UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 8 marca 2019 roku

Apelacja prokuratora od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 26 września 2018 roku (sygn. akt III K 403/18) okazała się zasadna o tyle, że w konsekwencji jej wniesienia i dostrzeżenia przez sąd odwoławczy z urzędu uchybień zaskarżonego orzeczenia, konieczne stało się uchylenie wyroku, również przy zastosowaniu art. 440 k.p.k. i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zaskarżony wyrok wydany został w trybie art. 343 k.p.k., wskutek uwzględnienia wniosku prokuratora o którym mowa w art. 335 § 2 k.p.k.. Wyrokiem tym, za zarzucone oskarżonemu przestępstwo z art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 178 k.k. sąd orzekł wobec oskarżonego karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat dwóch oraz na mocy art. 42 § 2 k.k. orzekł środek karny zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres lat trzech, a nadto orzekł o kosztach procesu. Wydając wyrok sąd uwzględnił złożony w trybie art. 335 § 2 k.p.k. wniosek prokuratora o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucane mu przestępstwo. We wniosku prokuratora o wydanie wyroku w trybie art. 343 k.p.k., oskarżyciel zawarł nadto orzeczenie wobec oskarżonego obowiązku probacyjnego w postaci obowiązku informowania sądu o przebiegu okresu próby (art. 72 § 1 pkt 1 k.k.). Z tego też względu w złożonej apelacji prokurator podniósł zarzut obrazy przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a to art. 343 § 6 i 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 2 k.p.k. poprzez wydanie wyroku o treści niezgodnej z zawartym pomiędzy prokuratorem i oskarżonym porozumieniem i nienałożenie na oskarżonego obowiązku o którym mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.k..

Zarzut prokuratora, w warunkach w jakich doszło do wydania zaskarżonego wyroku, pozostawał zasadny. Wydając wyrok w trybie uregulowanym w art. 343 k.p.k., sąd zobligowany jest wydać rozstrzygnięcie zgodne z wnioskiem złożonym przez prokuratora. Jeśli nie widzi sąd podstaw do orzeczenia w sposób zgodny z wnioskiem prokuratora, winien wówczas bądź to uzależnić uwzględnienie wniosku od dokonania przez prokuratora w tym wniosku wskazanej przez siebie zmiany, zaakceptowanej przez oskarżonego, bądź też wniosku nie uwzględnić i sprawę rozpoznać na zasadach ogólnych, po dokonaniu przez prokuratora, w terminie 7 dni od dnia posiedzenia, czynności określonych w art. 333 § 1 i 2 k.p.k. (art. 343 § 7 k.p.k.). Sąd orzekający w trybie art. 335 k.p.k. i art. 343 k.p.k. jest związany treścią wniosku w tym sensie, iż jakakolwiek jego modyfikacja wymaga zgody stron. Uwzględniając na podstawie art. 343 § 6 k.p.k. wniosek prokuratora o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego, sąd związany jest treścią takiego wniosku. Oznacza to, że potrzeba dokonania w tym zakresie jakichkolwiek zmian uzależniona jest od modyfikacji treści wniosku przez strony. Wydanie orzeczenia odbiegającego od uzgodnień poczynionych pomiędzy oskarżycielem publicznym a oskarżonym stanowi zaś rażące naruszenie przepisów prawa procesowego w postaci art. 343 § 6 i 7 k.p.k., mające istotny wpływ na treść orzeczenia (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2017 r. (IV KK 271/17).

W sprawie tej doszło jednak do dalej idących uchybień, których stwierdzenie przez sąd odwoławczy z urzędu prowadzić musiało, przy zastosowaniu przez sąd odwoławczy również przepisu art. 440 k.p.k., do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania. Rozpoznając sprawę sąd pierwszej instancji dopuścił się bowiem obrazy prawa procesowego, a to art. 343 § 6 i 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 2 k.p.k., która miała wpływ na treść wyroku, wyrażającą się w uwzględnieniu wniosku prokuratora złożonego w trybie art. 335 § 2 k.p.k. pomimo iż wobec sprzeczności wniosku z przepisami prawa materialnego, wniosek ten nie powinien zostać przez sąd uwzględniony, a zaskarżony wyrok nie powinien zapaść. We wniosku oskarżyciela uzgodnionym z oskarżonym, a następnie w wyroku zapadłym w wyniku uwzględnienia tego wniosku, zabrakło rozstrzygnięcia o zasądzeniu od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonych nawiązki o której mowa w art. 47 § 3 k.p.k.. W świetle tego przepisu nałożenie nawiązki na sprawcę przestępstwa z art. 177 k.k., który znajdował się w czasie czynu w stanie nietrzeźwości, pozostaje obligatoryjne. Obok kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania prokurator postulował natomiast we wniosku wyłącznie orzeczenie środka karnego o którym mowa w art. 42 § 2 k.k.. Zarówno zatem wniosek prokuratora, jak i zapadły w konsekwencji jego uwzględnienia wyrok sądu pierwszej instancji, pozostawały sprzeczne z prawem materialnym. Tak sformułowany wniosek oskarżyciela publicznego nie powinien zostać przez sąd uwzględniony i nie powinien znaleźć odzwierciedlenia w treści wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji.

