UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 marca 2018 roku wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego Ł. R. kwoty 189.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie zwrotu kosztów sądowych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż pojazd marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) objęty był przez powoda ochroną ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, stwierdzonego polisą numer (...) w okresie od dnia 14.10.2002 r. do dnia 13.10.2003 r. Jak wynika z wyroku Sądu Rejonowego w Ś. z dnia 6.02.2004 r. w sprawie o sygn. (...) pozwany Ł. R. został uznany winnym tego, że w dniu 27.07.2003 r. na drodze nr (...) relacji K. – O. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując pojazdem w stanie nietrzeźwości nie zachował należytej staranności i prędkości jazdy, w wyniku czego zjechał na prostym odcinku drogi, gdzie uderzył w przydrożne drzewo, a następnie oddalił się z miejsca zdarzenia, co spowodowało, że pasażer pojazdu – małoletni B. M. doznał rozległych obrażeń ciała, w następstwie których zmarł. W związku z tym zdarzeniem oraz na podstawie zgłoszenia szkody przez rodzinę poszkodowanego powód w ramach postępowania likwidacyjnego pod numerem szkody (...) wypłacił następujące kwoty: 22.000 zł na rzecz D. M., 22.000 zł na rzecz G. M., 10.000 zł n rzecz T. M., 10.000 zł na rzecz M. M. i 10.000 zł na rzecz P. M.. Następnie, po wydaniu wyroku Sądu Rejonowego (...) P. z dnia 28.10.2015 r. w sprawie o sygn. akt (...) powód wypłacił następujące kwoty: 20.000 zł na rzecz D. M., 20.000 zł na rzecz G. M., 25.000 zł n rzecz T. M., 25.000 zł na rzecz M. M. i 25.000 zł na rzecz P. M.. Powołując się na art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...) z uwagi na fakt, że pozwany prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości i oddalił się z miejsca zdarzenia powodowi przysługuje prawo dochodzenia od pozwanego wypłaconego odszkodowania.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23 kwietnia 2018 roku Starszy referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym (...) w L. w sprawie o sygn. akt (...) nakazał pozwanemu Ł. R., aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacić powodowi kwotę 189.000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 marca 2018 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.363,39 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, albo w tym terminie wnieść sprzeciw.

Pismem z dnia 14 maja 2018 roku pozwany Ł. R. złożył sprzeciw od nakazu zapłaty. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i obciążenie powoda kosztami sądowymi.

Pozwany podniósł, że nie został poinformowany o procesie przeciwko ubezpieczycielowi o zadośćuczynienie, przez co nie mógł w jego toku wypowiedzieć się co do zasadności i wysokości roszczenia, co skutkowało pozbawieniem go możliwości obrony. Nadto pozwany wskazał, że uznanie sprawstwa w świetle prawa karnego nie jest jednoznaczne z naruszeniem przez niego obowiązków w świetle prawa cywilnego. Podniósł, że w chwili zdarzenia był człowiekiem młodym, jego zamiarem nie było uczynienie komukolwiek krzywdy. Poniósł już wystarczające konsekwencje swojej niewłaściwej decyzji i zachowania. Obecnie zmienił swoje życie, ma żonę i dwójkę dzieci, pracuje za granicą. Żądanie zapłaty przez powoda po tak długim okresie czasu skutkować będzie zubożeniem rodziny pozwanego. Gdyby pozwany został powiadomiony o toczącym się postępowaniu i występowałby w nim w charakterze interwenienta ubocznego podnosiłby brak związku przyczynowo-skutkowego między swoim zachowaniem a szkodą wyrządzoną poszkodowanemu, który również był pod wpływem alkoholu.

Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2018 roku Starszy referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym (...) w L. w sprawie o sygn. akt (...) przekazał sprawę do Sądu Okręgowego w P..

W odpowiedzi na pozew z dnia 15 marca 2019 r. pozwany powtórzył argumentację zawartą w sprzeciwie, a nadto złożył wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków na okoliczność ustalenia wszelkich okoliczności zdarzenia, zwłaszcza czy poszkodowany w chwili zdarzenia miał zapięte pasy i czy okoliczność ta miała wpływ na skutki wypadku oraz dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny w celu ustalenia, czy stan upojenia alkoholowego poszkodowanego miał wpływ na skutki wypadku. Nadto pozwany wniósł o uwzględnienie stopnia przyczynienia się poszkodowanego, który zdawał sobie sprawę z tego, że wsiada do auta, które zamierza prowadzić pijany kierowca. Pozwany podniósł również, że wysokość zadośćuczynienia nie została ustalona w sposób indywidualny, a domaganie się przez powoda zwrotu wypłaconego świadczenia jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymywały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 lipca 2003 r. pozwany Ł. R. na drodze nr (...) relacji K. – O., w O., gmina D., umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując w stanie nietrzeźwości (1,3 promila alkoholu etylowego we krwi) samochodem marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) nie zachowując należytej ostrożności i prędkości jazdy, w wyniku czego zjechał na prostym odcinku drogi, gdzie uderzył w przydrożne drzewo, a następnie oddalił się z miejsca zdarzenia, co spowodowało, iż pasażer pojazdu – małoletni B. M. doznał obrażeń w postaci stłuczenia pnia mózgu i rdzenia kręgowego z porażeniem czterokończynowym i śpiączką mózgową, krwotoku z jelit, wątroby i śledziony ze wstrząsem pokrwotocznym, w następstwie których zmarł.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Ś. z dnia 6 lutego 2004 r. w sprawie o sygn. akt (...), zmienionym następnie wyrokiem Sądu Okręgowego w P. z dnia 25 czerwca 2004 r. w sprawie o sygn. akt (...) Ł. R. został skazany za przestępstwo z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k. na karę 4 lat pozbawienia wolności. Nadto w stosunku do Ł. R. orzeczono zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 7 lat oraz orzeczono nawiązkę na rzecz Stowarzyszenia Na Rzecz Poprawy (...) Ruchu Drogowego (...) w P. w wysokości 2.500 zł.

Pozwany Ł. R. był tymczasowo aresztowany od dnia 2 sierpnia 2003 r. i zakończył odbywanie kary pozbawienia wolności po trzech latach wskutek warunkowego przedterminowego zwolnienia.

Dowód: dokumenty zgromadzone w aktach sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym w Ś. sygn. (...), zeznania pozwanego (k. 186-188).

Pojazd marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) objęty był przez ochroną ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, stwierdzonego polisą numer (...) w okresie od dnia 14.10.2002 r. do dnia 13.10.2003 r. u powoda – (...) S.A. z siedzibą w W.. Pismem z dnia 26 lipca 2013 r. rodzice zmarłego B. D. i G. M. oraz jego bracia – T. M., M. M. i P. M. zgłosili szkodę powodowi i wezwali go do zapłaty zadośćuczynienia. Powód na podstawie decyzji z dnia 5 stycznia 2016 r. w ramach postępowania likwidacyjnego pod numerem szkody (...) wypłacił następujące kwoty: 22.000 zł na rzecz D. M., 22.000 zł na rzecz G. M., 10.000 zł n rzecz T. M., 10.000 zł na rzecz M. M. i 10.000 zł na rzecz P. M..

Dowód: akta szkody (k. 60-139).

Wyrokiem z dnia 28 października 2015 r. Sąd Rejonowy (...) P. w sprawie o sygn. akt (...) w sprawie z powództwa D. M., G. M., T. M., M. M. i P. M. przeciwko (...) S.A. w W. zasądził od pozwanego tytułem zadośćuczynienia następujące kwoty: 20.000 zł na rzecz D. M., 20.000 zł na rzecz G. M., 25.000 zł n rzecz T. M., 25.000 zł na rzecz M. M. i 25.000 zł na rzecz P. M. – z ustawowymi odsetkami od dnia 29 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty. Sąd Rejonowy przyjął przyczynienie się poszkodowanego do szkody w 30%. Sąd Okręgowy wP. wyrokiem z dnia 9 sierpnia 2016 r. oddalił apelację pozwanego od przedmiotowego wyroku.

Dowód: dokumenty zgromadzone w aktach sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym (...) P. pod sygn. (...) oraz Sądem Okręgowym w P. pod sygn. (...).

Łącznie powód w związku ze zgłoszoną szkodą przez osoby najbliższe po śmierci B. M. wypłacił kwotę 189.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego.

Dowód: akta szkody (k. 60-139), dokumenty zgromadzone w aktach sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym (...) P. pod sygn. (...) oraz Sądem Okręgowym w P. pod sygn. (...).

Pismami z dnia 5 października 2016 r. i 24 marca 2017 r. powód skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty 189.000 zł tytułem zwrotu wypłaconego odszkodowania, w terminie 3 dni od otrzymania przedmiotowych pism. Korespondencja została awizowana i niepodjęta w terminie.

Dowód: wezwania do zapłaty (k. 138-139).

Pozwany Ł. R. urodził się w dniu (...), obecnie ma 35 lat. Z zawodu jest rzeźnikiem i stolarzem, obecnie pracuje jako masarz. Od 2013 r. przebywa w Niemczech, gdzie zarabia ok. 1500 euro miesięcznie. Żona Ł. M. R. zarabia około 1100 euro miesięcznie. Ł. R. posiada dwoje małoletnich dzieci – I. R. ur. (...) i O. R. ur. (...) Dzieci są zdrowe, nie chorują przewlekle. Utrzymanie mieszkania kosztuje około 1500 euro miesięcznie. Małżonkowie otrzymują świadczenie na rzecz dzieci tzw. K. w kwocie około 180 euro miesięcznie na każde dziecko. Ł. R. nie posiada majątku, oszczędności oraz zadłużeń. Od 2003 r. nie był ponownie karany, nie wchodził w konflikt z prawem.

Dowód: zeznania pozwanego (k. 186-188).

Przedstawiony stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów.

Sąd dał wiarę powołanym wyżej dokumentom, albowiem nie były przez strony kwestionowane, jak również nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania pozwanego, który szczegółowo przedstawił swoją obecną sytuację majątkową i rodzinną.

Sąd nie zaliczył w poczet dowodów umowy o pracę i aktów urodzenia dzieci przedłożonych przez powoda, albowiem dokumenty te nie zostały przetłumaczone z języka niemieckiego.

Sąd oddalił wnioski dowodowe pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków na okoliczność ustalenia wszelkich okoliczności zdarzenia, zwłaszcza czy poszkodowany w chwili zdarzenia miał zapięte pasy i czy okoliczność ta miała wpływ na skutki wypadku oraz dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny w celu ustalenia, czy stan upojenia alkoholowego poszkodowanego miał wpływ na skutki wypadku.

Dowody te nie były przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. W pierwszej kolejności wskazać należy, że w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Ś. pod sygn. (...) został przeprowadzony dowód z opinii biegłego z zakresu rekondtrukcji wypadków drogowych, która wykazała, że pozwany poruszał się z prędkością 95 km/h, zjechał z prostej drogi i nie hamował, naruszając w sposób umyślny nakaz trzeźwości, a w sposób nieumyślny zasadę ostrożności w ruchu drogowym oraz bezpiecznej prędkości. W związku z powyższym w niniejszym postępowaniu brak było konieczności ustalania okoliczności wypadku. Pozostała część tezy dowodowej, a mianowicie czy poszkodowany w chwili zdarzenia miał zapięte pasy i czy okoliczność ta miała wpływ na skutki wypadku nie ma znaczenia w świetle okoliczności wypadku – poszkodowany w wyniku zderzenia pojazdu z drzewem doznał obrażeń w postaci stłuczenia pnia mózgu i rdzenia kręgowego z porażeniem czterokończynowym i śpiączką mózgową, krwotoku z jelit, wątroby i śledziony ze wstrząsem pokrwotocznym, w następstwie których zmarł. W związku z powyższym niepotrzebne są wiadomości specjalne do stwierdzenia, że fakt zapięcia lub nie zapięcia pasów przez poszkodowanego nie wpłynąłby na skutki wypadku. Jak wynika z akt sygn. (...), to brak udzielenia poszkodowanemu pomocy przez Ł. R. mógł zmniejszyć szansę poszkodowanego na przeżycie.

Odnośnie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny w celu ustalenia, czy stan upojenia alkoholowego poszkodowanego miał wpływ na skutki wypadku również wskazać należy, że dowód ten jest nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem poszkodowany był wyłącznie pasażerem, a pozwany Ł. R. w toku postępowania karnego jak i obecnie nie podnosił żadnych okoliczności, jakoby to zachowanie poszkodowanego wpłynęło na fakt zaistnienia wypadku.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części, z wyjątkiem co do daty początkowej odsetek.

Powód swoje roszczenie wywiódł na podstawie art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.), w brzemieniu obowiązującym w dniu wypadku, który stanowił, że zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:

1) wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;

4) zbiegł z miejsca zdarzenia.

Wobec bezspornej okoliczności, że do śmieci B. M. doszło na skutek popełnienia przez pozwanego Ł. R. przestępstwa w stanie nietrzeźwości, który następnie zbiegł z miejsca zdarzenia, odpowiedzialność pozwanego zaktualizowała się w oparciu o wyżej wymieniony przepis.

Oceny tej nie zmieniają twierdzenia pozwanego, że jego bezpośrednim zamiarem nigdy nie było wyrządzenie komukolwiek krzywdy, albowiem pozwany umyślnie naruszył nakaz trzeźwości i oddalił się z miejsca zdarzenia, a to stanowi przesłankę do dochodzenia od kierującego pojazdem zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych świadczenia.

W dniu kiedy doszło do przedmiotowego zdarzenia obowiązywał przepis art. 442 kc, który stanowił, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Ustawą o zmianie ustawy - Kodeks cywilny z dnia 16 lutego 2007 roku (Dz.U. Nr 80, poz. 538) powyższy przepis został uchylony. Jednocześnie Ustawodawca dodał przepis art. 442 1 kc w brzmieniu: roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.

Do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku (Dz.U. Nr 80, poz. 538), a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się przepisy art. 442 ( 1 ) Kodeksu cywilnego.

Do wypadku, w którym zginął B. M. doszło w dniu 27 lipca 2003 roku. Zgodnie z treścią wówczas obwiązującego przepisu, jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o jej naprawienie ulegało przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Zatem w dniu 16 lutego 2007 roku roszczenie nie było przedawnione.

Podsumowując wskazać należy, że mimo iż od wypadku minęło 16 lat (a od chwili zgłoszenia szkody 9 lat) powód mógł dochodzić swoich roszczeń.

Poszkodowany ma prawo żądać naprawienia szkody wprost od ubezpieczyciela, a ten, po dokonaniu wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego, w ściśle określonych przypadkach może wystąpić z roszczeniem przeciwko kierującemu pojazdem o zwrot spełnionego świadczenia. Roszczenie regresowe staje się wymagalne z chwilą, gdy nastąpi zaspokojenie roszczenia z ubezpieczenia OC (Komentarz do Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK, art. 43, J. Miaskowski, K. Niezgoda, P. Skawiński, wydanie pierwsze, C.H. Beck 2012 r.).

Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że powód wypłaty pierwszej kwoty odszkodowania dokonał w dniu 7 stycznia 2016 roku, należy zważyć, że składając pozew z dniu 23 marca 2018 roku zachował 3-letni termin przedawnienia.

W dążeniu do określenia wysokości zadośćuczynienia nie da się w sposób matematyczny wyliczyć, na jakim powinno znajdować się poziomie. Zatem przy ocenie, jaka suma jest odpowiednia tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę należy mieć na uwadze rodzaj naruszonego dobra, charakter, stopień nasilenia i czas trwania ujemnych przeżyć psychicznych i fizycznych spowodowanych naruszeniem. Wysokość zadośćuczynienia ma być odpowiednia, zatem należy również uwzględnić potrzebę udzielenia pokrzywdzonemu ekwiwalentu pieniężnego, nie może ona być jednak symboliczna i winna dla poszkodowanego przedstawiać wartość niejako satysfakcjonującą i ekonomicznie odczuwalną, celem przyznania ochrony w formie majątkowej jest bowiem zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2006 roku, I CSK 159/05, dot. niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2004 roku, I CK 219/04, dot. niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z dnia. 29 września 2004 roku, II CK 531/03, dot. niepubl., wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia. 20 grudnia 2006 roku, VI ACa 567/06, dot. niepubl., wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 lipca 2008 roku, I ACa 1150/06, OSAW 2008/4/110, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach, I ACa 1253/06, dot. niepubl.)

Dokonując subsumcji wskazanych wyżej zasad, Sąd uznał, że wypłacona przez powoda kwota189.000 zł tytułem zadośćuczynienia na rzecz pięciu osób najbliższych zmarłego B. M. nie jest wygórowana w stosunku do poniesionej szkody. Sąd Rejonowy (...) P. w sprawie o sygn. (...) miał na uwadze, że najbliżsi zmarłego doznali ogromnych cierpień z uwagi na stratę osoby najbliższej, niewątpliwie ból potęgował fakt, że do zdarzenia doszło nagle oraz drastyczny przebieg samego zdarzenia.

Pozwany w toku niniejszego procesu podnosił, że nie został zawiadomiony o toczącym się przeciwko ubezpieczycielowi procesie o zadośćuczynienie i nie mógł przystąpić do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego. Należy jednak zauważyć, że wyrok Sądu Rejonowego (...) P. z dnia 28 października 2015 r. na skutek apelacji pozwanego zakładu ubezpieczeń (przede wszystkim w zakresie wysokości zadośćuczynienia) został poddany kontroli instancyjnej – Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 9 sierpnia 2016 r. oddalił apelację pozwanego. W związku z powyższym Sąd stoi na stanowisku, że wypłacone przez powoda zadośćuczynienie nie było wygórowane, a zawiadomienie pozwanego o toczącym się procesie i jego ewentualny w nim udział nie wpłynęłoby zarówno na zasadność jak i na wysokość zasądzonego świadczenia.

Pozwany wnosił o uwzględnienie przyczynienia się poszkodowanego do szkody poprzez świadomość, że kierowca znajduje się pod wpływem alkoholu. Zauważyć jednak należy, że w dniu wypadku B. M. był osobą małoletnią (miał 17 lat) i nie był zdolny prawidłowo ocenić konsekwencji swoich działań. Niezależnie od powyższego wskazać należy, że w postępowaniu pod sygn. (...) powodowie już w pozwie wyraźnie zaznaczyli, że uznają przyjęty przez pozwanego (powoda w niniejszej sprawie) stopień przyczynienia się do szkody określony na poziomie 30%. Ich żądania w procesie o zadośćuczynienie zostały zatem odpowiednio pomniejszone (pełne kwoty zadośćuczynienia wynosiły dla rodziców po 60.000 zł, a dla braci po 50.000 zł). Przyczynienie się poszkodowanego do szkody było w przedmiotowym procesie bezsporne i Sąd prawidłowo je uwzględnił.

Pozwany podnosił również, że Sąd w sprawie o zadośćuczynienie nie uwzględnił indywidualnej sytuacji każdego z członków rodziny zmarłego. Powyższe nie znajduje oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. Jak wynika z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego (...) P. z dnia 28 października 2015 r. (sygn. (...)) w sprawie przeprowadzona została opinia biegłego psychologa, a Sąd uwzględnił jednostkowe okoliczności w stosunku do krzywdy, jaką odniósł każdy z członków rodziny zmarłego, czemu Sąd dał wyraz na stronie 3-4 oraz 9-10 uzasadnienia (k. 236-237 i 242-243 akt (...)). Powyższe było również przedmiotem badania przez Sąd Okręgowy w roku instancji odwoławczej i Sąd II instancji stwierdził, że konsekwencje śmierci syna i brata, a zatem zerwania więzi rodzinnej zostały wyczerpująco opisane odrębnie co do każdego z powodów (str. 10 uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego, k. 324 akt (...)).

Przede wszystkim zaś pozwany podnosił sprzeczność żądania powoda z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa.

Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

W ocenie Sądu powołany przepis nie mógł stanowić podstawy do oddalenia powództwa.

Orzekając wobec pozwanego obowiązek zwrotu wypłaconego przez powoda świadczenia Sąd miał na uwadze przede wszystkim naganność zachowania pozwanego, który nie tylko prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości, ale również oddalił się z miejsca zdarzenia w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej, nie udzielając pomocy poszkodowanego. Takie zachowanie, nawet uwzględniając młody wiek pozwanego (19 lat w chwili wypadku) zasługuje na społeczne potępienie. Sąd uwzględnił fakt, że pozwany zmienił swoje życie, nie wchodził w konflikt z prawem i założył rodzinę. Jednakże nie należy tracić z pola widzenia faktu, że B. M. zmarł mając lat 17, tym samym został pozbawiony możliwości założenia rodziny, z kolei jego najbliżsi, w tym rodzice i bracia już do końca życia będą mierzyć się ze świadomością, że ich syn/brat nie żyje. Sytuacja majątkowa pozwanego pozwoli mu na spłatę zasądzonego świadczenia. Pozwany jest zdrowy, pracuje za granicą. Łącznie z żoną zarabiają ok. 2600 euro miesięcznie oraz otrzymują świadczenie tzw. K. w wysokości około 360 euro miesięcznie. Utrzymanie domu kosztuje około 1500 euro. Konieczność zapłaty świadczenia w wysokości 189.000 zł nie sprawi, że rodzina znajdzie się w niedostatku. W tym miejscu zauważyć należy, że gdyby rodzina zmarłego, a w konsekwencji powód zgłosili swoje roszczenia wcześniej, pozwany znajdowałby się w tej samej, a może nawet gorszej sytuacji materialnej niż obecnie, nie miałby lepszych perspektyw do spłaty. Pozwany podkreślał zmianę w swoim zachowaniu, jednakże tracił z pola widzenia fakt, że jego zachowanie doprowadziło do śmierci innej osoby i cierpienia jej osób najbliższych i jako sprawca tak ogromnej szkody jest obowiązany do jej naprawienia, tj. zwrotu wypłaconego przez ubezpieczyciela świadczenia. Powód był w pełni uprawniony do dochodzenia roszczenia, albowiem zaszły aż dwie ze wskazanych w art. 43 ustawy o ubezpieczeniach przesłanki: stan nietrzeźwości pozwanego i zbiegnięcie z miejsca zdarzenia. Pozwany dotychczas poniósł wyłącznie osobiste konsekwencje popełnionego czynu odbywając karę pozbawienia wolności oraz w nieznacznym stopniu konsekwencje majątkowe – uiszczając 2.500 zł nawiązki i – jak wskazał pozwany w toku postępowania – 4.000 zł na rzecz rodziny zmarłego. Tak symboliczna kwota nie jest w stanie zadośćuczynić krzywdzie, jaką jest śmierć syna i brata.

W tym miejscu wskazać należy, że Sąd nie podziela stanowiska wyrażonego w powoływanym przez pozwanego wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 26 kwietnia 2017 r. sygn. (...). W pierwszej kolejności wskazać należy, że przedmiotowa sprawa nie była – jak twierdzi pełnomocnik pozwanego – „analogiczna” do niniejszej sprawy. W sprawie o sygn. (...) pozwany – sprawca wypadku prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości. W niniejszej sprawie natomiast pozwany nie tylko kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości, ale nadto oddalił się z miejsca zdarzenia, co mogło mieć wpływ na szanse na uratowanie życia poszkodowanego. Jak wynika z akt karnych Sądu Rejonowego w Ś. (sygn. (...)) pozwany poprosił kolegów, którzy pojawili się na miejscu zdarzenia, aby nie wzywali policji, bo jest pod wpływem alkoholu i odwieźli go do domu. Takie postępowanie pozwanego jest wysoce naganne i nie zasługuje na ochronę. Niezależnie od różnic w stanach faktycznych obu spraw, tutejszy Sąd nie zgadza się z przyjętym w sprawie (...) poglądem, że dochodzenie przez ubezpieczyciela zwrotu wypłaconego świadczenia nie służy już realizacji celu wychowawczego i prewencyjnego, a wyłącznie interesom majątkowym powoda, co w powoływanej sprawie stanowiło podstawę do oddalenia powództwa.

W ocenie tutejszego Sądu korzystanie przez powoda z roszczenia jakie przysługuje mu w świetle art. 43 ustawy o ubezpieczeniach nie jest sprzeczne z art. 5 k.c. nawet po upływie długiego okresu czasu. Należy mieć na uwadze, iż mimo że wypadek miał miejsce w 2003 r., to osoby najbliższe zmarłego zgłosiły powodowi szkodę dopiero w 2013 r., zaś postępowanie o zadośćuczynienie zakończyło się prawomocnie dopiero w sierpniu 2016 r. W związku z powyższym powód nie miał możliwości wcześniejszego wystąpienia z powództwem przeciwko pozwanemu, a wniesienie pozwu w marcu 2018 r. nastąpiło w krótkim okresie czasu po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia w przedmiocie zadośćuczynienia i jego pełnej wypłacie. W związku z powyższym brak jest podstaw do przyjęcia, że powód korzystał ze swojego prawa w sposób sprzeczny z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.

W związku z powyższym Sąd w pkt 1 wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 189.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 maja 2018 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonej należności głównej Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Powód wniósł o zasądzenie odsetek od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 23 marca 2014 r. Jednakże do chwili odebrania przesyłki wraz z nakazem zapłaty w dniu 12 maja 2018 r. pozwany nie wiedział o roszczeniu powoda. Sąd uznał, że doręczenie odpisu nakazu stanowiło de facto wezwanie do zapłaty. Stąd Sąd przyjął 7 dni na spełnienie roszczenia i zasądził odsetki od dnia 20 maja 2018 r.,, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i obciążył nimi w całości pozowanego jako stronę, która przegrała proces. Wobec powyższego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2363 zł tytułem zwrotu części uiszczonej opłaty od pozwu. Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Poznaniu kwotę 7087 zł tytułem ¾ części nieuiszczonej opłaty od pozwu.

Sędzia Maria Prusinowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE