UZASADNIENIE

Decyzją z 31.10.2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z 3.09.2018 r., odmówił ubezpieczonemu R. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, argumentując, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z 19.10.2019 r. ubezpieczony nie został uznany za niezdolnego do pracy.

(decyzja - k. 44 akt ZUS)

Wnioskodawca uznał decyzję za krzywdzącą i złożył od niej odwołanie, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(odwołanie – k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie - k. 5)

W piśmie procesowym z 22.07.2019 r. ZUS w związku z opinią biegłego pulmonologa zgodnie z którą u wnioskodawcy w badaniu 16.01.2019 r. stwierdzono nowy guzek wielkości 8 mm w szczycie płuca lewego podejrzany o wznowę choroby nowotworowej u odwołującego, wniósł o uchylnie zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ⁹ k.p.c. wobec ujawnienia się nowych okoliczności oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Zakładowi i o umorzenie postępowania w sprawie.

(pismo ZUS z 22.07.2019 r. k. 63)

Na rozprawie w dn. 23.07.2019 r. wnioskodawca poparł odwołanie.

(e-prot. z 23.07.2019 r.: 00:02:04)

Na rozprawie w dn. 26.09.2019 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku - pełnomocnik ZUS wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, umorzenie postępowania i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania.

(e-prot. z 23.07.2019 r.: 00:00:41)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca R. M. urodził się (...)

(bezsporne)

Wnioskodawca ma wykształcenie zasadnicze zawodowe, jest z zawodu ślusarzem – mechanikiem. Pracował łącznie ok. 36 lat wykonując pracę mechanika, pracownika produkcji, a ostatnio od 8.05.2006 r. wytwarzacza włókien igłowych.

(bezsporne)

Wnioskodawca posiada wymagane okresy składkowe i nieskładkowe.

(bezsporne )

Wnioskodawca od 13.11.2014 r. do 31.10.2018 r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

(bezsporne, a nadto decyzja k. 25 akt rentowych )

W dniu 3.09.2018 r. R. M. złożył wniosek o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres.

(bezsporne, wniosek k. 39 akt rentowych )

Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z 24.09.2018 r. orzekł, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. Lekarz Orzecznik ZUS rozpoznał u wnioskodawcy raka gruczołowego płuca prawego, po leczeniu operacyjnym (lobektomia górna prawa w 2014 r.) i leczeniu uzupełniającym chemioterapią (2014 r.) bez wznowy choroby nowotworowej, bez istotnych zaburzeń wentylacji w badaniu spirometrycznym, przebytą gruźlicę (1988 r.), po leczeniu przeciwprątkowym, nadciśnienie tętnicze poddające się leczeniu.

(orzeczenie lekarza orzecznika ZUS –k. 41 akt rentowych, opinia lekarza orzecznika ZUS –k. 76-79 dokumentacji medycznej)

Wnioskodawca w dniu 5.10.2018 r. złożył sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.

(sprzeciw – k. 80/81 dokumentacji medycznej)

Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 19.10.2018 r. uznała ubezpieczonego za zdolnego do pracy. Komisja rozpoznała u wnioskodawcy lobektomię prawego górnego płata płuca z powodu raka w 2014 r. z chemioterapią uzupełniającą, (...) w okresie względnej wydolności oddechowej, niedosłuch obustronny z mową słyszalną społecznie, przebytą gruźlicę płuc w 1988 r., nadciśnienie tętnicze wyrównane.

(orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. 43 akt ZUS, opinia lekarska – k. 83/84 dokumentacji medycznej)

Powyższe orzeczenie skutkowało wydaniem zaskarżonej decyzji z 31.10.2018 r. odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(decyzja – k. 113 akt ZUS)

Z pulmonologicznego punktu widzenia u wnioskodawcy rozpoznano stan po usunięciu płata górnego prawego płuca w dniu 8.07.2014 r. z powodu raka gruczołowego z następową chemioterapią uzupełniającą (4 cykle); obserwacja guzka 8 mm w szczycie płuca lewego w badaniu TK klatki piersiowej z 16.01. 2019 r., który był nieobecny w badaniach poprzednich; przewlekłą obturacyjną chorobę płuc – postać umiarkowaną; stan po przebytej w 1988 r. wyleczonej gruźlicy płuc. Ujawnienie nowego guzka wielkości 8 mm w aktualnym badaniu tomografii komputerowej klatki piersiowej z 16.01.2019 r. wymaga dalszej diagnostyki i obserwacji a biorąc pod uwagę rozpoznania i dotychczasowy przebieg choroby nowotworowej u wnioskodawcy nie pozwala na uznanie, że jest on osobą zdolną do pracy. ). Opis badania tomografii komputerowej klatki piersiowej z 24.04.2019 r. jest identyczny z opisem badania tomografii komputerowej z 16.01.2019 r. – utrzymuje się guzek 8 mm w szczycie płuca lewego. Z przeważającym prawdopodobieństwem z punktu widzenia pulmonologii można uznać, że guzek ten mógł być już wcześniej, może w mniejszych wymiarach, ale nie wykonywano żadnych badań diagnostycznych, które mogłyby potwierdzić jego wcześniejszą obecność. Nowo wykryty guzek nie jest jedyną przyczyną zakwalifikowania wnioskodawcy do dalszej niezdolności do pracy. W ocenie pulmonologicznej uwzględniono oprócz w/w guzka również usunięcie płata płuca prawego z powodu raka gruczołowego oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc o umiarkowanym przebiegu klinicznym, potwierdzonym badaniami spirometrycznymi, wymagającą stałego przyjmowania leków rozszerzających oskrzela, a nadto uwzględniono wykonywany przez wnioskodawcę zawód (absolwent zasadniczej szkoły zawodowej mechanicznej – mechanik, ślusarz, praca przy produkcji włókniny). Zgodnie z wiedzą pulmonologiczną wnioskodawca jest nadal długotrwale częściowo niezdolny do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami i jest to niezdolność okresowa od 1.11.2018 r. do 31.07.2020 r.

(pisemna opinia biegłego sądowego pulmonologa k. 16-18, opinie uzupełniające k. 53, 76 )

Zgodnie z wiedzą kardiologiczną u wnioskodawcy rozpoznano: nadciśnienie tętnicze bez objawów zajęcia serca, leczone ambulatoryjnie, rak gruczołowy płuca prawego, stan po usunięciu płata górnego, 8.07.2014 r. z chemioterapią uzupełniającą, stan po przebytej wyleczonej gruźlicy płuc 1998 r. Z punktu widzenia kardiologii wnioskodawca jest zdolny do pracy.

(pisemna opinia biegłego kardiologa – k. 23 - 24, opinia uzupełniająca k. 124)

Zgodnie z wiedzą laryngologiczną u wnioskodawcy rozpoznano: obustronne osłabienie słuchu, w stopniu pozwalającym na swobodną komunikację słowną z otoczeniem. Z punktu widzenia laryngologii wnioskodawca jest zdolny do pracy.

(pisemna opinia biegłego kardiologa – k. 28, opinia uzupełniająca k. 124)

Sąd Okręgowy dokonał powyższych ustaleń w oparciu o załączone akta organu rentowego, dokumenty oraz opinie biegłych pulmonologa, kardiologa i laryngologa.

Opinie biegłych Sąd Okręgowy uznał za rzetelne i wiarygodne jednakże od razu należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie przy ocenie zdolności do pracy w odniesieniu do wnioskodawcy kluczowe znaczenie miała opinia biegłego pulmonologa. Wskazać także należy, że brak niezdolności do pracy z punktu widzenia kardiologicznego czy laryngologicznego nie wyklucza niezdolności do pracy z punktu widzenia pulmonologicznego, bowiem każdy biegły dokonuje oceny stanu zdrowia mając na względzie konkretną specjalizację biegłego.

W ocenie Sądu Okręgowy pisemne opinie biegłego pulmonologa– podstawowa i uzupełniające - są w pełni wiarygodne, albowiem zostały sporządzone przez biegłego o specjalności właściwej z punktu widzenia schorzeń wnioskodawcy w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej oraz wyniki przeprowadzonych badań własnych wnioskodawcy. Biegły pulmonolog w swojej opinii jednoznacznie uznał, że schorzenia na jakie cierpi wnioskodawca obniżają w sposób znaczny sprawność wnioskodawcy - w stopniu powodującym okresową, częściową niezdolność do pracy. Zdaniem Sądu brak jest podstaw by kwestionować powyższe opinie, gdyż są one rzetelne, a wynikające z nich wnioski logiczne i prawidłowo uzasadnione. Opinie biegłego pulmonologa nie zawierają braków i wyjaśniają wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności. W szczególności zaakcentowania wymaga to, że na wniosek ZUS Sąd uzupełnił dowód z opinii biegłego pulmonologa, który ustosunkował się do zarzutów organu rentowego, wyjaśniając w sposób jednoznaczny wszystkie wątpliwości w sprawie i w sposób logiczny uzasadnił wnioski końcowe swojej opinii. Sąd Okręgowy miał na uwadze, że biegły uwzględnił też kompetencje zawodowe ubezpieczonego, a wydana przez niego opinia uwzględnia zarówno aspekt medyczny, jak i ekonomiczno - socjalny.

Dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego
w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą, więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 1974r. II CR 817/73, niepubl). Sąd Okręgowy podziela także stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym przy ocenie opinii biegłych lekarzy sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonująca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości w sprawie (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 13 października 1987 r., II URN 228/87, publ. (...)).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy zważył, że stosownie art. 57 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2017.1383 t.j.), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

- jest niezdolny do pracy;

- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

- niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z art. 12 powyższej ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się, stosownie do art. 13 ust 1 ustawy stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zdefiniowanie pojęcia „poziom kwalifikacji”, użytego w tym przepisie ma istotne znaczenie, bowiem stanowi ono podstawę do ustalania rodzajów prac, które są w zasięgu możliwości ubezpieczonego, mimo stwierdzanego upośledzenia sprawności organizmu, a co za tym idzie, do ustalenia czy ograniczenie zdolności do pracy można zakwalifikować, jako znaczne. O poziomie posiadanych kwalifikacji do pracy decyduje nie tylko wykształcenie, lecz także uzyskana poprzez przyuczenie do zawodu umiejętność wykonywania specjalistycznej, kwalifikowanej pracy, także pracy fizycznej. Niższy jest zatem poziom kwalifikacji osób wykonujących proste prace fizyczne, niewymagające przyuczenia zawodowego niż poziom kwalifikacji osób wykonujących prace wymagające określonych specjalistycznych umiejętności nabywanych na podstawie przygotowania zawodowego./tak SA w wyroku z 19 listopada 2015 r , III AUa 786/15, Lex nr 1950585/.

Częściowo niezdolny do pracy jest pracownik, który w wyniku choroby ma w istotny sposób ograniczoną zdolność do pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Może on natomiast wykonywać zatrudnienie niżej kwalifikowane, o niższych zarobkach, w obniżonym wymiarze godzin. Wykonywanie pracy o takim charakterze nie świadczy o odzyskaniu zdolności do pracy /tak SA w Szczecinie w wyroku z 19 stycznia 2016 r, III Aua 342/15, Lex nr 2026205/.

Ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek, lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do wykonywania pracy, do której posiada kwalifikacje /wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31.08.2017 r., III AUa 742/16/.

W kontekście przedmiotu sporu, którym pozostawało zagadnienie spełnienia przez ubezpieczonego przesłanek do przyznania dalszego prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, zasadniczej ocenie Sądu Okręgowego poddana została okoliczność czy stan zdrowia ubezpieczonego po dniu 31.10.2018 r. uległ poprawie w stopniu eliminującym dotychczasową częściową niezdolność do pracy.

Ustalenie powyższych okoliczności wymagało wiadomości specjalnych, którymi Sąd nie dysponował. Wobec tego Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu pulmonologii, kardiologii i laryngologii, a więc specjalności adekwatnych do schorzeń podnoszonych przez wnioskodawcę. Ostatecznie kluczową w sprawie okazała się opinia biegłego pulmonologa, z której wynika, że wnioskodawca nadal jest częściowo niezdolny do pracy od 1.11.2018 r. do 31.07.2020 r.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że opinia biegłych jako dowód oparta jest na wiadomościach specjalnych, jednak podlega ona ocenie sądu w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał, a zatem, na tle tego materiału, koniecznym jest stwierdzenie, czy ustosunkowała się ona do wynikających z innych dowodów faktów mogących stanowić podstawę ocen w opinii zawartych oraz czy opierając się na tym materiale w sposób logiczny i jasny przedstawia tok rozumowania prowadzący do sformułowanych w niej wniosków (por. Sąd Najwyższy w wyroku z 24 maja 2005 r., V CK 659/04, LEX nr 180821).

O niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Dotyczy to również schorzeń o przewlekłym charakterze, które niewątpliwie występują u ubezpieczonego. Schorzenia te muszą naruszać sprawność organizmu w znacznym stopniu na dłuższy okres. Kluczowa dla stwierdzenia, czy rozpoznane schorzenia czynią ubezpieczonego niezdolnym do pracy, jest zatem ocena elementu „znaczności” ograniczenia zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji na skutek wynikających z powyższych schorzeń przeciwwskazań. Zaznaczyć należy, że niezdolność do pracy w stopniu mniejszym niż „znaczny” nie jest niezdolnością do pracy objętą ochroną rentową. Jednocześnie istotna jest długotrwałość ograniczeń do pracy. Niezdolność do pracy w rozumieniu ustawy emerytalno-rentowej występuje bowiem dopiero wtedy, gdy procesy chorobowe przybiorą takie natężenie, że spowodują długotrwałą (a nie krótkotrwałą) niemożność do wykonywania pracy./Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 19.07.2017 r., III AUa 295/16/

Zgodnie z art. 13 cytowanej ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 3.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego: akt ZUS, akt sądowych, dokumentacji medycznej oraz przede wszystkim z opinii biegłego pulmonologa wynika, że wnioskodawca jest nadal osobą częściowo, okresowo niezdolną do pracy od 1.11.2018 r. do 31.07.2020 r.

Z poczynionych ustaleń wynika, że wnioskodawca legitymuje się wykształceniem zasadniczym zawodowym i jest z zawodu ślusarzem – mechanikiem, a także, że pracował łącznie ok. 36 lat wykonując pracę mechanika, pracownika produkcji, a ostatnio od 8.05.2006 r. wytwarzacza włókien igłowych. Do 31.10.2018 r. wnioskodawca miał przyznaną rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

W trakcie badania pulmonologicznego stwierdzono u wnioskodawcy na podstawie badania tomografii komputerowej klatki piersiowej z 16.01.2019 r. nowo wykryty guzek o wielkości 8 mm w szczycie płuca lewego, jednakże biegły pulmonolog podkreślił, że nie jest to jedyną przyczyną zakwalifikowania wnioskodawcy do dalszej niezdolności do pracy, albowiem zgodnie z wiedzą z zakresu pulmonologii dokonując oceny zdolności do pracy ubezpieczonego należy też uwzględnić usunięcie płata płuca prawego z powodu raka gruczołowego oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc o umiarkowanym przebiegu klinicznym, co potwierdzają badania spirometryczne – wymagająca stałego przyjmowania leków rozszerzających oskrzela. Istotne jest również, że biegły pulmonolog wyjaśnił, że z przeważającym prawdopodobieństwem w/w guzek mógł u skarżącego istnieć wcześniej niż w dniu wykonanego badania tomografii komputerowej klatki piersiowej z 16.01.2019 r., które potwierdziło też badanie z 24.04.2019 r., może o mniejszych wymiarach, ale nie wykonywano badań diagnostycznych, które mogłyby potwierdzić jego wcześniejszą obecność. Biegły pulmonolog podkreślił, że uznając wnioskodawcę za osobę nadal częściowo okresowo niezdolną do pracy uwzględnił również wykonywany przez skarżącego zawód i jego wykształcenie tzn. że odwołujący jest absolwentem zasadniczej szkoły zawodowej mechanicznej, że z zawodu jest mechanikiem i że pracował jako mechanik, ślusarz, a także, że ostatnio wykonywał pracę przy produkcji włókniny. W odniesieniu do zarzutów podniesionych wobec opinii biegłego pulmonologa przez ZUS, Sąd Okręgowy zaznacza, że organ rentowy w żaden sposób nie wykazał, że w stanie zdrowia wnioskodawcy zaszła poprawa, uzasadniająca uznanie go za osobę zdolną do pracy.

W ocenie Sądu, przy uwzględnieniu aspektu medycznego, socjalnego, a także z punktu widzenia posiadanych kwalifikacji, ubezpieczona spełnia warunki do przyznania prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Odnosząc się do wniosku pełnomocnika organu rentowego o uchylenie decyzji w związku z pojawieniem się „nowej okoliczności” wskazać należy, iż w ocenie sądu, jest on nieuzadniony.

W pierwszej kolejności warto zauważyć, że decyzje organu rentowego w sprawach dotyczących świadczeń z ubezpieczenia rentowego mają charakter deklaratoryjny. Organ rentowy stwierdza jedynie, czy zostały spełnione ustawowe warunki nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. Postępowanie sądowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego wszczynane jest w wyniku wniesienia przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie formalnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego
w chwili wydawania decyzji. Inaczej mówiąc - o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa. Postępowanie dowodowe przed sądem jest bowiem postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Biegli sądowi nie zastępują lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS, a jedynie zgodnie z posiadaną wiedzą specjalistyczną poddają ocenie merytorycznej trafność wydanego orzeczenia o zdolności wnioskodawcy do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić - co do zasady - podstawy do uznania decyzji za wadliwą i jej zmiany przez Sąd (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2007 r. I UK 316/06, opubl.: M. P. Pr. rok 2007, Nr 11, poz. 600).

Wskazany powyżej pogląd, dotyczący kognicji sądu w zakresie kontroli decyzji organu rentowego, doznaje jednakże istotnego wyjątku w postaci dyspozycji art. 477¹⁴ § 4 k.p.c., który obliguje Sąd do uchylenia decyzji i przekazania sprawy do rozpoznania organowi rentowemu w przypadku ujawnienia się nowej okoliczności dotyczącej stanu zdrowia ubezpieczonego, wpływającej na możność przyznania określonego świadczenia, po wydaniu decyzji przez ZUS, a przed zakończeniem postępowania sądowego. Przywołać w tym miejscy należy pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 12 stycznia 2012 r, z którym sąd orzekający w pełni się utożsamia, stwierdzający, iż „nowe okoliczności” to schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego. Jeśli ujawnią się one w postępowaniu przed sądem
I instancji, sprawa „wraca” na etap postępowania przed organem rentowym po to zasadniczo, aby organy orzecznicze ZUS mogły dokonać ponownej oceny stanu zdrowia z ich uwzględnieniem. W przypadku zaś, gdy z przeprowadzonych w postępowaniu sądowym dowodów (opinii biegłych), wynika, iż niezdolność do pracy powstała dopiero po wniesieniu odwołania do sądu, należy uznać, że zaskarżona decyzja, a wcześniej - orzeczenie komisji lekarskiej, nie były wadliwe, a zatem nie ma racjonalnego powodu, aby niewadliwa decyzja miała podlegać uchyleniu na podstawie art. 477¹⁴ § 4 k.p.c. W ocenie Sądu Najwyższego stan zdrowia jest wartością zmienną. Przyjęcie koncepcji, że „nowe okoliczności”, które zobowiązują Sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji, przekazania sprawy do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenie postępowania (a więc zakończenia sprawy przed sądem), to także okoliczności dotyczące pogorszenia stanu zdrowia po wniesieniu odwołania, spowodowałoby brak możliwości zakończenia sprawy o rentę. Pojawienie się po każdorazowej negatywnej decyzji organu rentowego tak rozumianych „nowych okoliczności” prowadziłoby do konieczności jej uchylenia i w efekcie do trwającego w nieskończoność stanu „niezałatwienia wniosku o rentę” (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 12 stycznia 2012 roku, II UK 79/11, opubl. MoPr 2012 nr 5, str. 261).

Reasumując, nowa okoliczność w rozumieniu art. 477¹⁴ § 4 k.p.c. to tego rodzaju zdarzenia prawne, które choć powstałe po wniesieniu odwołania, mają znaczenie dla oceny stanu zdrowia do dnia decyzji. Jako przykłady wskazuje się schorzenia wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego. Przepis art. 477¹⁴ § 4 k.p.c., zobowiązuje zatem sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania nie w każdej sytuacji, kiedy ubezpieczony przedstawia nowe, nieznane wcześniej lekarzowi orzecznikowi czy komisji lekarskiej dokumenty medyczne, ale tylko wtedy gdy w jego ocenie mogą one stanowić o odmiennej ocenie stanu jego zdrowia.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na brzmienie tego przepisu.

Na mocy art. 477¹⁴ 4 kpc w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Interpretacja tego przepisu prowadzi do jeszcze dalszego wniosku. Sąd nie może orzekać – czyt. przyznać prawa do świadczenia, na podstawie nowych okoliczności. Nie ma jednak przeszkód do merytorycznego orzekania w sprawie, jeśli pozostały materiał dowodowy daje do tego podstawę. Innymi słowy jeśli niezależnie nawet od pojawienia się tzw. „nowej okoliczności” w rozumieniu cytowanego przepisu, stan zdrowia ubezpieczonego daje podstawę do zmiany decyzji, to nie ma przeszkód do merytorycznego rozpoznania odwołania. Sąd nie ma bowiem jedynie prawa orzekać w oparciu o nowe okoliczności.

Takie rozumienie cytowanego przepisu jest nie tylko logiczne ale także uzasadnione względami ekonomii procesowej i interesem ubezpieczonego, który, o czym warto pamiętać często przez bardzo długi okres pozostaje bez środków utrzymania.

Sąd Okręgowy uważa, że w niniejszej sprawie, wbrew twierdzeniom organu rentowego nie zaszła nowa okoliczność, mogąca mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Organ rentowy, już na etapie postępowania rentowego dysponował wszelkimi danymi, niezbędnymi do prawidłowego ustalenia stanu klinicznego ubezpieczonego i wydania odpowiedniej decyzji, gdyż z opinii biegłego pulmonologa wynika, że wykrycie w badaniu tomografii komputerowej klatki piersiowej z 16.01.2019 r. nowego guzka o wielkości 8 mm w szczycie płuca lewego, nie jest to jedyną przyczyną zakwalifikowania wnioskodawcy do dalszej niezdolności do pracy, ponieważ należy również uwzględnić usunięcie płata płuca prawego z powodu raka gruczołowego oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc o umiarkowanym przebiegu klinicznym, co potwierdzają badania spirometryczne – wymagającą stałego przyjmowania leków rozszerzających oskrzela, tym bardziej jeżeli uwzględni się rozpoznania i dotychczasowy przebieg choroby nowotworowej u wnioskodawcy, a zatem samo wykrycie w/w guzka nie świadczy o pogorszeniu stanu zdrowia odwołującego, ani też o wystąpieniu nowego schorzenia. Rozpoznane przez biegłego pulmonologa schorzenia u wnioskodawcy, które zadecydowały o uznaniu przez tego biegłego z punktu widzenia jego specjalizacji medycznej ubezpieczonego za osobę nadal częściowo okresowo niezdolną do pracy odnoszą się zatem w istocie do schorzeń, które były udokumentowane w aktach organu rentowego i były oceniane zarówno przez lekarza orzecznika ZUS, jak i komisję lekarską ZUS, a więc schorzeń znanych organowi na etapie wydawania decyzji. Z tych też przyczyn należało uznać, że stan zdrowia ubezpieczonego nie uległ poprawie wbrew twierdzeniom organu rentowego. Sąd uznał opinię biegłego pulmonologa za kategoryczną i przekonującą oraz wystarczająco wyjaśniającą wszystkie zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych.

Organ rentowy nie kwestionował, że wnioskodawca dysponuje wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym.

Mając na względzie wszystkie powyższe rozważania, Sąd Okręgowy opierając się na opinii biegłego pulmonologa przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1.11.2018 r. do 31.07.2020 r.

Wobec zaistnienia podstaw do uwzględnienia odwołania Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴§2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE