UZASADNIENIE

Powodowie Z. A., E. A. wnieśli o zasądzenie solidarnie od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwoty 11.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazali, że są właścicielami na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości – lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w G. przy ul. (...), który znajduje się w strefie A obszaru ograniczonego użytkowania, utworzonego wokół pozwanego (...) sp. z o.o. na mocy uchwały (...) (...) z dnia 29 lutego 2016 r. Powodowie podnieśli, że uchwała wprowadziła na tym obszarze ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z niego, skutkowała zwiększeniem operacji lotniczym i tym samym wzrostem poziomu hałasu. Dochodzona kwota obejmuje jedynie część roszczenia powodów, którego wartość oceniają na kwotę 50.000 zł, obejmującą koszty zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w lokalu mieszkalnym oraz zmniejszenie wartości tejże nieruchomości.

Pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów kosztów procesu.

Pozwany kwestionował roszczenie zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Zarzucił, że w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania powodowie nie doznali jakichkolwiek ograniczeń w korzystaniu z ich nieruchomości, która pełni funkcję mieszkaniową, ani też nie wskazali w jaki sposób miało zostać ograniczone ich prawo własności. Kwestionował położenie nieruchomości powodów w strefie A, wskazując, że leży ona w(...) Podniósł też, że mimo rozbudowy lotniska poziom hałasu w (...) obszaru ograniczonego użytkowania, w której znajduje się nieruchomość powodów, jest zgodny z dopuszczalnymi normami i nie ma związku z uchwałą w sprawie utworzenia tego obszaru. Zdaniem pozwanego ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania nie wpływa też wartość nieruchomości strony powodowej.

W piśmie procesowym z dnia 18 stycznia 2019 r. powodowie sprecyzowali żądanie pozwu wskazując, iż kwota dochodzona pozwem w wysokości 11.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, stanowi odszkodowanie za spadek wartości nieruchomości stanowiącej ich własność, w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania wokół portu lotniczego pozwanego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. A., E. A. są właścicielami na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości – lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w G. przy ul. (...) o powierzchni 68.70 m², dla którego Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku III Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

Nieruchomość ta wchodzi w skład zespołu budynków posadowionych na nieruchomości gruntowej o powierzchni 0,7464 ha, obejmującej działki ewidencyjne (...), dla której Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku III Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

/bezsporne/

W dniu 29 lutego 2016 r. (...) (...) przyjął uchwałę nr 203/XVIII/16 w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wokół (...) im. (...) w G., która weszła w życie w dniu 16 marca 2016 r.

Ze względu na rodzaj chronionego terenu w obszarze ograniczonego użytkowania wyróżniono dwie strefy – (...). (...) została ograniczona od zewnątrz granicą obszaru ograniczonego użytkowania (obwiednia izolinii 45 dB w porze nocnej, wymaganej dla terenów o podwyższonych standardach akustycznych) oraz od wewnątrz – obwiednią izolinii 50 dB w porze nocnej (wymaganą dla terenów zabudowy mieszkaniowej) (§ 4 uchwały).

Zgodnie z § 5 uchwały w (...) obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzono następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu i sposobu korzystania z niego:

a) zakazano przeznaczenia terenu pod budowę szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, takich jako szkoły, przedszkola, internaty, żłobki, domy dziecka itp., jak też tworzenia stref ochronnych A uzdrowiska;

b) zakazano lokalizowania budynków o funkcji szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, takich jak szkoły, przedszkola, internaty, domu dziecka itp., z wyłączeniem w szczególności rozbudowy, odbudowy lub nadbudowy istniejących obiektów;

c) zakazano zmiany funkcji budynków istniejących na budynki o funkcji szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

d) brak ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenów pod inną zabudowę, w tym mieszkaniową;

e) dopuszczono lokalizowanie innej zabudowy, w tym zabudowy mieszkaniowej.

(bezsporne, nadto dowód: uchwała z 29 lutego 2016 r. – k. 97-109/

Nieruchomość przy ul. (...) znajduje się w(...)obszaru ograniczonego użytkowania ( (...)).

Zauważalne są jedynie niewielkie różnice w cenach transakcyjnych nieruchomości położonych w strefie (...) i poza strefą w zakresie tych samych obrębów. Przyjmując stałe cechy przedmiotowej nieruchomości w kontekście rynku (...) i poza nią, uzyskano różnicę 2.000 zł. Wartość ta mieści się w przedziale tolerancji błędu.

Nabywca nieruchomości jest w stanie zapłacić tyle samo za nieruchomość lokalową położoną w zakresie (...), jak i poza nią. W ramach tego samego obrębu geodezyjnego ceny nie są zróżnicowane w zależności od położenia w (...) lub poza nią.

