UZASADNIENIE

W dniu 18 lutego 2019 r. małoletni powód P. W. – reprezentowany przez matkę i zastępowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniósł o zasądzenie od pozwanego O. W. alimentów w kwotach po 1 200 zł miesięcznie. Na rozprawie w dniu 5 sierpnia 2019 r. sprecyzowano, że alimenty są żądane od dnia 8 listopada
2018 r., k. 172.

W uzasadnieniu pozwu m.in. wskazano, iż: małoletni powód urodził się w dniu (...); dziecko zamieszkuje wraz z matką; średniomiesięczny koszt utrzymania dziecka opiewa na kwotę 2 200 – 2 300 zł; możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego umożliwiają mu na partycypowanie w kosztach utrzymania dziecka na żądanym w pozwie poziomie.

W odpowiedzi na pozew (k. 46 i nast.) pozwany O. W. wniósł o oddalenie powództwa ponad kwotę 550 zł argumentując m.in., że przedstawione przez strony powodową koszty utrzymania dziecka są zawyżone, a nadto zarobki pozwanego nie pozwalają na łożenie alimentów na dziecko na żądanym w pozwie poziomie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni P. W., urodzony w dniu (...) w S., pochodzi z nieformalnego związku (...) oraz J. S. (obecnie L.).

Rodzice ww. małoletniego żyją w rozłączeniu. Małoletni P. W. zamieszkuje wraz z matką i jej mężem Ł. L..

O. W. kontaktuje się z dzieckiem w: pierwszy i trzeci weekend miesiąca; jeden tydzień ferii zimowych; dwa tygodnie wakacji oraz w okresach Świąt Bożego Narodzenia oraz Ś. Wielkanocnych.

Niesporne, a nadto:

-: odpis zupełny aktu urodzenia małoletniego P. W., k. 10;
-: odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 11;
-: postanowienie SR w Gryfinie z dnia 8 listopada 2016 r., k. 12;
-: ugoda sądowa z dnia 11 lipca 2017 r.

O. W.: ma ukończone 35 lat; legitymuje się wykształceniem podstawowym; od około 18 lat pracuje w branży budowlanej, a obecnie prowadzi działalność gospodarczą na terenie Niemiec, której przedmiotem są usługi ogólnobudowlane – w tym prace murarskie, prace wykończeniowe; uzyskuje zarobki na poziomie ok. 6 000 – 7 000 zł brutto miesięcznie, z których opłaca składkę na ZUS w kwotach po ok. 1 300 zł miesięcznie oraz zaliczkę na podatek dochodowy w kwotach po ok. 300 – 400 zł miesięcznie, a tym samym uzyskuje zarobki netto na poziomie ok. 4 300 – 5 300 zł miesięcznie; posiada dwa samochody – A. R. z 2005 r. oraz A. (...) z 2003 r., który użytkuje jego żona; na paliwo do samochodów wydatkuje ok. 800 zł miesięcznie; na utrzymanie telefonów komórkowych wydatkuje ok. 240 zł miesięcznie.

O. W.: od dnia 27 grudnia 2018 r. pozostaje w związku małżeńskim
z N. W. (poprzednio P.); poza małoletnim P. W. nie ma innych osób na utrzymaniu.

O. W. zamieszkuje w M. w domu, którego współwłaścicielką jest jego żona N. W. oraz jej dwie siostry. W przedmiotowym zamieszkuje łącznie 5 osób, tj. O. W. wraz z żoną, córka N. W., siostra N. W. oraz jej matka. O. W. wykonuje prace remontowe w przedmiotowym budynku i ponosi z tego tytułu wydatki.

Koszty związane z utrzymaniem domu w M. kształtują się następująco: koszty opału ok. 500 zł średniomiesięcznie; opłata za energię elektryczną 270 zł, płatna co dwa miesiące; opłata za wodę 120 zł miesięcznie; opłata za wywóz śmieci 100 zł miesięcznie; telewizja oraz Internet 145 zł miesięcznie. O. W. partycypuje w ½ części w ww. opłatach.

O. W. spłaca pożyczkę w kwocie po ok. 530 zł miesięcznie do lutego 2020 r. oraz ratę za konsolę do gier w kwotach po 76 zł miesięcznie.

N. W.: spłaca pożyczkę w kwotach po ok. 500 zł miesięcznie, która była przeznaczona na remont dachu domu w M.; pracuje jako kasjer na stacji paliw i uzyskuje
z tego tytułu wynagrodzenie na poziomie ok. 1 600 zł netto miesięcznie.

O. W. przekazuje dobrowolnie alimenty na rzecz małoletniego P. W. w kwotach po 550 zł miesięcznie.

Dowód:

-: zeznania pozwanego O. W., e-protokół z dnia 5 sierpnia 2019 r.;
-: zeznania świadka N. W., e-protokół z dnia 15 maja 2019 r.;
-: potwierdzenia przelewów bankowych, k. 51 – 53;
-: zeznania podatkowe, k. 55 – 56,138 – 140;
-: dokumentacja księgowa, k. 141 – 144;
-: odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 58;
-: faktury za materiały budowlane, k. 59 – 62, 73 – 75;
-: zestawienie spłat rat pożyczki N. W., k. 63 – 64;
-: zestawienie spłat rat pożyczki O. W., k. 65 – 66;
-: faktury za media, wywóz odpadów, opał w domu w M., k. 70 – 72, 76 – 77, 78 – 80, 81;
-: zestawienie płatności za ZUS, podatek, k. 82 – 84;
-: umowa pożyczki na konsolę do gier, k. 87.

J. L.: ma ukończone 28 lat; legitymuje się średnim wykształceniem i pracuje na stanowisku szefa działu w (...) Zakładzie (...) z siedzibą w Dobrej
i uzyskuje z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie do ok. 3 100 zł netto miesięcznie; nie posiada majątku; użytkuje samochód stanowiący własność jej matki i ponosi z tego tytułu wydatki
w kwotach po ok. 400 zł średniomiesięcznie na paliwo, naprawy oraz ok. 600 zł rocznie na przeglądy mechaniczne.

Lokal, w którym zamieszkuje J. L. wraz z synem P. W. oraz mężem został zakupiony przez Ł. L. na kredyt, którego miesięczna rata opiewa na kwotę ok. 1 200 zł.

Koszty związane z utrzymaniem ww. mieszkania przedstawiają się następująco: opłata eksploatacyjna ok. 640 zł miesięcznie; ok. 150 zł miesięcznie tytułem opłaty za energię elektryczną; ok. 50 zł miesięcznie tytułem opłaty za gaz; 95 zł miesięcznie tytułem opłaty za Internet i telewizję.

Dowód:

-: zeznania J. L., e-protokół z dnia 5 sierpnia 2019 r.;
-: zeznania świadka Ł. L., e-protokół z dnia 15 maja 2019 r.;
-: faktury VAT za media wraz z potwierdzeniami przelewów bankowych, k. 15 – 22.

Małoletni P. W.: ma ukończone 8 lat; uczęszcza do publicznej szkoły podstawowej; nie posiada majątku; pozostaje pod opieką lekarza ortodonty.

Średniomiesięczne koszty związane z utrzymaniem małoletniego P. W. wynoszą ok. 1 770 zł miesięcznie i w szczególności w wymiarze średniomiesięcznym przedstawiają się następująco: ok. 310 zł udział przypadający na małoletniego w kosztach utrzymania mieszkania (1/3 z ok. 640 zł tytułem opłaty eksploatacyjnej, 1/3 ze 150 zł miesięcznie tytułem opłaty za energię elektryczną,1/3 z 50 zł miesięcznie opłaty za gaz, 1/3 z 95 zł tytułem opłaty za telewizję i (...)); 450 zł koszty wyżywienia poza szkołą; 60 zł obiady w szkole
(ok. 700 zł rocznie); 150 zł koszty zakupu odzieży, obuwia, bielizny; 50 zł chemia gospodarcza, kosmetyki; 200 zł koszty organizacji wypoczynku, w tym koszty organizacji wyjazdów wakacyjnych; 50 zł koszty wyprawki szkolnej, składek szkolnych; 100 zł koszty zajęć dodatkowych (zajęcia z robotyki, siatkówki); 50 zł koszty wyjść okazjonalnych np. do kina, teatru dla dzieci; 50 zł koszty zakupu zabawek, książek itp.; 50 zł koszty długoterminowe związane
z wyposażeniem w meble pokoju małoletniego, koszty remontu pokoju, zakup pościeli itp. (6 000 zł co 10 lat); 100 zł koszty związane z aparatem ortodontycznym, wizytami okresowymi
u ortodonty; 50 zł (600 zł rocznie) koszty organizacji imprezy urodzinowej; 100 zł koszty dojazdów z i do szkoły (w tym koszty zakupu paliwa, eksploatacji i ubezpieczenia samochodu).

Za okres sprzed 18 lutego 2019 r. nie ma nieuregulowanych zobowiązań związanych z utrzymaniem małoletniego P. W..

Dowód:

-: zeznania J. L., e-protokół z dnia 5 sierpnia 2019 r.;
-: zeznania świadka Ł. L., e-protokół z dnia 15 maja 2019 r.;
-: faktury VAT za media wraz z potwierdzeniami przelewów bankowych, k. 15 – 22;
-: zestawienie wysokości składek szkolnych, k. 25;
-: zaświadczenia o uczęszczaniu na zajęcia pozalekcyjne, k. 26, 27;
-: potwierdzenia przelewów bankowych za zajęcia dodatkowe, k. 30 – 35;
-: faktury VAT za odzież, wyjścia okazjonalne, produkty edukacyjne, 98 – 106, 110, 114, 115, 123 – 130, 162 – 171;
-: faktura VAT za organizację imprezy urodzinowej, k. 107;
-: faktury VAT za leczenie ortodontyczne, k. 108, 161;
-: faktury VAT za usługi noclegowe, za imprezy turystyczne, k. 116, 117, 160.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo małoletniego P. W. o alimenty okazało się częściowo zasadne.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości, co do wiarygodności przedmiotowych dokumentów.

Nadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron oraz zeznania świadków – Ł. L. oraz N. W.. Sąd dał wiarę zeznaniom ww. osób w zakresie powyżej poczynionych ustaleń faktycznych, albowiem w tym zakresie zeznania te korespondowały z zasadami doświadczenia życiowego i zawodowego, które obrazują wysokość kosztów związanych z zakupem poszczególnych dóbr i usług na lokalnym rynku, a nadto korespondowały z treścią dokumentów zgromadzonych w sprawie, które z ww. względów zostały uznane przez niniejszy Sąd za wiarygodne.

Powództwo małoletniego P. W. zostało oparte o art. 133 § 1 k.r.o. Zgodnie z powołanym unormowaniem, rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody
z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Należy przy tym wskazać, iż stosownie do treści art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W ocenie Sądu, przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że usprawiedliwione koszty związane z utrzymaniem małoletniego powoda kształtują się na poziomie wskazanym w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia. Wszystkie bowiem wydatki wyszczególnione w stanie faktycznym niniejszego uzasadnienia, jako koszty związane z utrzymaniem małoletniego powoda i we wskazanej tam wysokości, są wydatkami usprawiedliwionymi w rozumieniu art. 135 § 1 k.r.o., a więc wydatkami, które powinny być pokrywane w pierwszej kolejności przez rodziców dziecka. Podkreślenia wymaga przy tym fakt,
iż przedmiotowe wydatki (oraz ich wysokość) – oceniana przez pryzmat zasad doświadczenia życiowego i zawodowego – są adekwatne do potrzeb małoletniego powoda przy uwzględnieniu jego wieku, stanu zdrowia, możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców dziecka, potrzeb rozwojowych, emocjonalnych, społecznych dziecka, potrzeby stymulowania jego rozwoju, a także przy uwzględnieniu cen dóbr i usług jakie wiążą się z zaspokajaniem poszczególnych potrzeb.
W rezultacie wysokość przedmiotowych wydatków nie może być poczytana za zbyt wygórowaną, ani za zbyt niską.

W odniesieniu do kwestii możliwości zarobkowych pozwanego O. W., to należy wskazać, że uzyskuje on średniomiesięczne zarobki na poziomie ok. 4 300 – 5 300 zł netto, a ustalenie alimentów na syna na poziomie 1 000 zł miesięcznie powoduje, że alimenty stanowią od ok. 19 % (przy 5 300 zł) do ok. 23 % (przy 4 300 zł) jego miesięcznego wynagrodzenia. Uwzględniając okoliczność, że pozwany ma tylko małoletniego P. W. na utrzymaniu i jednocześnie w celu uiszczania alimentów na ww. poziomie nie musi rezygnować z innych wydatków, to nie sposób uznać, iż wysokość przedmiotowych świadczeń jest wygórowana.

Przechodząc do dalszej części rozważań należy wskazać, iż zgodnie z art. 135 § 2 k.r.o. wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Przekładając powyższe ustalenia na grunt niniejszej sprawy nie można tracić z pola widzenia okoliczności, że pozwany w ograniczonym zakresie zwalnia się z obowiązku alimentacyjnego poprzez osobistą pieczę nad synem, albowiem jego kontakty z dzieckiem mają dość mocno ograniczony wymiar. W konsekwencji należy stwierdzić, że to matka dziecka w szerszym zakresie zwalnia się z obowiązku alimentacyjnego poprzez osobistą pieczę nad dzieckiem.

W tym miejscu należy jeszcze wskazać, że skoro usprawiedliwione koszty związane z utrzymaniem dziecka wynoszą ok. 1 770 zł miesięcznie, a pozwany pokrywa je alimentami w kwocie 1 000 zł miesięcznie, to pozostałą kwotę 770 zł miesięcznie musi pokryć matka dziecka, co stanowi mniej więcej również ok. 20 % jej wynagrodzenia. Zestawienie powyższych liczb również przemawia za uznaniem, że ustalenie alimentów należnych od pozwanego O. W. na poziomie 1 000 zł miesięcznie nie jest wygórowane, a jednocześnie
w podobnym stopniu – relatywnie do ich zarobków – obciąża finansowo oboje rodziców dziecka.

Mając powyższe na względzie zasądzono od pozwanego na rzecz małoletniej powoda alimenty w kwotach po 1 000 zł miesięcznie, poczynając od dnia 18 lutego 2019 r., tj. od dnia wniesienia pozwu, a w pozostałym zakresie powództwo oddalono. Uwzględniając okoliczność, że pozwany łożył już dobrowolnie na rzecz małoletniego powoda alimenty w kwotach po 550 zł miesięcznie, to w celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych – czy i w jakim zakresie pozwany na mocy wyroku z dnia 12 sierpnia 2019 r. ma realizować świadczenia alimentacyjne – Sąd wskazał, że w razie ewentualnego postępowania egzekucyjnego pozwany może się powoływać (poprzez stosowne wykazanie np. dokumentami) na dobrowolne spełnienie należnych świadczeń alimentacyjnych.

W tym miejscu należy jeszcze zasygnalizować, że możność skutecznego dochodzenia świadczeń alimentacyjnych za okres sprzed wytoczenia powództwa byłaby możliwa jedynie wówczas, gdyby strona powodowa wykazała, że za ten okres pozostały jakieś nieuregulowane zobowiązania związane z utrzymaniem dziecka. Tymczasem powyższa okoliczność nie została wykazana, a tym samym również żądanie za okres sprzed 18 lutego 2019 r. należało oddalić.

Na marginesie należy zasygnalizować, iż żądania zapłacenia świadczeń za okres sprzed wytoczenia powództwa nie można było rozpoznawać na gruncie art. 140 k.r.o., skoro powodem
w sprawie było małoletnie dziecko, a nie jego matka.

Z tych też względów orzeczono, jak w punktach I i II wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zostało oparte o art. 100 k.p.c. tj. zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Z żądanej kwoty alimentów 1 200 zł miesięcznie, zasądził alimenty w kwotach po 1 000 zł miesięcznie. W konsekwencji należało uznać, że strona powodowa wygrała niniejszą sprawę w 83,33 %, a przegrała w 16,67 %. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, strony powinny ponieść jego koszty w takim stopniu, w jakim przegrały sprawę, a zatem strona powodowa w 16,67 % a pozwany w 83,33 %. Koszty procesu wyniosły w niniejszej sprawie 3 600 zł (tj. 3 600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej – vide: § 2 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie). Udział strony powodowej w obowiązku pokrycia kosztach procesu – z uwagi na wynik sprawy – opiewa na kwotę 600,12 zł (3 600 x 16,67%) zaś udział pozwanego w obowiązku pokrycia kosztów procesu opiewa na kwotę 2 999,88 zł (3 600 zł x 83,33 %). Dotychczas strona powodowa pokryła koszty procesu kwotą 3 600 zł, zaś pozwany nie pokrył kosztów procesu w jakiejkolwiek części.

Mając powyższe na względzie orzeczono, jako w punkcie III wyroku.

Kolejno należy wskazać, iż małoletni powód był z mocy ustawy zwolniony od kosztów sądowych, albowiem zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c., nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych. Stosownie do treści art. 113 ust. 1 u.k.s.c., kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Z uwagi na to, iż zasądzono alimenty w kwotach po 1 000 zł miesięcznie, to należało uznać, iż nieuiszczone koszty sądowe (stricte opłata od pozwu) opiewają w niniejszej sprawie na kwotę 600 zł. Zgodnie bowiem z art. art. 13 ust. 1 u.k.s.c., opłatę stosunkową pobiera się w sprawach o prawa majątkowe; wynosi ona 5 % wartości przedmiotu sporu (1 000 zł x 12 miesięcy x 5 %).

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie IV wyroku.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c., sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty – co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące.

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie V wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE