Sygn. akt IIW 162/18
Dnia 28 lutego 2019 roku
Sąd Rejonowy w Giżycku w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodnicząca – SSR Bogdan Wałachowski
Protokolant – st . sekr. sąd. Aneta Dybikowska, Urszula Ekstowicz
w obecności oskarżyciela Państwowej Inspekcji Pracy - Luizy Chojnowskiej
po rozpoznaniu w dniach 2.10.2018r., 16.11.2018r., 11.12.2018r., 12.02.2019r., 26.02.109r., roku sprawy
K. R.
syna K. i G. z d. P.
ur. (...) w R.
obwinionego o to, że:
I. Będąc pracodawcą Przedsiębiorstwa Handlowo- Usługowego PHU (...) w (...), (...)-(...) R. wbrew zakazowi handlu w niedzielę 8 kwietnia 2018 r. oraz 22 kwietnia 2018 r. powierzył wykonywanie pracy w handlu w sklepie w (...), (...)-(...) R. w tych dniach osobie zatrudnionej na umowę o pracę – I. S. (1),
tj. o czyn z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. z 2018 r. poz. 305) w zw. z art. 10 ust. 1 w zw. z art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r.
o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni
(Dz. U. z 2018 r. poz. 305)
II. Będąc pracodawcą Przedsiębiorstwa Handlowo- Usługowego PHU (...) w (...), (...)-(...) R. wbrew zakazowi handlu w niedzielę 13 maja 2018 r. powierzył wykonywanie pracy w handlu w sklepie przy ul. (...). (...) (...), (...)-(...) R. w tych dniu osobie zatrudnionej na umowę zlecenie – A. W.,
tj. o czyn z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. z 2018 r. poz. 305) w zw. z art. 10 ust. 1 w zw. z art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. z 2018 r. poz. 305)
1. Obwinionego K. R. uniewinnia od popełnienia obu zarzucanych mu czynów.
2. Kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.
K. R. (l.41) prowadzi działalność gospodarczą w miejscowości R., pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe PHU (...) K. R.. W ramach wykonywanej działalności wyżej wymieniony posiada placówkę handlową również w miejscowości S., gm. R.. Zgodnie z wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, jako rodzaj przeważającej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności została wpisana sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych – (...) 47.11.Z. (k. 27).
W dniach 08 oraz 22 kwietnia 2018 r. w niedzielę objętą ograniczeniem handlu, Państwowa Inspekcja Pracy w O., w osobie S. I. Pracy L. C., J. M. oraz I. pracy M. B. przeprowadziła kontrolę w miejscu wykonywania przez obwinionego działalności gospodarczej Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe PHU (...) – sklep w miejscowości (...). Celem kontroli było sprawdzenie przestrzegania przepisów ustawy z dnia 10 stycznia 2018r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. z 2018r. poz. 305). W wyniku przeprowadzonej kontroli ustalono, że w dniach 8 i 22 kwietnia 2018 r. w sklepie pracę wykonywała I. S. (1), która zatrudniona była na podstawie umowy o pracę (protokół kontroli k. 1 -1v).
Następnie w dniu 13 maja 2018 r. w niedzielę objętą ograniczeniem w handlu, Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła kontrolę w placówce handlowej obwinionego w R., przy Pl. (...). I. pracy ustalił wówczas, że towary w sklepie sprzedawała A. W., która świadczyła pracę na podstawie umowy zlecenia. (protokół kontroli k. 1 -1v).
Obwiniony K. R. zarówno na etapie czynności wyjaśniających jak i podczas rozprawy sądowej nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. W złożonych wyjaśnieniach opisał zakres prowadzonej przez siebie działalności. Podniósł, że opierał się głównie na przepisach ustawy, które wyłączają zakaz handlu w niedziele oraz zakaz wykonywania pracy w tym dniu przez pracownika w placówce handlowej, w której rodzajem przeważającej działalności jest wpisana sprzedaż m.in. wyrobów tytoniowych. Regulacja ta, jak wskazał obwiniony dotyczy jego działalności, która zajmuje się sprzedażą głównie wyrobów tytoniowych. Obwiniony przedłożył faktury na ich zakup za okres od kwietnia do maja 2018 roku (kserokopie faktur k. 75- 104). Zaznaczył również, że ustawowe wyłączenia zakazu handlu w niedzielę obejmują także jego działalność, w zakresie sprzedaży zniczy w m. S., w sklepie znajdującym się przy cmentarzu, a także z uwagi na prowadzoną przez niego działalność hotelarską w zakresie wynajmu pokoi. Podał też, że od 22.05.2018r. prowadził sprzedaż gier losowych jako agent totalizatora sportowego z tygodniowym obrotem z tego tytułu rzędu 4.000-5.000 tys. w sklepie w R. (k.111). Z wyjaśnień obwinionego wynika również, że kontroli w jego placówkach handlowych było znacznie więcej. Obwiniony podał, że podczas pierwszej kontroli prowadzonej w jego sklepie okazał stosowną dokumentację inspektorowi M. B.. Z okazanych dokumentów wynikało, że handel w placówce K. R. przebiega prawidłowo. Nie było wówczas żadnych zastrzeżeń ze strony inspektora pracy (wyjaśnienia obwinionego k. 28-29).
Przesłuchiwany w charakterze świadka M. B. zeznał, że w dniu 8 kwietnia 2018 r. przeprowadził kontrolę w sklepie w miejscowości S. w związku z ograniczeniami w handlu w niedzielę. Podał, że właściciel placówki K. R. okazał mu wydruk z bazy oraz kod (...), z którego wynikało, że obwiniony w ramach prowadzonej działalności sprzedaje głównie wyroby tytoniowe. Świadek zeznał, iż podczas obserwacji sklepu stwierdził, że znajdowały się tam okazane przez obwinionego wyroby tytoniowe, jednak większość asortymentu stanowiły artykuły spożywcze. Przesłuchiwany M. B. nie stwierdził, czy w sklepie lub przed sklepem znajdowały się wiązanki lub znicze. Podał, że nie ustalał też czy w pobliżu placówki znajduje się cmentarz. Ponadto zeznał, że po sprawdzeniu kodu (...) działalności obwinionego ustalił, że dotyczy ona sprzedaży artykułów spożywczych, napojów, wyrobów tytoniowych, po czym poinformował właściciela sklepu, że jest to typowy sklep spożywczy i nie może on dopuszczać do pracy pracowników w niedzielę objętą zakazem handlu. W konkluzji świadek nie stwierdził, aby w prowadzonym przez obwinionego sklepie przeważał obrót wyrobami tytoniowymi. (zeznania świadka k. 58v-59).
Przesłuchiwany w charakterze świadka J. M. zeznał, że przeprowadził kontrolę w dniu 13 maja 2018 r. w sklepie w miejscowości R.. Na pytania obrońcy obwinionego podał, że w tym dniu sprzedaż prowadziła osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia, a z jego obserwacji wynikało, że sklep był alkoholowy. Stojąc w kolejce widział, co ludzie kupują. Na podstawie widocznego asortymentu stwierdził, że 98 procent towaru stanowiły napoje alkoholowe, natomiast wyroby tytoniowe znajdowały się w niewielkiej ilości. Podał, że takie dane przekazał do protokołu z przebiegu kontroli. W zeznaniach podkreślił również, że powyższe ustalił na podstawie obserwacji, nie zaś w oparciu o dokumenty (zeznania świadka k. 59-59v).
Podobnie zeznał świadek A. I. przeprowadzający wcześniej kontrole w sklepach obwinionego i potwierdził, że nie wypowiadał kategorycznych sądów, że obwiniony z uwagi na rodzaj prowadzonej działalności winien zaprzestać handlu w niedzielę (k.70).
Sąd podzielił zeznania wymienionych świadków zeznających na okoliczność przeprowadzonej kontroli w placówkach obwinionego. Nie budzą one żadnych wątpliwości, przy czym uwagi ich odnośnie tego, co było przeważającą sprzedażą w sklepach obwinionego należy traktować jako orientacyjne i subiektywne, bo oparte tylko na ogólnych spostrzeżeniach.
Świadkowie I. S. (1) i A. W. zeznały, że największy obrót w placówkach handlowych K. R. stanowi sprzedaż produktów tytoniowych. W zeznań I. S. (1) wynika, że w sklepie znajdującym się w miejscowości S. w obrocie oprócz wyrobów tytoniowych i innych produktów spożywczych występują również znicze, z uwagi na położony blisko sklepu cmentarz. W zeznaniach podkreśliła, że bez przeważającej sprzedaży wyrobów tytoniowych sklep by nie istniał (zeznania świadków k. 73-73v).
Sąd również podzielił te zeznania świadków, bo korespondują one nie tylko z wyjaśnieniami obwinionego ale przede wszystkim z treścią faktur i raportów kasowych przedstawionych przez obwinionego.
Mając na uwadze ustalenia kontroli, wyjaśnienia obwinionego, zeznania świadków oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należało zatem rozstrzygnąć, czy zapis o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni określony w art. 5 ust.2 ustanawiający zakaz powierzania pracownikowi wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem dotyczył na dzień przeprowadzonych kontroli obwinionego prowadzącego firmę pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowe PHU (...) K. R..
W pierwszej kolejności podnieść należy, że zebrany w sprawie i ujawniony w trakcie postępowania materiał dowodowy w postaci wyjaśnień obwinionego, zeznań świadków I. S. (2) i A. W., jak i dokumentacji załączonej do akt nie budzi zastrzeżeń co do ich wiarygodności. Dane zawarte w protokole kontroli przeprowadzonej przez pracowników Państwowej Inspekcji Pracy w O., wydruk wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej K. R. oraz zgromadzona w toku prowadzonego postępowania dokumentacja pozwala na ustalenie stanu faktycznego w sposób nie budzący wątpliwości.
Bezspornym jest, iż z dniem 1 marca 2018 r. w życie weszła ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni, określająca zasady dotyczące ograniczania handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych. Wskazać jednak należy, że cytowana ustawa w art. 6 ust. 1 pkt 1-32 zawiera katalog wyłączeń ustawowych - wskazując kiedy zakaz handlu w niedzielę i święta nie obowiązuje. Pkt 6 w/w artykułu stanowi, że zakaz, o którym mowa w art. 5 nie obowiązuje w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych.
W kwestii przeważającej działalności wystąpiono do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego wymagającego wykładni ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedzielę i w święta oraz niektóre inne dni (Dz.U. Z 2018r. Poz. 305). W dniu 19 grudnia 2018 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę o treści: „Przeważająca działalność”, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 6 w/w ustawy, to działalność dotycząca handlu łącznie prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych, jak i taka działalność, która za swój przedmiot ma tylko jeden ze wskazanych w tym przepisie asortyment.
Przenosząc powyższe na przedmiotową sprawę podnieść należy, że w rejestrze KRS działalności obwinionego, jako przeważająca działalność wpisana jest od 15.01.2008 sprzedaż detaliczna wyrobów tytoniowych (PKD 47.11.Z.). Należy zatem przyjąć, że na dzień przeprowadzonych kontroli działalność obwinionego dotyczyło wyłączenie przewidziane w art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o ograniczenia handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Ponadto zwrócić uwagę należy na art, 6 ust. 2 w/w ustawy, w którym to zawarto definicję przeważającej działalności, która oznacza rodzaj przeważającej działalności wskazany we wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, o którym mowa w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. Należy zatem uznać, że za kryterium ustawowej definicji przeważającej działalności należy przyjąć formalny wpis do rejestru.
Z wyjaśnień obwinionego K. R. (k.111) i przedłożonych przez niego faktur i raportów kasowych za miesiąc kwiecień i maj 2018r. (k.75-104) wynika, że w kwietniu 2018r. do sklepu w S. zakupił w hurtowni wyroby tytoniowe na kwotę 27.827,05 zł, a z raportu kasowego (k.75) wynika, że w kwietniu uzyskał w tym sklepie obrót na kwotę 59.506,97 zł. Jeżeli kwotę 27.827,05 powiększy się o 10-12% marży handlowej (około 3.000 zł) oraz uwzględni się wpływy z kuponów gier losowych totalizatora to tę działalność obwinionego można uznać za przeważającą w tym sklepie. Podobny wniosek wypływa z dokumentów przestawionych przez obwinionego (k.34-35), a dotyczących sprzedaży w październiku 2018r. Z analizy natomiast faktur i raportu kasowego dotyczących sklepów w R. (k.43-44) oraz podzielonych przez sąd wyjaśnień obwinionego (k73v) wynika, ze sprzedaż papierosów i zakładów losowych, np. w październiku 2018r. była sprzedażą przeważającą (zakup papierosów w hurtowni na kwotę 50.970,10 zaś raport kasowy na kwotę 101.591,42zł). Obroty ze sklepu w R. w maju 2018r. pozwalają na wyciągnięcie wniosków zbliżonych (k.87) jeśli uwzględni się dodatkowo, że miesięczna sprzedaż zakładów losowych to kwota ok. 20.000zł (wyjaśnienia obwinionego k.74) i , że marża ze sprzedaży papierosów stanowi kwotę ok. 5.000zł. Dodatkowo uwzględnić należy również miesięczne i kwartalne gratyfikacje dla obwinionego a pochodzące od koncernów tytoniowych z tytułu wysokości uzyskanych obrotów na papierosach i wyrobach tytoniowych (74).
Mając na uwadze powyższe rozważania oraz treść art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni, Sąd uniewinnił obwinionego od popełnienia zarzucanych mu czynów.
Stosownie do art. 119§2 pkt 1 kpw w razie uniewinnienia obwinionego koszty postępowania ponosi w sprawach z oskarżenia publicznego - Skarb Państwa.