Uchwała nie wprowadziła skonkretyzowanych ograniczeń w korzystaniu z przedmiotowej nieruchomości, które powodowały obniżenie jej wartości.

(Dowód: pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości M. B. –k. 145-175)

Sąd zważył, co następuje:

Powodowie w sprawie niniejszej dochodzili ostatecznie od pozwanego zapłaty odszkodowania w kwocie 11.000 zł tytułem obniżenia wartości nieruchomości lokalowej, położonej przy ul. (...) w G., stanowiącej ich własność, w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania.

Dla rozstrzygnięcia sprawy szczególnie istotne znaczenie miała opinia biegłej sądowej z zakresu szacowania nieruchomości M. B.. Zdaniem Sądu opinia biegłej została sporządzona w sposób prawidłowy, profesjonalny i zgodny z tezą dowodową, przez osobę bezstronną oraz posiadającą odpowiednią wiedzę i doświadczenie. Opina nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania. Sąd również nie dopatrzył się potrzeby jej wyjaśniania, czy uzupełniania. W ocenie Sądu przygotowana opinia odpowiada prawu, w szczególności operat jest zgodny z wymogami Rozporządzenia Rady Ministrów z 21 września 2004r w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego (Dz. U. z 2004r., Nr 207, poz. 2109). W § 4 Rozporządzenia wskazano metody sporządzania operatu szacunkowego. Z treści tego przepisu nie wynika, by któraś z metod była nadrzędna. Do biegłego należy więc wybór jednej z tych metod.

Powództwo w niniejszej sprawie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Art. 136 ust. 2 ustawy – Prawo ochrony środowiska stanowi natomiast, że obowiązany do wypłaty odszkodowania jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania.

W świetle powyższych uwag na początku należy wskazać, iż nieruchomość powodów stanowi mieszkanie w budynku wielorodzinnym, położonym na terenie przeznaczonym na cele mieszkaniowe. (...) (...) ustanawiająca obszar ograniczonego użytkowania nie wprowadza natomiast żadnych ograniczeń w zakresie korzystania z tego typu nieruchomości (§ 5 lit. d i e), co oznacza, że powodowie nie ponieśli żadnej szkody spowodowanej nałożonymi w uchwale ograniczeniami. W przypadku ich nieruchomości nie można mówić o szkodzie w postaci spadku jej wartości spowodowanej samym umieszczeniem jej w strefie B obszaru ograniczonego użytkowania. Zdaniem Sądu, z opinii biegłej wynika wprost, że zauważalne są jedynie niewielkie różnice w cenach transakcyjnych nieruchomości położonych w strefie obszaru ograniczonego użytkowania i poza strefą w zakresie tych samych obrębów. Co więcej nabywca nieruchomości jest w stanie zapłacić tyle samo za nieruchomość lokalową położoną w zakresie obszaru ograniczonego użytkowania, jak i poza nim. Ceny zaś w ramach tego samego obrębu geodezyjnego nie są zróżnicowane w zależności od położenia w obszaru ograniczonego użytkowania lub poza nim.

Biegła co prawda wyliczyła nieznaczną utratę wartości nieruchomości powodów, określając ją na kwotę 2.000 zł, tym niemniej przyjmując stałe cechy przedmiotowej nieruchomości w kontekście rynku obszaru ograniczonego użytkowania i poza nim wskazała, iż wartość ta mieści się w przedziale tolerancji błędu przewidzianej dla tego typu transakcji.

W konsekwencji Sąd doszedł do przekonania, iż w niniejszej sprawie powód nie wykazał przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego w postaci szkody, polegającej na spadku wartości nieruchomości oraz związku przyczynowego między zdarzeniem (uchwaleniem aktu prawa miejscowego wprowadzającego obszar ograniczonego użytkowania obejmującego nieruchomość powodów) a szkodą, do czego byli zobowiązani zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu.

Zgodnie z treścią przepisów art. 232 k.p.c. i art. 6 k.p.c. in fine to strony mają obowiązek wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód z urzędu, ale nie ma takiego obowiązku. Jest to wyrazem zasady, iż to strony powinny być zainteresowane wynikiem postępowania oraz że to strony dysponują przedmiotem postępowania m.in. poprzez powoływanie i przedstawianie Sądowi wybranych przez siebie dowodów. W niniejszej sprawie pozwany całkowicie zignorował obowiązek nałożony przez cytowane przepisy. Samo zaprzeczenie okolicznościom dokonane przez stronę procesową wywołuje ten tylko skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nie udowodnienia sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie (SN 28.04.1975 III CRN 26/75). Reguły dowodzenia, a więc rozkład ciężaru dowodu, określa przepis art. 6 k.c. Wynika z niego przedmiot i osoba, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.). Artykuł ten jednoznacznie stanowi, że ciężar udowodnienia faktów spoczywa na stronie, która wywodzi z tych faktów skutki prawne (SN I CKU 45/96 OSNAP 1997/6-7/76).

Sąd przy tym nie znalazł podstaw do zastosowania art. 322 k.p.c. Wskazany przepis daje możliwość zasądzenia odpowiedniej sumy odszkodowania, gdy ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiści niecelowe (…). Warunkiem zastosowania art. 322 k.p.c. jest przesądzenie istnienia szkody (dochodzonej należności); ta przesłanka odpowiedzialności musi być wykazana na zasadach ogólnych, z zastosowaniem przewidzianej w Kodeksie postępowania cywilnego aparatury dowodowej (por. orzeczenie SN z 23.10.1957 r., 1 CR 881/56, RPEiS 1958/4, s. 325, oraz wyroki SN: z 16.12.1963 r., 1 CR 412/62, OSNCP 1964/10, poz. 212, z omówieniem E. W., Przegląd orzecznictwa, NP (...)–8, s. 869; z 12.10.2007 r., V CSK 261/07, LEX nr 497671 i z 24.06.2015 r., II CSK 554/14, (...), s. 32, z komentarzem P. M., M. Praw. (...), s. 25). W ocenie Sądu, przesłanki określone w powyższym przepisie nie zachodzą. Sąd ustalił na podstawie zebranego materiału dowodowego, w tym przede wszystkim opinii biegłej sądowej, że do powstania szkody nie doszło, bowiem jak wskazano już powyżej, okoliczność, na którą powoływała się biegła, szacowanie nieruchomości zawiera tolerancję błędu, a zatem nie może powodować możliwości zastosowania art. 322 k.p.c. Podkreślić należy, że wskazana przez biegłą granica dotyczy zarówno błędu na korzyść (+), ale również i na niekorzyść (-). Uznanie przez Sąd, że powodom należy się odszkodowanie, stanowiłoby dowolną, nie zaś swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, do czego Sąd nie jest uprawniony.

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 6 czerwca 2019 r. II CSK 222/18, artykuł 129 ust. 2 p.o.ś. stanowi samodzielną podstawę roszczeń odszkodowawczych związanych z wprowadzonym ograniczeniem korzystania z nieruchomości. Przyjmuje się, że w takim przypadku przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej za działania zgodne z prawem (tzw. szkody legalne) są: wejście w życie aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez jej właściciela oraz związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Nie można jednak zapominać, że wysokość poniesionej szkody musi wynikać w tym przypadku z zaniżenia wartości nieruchomości wynikającej z wejścia w życie aktu prawa miejscowego, a zatem nie może uwzględniać innych okoliczności, nie mieszczących się w ramach tak ujętego związku przyczynowego, w szczególności tych, które nie wynikały z wejścia w życie takiego aktu. Dotyczy to bez wątpienia innych przyczyn zmian wartości nieruchomości niż objęte treścią art. 129 ust. 2 p.o.ś. Jeżeli zatem strona dochodzi roszczeń odszkodowawczych w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania, to rozmiar szkody, a w konsekwencji wysokość odszkodowania, powinny być ustalone w taki sposób, aby uwzględniały wyłącznie okoliczność wejścia w życie aktu ustanawiającego taki obszar (uchwały Sejmiku Województwa i jego skutki, a nie jakiekolwiek czynniki wpływające na spadek wartości nieruchomości. Wykluczone jest ograniczenie się przez sąd do wnioskowania opartego na ocenach wywodzonych z ogólnej zasady doświadczenia życiowego czy też "stygmatyzacji" nieruchomości na rynku.

Z tych przyczyn Sąd na podstawie art. 129 ust. 2 ustawy – Prawo ochrony środowiska a contario oddalił powództwo, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono w pkt II wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. uznając powodów za stronę przegrywającą spór w całości, a w konsekwencji zobowiązaną do zwrotu pozwanemu kwoty 3.617 zł, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3.600 zł, ustalone w oparciu o przepis § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia pozwu tj. w dniu 15 marca 2018 r., powiększone o opłatę od pełnomocnictwa w wysokości 17zł.

W toku procesu przyznano biegłej sądowej wynagrodzenie w łącznej kwocie 1.912,31zł.

Powodowie uiścili zaliczkę na poczet wynagrodzenia w wysokości 1.500 zł. W związku z tym do rozliczenia pozostała jeszcze kwota 412,31 zł (1.912,31 zł – 1.500 zł). Z tego względu Sąd zgodnie z odpowiedzialnością za wynik procesu w pkt III wyroku zasądził od powodów Z. A., E. A. kwotę 412,31 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 532/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE