Sygn. akt XI GC 569/19
Pozwem z dnia 1 lutego 2019 r. M. R. i F. S. wnieśli przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę solidarnie na ich rzecz kwoty 1.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 10 września 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Powodowie na podstawie umowy cesji zawartej z poszkodowanym zdarzeniem drogowym, którego sprawca legitymował się umową ubezpieczenia OC z pozwanym, dochodzą niewypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego, przy czym niniejszym pozwem powodowie dochodzą części roszczenia w kwocie 1.600 zł (z kwoty 3.136,50 zł).
Nakazem zapłaty z dnia 1 lutego 2019 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.
W sprzeciwie od ww. nakazu zapłaty (...) Spółka Akcyjna w W., zaskarżając nakaz w całości, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany zakwestionował żądanie powodów co do wysokości, wskazując na bezgotówkową ofertę najmu auta zastępczego złożoną poszkodowanemu przez pozwanego, z której poszkodowany nie skorzystał.
W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Dnia 25 czerwca 2018 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki S. (...) nr rej. (...), należący do P. W.. Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykupioną w (...) Spółce Akcyjnej w W.. Szkodę ubezpieczycielowi sprawcy telefonicznie zgłosił ojciec poszkodowanego, wskazując m.in. adres mailowy (...) należący do ojca poszkodowanego.
Dnia 26 czerwca 2018 r. ubezpieczyciel wygenerował w swoim systemie informatycznym pismo skierowane do poszkodowanego o przyjęciu zgłoszenia szkody z wykazem dokumentów, jakie należy dostarczyć wraz z informacją w zakresie najmu pojazdu zastępczego.
Wobec niemożności korzystania z własnego pojazdu dnia 26 czerwca 2018 r. poszkodowany na czas naprawy zawarł z powodami umowę najmu pojazdu zastępczego marki M. (...) nr rej. (...). W umowie najmu strony ustaliły dobową stawkę najmu w kwocie 230 zł netto/doba.
Dnia 27 czerwca 2018 r. F. S. w oparciu o udzielone przez poszkodowanego pełnomocnictwo zwrócił się do ubezpieczyciela sprawcy szkody o wskazanie wypożyczalni, która udostępni poszkodowanemu całkowicie bezpłatnie pojazd zastępczy na okres likwidacji szkody, z pełnym pakietem OC/AC/NW bez konieczności żadnej dopłaty ze strony poszkodowanego, z wykupionym udziałem własnym w szkodach, w tym z możliwością wyjazdów za granicę. Wniosek został przyjęty przez ubezpieczyciela do realizacji.
Dowód:
- dokumenty w aktach szkody nr (...), płyta CD k. 86;
- potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia szkody k. 49-52;
- wydruki – k. 52,53;
- umowa najmu z dnia 26 czerwca 2018 r. k. 18;
- korespondencja e-mail wraz z załącznikami - pismo z dnia 27 czerwca 2018 r. k. 13 - 16, 94 – 97;
- wydruk z (...) k. 131;
- zeznania świadka P. W. k. 98-100.
Poszkodowany w trakcie korzystania z pojazdu zastępczego wyraził zgodę na rekompensatę w wysokości 400 zł tytułem pojazdu zastępczego, a następnie zrezygnował z tej rekompensaty.
Dowód:
- korespondencja e-mail z dnia 4 lipca 2019 r. k. 54;
- zeznania świadka P. W. k. 98-100.
Dnia 11 lipca 2018 r. poszkodowany zwrócił powodom wynajęty pojazd zastępczy wykorzystywany przez niego w celach dojazdów do pracy oraz do użytku codziennego, w tym również za granicę do Niemiec. Również dnia 11 lipca 2018 r. powodowie wystawili na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 4809,30 zł brutto tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 17 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 230 zł netto/doba.
Dowód:
- potwierdzenie zwrotu pojazdu z dnia 11 lipca 2018 r. k. 19;
- oświadczenie z dnia 11 lipca 2018 r. k. 11;
- oświadczenie k. 12;
- faktura VAT nr (...) k. 20;
- zeznania świadka P. W. k. 98-100.
Dnia 31 lipca 2018 r. poszkodowany zawarł z powodami umowę cesji wierzytelności, na podstawie której zbył na ich rzecz wierzytelność przysługującą mu z tytułu zdarzenia z dnia 25 czerwca 2018 r. w szczególności w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego, w stosunku do (...) spółki akcyjnej w W..
Dowód:
- umowa cesji z dnia 31 lipca 2018 r. k. 34;
- zeznania świadka P. W. k. 98-100.
Pismem z dnia 10 sierpnia 2018 r. powodowie dokonali zgłoszenia nabytej od poszkodowanego wierzytelności, wnosząc o zapłatę kwoty 4809,30 zł.
Dowód:
- pismo z dnia 10 sierpnia 2018 r. k. 21.
Decyzją z dnia 28 sierpnia 2018 r. pozwany zakład ubezpieczeń przyznał powodom odszkodowanie tytułem najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1672,80 zł uznając za uzasadniony cały okres najmu - 17 dni, przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 80 zł netto w związku ze złożoną propozycją najmu pojazdu zastępczego zorganizowanego przez ubezpieczyciela.
Dowód:
- decyzja (...) z dnia 28 sierpnia 2018 r. k. 22;
- potwierdzenie przelewu z dnia 28 sierpnia 2018 r. k. 23;
- lista podmiotów współpracujących, cennik k. 55-66.
Pismem z dnia 7 września 2018 r. powodowie wezwali ubezpieczyciela sprawcy do zapłaty pozostałej kwoty odszkodowania w wysokości 3136,50 zł w terminie 7 dni.
Dowód:
- wezwanie do zapłaty z dnia 7 września 2018 r. k. 24-25;
- dowód nadania i doręczenia k. 26;
- wydruk cenników k. 27-33;
Decyzją z dnia 12 października 2018 r. ubezpieczyciel sprawcy szkody przyznał dopłatę do odszkodowania należnego poszkodowanemu w kwocie 1311 zł. Łącznie wypłacie tytułem kosztów naprawy podlegała kwota 39 387,96 zł na którą składały się koszty naprawy pojazdu w kwocie 31 378,06 zł, utrata wartości handlowej w kwocie 3827 zł, utracone dochody w kwocie 3821,10 zł oraz koszty najmu w kwocie 1672,80 zł.
Dowód:
- decyzja (...) z dnia 12 października 2018 r. k. 47;
- lista wypłat odszkodowań k. 48.
Stawki na rynku (...) za wynajem pojazdu zastępczego w klasie pojazdów odpowiadających uszkodzonemu pojazdowi marki S. (...), należącemu do segmentu C- samochodów kompaktowych, w połowie 2018 r. przy wynajmie na czas ponad 15 dni, gdyż taki był faktyczny i bezsporny czas trwania najmu zawierały się w przedziale:
- przy uwzględnieniu zniesienia udziału własnego w szkodach i bez limitu kilometrów przebiegu dobowego- 130-214 zł netto/doba, średnio 171 zł netto/doba;
- w opcji „podstawowej”, czyli z limitem kilometrów przebiegu dobowego i bez zniesienia udziału własnego w szkodach 85-149 zł netto/doba, średnio 123 zł netto/doba.
Stawka użyta przez powodów w rozliczeniu kosztów najmu wynosząca 230 zł netto/doba, była wyższa od stawek stosowanych ówcześnie na rynku lokalnym przy wynajmie pojazdów klasy C, jak pojazd uszkodzony także w opcji bez limitu kilometrów przebiegu i ze zniesionym udziałem własnym w szkodach.
Dowód:
- opinia biegłego sądowego W. S. k. 107-115, 164-165;
Wynajęty pojazd marki M. (...) należy do grupy (...) samochodów terenowych.
Bezsporne.
Stan faktyczny w zakresie, w jakim nie był bezsporny, Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, w tym zgromadzonych w aktach szkody na płycie CD, przy czym strony nie kwestionując ich autentyczności, częściowo wyciągały jedynie odmienne wnioski. Brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania prawdziwości zeznań świadka P. W., które Sąd ocenił jako wiarygodne, przy czym świadek nie potwierdził otrzymania od pozwanego propozycji zorganizowania pojazdu zastępczego w trakcie zgłaszania szkody oraz pisemnej informacji z dnia 26 czerwca 2018 r. w zakresie najmu pojazdu zastępczego. Z przedłożonych przez pozwanego wydruków wygenerowanych w jego systemie informatycznym wynika jedynie, że ww. pismo wysłano listem zwykłym, ew. mailem pod adres poczty elektronicznej, jak się okazało należący do ojca poszkodowanego, natomiast brak dowodu rzeczywistego ich wysłania pocztą elektroniczną bądź listem zwykłym, a tym bardziej doręczenia ich poszkodowanemu. Okoliczność, że w trakcie trwania najmu pojazdu zastępczego od powodów poszkodowany wyraził zgodę na rekompensatę z tego tytułu w kwocie 400 zł, a następnie zgodę tę cofnął, nie oznacza, że ubezpieczyciel złożył poszkodowanemu ofertę bezgotówkowego najmu pojazdu zastępczego. Natomiast w sprawie bezsporne było, że ubezpieczyciel nie ustosunkował się do wniosku powoda F. S. o wskazanie wypożyczalni, która udostępni poszkodowanemu pojazd zastępczy, mimo zarejestrowania zgłoszenia w tym przedmiocie przez pozwanego, co koresponduje z pisemnym oświadczeniem świadka. Sąd bazował także na pisemnej opinii biegłego sądowego, przyjęta przez biegłego metodologia wyceny nie budziła zastrzeżeń i została w sposób przekonywający wyjaśniona. Zgodnie z tą opinią stawka dobowa wynajętego auta przekraczała ówczesne średnie stawki na rynku lokalnym dla aut z segmentu C, jak uszkodzona S. (...). Ponadto biegły w opinii uzupełniającej ustosunkował się do zarzutów strony powodowej, podtrzymał swoje wnioski z opinii głównej, wyjaśniając, że nie można analizować stawki najmu w oderwaniu od okresu najmu. Jak słusznie zauważył biegły, powodowie formułując zarzuty do opinii, powoływali się na opinię innego biegłego sądowego, dotyczącą jednak stawek za 2016 rok, podczas gdy w sprawie niniejszej analizowane były stawki za rok 2018. Z tych przyczyn sąd oddalił wniosek pełnomocnika powodów o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego. Pozwane towarzystwo ubezpieczeń nie zakwestionowało opinii, ani wniosków z nich płynących.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo, mając na względzie, że powodowie dochodzili części roszczenia, zasługiwało w całości na uwzględnienie.
Jego podstawę prawną stanowi przepis art. 822 § 1 i 4 k.c. W rozpoznawanej sprawie niesporny był fakt zawarcia przez sprawcę zdarzenia umowy ubezpieczenia OC z pozwanym i zaistnienie powodującego szkodę zdarzenia, za które odpowiadała osoba ubezpieczona.
Nie była kwestionowana przez stronę pozwaną w toku niniejszego procesu, jak i podczas postępowania likwidacyjnego, legitymacja czynna powodów, która wynikała z przywołanego wyżej art. 822 § 4 k.c. oraz przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania, przysługującemu P. W. (art. 509 k.c.). Sąd podziela argumentację prawną wyrażoną w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy z dnia 23 maja 2019 r., sygnatura akt VIII Ga 94/19. Zgodnie z nim „oczywistym jest, że umowy przelewu zawierane z podmiotami świadczącymi jednocześnie usługi w zakresie najmu pojazdów zastępczych mają na celu umożliwienie dochodzenia przez wynajmującego roszczeń wobec ubezpieczycieli z pominięciem poszkodowanego.” W niniejszej sprawie nie zachodzą również podstawy do uznania umowy przelewu za nieważną, w szczególności brak jest naruszenia normy wynikającej z art. 510 § 2 k.c.
Strona pozwana zakwestionowała roszczenie powodów co do wysokości, zarzucając, iż poszkodowany nie skorzystał z oferty zorganizowania pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela. Kwestia zastosowanych stawek najmu jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 - wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Pozwany w niniejszym procesie nie wykazał, że w odpowiedzi na zgłoszenie szkody, czy to telefonicznie w trakcie rozmowy rejestracyjnej, czy to drogą elektroniczną, czy to listownie, złożył poszkodowanemu propozycję zorganizowania pojazdu zastępczego za swoim pośrednictwem. Natomiast w świetle poczynionych ustaleń faktycznych powód F. S. zwrócił się do ubezpieczyciela sprawcy o wskazanie wypożyczalni, która zapewni poszkodowanemu całkowicie bezpłatnie pojazd zastępczy. Jednakże jak wynika z zebranego materiału dowodowego, choć ubezpieczyciel przyjął zgłoszenie w tym przedmiocie, to jednak nie spotkało się ono z dalszą reakcją ubezpieczyciela, poza tym, że w trakcie trwania najmu pojazdu od powodów pozwany miał wypłacić poszkodowanemu za jego zgodą rekompensatę z tego tytułu w kwocie 400 zł, a następnie poszkodowany zgodę taką wycofał. W szczególności pozwany nie wykazał, że złożył poszkodowanemu kontrofertę pojazdu zastępczego, polegającą na zamianie pojazdu za akceptowalną przez siebie stawkę. Ciężar wykazania, że ubezpieczyciel faktycznie zapewnił auto zastępcze na czas naprawy, spoczywał w tym przypadku na pozwanym (art. 6 k.c.). Wobec czego poszkodowany zasadnie wynajmował pojazd zastępczy od powodów na czas naprawy swojego pojazdu. Niemniej jednak ostatecznie zarzut pozwanej w zakresie zawyżenia przez powodów dobowej stawki najmu okazał się częściowo uzasadniony. W świetle poczynionych ustaleń na rynku lokalnym stawki dobowe najmu aut zastępczych z segmentu C (do których należała uszkodzona S. (...)) z opcjami dodatkowymi oscylowały w dacie szkody w przedziale 130 zł – 214 zł doba/netto, a w opcji podstawowej: 85-149 zł netto/doba. Powodowie zastosowali stawkę 230 zł netto, która nie mieściła się w żadnej z powyższych i jest ona zawyżona, nawet w „opcji pełnej” najmu. Z tych przyczyn Sąd przyjął, że powodowie mogli w niniejszej sprawie domagać się kosztów najmu przy zastosowaniu stawki adekwatnej jak dla najmu z wykupionym udziałem własnym w szkodach i bez limitu kilometrów, a więc na poziomie co najwyżej 214 zł netto i ostatecznie też taką stawką uznał za uzasadnioną. Sąd wybierając przedział stawek w tym wariancie, miał na uwadze treść umowy najmu między powodami a poszkodowanym oraz wyjazdy poszkodowanego do Niemiec.
Mając powyższe na uwadze uzasadniony koszt najmu pojazdu zastępczego wynosił 4474,74 zł brutto (3638 zł netto) stanowiący iloczyn bezspornych 17 dni najmu oraz dobowej stawki najmu w kwocie 214 zł netto, która mieściła się w przedziale ówczesnych stawek lokalnych najmu pojazdów z segmentu C w opcji pełnej. Kwotę tę należało pomniejszyć o dotychczas wypłacone odszkodowanie tytułem najmu pojazdu zastępczego, czyli kwotę 1672,80 zł. Przy uwzględnieniu ww. wypłaconej kwoty podlegające uwzględnieniu roszczenie powodów w tym zakresie zamyka się kwotą 2801,94 zł (4474,74 zł – 1672,80 zł). Powodowie dochodzą części roszczenia w kwocie 1600 zł, stąd powództwo w całości podlegało uwzględnieniu.
Odsetki od zasądzonej w punkcie I sentencji kwoty należą się za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 481 k.c.), a termin spełnienia świadczenia przez zakład ubezpieczeń wynika z art. 817 § 1 i 2 k.c., zważywszy że pozwany dysponował odpowiednim materiałem dowodowym do przyznania należnego odszkodowania z tytułu najmu auta zastępczego już w toku likwidacji szkody.
Stąd orzeczono jak w punkcie I wyroku.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 k.p.c., mając na uwadze, że powodowie wygrali proces. Powodowie ponieśli opłatę od pozwu w kwocie 80 zł, opłatę skarbowa 34 zł, 900 zł tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) oraz wydatek w kwocie 452,64 zł na wynagrodzenie biegłego pokryty częściowo z jego zaliczki, razem 1466,64 zł. Koszty te zasądzono solidarnie od strony pozwanej, jako przegrywającej sprawę.
W punkcie III sąd na podstawie art. 82 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 1 i 2 u.k.s.c. zwrócił stronom nadpłacone koszty sądowe (zaliczki) w kwotach po 347,36 zł, mając na uwadze, że wynagrodzenie biegłego wyniosło 905,28 zł i zostało ono pokryte po połowie z uiszczonych przez strony zaliczek wynoszących po 800 zł.
(...) K. G.
1. (...)
2. (...)
3. (...)