UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. , decyzją z dnia 1 marca 2017 r. znak: (...)-2017 ustalił kapitał początkowy T. W. na dzień 1 stycznia 1999 r., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kapitał początkowy ustalony wyniósł 243.150,60 zł (decyzja z dnia 1 marca 2017r., k. 91 – 92 tom I akt kapitałowych).

T. W. w dniu 7 kwietnia 2017 r. złożył odwołanie od decyzji z dnia 1 marca 2017 r. znak: (...)-2017. Ubezpieczony nie zgodził się z wyliczoną przez organ rentowy wysokością kapitału początkowego i wniósł o zmianę decyzji poprzez ponowne obliczenie współczynnika stosunku podstawy wymiaru składek do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dla lat kalendarzowych 1989-1994, uwzględniając rzeczywistą wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego, a następnie odpowiednie skorygowanie podstawy wymiaru kapitału początkowego poprzez uwzględnienie wyższych danych składowych średniej arytmetycznej współczynników, nowej wysokości „emerytury hipotetycznej” oraz wysokości kapitału początkowego.

Odwołujący zaznaczył, że od dnia 28 listopada 1989 r. do dnia 28 lutego 1994 r. był zatrudniony w (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. z wynagrodzeniem miesięcznym 3.600.000,00 zł (płaca zasadnicza 3.000.000,00 zł powiększona o dodatek funkcyjny 20% czyli 600.000,00 zł w stosunku miesięcznym), natomiast od dnia 1 maja 1979 r. do dnia 31 maja 1980 r. był zatrudniony w Zakładzie (...) w K. z wynagrodzeniem miesięcznym 7.900,00 zł (płaca zasadnicza 5.900,00 zł według 17 kategorii zaszeregowania Układu Zbiorowego Pracy dla Budownictwa powiększona o dodatek funkcyjny w kwocie 2.000,00 zł w stosunku miesięcznym). Powyższe dochody, w ocenie odwołującego, prowadzą do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego na kwotę 3.052,23 zł w miejsce kwoty 2.583,40 zł wyliczonej przez organ oraz do ustalenia wysokości kapitału początkowego na kwotę 277.223,87 zł w miejsce kwoty 243.150,60 zł wyliczonej przez organ (odwołanie z dnia 7 kwietnia 2017 r., k. 2 – 6 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o umorzenie postępowania na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c. w zakresie, w jakim zaskarżona decyzja, została zmieniona przez decyzję z dnia 27 kwietnia 2017 r., znak: (...)-2017, oddalenie odwołania w pozostałej części, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., także w przypadku rozszerzenia odwołania na decyzję z dnia 27 kwietnia 2017r.. znak: (...)-2017.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że T. W. przedłożył świadectwo pracy z dnia 2 czerwca 1980r. wystawione przez Zakłady (...) w K.. W jego legitymacji ubezpieczeniowej, na stronie 85, widnieje wpis dotyczący podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Organ rentowy uwzględnił okres, którego dotyczy świadectwo pracy, jako okres składkowy, natomiast odmówił przyjęcia kwot wynikających ze świadectwa pracy oraz legitymacji do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, ponieważ świadectwo pracy wskazuje tę podstawę jedynie na dzień zakończenia zatrudnienia, a legitymacja została błędnie wypełniona, gdyż kwota zarobku razem brutto dotyczy łącznie roku 1979 i 1980, a ponadto przeciętny zarobek miesięczny został błędnie ustalony, ponieważ kwotę zarobku razem brutto należałoby podzielić przez 13 miesięcy zatrudnienia, a nie przez 12 miesięcy. Dodatkowo brak jest daty dokonania tego wpisu oraz stempla pieczęci osoby odpowiedzialnej za wpis. Za wskazany wyżej okres organ rentowy przyjął kwoty minimalnych wynagrodzeń pracowników, zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach. Z kolei na potwierdzenie faktu zatrudnienia i osiąganej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. ubezpieczony przedłożył świadectwo pracy z dnia 3 marca 1994 r. Organ rentowy uwzględnił wskazany w tym dokumencie okres jako okres składkowy, natomiast odmówił przyjęcia kwot wynikających ze świadectwa pracy, ponieważ świadectwo pracy wskazuje tę podstawę jedynie na dzień zakończenia zatrudnienia. Za wskazany wyżej okres organ rentowy przyjął kwoty minimalnych wynagrodzeń pracowników, zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach. Ponadto organ rentowy podjął próbę potwierdzenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne we wskazanych zakładach pracy. W efekcie ustalono, że jedynie za okres od 15 listopada 1989r. do grudnia 1989r. za odwołującego składane były deklaracje imienne. Potwierdzona kwota została uwzględniona decyzją z dnia 27 kwietnia 2017 r., znak: (...)-2017 (odpowiedź na odwołanie z dnia 5 maja 2017 r., k. 12 – 12 verte a.s.).

