Sygn. akt II AKa 104/19
Dnia 21 października 2019 r.
Sąd Apelacyjny w Szczecinie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA Maciej Żelazowski
Sędziowie: SA Grzegorz Chojnowski
SO del. do SA Maciej Strączyński (spr.)
Protokolant: st. sekr. sądowy Karolina Pajewska
przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej Szczecin - Śródmieście Anity Cofur
po rozpoznaniu w dniu 21 października 2019 r. sprawy
P. L.
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w Szczecinie
z dnia 15 lutego 2019 r. sygn. akt III K 325/18
I. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 572 k.p.k. postępowanie w sprawie umarza, a kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;
II. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. M. kwotę 147,60 (stu czterdziestu siedmiu 60/100) złotych z VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.
SSO (del.) Maciej Strączyński SSA Maciej Żelazowski SSA Grzegorz Chojnowski
sygn. II AKa 104/19
Wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 15 lutego 2019 r. sygn. III K 325/18 skazanemu P. L. połączono kary:
1) 1 roku pozbawienia wolności (początkowo warunkowo zawieszoną, potem zarządzoną) za czyn z art. 244 kk orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 21 maja 2015 r. sygn. V K 271/15,
2) łączną 3 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności (złożoną z kar w wymiarze 3 lat i 1 roku pozbawienia wolności) za czyny z art. 197 § 3 pkt 2 kk w zb. z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz z art. 189 § 1 kk orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 8 września 2016 r. sygn. III K 307/15, zmienionym w postępowaniu odwoławczym,
3) 5 lat pozbawienia wolności za 219 czynów z art. 202 § 3 kk orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 12 kwietnia 2017 r. sygn. IV K 1168/16.
Orzeczono wobec skazanego karę łączną 9 lat pozbawienia wolności, zaliczono na jej poczet okresy zatrzymania i tymczasowego aresztowania, orzeczono o kosztach obrony z urzędu i zwolniono skazanego od kosztów procesu.
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca skazanego i zarzucił orzeczeniu obrazę przepisów postępowania tj. art. 410 kpk poprzez nieuwzględnienie w sposób należyty wszystkich okoliczności przemawiających na korzyść skazanego zawartych w opinii o skazanym z dnia 10 grudnia 2018 r. i w konsekwencji dokonanie niepełnej oceny materiału dowodowego, art. 7 kpk poprzez dokonanie błędnej oceny materiału dowodowego, w szczególności ww. opinii i w konsekwencji zastosowanie zasady zbliżonej do pełnej kumulacji w miejsce zasady pełnej absorpcji, następnie błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że stopień demoralizacji skazanego jest bardzo wysoki, podczas gdy z przeprowadzonej opinii o skazanym wynika przeciwna okoliczność, ewentualnie rażącą niewspółmierność kary opartej niema w całości o zasadę kumulacji, bez należytego uwzględnienia związku między przestępstwami, za które orzeczone zostały kary jednostkowe.
Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec skazanego kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności (czyli na zasadzie pełnej absorpcji).
W toku postępowania odwoławczego ustalono, że – o czym ewidentnie nie wiedział Sąd Okręgowy procedujący w niniejszej sprawie – w okresie od 24 stycznia 2018 r. (data zawiadomienia o możliwości orzeczenia kary łącznej przez zakład karny) do 17 stycznia 2019 r. (data wydania wyroku przez Sąd Apelacyjny) toczyło się co do P. L. poprzednie postępowanie o wydanie wyroku łącznego. Wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego z dnia 11 lipca 2018 r. (III K 35/18) orzeczono wobec skazanego karę łączną 8 lat pozbawienia wolności obejmującą kary opisane w pkt. 2 i 3 (w sprawach III K 307/15 Sądu Okręgowego w Szczecinie i IV K 1168/16 Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie). Postępowanie w sprawie niniejszej wszczęto w listopadzie 2018 r., czyli już po wydaniu poprzedniego wyroku łącznego, ale przed rozpoznaniem apelacji.
W wyniku wprowadzenia do wykonania poprzedniej kary łącznej oraz ustalenia kolejności wykonywania kar, P. L. zakończył odbywanie kary 1 roku pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie V K 271/15 Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie w dniu 17 października 2019 r. – cztery dni przed wydaniem niniejszego wyroku.
W tej sytuacji obrońca skazanego na rozprawie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania o wydanie wyroku łącznego, a prokurator o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.
Słuszny był wniosek obrońcy, złożony na rozprawie.
Zgodnie z jednolitym, kilkakrotnie powtórzonym w orzecznictwie stanowiskiem Sądu Najwyższego, zawartym m.in. w wyroku z dnia 21 listopada 2018 r. (III KK 626/18) dla orzekania kary łącznej niezbędne jest, by oceniane kary na dzień orzekania kary łącznej podlegały wykonaniu. Sąd odwoławczy rozpoznający apelację w sprawie o wydanie wyroku łącznego ma zaś obowiązek badać stan sprawy w chwili wydawania wyroku odwoławczego i ten właśnie stan powinien być podstawą faktyczną orzeczenia odwoławczego o karze łącznej.
W dniu wyrokowania przez Sąd Apelacyjny, 21 października 2019 r., kara 1 roku pozbawienia wolności orzeczona w sprawie V K 271/15 Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie była już w całości wykonana, a zatem w rozumieniu art. 85 § 2 kk nie była już karą wykonywaną ani podlegającą wykonaniu. Nie mogła więc wejść w skład kary łącznej.
Kara ta musiała więc zostać z kary łącznej wyłączona, a w takiej sytuacji Sąd Apelacyjny mógł orzekać już tylko co do kar wymierzonych w sprawach III K 307/15 Sądu Okręgowego w Szczecinie i IV K 1168/16 Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie. Tymczasem zostały one wcześniej prawomocnie połączone w karę łączną 8 lat pozbawienia wolności, orzeczoną w sprawie III K 35/18.
Tym samym nie zachodziły już warunki do wydania nowego wyroku łącznego, ponieważ jedynymi karami możliwymi do połączenia były te, które już prawomocnie połączono. Sąd Apelacyjny stwierdził zatem brak warunków do wydania nowego wyroku łącznego, który zaistniał po wydaniu wyroku Sądu I instancji. Na podstawie art. 437 § 2 kk należało więc zaskarżony wyrok uchylić i zgodnie z art. 572 kpk postępowanie w sprawie umorzyć.
Należy tu jeszcze zaznaczyć, że takie orzeczenie mogłoby nie być dopuszczalne, gdyby pogorszyło sytuację skazanego, ponieważ wyrok w niniejszej sprawie zaskarżony był tylko przez obrońcę, a więc na korzyść P. L.. Jednak kara łączna orzeczona zaskarżonym wyrokiem wynosiła 9 lat pozbawienia wolności, zatem w przypadku uchylenia przedmiotowego wyroku sytuacja skazanego się nie zmienia – odbędzie on karę jednostkową 1 roku pozbawienia wolności i karę łączną 8 lat pozbawienia wolności, orzeczoną na zasadzie asperacji. Suma kar zatem też wynosi 9 lat. Dlatego słusznie zauważył obrońca skazanego, że wydanie nowego wyroku łącznego stało się prawnie niedopuszczalne.
Koszty procesu ponosi na zasadzie określonej w art. 632 pkt 2 kpk Skarb Państwa. Natomiast zgodnie z § 17 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. przyznano obrońcy koszty obrony z urzędu.
SSA Grzegorz Chojnowski SSA Maciej Żelazowski SSO Maciej Strączyński