UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 lutego 2019 roku, wydanym w sprawie z powództwa K. J. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W., Sąd Rejonowy w Zgierzu oddalił powództwo, zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.417 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 900 złotych zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz nakazał pobrać od powoda K. J. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 536,48 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, podnosząc następujące zarzuty:

1) naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. - poprzez dowolną sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania ocenę materiału dowodowego w sprawie, dokonaną z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów i uznanie, że:

a) uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem samochodu marki A. (...) wyniósł jedynie 16 dni kalendarzowych, w sytuacji, gdy ubezpieczyciel dopiero wskutek interwencji powoda, w dniu 4 maja 2015 roku wydał decyzję dotyczącą przyjęcia odpowiedzialności za szkodę i dopiero w dniu 5 maja 2015 roku wypłacił bezsporną część odszkodowania, przy czym niezwłocznie po tej dacie przystąpiono do naprawy pojazdu a samochód zastępczy został zwrócony w dniu 20 maja 2015 roku;

b) działanie powoda prowadziło tylko do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiaru szkody, gdyż z wiadomych jedynie sądowi przyczyn winien on (co warto podkreślić odmiennie niż poszkodowany), ponosić zamiast ubezpieczyciela ekonomiczny ciężar naprawienia szkody i przystąpić do naprawy uszkodzonego pojazdu angażując w tym celu własne środki, pomimo, że obowiązek tego rodzaju z całą pewnością nie obciążał cedenta co miało wpływ na treść rozstrzygnięcia i nieuzasadnione oddalenie powództwa w niniejszej sprawie;

2) naruszenia art. 354 § 2 k.c. i art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w wypadku zajmowania się przez powoda w ramach działalności gospodarczej profesjonalną likwidacją szkód ma on odmiennie, sui generis ukształtowany obowiązek współdziałania z wierzycielem, mający polegać na przejęciu ciężaru ekonomicznego działalności ubezpieczyciela właśnie na wierzyciela;

3) naruszenia art. 509 § 2 k.c. w zw. z art. 65 § 2 k.c. - poprzez ich oczywiście błędne niezastosowanie w niniejszej sprawie, pomimo dokonania zasadniczo prawidłowej oceny, że cesja nie wpływa na kształt wierzytelności i podjętą contra legem próbę odmiennego wyznaczenia zakresu objętej przelewem wierzytelności oraz odpowiedzialności ubezpieczyciela przez wzgląd na osobę cesjonariusza.

W konkluzji powód sformułował wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 3.099,60 złotych wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 4 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty, a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania przed Sądem I instancji z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego - zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku.

Sąd Rejonowy poczynił w sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, jednakże dokonał niewłaściwej oceny żądania pozwu.

U podstaw zaskarżonego wyroku leży przekonanie, że powód, który nabył od bezpośrednio poszkodowanego wierzytelność z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, jako podmiot profesjonalnie zajmujący się w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej naprawą powypadkową pojazdów powinien bez zwłoki naprawić pojazd, nie czekając na wypłatę odszkodowania przez ubezpieczyciela.

Zdaniem Sądu Rejonowego, na powodzie jako profesjonaliście, w odróżnieniu od bezpośrednio poszkodowanego spoczywał szczególny obowiązek współdziałania z ubezpieczycielem w zakresie minimalizacji szkody wyrażający się w powinności tymczasowego pokrycia z własnych środków kosztów remontu pojazdu. Zaniechanie powoda, polegające na zwlekaniu z naprawą pojazdu do czasu wypłaty świadczenia bez ubezpieczyciela prowadziło w rezultacie do nieuzasadnionego okolicznościami wydłużenia okresu najmu pojazdu zastępczego, a tym samym zwiększenia rozmiaru szkody, przez co nie podlega ochronie prawnej i prowadzi do oddalenia powództwa.

Z powyższym stanowiskiem nie można się zgodzić.

Sąd Okręgowy w pełni aprobuje pogląd, że przy konstruowaniu wzorca starannego i rzetelnego zachowania poszkodowanego w zakresie obowiązku dążenia do minimalizacji szkody nie można pomijać profesjonalnego i zarobkowego charakteru prowadzonej przez niego działalności, zwłaszcza w sytuacji gdy jego techniczne, ekonomiczne i organizacyjne zasoby umożliwiają skuteczne przedsięwzięcie takich działań.

Rzecz jednak w tym, że opisana zasada nie znajduje adekwatnego zastosowania w sytuacji procesowej z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Sąd Rejonowy odmawiając powodowi ochrony prawnej i łącząc charakter prowadzonej przez niego działalności gospodarczej polegającej na likwidacji szkód komunikacyjnych z obowiązkiem zlecenia naprawy uszkodzonego pojazdu jeszcze przed wypłatą odszkodowania przez zakład ubezpieczeń nie dostrzega, iż skarżący swoje roszczenie wywodzi z wierzytelności, którą nabył w takim zakresie w jakim przysługiwała ona bezpośrednio poszkodowanemu.

Słuszna konkluzja Sądu I instancji, że wierzytelność z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługująca jego zbywcy jako osobie fizycznej obejmowała także roszczenie za okres wynajmu pojazdu zastępczego do dnia wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela, na skutek błędnej wykładni art. 509 k.c. nie znalazła właściwego odzwierciedlenia w rozstrzygnięciu o żądaniu pozwu.

Z istoty instytucji przelewu wynika bowiem, że poza zmianą podmiotu uprawnionego, nie może on prowadzić do zmiany treści stosunku zobowiązaniowego. W wyniku umowy przelewu wierzytelności przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki łączył go z dłużnikiem. Sama treść stosunku zobowiązaniowego nie ulega zmianie, natomiast zmienia się jedynie osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela.

Prawidłowości powyższej oceny w niczym nie podważają rozważania Sądu I instancji związane z odpowiedzialnością zbywcy za ewentualne wady wierzytelności.

Wynikająca z przepisu art. 516 k.c. oraz potwierdzona w § 5 umowy cesji odpowiedzialność zbywcy wobec powoda za istnienie wierzytelności, stanowiąca swoiste zabezpieczenie interesu nabywcy (powoda) na wypadek niezaspokojenia wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego nie może prowadzić do modyfikacji treści stosunku prawnego i w rezultacie uszczuplenia praw nabywcy wierzytelności względem tego co przysługiwało zbywcy. Ocena ta jest zasadna tym bardziej, że strony nie zawarły w treści umowy żadnych przedmiotowych wyłączeń. Skoro zatem powód nabył dochodzoną wierzytelność w takim kształcie w jakim przysługiwała pierwotnie poszkodowanemu, to późniejsze czynności powoda zmierzające do ograniczenia, czy też wyłączenia ryzyka gospodarczego związanego ze zleceniem naprawy pojazdu jako okoliczności zaistniałe już po powstaniu wierzytelności nie mogą wpływać na jej treść, a tym samym decydować o zasadności powództwa.

Podsumowując dotychczasową część rozważań uznać należy, iż powodowi przysługuje w stosunku do pozwanego wierzytelność o zapłatę kwoty odpowiadającej kosztom najmu pojazdu zastępczego, w tym również za okres od dnia powstania szkody do dnia wypłaty przez pozwanego świadczenia odszkodowawczego. Mając na uwadze, że uzasadnione koszty z tego tytułu wyniosły łącznie 5.461,20 złotych, a pozwany dotychczas wypłacił na rzecz powoda kwotę 2.361,60 złotych, zasądzeniu na rzecz skarżącego podlega różnica w wysokości 3.099 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty.

Z tych względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zachodziła podstawa do wydania orzeczenia reformatoryjnego poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz skorygowanie kosztów postępowania przed Sądem I instancji stosownie do jego wyniku.

Pozwanego, jako przegrywającego sprawę należało także obciążyć kosztami tymczasowo poniesionymi przez Skarb Państwa w łącznej wysokości 616,48 złotych, na które złożyła się kwota 80 złotych należności świadka oraz kwota 536,48 złotych tytułem części wynagrodzenia biegłego.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 2 pkt 3 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U.2015.1800 ze zm.). Na koszty te złożyła się kwota 450 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 155 złotych opłaty od apelacji.