Pismem procesowym z dnia 7 maja 2018 r. pełnomocnik odwołującego oświadczył, że decyzja organu rentowego z dnia 27 kwietnia 2017 r. oraz z dnia 30 października 2017 r. nigdy nie zostały doręczone ubezpieczonemu, dlatego nie zostały objęte odwołaniem, ponadto decyzje te nie zaspokajają żądań ubezpieczonego w żadnym stopniu, zatem nie ma podstaw do umorzenia postępowania nawet w części (pismo procesowe z dnia 7 maja 2018 r., k. 56 – 57 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

T. W. urodzony w dniu (...), w dniu 7 lutego 2017 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniosek o emeryturę wraz z informacją o okresach składkowych i nieskładkowych (wniosek z dnia 7 lutego 2017 r., k. 1 – 14 akt kapitałowych).

Odwołujący studiował w latach 1968 – 1973 na Politechnice (...) na Wydziale (...) Sanitarnej i Wodnej, gdzie uzyskał tytuł mgr inż. (zaświadczenie o stanie odbytych studiów wyższych, k. 15 tom I akt kapitałowych).

W okresie od 1 kwietnia 1974 r. do 31 marca 1977 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) jako kierownik budowy (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 7 marca 2014r., k. 60 tom I akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 31 marca 1977 r., k. 79 tom I akt kapitałowych).

W okresie od 20 kwietnia 1977 r. do 30 kwietnia 1979 r. odwołujący pracował w Kombinacie Budownictwa (...) w S. na stanowisku specjalisty ds. dokumentacji w D. Program P.. Produkcji i Umów w Zakładzie Budowlano (...) w S. (umowa o pracę na okres próbny z dnia 20 kwietnia 1977 r. oraz umowa o pracę na czas nieokreślony z dnia 20 lipca 1977 r., k. 17 – 18 tom I akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 28 kwietnia 1979 r., k.23 – 24 tom I akt kapitałowych).

Od dnia 1 maja 1979 r. do 31 maja 1980 r. T. W. był zatrudniony w Zakładzie (...) jako kierownik robót istalacyjno – sanitarnych. Wynagrodzenie za ten okres zostało określone na kwotę 98.753 / 12 miesięcy w wymiarze miesięcznym na kwotę 8.229 zł (świadectwo pracy z dnia 2 czerwca 1980 r., k. 26 – 26 verte i k. 80 tom I akt kapitałowych, legitymacja ubezpieczeniowa, k. 68 tom I akt kapitałowych).

T. W. w okresie od dnia 1 czerwca 1980 r. do 30 czerwca 1982 r. pracował w Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) na stanowisku zastępcy kierownika działu produkcji – głównego specjalisty (świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1982 r., k. 81 - 81 verte tom I akt kapitałowych).

W okresie od 1 lipca 1982 r. do 15 października 1985 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Mieszkaniowego PW (...) między innymi na stanowisku kierownika dużej budowy (świadectwo pracy z dnia 15 października 1985 r., k. 27 - 27 verte tom I akt kapitałowych).

Następnie od dnia 12 września 1983 r. do 31 marca 1984 r. odwołujący pracował w (...) Przedsiębiorstwie Budowlano (...) na stanowisku maszynista krajaki na arkusze (świadectwo pracy z dnia 31 marca 1984 r. k. 42 – 42 verte tom I akt kapitałowych).

Z kolei w okresie od 16 października 1985 r. do 31 lipca 1988 r. T. W. był zatrudniony w (...) Kombinacie (...) na stanowisku zastępcy kierownika (...)3 ds. przyg. Produkcji (świadectwo pracy z dnia 30 lipca 1988 r. k. 56 – 56 verte tom I akt kapitałowych).

Natomiast od dnia 3 sierpnia 1988 r. do 30 listopada 1989 r. ubezpieczony pracował w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kierownika budowy (świadectwo pracy z dnia 30 listopada 1989 r., k. 58-58 verte i k. 78 tom I akt kapitałowych).