W orzecznictwie sądów nie budzi wątpliwości, że orzekając w trybie art. 343 k.p.k. sąd jest zobowiązany do zbadania wniosku prokuratora pod względem formalnym, przeanalizowania przesłanek wymienionych w art. 335 § 2 k.p.k., jeśli wniosek został złożony na tej podstawie, lecz także skontrolowania zgodności propozycji zawartych we wniosku z przepisami obowiązującego prawa materialnego. Z realizacji tych obowiązków nie zwalnia samo porozumienie zawarte między oskarżonym i prokuratorem, ani zgoda oskarżonego na wydanie orzeczenia we wskazanym trybie, o treści ustalonej między stronami postępowania sądowego. Niezgodność wniosku sformułowanego na podstawie art. 335 § 2 k.p.k. z wymogami procesowymi, bądź z obowiązującym prawem materialnym pociąga za sobą, stosownie do art. 343 § 7 k.p.k., konieczność rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych, zaś wówczas prokurator, w terminie 7 dni od dnia posiedzenia, dokonuje czynności określonych w art. 333 § 1 i 2, chyba że zgodnie z art. 343 § 3 k.p.k. sąd uzależni uwzględnienie wniosku od dokonania w nim przez prokuratora wskazanej przez siebie zmiany, zaakceptowanej przez oskarżonego (II KK 112/17 - wyrok SN - Izba Karna z dnia 20-04-2017, podobnie (III KK 444/15 – wyrok SN – Izba Karna z dnia 13 stycznia 2016 roku). Uwzględnienie uzgodnionego uprzednio z oskarżonym wniosku prokuratora o skazanie go bez rozprawy w określony sposób (art. 335 § 2 k.p.k. i art. 343 § 1 k.p.k.) może nastąpić tylko wtedy, gdy wniosek taki odpowiada wszystkim warunkom formalnym i merytorycznym. Stwierdzenie wadliwości wniosku lub potrzeby dokonania jakiejkolwiek zmiany w jego treści winno doprowadzić w pierwszej kolejności do podjęcia próby uzgodnienia w toku posiedzenia pomiędzy prokuratorem i oskarżonym odpowiedniej modyfikacji wniosku, bądź też do podjęcia decyzji o której mowa w art. 343 § 7 k.p.k..

Akceptując to jednoznaczne stanowisko orzecznictwa sądów i mając na względzie uchybienie stwierdzone we wniosku prokuratora i wyroku wydanym w sądzie pierwszej instancji w konsekwencji uwzględnienia tego wniosku, a przy tym zważając na kierunek w jakim zmierzała postulowana w apelacji prokuratora zmiana na niekorzyść oskarżonego wyrażająca się w uzupełnieniu zapadłego orzeczenia o obowiązek nałożony na oskarżonego na podstawie art. 72 § 1 pkt 1 k.k., sąd odwoławczy uznał, że konieczne w realiach sprawy pozostawało uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Wobec dostrzeżenia przez sąd odwoławczy z urzędu innej jeszcze usterki zaskarżonego orzeczenia, utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku pozostawałoby rażąco niesprawiedliwe. Orzeczenie o karze zawarte w zaskarżonym orzeczeniu pozostaje w realiach niniejszej sprawy rażąco niewspółmiernie łagodne. W stanie faktycznym tej sprawy oskarżony wraz z grupą znajomych postanowił w godzinach wieczorny dnia 20 stycznia 2018 roku udać się do jednego z położonych w centrum G. lokalów w tym celu, by spożywać tam alkohol. Pomimo zamiaru spożywania alkoholu pojechał tam samochodem, którym kierował. W ciągu czterech godzin pobytu w lokalu wypił 4 porcje (...)po 100 ml każda oraz 0,5 litra piwa. Jak twierdzi w wyjaśnieniach, ponieważ czuł się trzeźwy, postanowił kierować samochodem w drodze powrotnej do domu (k. 130). Wracając do domu uderzył on w tył poruszającego się przed nim pojazdu powodując wypadek o którym mowa w art. 177 § 1 k.k.. Zapis monitoringu na którym utrwalone zostało zdarzenie nie pozostawia przy tym wątpliwości, że to nie śliska nawierzchnia jak wyjaśnia oskarżony, lecz nadmierna prędkość samochodu kierowanego przez oskarżonego oraz zapewne opóźniona reakcja spowodowana upojeniem alkoholowym, doprowadziły do najechania na tył pojazdu poruszającego się przed samochodem oskarżonego. Badanie trzeźwości oskarżonego wykazało, że w czasie zdarzenia znajdował się on w stanie nietrzeźwości równym 1,8 promila alkoholu we krwi. Opisane zachowanie oskarżonego stanowi tak rażące naruszenie zasad użytkowania pojazdów mechanicznych, że wymierzenie wobec jego osoby zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w najkrótszym z dopuszczalnych prawem wymiarze nie daje się akceptować. Podobnie kara 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat dwóch orzeczona wobec oskarżonego za popełnione w takich warunkach przestępstwo, oceniona zostać musi jako rażąco niewspółmiernie łagodna.

Opisane powyżej uchybienia zrodziły konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania. Prowadząc postępowanie sąd rozważy, czy możliwe jest rozstrzygnięcie sprawy w trybie art. 343 k.p.k., czy też konieczne będzie jej rozpoznanie na zasadach ogólnych. Podejmując decyzję w kwestii możliwego rozstrzygnięcia sprawy sąd pierwszej instancji uwzględni również uwagi zamieszczone w niniejszym uzasadnieniu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE