósł wnioskodawca zaskarżając je w całości zarzucając naruszenie:
art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędy w ustaleniach faktycznych oraz niewłaściwą ocenę materiału dowodowego, w szczególności: uznania, że uczestnik postępowania udzielał swoich wypowiedzi dla telewizji publicznej jako „publicysta”, podczas gdy dokonywał on tego jako szef redakcji (...); niewłaściwe przyjęcie, iż udzielona w debacie telewizyjnej wypowiedź wnioskodawcy dotyczyła zasad refundacji leku V., podczas gdy dotyczyła ona konkretnego paragonu, konkretnej ceny i konkretnego dziecka, którego rodzice musieli uiścić określoną cenę za przedmiotowy lek; niewłaściwe przyjęcie, że wypowiedź uczestnika postępowania była „ekspresyjnym wyrażeniem jego poglądu odnośnie całokształtu cytowanej wypowiedzi wnioskodawcy”, podczas gdy w istocie stanowiła ona konkretny, nieprawdziwy zarzut kłamstwa mający na celu zdyskredytowanie wnioskodawcy w oczach opinii publicznej i potencjalnych wyborców; całkowite pominięcie urzędowych ograniczeń w refundacji leku, co skutkuje koniecznością ponoszenia olbrzymich kosztów przez rodziców dzieci nieobjętych refundacją leku, m.in. w przypadku, gdy przeszczep miał miejsce w przeszłości,
a konieczność zastosowania leku następuje obecnie, czego przykład dał wnioskodawca
w swojej wypowiedzi;
naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie istotnej części dowodów przeprowadzonych w sprawie i niewyjaśnienie, których dowodów sąd dokonał subsumcji, a którym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;
naruszenie art. 111 § 1 pkt 3) ustawy Kodeks wyborczy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na tym, że celem przepisu jest eliminowanie w kampanii wyborczej nieprawdziwych informacji, co miało miejsce w niniejszej sprawie;
naruszenie art. 111 § 1 ustawy pkt 3) Kodeks wyborczy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, iż informacja podana przez wnioskodawcę w czasie debaty była niejednoznaczna;
naruszenie art. 6 k.c. poprzez pominięcie obowiązku wykazania przez uczestnika postępowania dowodów na okoliczność prawdziwości jego wypowiedzi, z jednoczesnym pominięciem dowodów przedstawionych przez wnioskodawcę w zakresie prawdziwości jego wypowiedzi w debacie oraz ograniczeń w zakresie refundacji leku V..
Podnosząc te zarzuty wnioskodawca wniósł o zmianę postanowienia i uwzględnienie wniosku w całości.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
zażalenie jest częściowo uzasadnione.
Na uwzględnienie zasługują w szczególności zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. i w konsekwencji naruszenia art. 111 § 1 pkt 3 Kodeksu wyborczego.
Jak zauważył Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, cytując przepis art. 111 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (t.j. Dz. U. 2019.684 z późn. zm.), w okresie kampanii wyborczej m.in. wypowiedzi zawierające informacje nieprawdziwe o kandydatach mogą być przedmiotem wniosku w trybie wyborczym o nakazanie sprostowania takich informacji.
Wniosek obejmował dwa żądania szczegółowo opisane w punktach 1) litera a)-f) i 2) litery a)-h).
Odmiennie niż to uczynił Sąd pierwszej instancji podnieść należy, iż uczestnik postępowania jest zatrudniony w (...) na stanowisku redaktora (...), zatem jego wypowiedzi – jako osoby opiniotwórczej – powinny być wyrażone i redagowane w poczuciu odpowiedzialności za wypowiadane słowa, również w mediach społecznościowych ((...)).
Nie podziela Sąd Apelacyjny stanowiska Sądu Okręgowego, iż inaczej wygląda sytuacja uczestnika – osoby fizycznej, która na gorąco komentuje w rozmowie telefonicznej dynamiczną debatę niedawno zakończoną, bowiem uczestnik nie prezentował w tej rozmowie prywatnego stanowiska, skoro przedstawiony został na tak zwanym pasku informacyjnym jako redaktor (...).
O ile rację ma Sąd Okręgowy, że wolność wyrażania poglądów, zgodnie z art. 54 ust. 1 Konstytucji, jest wartością konstytucyjną odróżnioną od rozpowszechniania informacji, to nie zasługuje na podzielenie stanowisko tegoż Sądu, bowiem przedmiotem żądania wniosku jest ocena wypowiedzi w kategoriach prawdy i fałszu. „Informacje nieprawdziwe”
w rozumieniu kodeksu wyborczego to dane o faktach niezgodne z rzeczywistością. Zatem nie znajduje oparcia w materiale dowodowym sprawy stanowisko tegoż Sądu, iż uczestnik „miał prawo zrozumieć ową wypowiedź, iż dotyczy ona nie tyle konkretnych rodziców konkretnego dziecka, ale ogólnie rodziców dzieci wymagających przedmiotowego leku, iż „w odbiorze społecznym” wnioskodawca w komentowanej wypowiedzi mówił o „dzieciach” wymagających przedmiotowego leku.
Nie znajduje Sąd Apelacyjny, w świetle materiału dowodowego tej sprawy, podstaw do zajęcia odmiennego stanowiska co do rozpowszechniania nieprawdziwych informacji, niż to przyjął Sąd Apelacyjny w Katowicach w sprawie o sygnaturze V ACz 456/19 z wniosku B. B. przy udziale (...) S.A. odnośnie także do wypowiedzi uczestnika podanej na (...) (w zakresie objętym wnioskiem) oraz udzielonej informacji dla (...) jako „publicysta”, będący szefem redakcji (...).
Wskazać należy, na co zwrócił uwagę Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu prawomocnego postanowienia z dnia 9 października 2019 r., sygn. akt V ACz 456/19, iż to w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leku, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (tekst jednolity Dz. U. 2019.784 z późn. zm.) określono kryteria tworzenia poziomów odpłatności i grup limitów oraz kryteria podejmowania decyzji o objęciu refundacją i zasadach ustalania urzędowej ceny zbytu (art. 10-16 tejże ustawy). Decyzje w tym przedmiocie wydaje, jak to wskazano w ustawie, minister właściwy dla spraw zdrowia.
Zebrany w sprawie materiał dowodowy, wyszczególniony w postanowieniu dowodowym Sądu pierwszej instancji (k: 119-120 akt), dawał podstawy do stwierdzenia, że żalący przedstawił prawdziwą receptę, popartą prawdziwym dowodem zakupu, dotyczącym konkretnego pacjenta, nie mając w swojej wypowiedzi zamiaru odnoszenia się do możliwości dokonania przez innych pacjentów zakupu leku po cenie refundowanej.
Z tych przyczyn wniosek w zakresie pierwszego żądania podlegał uwzględnienie na mocy art. 111 § 1 ust. 3 Kodeksu wyborczego wobec czego nakazano uczestnikowi opublikowanie sprostowania w terminie i w sposób wskazany w punkcie 1).
W pozostałym zakresie wniosek podlegał oddaleniu, albowiem żądanie objęte punktem 2) wniosku pokrywa się w istocie z żądaniem wnioskodawcy zgłoszonym w sprawie o sygnaturze V ACz 456/19 zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 października 2019 r. Jak już bowiem wcześniej wskazano poza sporem jest to, że wypowiedź uczestnika na antenie (...) zaopatrzona była informacją, iż udziela jej szef portalu (...). Okoliczność ta powoduje, iż w dokonanej ocenie tej wypowiedzi konieczne jest uwzględnienie faktu, iż w stosunku do pracodawcy uczestnika tj. (...) wydane już zostało prawomocne rozstrzygnięcie w trybie wyborczym.
O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z § 8 ust. 1 pkt 3 w zw. z § 15 ust. 1 i § 21-23 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz.U. 2018. Poz. 265).
Mając powyższe na uwadze należało na mocy art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. zmienić zaskarżone postanowienie we wskazanym zakresie,
a w pozostałej części wniosek i zażalenie oddalono (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).
|
SSA Jadwiga Galas |
SSA Tomasz Pidzik |
SSA Irena Piotrowska |