W okresie od dnia 28 listopada 1989 r. do dnia 28 lutego 1994 r. T. W. był zatrudniony w (...) S. A. w W. jako pełnomocnik zarządu ds. budownictwa, w świadectwie pracy określono wysokość wynagrodzenia otrzymywanego ostatnio przez odwołującego na kwotę 3.000.000 zł wraz z 20 % dodatkiem funkcyjnym.

(świadectwo pracy z dnia 3 marca 1994 r., k. 82 - 82 verte tom I akt kapitałowych, kopia umowy o pracę z dnia 28 listopada 1989 r., k. 21 a.s., pismo z dnia 2 stycznia 1990 r., k. 23 a.s., pismo z dnia 7 grudnia 1990 r., k. 23 a.s., kopia umowy o pracę z dnia 2 stycznia 1993 r., k. 24 – 25 a.s., zeznania świadka W. J., k. 101 a.s., zeznania odwołującego T. W., k.125 – 126 a.s.).

W okresie od 7 lutego 1994 r. do 7 maja 1994 r. odwołujący pracował w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) jako kierownik działu technicznego (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 4 marca 2014 r., k. 62 – 62 verte tom I akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 11 maja 1994 r., k. 83 tom I akt kapitałowych).

Od dnia 9 maja 1994 r. do dnia 31 lipca 1996 r. ubezpieczony był zatrudniony w firmie (...) S.A. jako kierownik, a od dnia 9 maja 1994 r. do dnia 30 kwietnia 1997 r. w (...) S.A. jako dyrektor ds. inwestycji i eksploatacji (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 17 marca 2014 r., k. 63 – 63 verte tom I akt kapitałowych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 10 kwietnia 2014 r., k. 64 – 64 verte tom I akt kapitałowych, świadectwo pracy z dnia 30 kwietnia 1997 r., k. 84 tom I akt kapitałowych).

W okresie od dnia 9 czerwca 1997 r. do 15 października 1997 r. T. W. pracował w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów jako główny specjalista (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 13 marca 2014 r., k. 65 – 65 verte tom I akt kapitałowych).

T. W. w okresie od dnia 1 października 1997 r. do 30 listopada 1999 r. był zatrudniony w Państwowej Inspekcji Pracy Głównym Inspektoracie Pracy na stanowisku kierownika sekcji administracyjno – gospodarczej (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 7 marca 2014 r., k. 66 – 66 verte tom I akt kapitałowych).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., decyzją z dnia 1 marca 2017 r. znak: (...)-2017 ustalił kapitał początkowy T. W. na dzień 1 stycznia 1999 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 211,60 % Podstawę wymiaru kapitału początkowego organ rentowy ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, wynoszącego 211,60 % przez kwotę bazową, tj. 1.220,89 zł określoną w ustawie powołanej w części I decyzji. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął okresy składkowe wynoszące 24 lata, 4 miesiące i 20 dni oraz okresy nieskładkowe w wysokości 1 miesiąca, 10 dni i okres nauki w szkole wyższej 5 lat. Organ rentowy zaznaczył, że nie uwzględnił do ustalenia wartości kapitału początkowego okresów od 1 kwietnia 1984 r. do 30 kwietnia 1984 r. oraz od 17 marca 1994 r. do 17 marca 1994 r., ponieważ w tych okresach wnioskodawca przebywał na urlopach bezpłatnych. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 243.150,60 zł (decyzja z dnia 1 marca 2017 r., k. 91 – 92 tom I akt kapitałowych).

W dniu 27 kwietnia 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. wydał decyzję o ponownym ustaleniu kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości 245.710,85 zł (decyzja z dnia 27 kwietnia 2017 r., k. 122 - 123 tom I akt kapitałowych).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego z dnia 1 marca 2017 r. ubezpieczony T. W. złożył odwołanie, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 7 kwietnia 2017 r., k. 2 – 6 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach niniejszej sprawy i aktach kapitałowych odwołującego. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Sąd oparł się jedynie fragmentarycznie na zeznaniach świadka W. J. i odwołującego się T. W..

Zeznaniom świadka W. J., Sąd dał wiarę jedynie w zakresie dotyczącym faktu zatrudnienia T. W. w firmie (...) S. A. w W. w 1989 r. na stanowisku pełnomocnika zarządu. W pozostałym zakresie zeznania świadka nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych, ponieważ świadek nie znał dokładnych kwot wynagrodzenia otrzymywanego przez odwołującego, świadek zeznał jedynie, że otrzymywał on wynagrodzenie zasadnicze plus premię, która zależała od wyników spółki, natomiast nie pamiętał, jaka to była premia oraz jaka była wysokość wynagrodzenia zasadniczego ubezpieczonego. Z tych przyczyn Sąd nie oparł się na zeznaniach świadka w zakresie ustalenia faktycznie otrzymywanego wynagrodzenia, które zostało ustalone w umie o pracę i z pozostałych pismach zmieniających stawki wynagrodzenia.

Sąd nie oparł się również na zeznaniach odwołującego się T. W., ponieważ mimo potwierdzenia przez odwołującego stawek jego wynagrodzeń widniejących na umowach o pracę oraz pismach zmieniających, to nie zostało to poparte żadnymi innymi dowodami, natomiast powołany na tę okoliczność świadek W. J. nie był w stanie sprecyzować jakie wynagrodzenie faktycznie było wypłacane ubezpieczonemu.

Sąd oddalił wnioski pełnomocnika odwołującego się o zwrócenie się przez Sąd do Archiwum w W., co miejsca przechowywania dokumentów kadrowych i płacowych spółki (...) S.A., (...) S.A.w W. oraz (...) S.A. Sąd w trakcie postępowania kilkukrotnie wzywał ubezpieczonego do dostarczenia dokumentacji płacowej za sporny okres, jednakże ubezpieczony nie był w stanie dostarczyć przedmiotowej dokumentacji z uwagi na niemożność odnalezienia archiwum przechowującego dokumentacje płacowe spółki (...) S. A. w W.. Sąd miał na uwadze, że odwołujący w toku postępowania powoływał się na dane zawarte w jego legitymacji ubezpieczeniowej oraz angaże i oczekiwał, że wskazane w nich kwoty zostaną uwzględnione przy obliczaniu jego kapitału początkowego. Sąd zważył, że dane zawarte w przedmiotowej legitymacji w części dotyczącej wysokości wynagrodzenia podanego za lata 1979 - 1980 zawierają błędy rachunkowe, bowiem wskazano wynagrodzenie za okres 12 miesięcy, natomiast ubezpieczony był zatrudniony przez 13 miesięcy. Z uwagi na powyższe Sąd podzielił wnioski organu rentowego dotyczące braku dokumentów poświadczających wysokość wynagrodzenia ubezpieczonego w spornym okresie. Ponadto ubezpieczony był wielokrotnie zobowiązywany przez Sąd do przedstawienia dowodów na potwierdzenie jego stanowiska związanego z wysokością osiąganych dochodów za lata 1989 – 1994 r., jednak odwołujący poza umowami o pracę oraz angażami, nie przedstawił żadnych innych dowodów takich jak zaświadczenia o osiąganym wynagrodzeniu, druku RP-7, czy list płac. Z powyższych względów wniosek o zwrócenie się przez Sąd do Archiwum zgłoszone na ostatnim etapie postępowania na rozprawie w dniu 21 marca 2019 r. Sąd uznał za spóźniony oraz zmierzający do przedłużenia postępowania.

W tych okolicznościach Sąd uznał zebrany materiał dowodowy za kompletny i wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie T. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 1 marca 2017 r. znak: (...)-2017 podlegało oddaleniu jako niezasadne.

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań prawnych nad istotą niniejszego rozstrzygnięcia, należy odwołać się do przepisów stanowiących jego podstawę materialnoprawną. O wysokości podstawy wymiaru, jako jednego z elementów mających niewątpliwy wpływ na obliczenie kapitału początkowego decyduje wysokość uzyskiwanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w okresie wskazanym do ustalenia tej podstawy. Zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 39) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenia społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w przepisie art. 174, pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z przepisem art. 26 ust. 3. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy, czyli na dzień 1 stycznia 1999 r. W myśl art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w przepisie art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Zgodnie z ust. 2 przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt. 5, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2, czyli w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Ponadto zgodnie z art. 174 ust. 3 cytowanej ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. Odesłanie do wymienionych przepisów oznacza, że zasady ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego są takie same, jak zasady ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent.

Podkreślenia wymaga także, że ubezpieczonemu, jako osobie urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., przysługuje prawo do emerytury w myśl art. 24 i następnych ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 39). Wymieniony przepis art. 24 wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184. Zasady obliczania wysokości emerytury określonej w art. 24 zostały ustalone w art. 25 -26 ustawy emerytalnej. W myśl art. 26 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 ustawy. Z kolei z art. 25 ust. 1 ustawy wynika, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 ustawy, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Sąd zważył, że organ rentowy w skarżonej decyzji z dnia 1 marca 2017 r. znak: (...)-2017 ustalił kapitał początkowy ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości 243.150,60 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 211,60 % Podstawę wymiaru kapitału początkowego organ rentowy ustalił w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru, wynoszącego 211,60 % przez kwotę bazową, tj. 1.220,89 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął okresy składkowe wynoszące 24 lata, 4 miesiące i 20 dni oraz okresy nieskładkowe w wysokości 1 miesiąca, 10 dni i okres nauki w szkole wyższej 5 lat.

Na potwierdzenie zatrudnienia i osiąganej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w Zakładach (...) w K. T. W. przedłożył świadectwo pracy z dnia 2 czerwca 1980r. i legitymację ubezpieczeniową, w której na stronie 85, widnieje wpis dotyczący podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Zdaniem Sądu, organ rentowy zasadnie uwzględnił okres zatrudnienia w Zakładach (...) w K. jako okres składkowy, natomiast odmówił przyjęcia kwot wynikających ze świadectwa pracy oraz legitymacji do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Należy podkreślić, że świadectwo pracy wskazuje wysokość wynagrodzenia jedynie na dzień zakończenia zatrudnienia, a nie za poprzednie miesiące i lata. Z kolei legitymacja ubezpieczeniowa została błędnie wypełniona- kwota wynagrodzeń razem brutto dotyczy łącznie roku 1979 i 1980, a przeciętne wynagrodzenie miesięczne zostało błędnie ustalone, bo kwotę wynagrodzeń razem brutto należałoby podzielić przez 13 miesięcy zatrudnienia, a nie przez 12 miesięcy. Dodatkowo brak jest daty dokonania tego wpisu oraz stempla pieczęci stanowiskowo - imiennej osoby, która zamieściła wpis.

Na potwierdzenie zatrudnienia i osiąganej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. ubezpieczony przedłożył świadectwo pracy z dnia 3 marca 1994 r. Organ rentowy przyjął jednak za okres tego zatrudnienia kwoty minimalnych wynagrodzeń pracowników zgodnie z art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach, ponieważ przedłożone przez ubezpieczonego świadectwa pracy wskazują wysokości wynagrodzeń jedynie na dzień zakończenia zatrudnienia, zaś w legitymacji ubezpieczeniowej znajdują się błędy rachunkowe.

Z powyższym wyliczeniem wysokości świadczenia emerytalnego nie zgodził się ubezpieczony. W ocenie odwołującego organ rentowy błędnie przyjął wysokość wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w spornych okresach zatrudnienia. Zdaniem ubezpieczonego do obliczenia wysokości kapitału początkowego, należało przyjąć w okresie zatrudnienia od dnia 1 maja 1979 r. do dnia 31 maja 1980 r. w Zakładzie (...) w K. wynagrodzenie w wysokości 7.900,00 (...) (płaca zasadnicza 5.900,00 (...) według 17 kategorii zaszeregowania Układu Zbiorowego Pracy dla Budownictwa powiększona o dodatek funkcyjny w kwocie 2.000,00 (...) w stosunku miesięcznym) oraz w okresie zatrudnienia od dnia 28 listopada 1989 r. do dnia 28 lutego 1994 r. w (...) S. A. w W. w kwotach wykazanych angażami znajdującymi się w umowach o pracę oraz pismach zmieniających wysokość uposażenia, a nie tak jak to uczynił organ rentowy i przyjął kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Sąd przeanalizował znajdujące się w aktach osobowych oraz aktach kapitałowych dokumenty poświadczające zatrudnienie i wynagrodzenie T. W., na podstawie których doszedł do tożsamych wniosków co organ rentowy.

Wbrew twierdzeniom ubezpieczonego z przedłożonej przez niego legitymacji ubezpieczeniowej oraz świadectwa pracy, nie sposób wywnioskować, aby wskazana kwota 98.753 zł była oznaczeniem średniego miesięcznego wynagrodzenia za cały okres zatrudnienia w Zakładzie (...) w K., ponieważ z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego wynika, że jego wynagrodzenie w poszczególnych okresach różniło się, co więcej brak jest list płac oraz innych dowodów mogących potwierdzić wysokość faktycznie otrzymywanego wynagrodzenia w tym okresie. Okres zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładzie (...) w K. wynosił 13 miesięcy. Mając na względzie powyższe rozbieżności dotyczące różnych wysokości wynagrodzenia rocznego ubezpieczonego w poszczególnych dokumentach, a także rozbieżności dotyczące wskazanego w legitymacji wysokości wynagrodzenia i okresu zatrudnienia (w legitymacji ubezpieczeniowej wskazano wynagrodzenie za 12 miesięcy pracy), dokument ten nie mógł stanowić wiarygodnego i miarodajnego źródła wysokości średnich miesięcznych dochodów ubezpieczonego osiąganych w spornym okresie. Ponadto Sąd zważył, że kwota wynagrodzenia ubezpieczonego wskazana w świadectwie pracy jako 7.900,00 zł (płaca zasadnicza 5.900,00 zł według 17 kategorii zaszeregowania Układu Zbiorowego Pracy dla Budownictwa powiększona o dodatek funkcyjny w kwocie 2.000,00 zł w stosunku miesięcznym) również nie mogła stanowić dowodu przedstawiającego faktycznie otrzymywanego wynagrodzenia, ponieważ była to kwota jaką ubezpieczony otrzymywał ostatnio – przed zakończeniem zatrudnienia.

Również w przypadku okresu zatrudnienia T. W. od dnia 1 maja 1979 r. do 31 maja 1980 r. w Zakładzie (...) Sąd nie uznał wskazywanych przez niego stawek wynagrodzenia, które były wskazane w angażach: od 28 listopada 1989 r. w wysokości 600.000 zł i dodatkiem funkcyjnym 120 000 zł; od 2 stycznia 1990 r. w wysokości 750. 000 zł i dodatkiem funkcyjnym 150.000 zł; od 7 grudnia 1990 r. w wysokości 1.400.000 zł; od 2 stycznia 1993 r. w wysokości 3.000.000 zł i dodatkiem funkcyjnym 20 %.

Z przedłożonych kserokopii umów o pracę i angaży nie wynika, jakie kwoty wynagrodzenia odwołujący otrzymywał w poszczególnych latach, z kolei brak jest zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za ten okres. Co więcej nie można z całą pewnością przyjąć, aby wysokość wynagrodzenia wynikająca z angaży była po pierwsze jednolita i niezmienna przez cały okres zatrudnienia, a po drugie obejmowała takie same stawki i systemy wynagradzania. Ponadto w tym zakresie mogły także występować różnice w wysokości wynagrodzeń pomiędzy poszczególnymi miesiącami. Odwołujący nie wykazał także w jakim wymiarze czasu pracy świadczył pracę, co również mogło mieć wpływ na wysokość uzyskiwanego przez niego w tym okresie czasu wynagrodzenia.

Szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania prawa do świadczeń pieniężnych przewidzianych w ustawie emerytalnej został określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412). Stosownie do przepisu § 10 ust. 1 powyższego rozporządzenia, osoba ubiegająca się o emeryturę powinna przedstawić dokumenty stwierdzające okresy zatrudnienia uzasadniające prawo do świadczeń oraz ich wysokość. Z kolei zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Aby potwierdzić wysokość wynagrodzenia otrzymywanego w danym okresie zatrudnienia wymagane jest przedłożenie dokumentów wymienionych w § 21 cytowanego wyżej rozporządzenia. W odniesieniu do podstawy wymiaru składki ubezpieczeniowej w postaci wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy, brak odpowiedniej dokumentacji płacowej i innych dokumentów, takich jak wpisy w książeczce ubezpieczeniowej, przeważnie uniemożliwia prawidłowe ustalenie wysokości takiego wynagrodzenia za pomocą innych środków dowodowych. Jest to bowiem trudne z uwagi na szczegółowość takich danych przy znacznej najczęściej odległości czasowej. Zaliczenie zaś nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyrok Sądu Najwyższych z 9 stycznia 1998r. II UKN 440/97). Jednocześnie w orzecznictwie podkreśla się, że w postępowaniu odwoławczym od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie ma ograniczeń co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków i w myśl art. 473 k.p.c. wysokość wynagrodzenia może być dowodzona wszelkimi dostępnymi dowodami przewidzianym w Kodeksie postępowania cywilnego. Rzeczą sądu jest natomiast ocena wiarygodności przedstawionych w toku postępowania dowodów. Pomimo braku ograniczeń dowodowych w postępowaniu przed sądami ubezpieczeń społecznych nie można jednak zapominać, że wysokość zarobków stanowiących podstawę wyliczenia składki na ubezpieczenia społeczne nie może być ustalana w sposób hipotetyczny, przybliżony, oparty jedynie na domniemaniu, czy uprawdopodobnieniu. Zadaniem Sądu Okręgowego w sprawach o wysokość emerytury czy kapitału początkowego jest więc dokładne ustalenie wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w danym okresie czasu. Zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe muszą być wykazane w sposób niebudzący wątpliwości, w ściśle określonej kwotowo wysokości w odniesieniu do poszczególnych miesięcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 lipca 1997r. II UKN 186/97, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4 marca 1997r. III AUa 105/97).

Powołane okoliczności, zdaniem Sądu Okręgowego, skutecznie ograniczały możliwość ustalenia rzeczywistej wysokości pobieranego przez T. W. wynagrodzenia w okresie od dnia 1 maja 1979 r. do dnia 31 maja 1980 r. z tytułu zatrudnienia w Zakładzie (...) w K. oraz od dnia 28 listopada 1989 r. do dnia 28 lutego 1994 r. z tytułu zatrudnienia w (...) S. A. w W.. Z przedłożonej legitymacji ubezpieczeniowej i świadectw pracy nie wynika, jakie kwoty wynagrodzenia odwołujący otrzymywał w poszczególnych latach, z kolei brak jest zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za ten okres oraz list płac. Co więcej nie można z całą pewnością przyjąć, aby wysokość wynagrodzenia przysługującego ubezpieczonemu była po pierwsze jednolita i niezmienna przez cały okres zatrudnienia, a po drugie obejmowała takie same stawki i systemy wynagradzania. Z kolei, jak już zostało wskazane, zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe muszą być wykazane w sposób niebudzący wątpliwości, w ściśle określonej kwotowo wysokości z ich przyporządkowaniem do konkretnego okresu czasu.

W świetle ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego, nie może zatem budzić wątpliwości, że ubezpieczony nie przedstawił środków dowodowych tak na gruncie postępowania przed organem rentowym, jak i w niniejszym postepowaniu odwoławczym, mogących skutkować uznaniem, że w okresie od dnia 1 maja 1979 r. do dnia 31 maja 1980 r. oraz od dnia 28 listopada 1989 r. do dnia 28 lutego 1994 r. uzyskiwał zarobki na wskazywanym przez siebie poziomie. Ponadto w żaden sposób nie wykazał wysokości faktycznie otrzymywanego w tym czasie wynagrodzenia w związku, z czym brak było podstaw do dokonania zmiany zaskarżonej decyzji w tym zakresie. Odwołujący poza legitymacją ubezpieczeniową i świadectwami pracy nie dysponował żadnym innym dowodem, w szczególności ani zaświadczeniem Rp-7 za sporny okres, ani wpisem w legitymacji ubezpieczeniowej, potwierdzającym wysokość osiąganych w spornym okresie czasu dochodów z tytułu powyższego zatrudnienia, gdyż legitymacja ubezpieczeniowa zawierała w tym zakresie zapisy z błędami.

W takiej sytuacji zasadne było zastosowanie art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej. Wskazany przepis stanowi, że jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej). Sąd Okręgowy miał przy tym na uwadze, ze obowiązujące przed latami 80-tymi przepisy w zakresie przechowywania dokumentacji zatrudnienia, nie kładły nacisku na przechowywanie akt przez wiele lat, natomiast przewidywały krótkie terminy archiwizacji akt dokumentacji płacowej wynoszące na podstawie przepisów Zarządzenia Ministra Finansów z 20 stycznia 1951 r. w sprawie przechowywania dokumentów oraz ksiąg rachunkowych w przedsiębiorstwach państwowych, centralach spółdzielczo – państwowych oraz spółdzielniach oraz Zarządzeniach Ministra Finansów z dnia 4 sierpnia 1954 r. w sprawie dokumentacji płac i rozliczeń za płace z pracownikami w Przedsiębiorstwach uspołecznionych - 12 lat. Tym samym Sąd Okręgowy uznał, iż w niniejszej sprawie brak jest jednoznacznych dowodów wskazujących na to, jakie faktycznie zarobki uzyskiwał odwołujący w okresie od dnia 1 maja 1979 r. do dnia 31 maja 1980 r., a także od dnia 28 listopada 1989 r. do dnia 28 lutego 1994 r.

Regułą postępowania cywilnego jest okoliczność, iż ciężar udowodnienia faktu (w tym przypadku wady decyzji ZUS co do wyliczenia wysokości emerytury) - zgodnie z art. 6 k.c. - spoczywa na ubezpieczonym - jako osobie wywodzącej z tego faktu skutki prawne. Wspomniany wyżej art. 6 k.c. wyraża dwie ogólne reguły: pierwszą - generalnie wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych, oraz drugą regułę, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Pierwsza „zasada obowiązku udowodnienia powoływanego faktu” jest w istocie nieunikniona ze względów racjonalnych, ponieważ odmienna regulacja powodowałaby powstanie niedopuszczalnej łatwości wywodzenia skutków prawnych z prostego powołania się na fakt bez potrzeby jego udowodnienia. Natomiast druga stanowi „ogólną zasadę rozkładu ciężaru dowodu”, od której wyjątki wskazywać mogą niektóre przepisy szczególne. Z pierwszej reguły, wyrażonej w art. 6 k.c., wynika, że samo przyznanie faktu przez drugą stronę ewentualnego sporu nie może stanowić wystarczającego dowodu istnienia danego faktu, który musi być zawsze ponadto potwierdzony całokształtem materiału dowodowego lub innymi poznanymi już okolicznościami. Wyrazem tego jest regulacja art. 229 k.p.c. wymagającego, aby przyznanie faktu przez drugą stronę nie budziło wątpliwości, co wymaga właśnie uwzględnienia innych okoliczności. Druga, wskazana w art. 6 k.c. „ogólna zasada rozkładu ciężaru dowodu”, jest regułą w znaczeniu materialnym, wskazującą, kto poniesie skutki nieudowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, natomiast przepis art. 232 k.p.c. wskazuje, kto ponosi ciężar dowodu w znaczeniu formalnym: „kto powinien przedstawiać dowody” (wyrok Sądu Najwyższego z 17 lutego 2006 roku, V CSK 129/05, Lex nr 200947; oraz wyrok Sądu Najwyższego z 8 marca 2010 roku, II PK 260/09, OSNP 201 1, nr 17-18, poz. 226).

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż przepis art. 6 k.c. wskazuje tylko podmiot zobowiązany do udowodnienia faktu, natomiast ocena, czy wywiązał się on w istocie z tego obowiązku, "nie należy już do materii objętej dyspozycją art. 6 k.c., a stanowi aspekt mieszczący się już w domenie przepisów procesowych" (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2005 roku, I CK 178/05, 1.ex nr (...)). Ponadto w związku z późn. zm. Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzonymi ustawą z dnia 1 marca 1996 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 189), polegającymi między innymi na skreśleniu art. 3 § 2, zmianie treści art. 316 § 1, art. 6 i art. 232 k.p.c., także w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada kontradyktoryjności, zgodnie z którą strony są zobowiązane do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, stając się dysponentem postępowania, a Sąd orzekający jest uwolniony od odpowiedzialności za rezultat postępowania dowodowego.

Zgodnie z wyżej wspomnianą zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Rozkład ciężaru dowodu ma istotne znaczenie w toku całego postępowania, a nie tylko w fazie wyrokowania; nie jest on uzależniony od pozycji, jaką strona zajmuje w procesie cywilnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 1969 roku, II PR 313/69, OSNC 1970, Nr 9, poz. 147).W ocenie Sądu odwołujący nie sprostał obowiązkowi określonemu w art. 6 k.c. oraz 232 k.p.c., albowiem podnoszone przez niego argumenty co do wadliwości decyzji ZUS nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Na marginesie Sąd zważył, że nie zachodziła konieczność umorzenia postępowania w zakresie jakim skarżona decyzja z dnia 1 marca 2017 r. znak: (...)-2017 została zmieniona przez decyzję z dnia 27 kwietnia 2017 r., znak: (...)-2017, ponieważ w piśmie procesowym z dnia 7 maja 2018 r. pełnomocnik odwołującego oświadczył, że decyzja organu rentowego z dnia 27 kwietnia 2017 r. oraz z dnia 30 października 2017 r. nigdy nie zostały doręczone ubezpieczonemu, ponadto decyzje te nie zaspokajają żądań ubezpieczonego w żadnym stopniu.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że ubezpieczony nie wykazał, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych błędnie ustalił wysokość kapitału początkowego. Odwołujący nie przedstawił tym samym skutecznej argumentacji mogącej powodować zmianę zaskarżonej decyzji. Z tych też względów odwołanie T. W. od skarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w sentencji wyroku na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c.

Zarządzenie: Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi (...)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE