Sygn. akt IV U 610/19
Dnia 3 października 2019r.
Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący |
SSO Katarzyna Antoniak |
Protokolant |
st. sekr. sądowy Dorota Malewicka |
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2019r. w S.
odwołania M. Z.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.
z dnia 17 maja 2019 r. Nr R (...)
w sprawie M. Z.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.
o ustalenie braku obowiązku zwrotu nienależnie pobranej renty rodzinnej
I.
zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że M. Z. nie pobrał nienależnie renty rodzinnej za okres od 01 listopada 2018r. do
30 listopada 2018r. oraz od 01 stycznia 2019r. do 28 lutego 2019r. i nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty (...),27 ((...)i dwadzieścia siedem groszy);
II.
umarza postępowanie w części dotyczącej zwrotu kwoty
72,30 (siedemdziesiąt dwa złote i trzydzieści groszy) tytułem odsetek.
Sygn. akt: IV U 610/19 UZASADNIENIE
Decyzją z 17 maja 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając na podstawie art.138 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art.84 ust.1, ust.9 i ust.11 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązał M. Z. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 listopada 2018r. do 30 listopada 2018r. oraz 1 stycznia 2019r. do 28 lutego 2019r. w kwocie (...)złotych, a także odsetek za okres od 27 listopada 2018r. do 17 maja 2019r. w kwocie 72,30 złotych. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że u podstaw ustalenia, iż ubezpieczony nienależnie pobrał świadczenie w postaci renty rodzinnej za w/w okresy był brak wymaganej frekwencji na zajęciach w miesiącu listopadzie 2018r. i styczniu 2019r. oraz brak kontynuowania nauki w lutym 2019r. (decyzja z 17 maja 2019r. k.362 akt rentowych).
Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony M. Z. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że nie jest zobowiązany do zwrotu renty rodzinnej pobranej w miesiącu listopadzie 2018r. oraz styczniu i lutym 2019r. W uzasadnieniu stanowiska wskazał, że decyzja organu rentowego jest krzywdząca i błędna, gdyż uczęszczał do szkoły, a brak wymaganej frekwencji w dwóch miesiącach nie oznacza, że nie uczył się. Ogółem jego frekwencja wynosiła 50%. Ponadto uczęszczał na kurs języka angielskiego, dzięki któremu osiągnął poziom B2, a to pozwoliło mu na ukończenie studiów. W listopadzie 2018r. ukończył i złożył pracę inżynierską, a w dniu 21 stycznia 2019r. miał egzamin dyplomowy, do którego musiał się przygotować. Po obronie dyplomu podjął decyzję o kontynuowaniu studiów (...) stopnia. W tych okolicznościach nie można uznać, że miał przerwę w nauce. Do odwołania ubezpieczony załączył dokumenty na potwierdzenie kontynuowania nauki (odwołanie wraz z załącznikami k.2-7 akt sprawy).
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.9 akt sprawy).
Po wydaniu zaskarżonej decyzji, w dniu 31 maja 2019r. organ rentowy wydał kolejną decyzją, w której zmienił w/w decyzję z 17 maja 2019r. w ten sposób, że zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za listopad 2018r. styczeń i luty 2019r. w łącznej kwocie (...),27 złotych – bez odsetek wskazanych w decyzji z 17 maja 2019r. (decyzja z 31 maja 2019r. k.365 akt rentowych).
Sąd ustalił, co następuje:
Ubezpieczony M. Z. urodził się w dniu (...) Od 7 sierpnia 2009r. ubezpieczony uprawniony był do renty rodzinnej po ojcu K. Z. (decyzja z 17 września 2009r. o przyznaniu renty rodzinnej od 7 sierpnia 2009r. k.121-124 akt rentowych). Z upływem czasu, organ rentowy przyznawał ubezpieczonemu prawo do renty rodzinnej na dalsze okresy. W dniu 29 września 2014r. ubezpieczony rozpoczął naukę na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia (inżynierskich) na Wydziale Samochodów i M. Roboczych Politechniki (...). Przewidywany termin ukończenia studiów przypadał na 27 kwietnia 2018r. (zaświadczenie Polityki (...) z 9 lutego 2018r. k.294 akt rentowych). W okresie w/w studiów ubezpieczony uprawniony był do renty rodzinnej przyznanej do 30 kwietnia 2018r. (decyzja z 1 marca 2018r. k.299 akt rentowych). Ubezpieczony w powyższym terminie uzyskał zaliczenia i zdał egzaminy przewidziane w programie studiów, poza zaliczeniem z jednego przedmiotu, które uzyskał w czerwcu 2018r. Po uzyskaniu absolutorium, ubezpieczonemu pozostała do przygotowania, złożenia i obrony praca inżynierska. W dniu 25 maja 2018r. ubezpieczony wystąpił do Dziekana Wydziału, na którym studiował o zgodę na tzw. wznowienie studiów ,tj. sześciomiesięczny okres na złożenie pracy dyplomowej (instytucja przewidziana w regulaminie studiów w Politechnice (...)). Decyzją z 29 maja 2018r., po stwierdzeniu, że ubezpieczony spełnił warunki wznowienia studiów, Dziekan Wydziału Samochodów i M. Roboczych wyraził zgodę na wznowienie przez ubezpieczonego studiów na obronę pracy dyplomowej (decyzja Dziekana Wydziału Samochodów i M. Roboczych Politechniki (...) z 29 maja 2018r. o wyrażeniu zgody na wznowienie studiów k.14 akt sprawy). W dniu 23 listopada 2018r. ubezpieczony złożył pracę dyplomową (wydruk k.5 akt sprawy), po czym oczekiwał na wyznaczenie terminu obrony pracy dyplomowej. W dniu 21 stycznia 2019r. ubezpieczony obronił pracę dyplomową i uzyskał tytuł zawodowy inżyniera (dyplom ukończenia przez M. Z. studiów pierwszego stopnia k.15 akt sprawy). Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia (inżynierskich) ubezpieczony podjął decyzję o kontynuowaniu nauki na studiach drugiego stopnia (magisterskich). W dniu 3 lutego 2019r. ubezpieczony dokonał rejestracji w Internetowej Rejestracji K. w Wojskowej Akademii (...) (wydruk k.4 akt sprawy). W dniu 1 marca 2019r. ubezpieczony rozpoczął studia na Wojskowej Akademii (...) (umowa z 1 marca 2019r. o warunkach odpłatności za usługi edukacyjne na stacjonarnych studiach wyższych zawarta między Wojskową Akademią (...) w ubezpieczonym k.16 akt sprawy, zeznania ubezpieczonego k.18-18v akt sprawy).
Niezależnie od nauki na studiach wyższych, w 2018r. ubezpieczony rozpoczął naukę w Policealnej Szkole Centrum (...) w P. na kierunku technik rachunkowości. Przewidywany termin ukończenia nauki trwającej 4 semestry przypadał w 2020r. (zaświadczenie z 19 grudnia 2018r. i pismo z 21 stycznia 2019r. k.339-340 akt rentowych). Decyzją z 8 maja 2018r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do renty rodzinnej na okres od 1 maja 2018r. do 31 stycznia 2020r. (decyzja z 8 maja 2018r. k.307 akt rentowych). Z uwagi na przygotowywanie pracy dyplomowej na studiach wyższych (złożonej 23 listopada 2018r. - vide: powyższe ustalenia) w listopadzie 2018r. ubezpieczony nie uczestniczył w zajęciach w szkole Ż.. Podobnie, z uwagi na przygotowywanie się do obrony pracy dyplomowej na studiach wyższych (obrona w dniu 21 stycznia 2019r. - vide: powyższe ustalenia) w styczniu 2019r. ubezpieczony nie uczestniczych w zajęciach w szkole Ż.. Następnie w dniu 1 lutego 2019r. ubezpieczony złożył rezygnację z nauki w Szkole Ż. (pismo Policealnej Szkoły (...) i (...) z 16 kwietnia 2019r. skierowane do organu rentowego k.355 akt rentowych, zeznania ubezpieczonego k.18v akt sprawy).
Wobec powzięcia przez organ rentowy informacji, że w listopadzie 2018r. oraz styczniu 2019r. ubezpieczony nie uczestniczył w zajęciach w policealnej szkole Ż., a od 1 lutego 2019r. zrezygnował z nauki w tej szkole, organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, w której zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu renty rodzinnej pobranej za listopad 2018r. oraz za styczeń i luty 2019r. uznając je za świadczenie nienależnie pobrane (zaskarżona decyzja z 17 maja 2019r. k.362 akt rentowych).
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie M. Z. okazało się uzasadnione.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że wobec zmiany przez organ rentowy zaskarżonej decyzji z 17 maja 2019r. poprzez wydanie w dniu 31 maja 2019r. kolejnej decyzji, w której organ rentowy odstąpił od żądania zwrotu przez ubezpieczonego kwoty 72,30 złotych tytułem odsetek, Sąd na podstawie art.477 13§1 kpc w tym zakresie postępowanie w sprawie umorzył – pkt II sentencji wyroku.
W odniesieniu do żądania zwroty kwoty 2 235,27 złotych tytułem renty rodzinnej za listopad 2018r. oraz styczeń i luty 2019r. wskazać należy, że w okolicznościach sprawy nie można uznać, aby renta rodzinna pobrana przez ubezpieczonego w tych okresach była świadczeniem nienależnie pobranym.
W myśl art.138 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu, przy czym za nienależnie pobrane świadczenia rozumie się:
1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,
2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.
Zgodnie zaś z art.68 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej;
do ukończenia 16. roku życia,
do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 lat życia, albo
bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresach, o których mowa wyżej.
Z powyższych uregulowań wynika, że renta rodzinna jest wypłacana uprawnionemu do tego dziecku, które kontynuuje naukę w szkole, najdalej do ukończenia przez nie 25. roku życia. W sprawie bezsporne jest, że ubezpieczony jako osoba urodzona w dniu (...) nie ukończył 25. roku życia (nastąpi to 13 lutego 2020r.). Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zatem zbadania, czy ubezpieczony w okresach objętych zaskarżoną decyzją kontynuował naukę w szkole. W ocenie Sądu na postawione wyżej pytanie należało odpowiedzieć twierdząco. Pomijając w tym miejscu kwestię nauki w szkole policealnej Ż. wskazać należy, że poczynione w sprawie ustalenia – na podstawie przedstawionych przez ubezpieczonego dowodów z dokumentów oraz spójnych zeznań ubezpieczonego - pokazują, że po tym jak w dniu 29 maja 2018r. ubezpieczony uzyskał (na mocy decyzji Dziekana Wydziału Samochodów i M. Roboczych Politechniki (...)) zgodę na wznowienie studiów w celu obrony pracy dyplomowej, ubezpieczony kontynuował naukę na studiach wyższych przygotowując pracę dyplomową, a następnie składając ją na uczelni w dniu 23 listopada 2018r. i dalej przygotowując się do jej obrony i wreszcie broniąc dyplom w dniu 21 stycznia 2019r. i uzyskując tytuł zawodowy inżyniera (vide: ustalenia faktyczne). Również w miesiącu lutym 2019r. ubezpieczony kontynuował naukę, choć nie przybierało to formy uczestniczenia w zajęciach. Po tym jak w dniu 21 stycznia 2019r. ubezpieczony ukończył studia pierwszego stopnia, podjął on decyzję o kontynuowaniu nauki na studiach magisterskich i już w lutym 2019r. dokonał rejestracji na Wojskowej Akademii (...) i następnie z dniem 1 marca 2019r. rozpoczął te studia (vide: ustalenia faktyczne). W ocenie Sądu przejście procesu rekrutacji na studia wyższe jest warunkiem rozpoczęcia tych studiów dlatego okres rekrutacji nie może być uznany za czas, w którym nauka nie jest kontynuowana, tym bardziej, że przedstawione wyżej ustalenia pokazują, że ubezpieczony był konsekwentny w zdobywaniu wiedzy i w dniu 21 stycznia 2019r. ukończył studia wyższe pierwszego stopnia.
Powracając w tym miejscu do kwestii nauki ubezpieczonego w szkole policealnej Ż. to niesporne jest, że w miesiącu listopadzie 2018r. i styczniu 2019r. ubezpieczony nie uczestniczył w zajęciach, ale jak wyjaśnił wynikało to z tego, że w miesiącu listopadzie 2018r. składał pracę dyplomową na Politechnice (...), a w styczniu 2019r. bronił pracę dyplomową. W tych okolicznościach nieobecność ubezpieczonego należy uznać za usprawiedliwioną, tym bardziej, że w miesiącu październiku i grudniu 2018r. frekwencja ubezpieczonego na zajęciach w szkole Ż. wynosiła 100% (vide: pismo k.355 akt rentowych).
Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie i dlatego na podstawie art.477.14§2 kp orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.