UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 czerwca 2018 roku powód, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. wniósł o zapłatę od pozwanego Towarzystwa (...) w W. kwoty 3.461,22 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty. W uzasadnieniu powód wskazał, że nabył wierzytelność z tytułu najmu pojazdu zastępczego od poszkodowanego W. Ś. (1) po tym, jak w wyniku uszkodzenia nie mógł korzystać z pojazdu marki D. (...) (...). Poszkodowany zgłosił szkodę do (...) S.A. w W. w ramach likwidacji bezpośredniej, zaś wskazany zakład ubezpieczeń wypłacił odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1.869,60 złotych. Wskazany zakład zakwestionował zarówno czas trwania najmu jak i stawkę dobową. Roszczenie z tytułu najmu pojazdu zastępczego powód zgłosił ponownie stronie pozwanej, która była bezspornie ubezpieczycielem sprawcy zdarzenia. Pozwany dokonał dopłaty odszkodowania na rzecz powoda w kwocie 3.167,25 złotych, w akceptując okres najmu pojazdu zastępczego wynoszący 21 dni, ale kwestionując stawkę dobową za dobę najmu pojazdu zastępczego. Całkowity koszt najmu, potwierdzony fakturą wystawioną przez powoda wyniósł 8.498,07 złotych, a wartość przedmiotu sporu wynikała z różnicy między kwotą, na jaką opiewała faktura, a sumą wypłat dokonanych przez (...) S.A. w W. i pozwanego.

/pozew, k. 4-5odw./

W odpowiedzi na pozew z dnia 13 lipca 2018 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany przyznał, że udzielał ochrony ubezpieczeniowej sprawcy kolizji, który w dniu 24 kwietnia 2017 roku wyrządził szkodę w pojeździe D. (...) i przyznał, że ponosi odpowiedzialność co do zasady za skutki zdarzenia, w tym za konieczność korzystania z pojazdu zastępczego. Pozwany przyznał również, że uznał za zasadny koszt najmu pojazdu zastępczego do kwoty 5.036,85 złotych a także, że uznał za zasadny okres najmu wynoszący 21 dni przy zastosowaniu stawki dobowej 195 złotych netto. Pozwany podniósł zarzut z art. 354 § 2 k.c. wskazując, że likwidujący szkodę (...) S.A. w W. proponował zorganizowanie najmu pojazdu zastępczego w klasie pojazdu uszkodzonego za kwotę 195 złotych netto. Ubezpieczyciel prowadzący likwidację szkody poinformował poszkodowanego w dniu 25 kwietnia 2017 roku o możliwości zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, z której to propozycji poszkodowany nie skorzystał. Pozwany nie kwestionował rynkowego charakteru stawki powoda, a jedynie wskazał na możliwość zorganizowania pojazdu zastępczego znacznie taniej.

/odpowiedź na pozew, k. 16-22/

W piśmie z dnia 31 lipca 2018 roku powód zanegował twierdzenia faktyczne pozwanego. Po pierwsze powód wskazał, że pozwany nie udowodnił twierdzenia o przedstawieniu poszkodowanemu propozycji wynajęcia pojazdu zastępczego. Po drugie, likwidujący szkodę (...) S.A. nie zachował się na żadnym etapie likwidacji szkody w sposób lojalny wobec poszkodowanego. Likwidator bezpośredni kwestionował bowiem nie tylko stawkę za najem, ale wbrew twierdzeniom pozwanego – negował zasadny okres najmu. W pierwszej decyzji uznał jedynie 16 dni najmu, a stawkę za najem zweryfikował do stawki niższej niż wskazywałyby cenniki wypożyczalni współpracujących z (...) S.A., bowiem do kwoty 116,85 złotych. Dopiero na skutek odwołania uznano okres 21 dni i podwyższono stawkę do kwoty 239,85 zł brutto. Zmiana kwalifikacji długości najmu nastąpiła około pół roku po zakończeniu najmu, a zatem i tak poszkodowany przez część okresu likwidacji szkody byłby pozbawiony pojazdu zastępczego ze strony zakładu ubezpieczeń. Likwidujący szkodę (...) S.A. rozliczył najem według stawek dla pojazdów klasy C lub D w zależności od wypożyczalni współpracującej, podczas gdy uszkodzeniu uległ pojazd znacznie wyższej klasy F.

/pismo, k. 28-29odw./

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 kwietnia 2017 roku miała miejsce kolizja, w której uszkodzeniu uległ pojazd marki D. (...) należący do W. Ś. (1). Sprawca szkody był ubezpieczony w pozwanym Towarzystwie (...) w W.. Poszkodowany jednak zgłosił szkodę w dniu 25 kwietnia 2017 roku do (...) S.A. w W. w ramach procedury BLS (bezpośredniej likwidacji szkody).

/okoliczności bezsporne, akta szkody w wersji papierowej/

Poszkodowany wypełnił elektroniczny druk zgłoszenia szkody w pojeździe w dniu 25 kwietnia 2017 roku. Następnie zaś w dniu 27 kwietnia 2017 roku odbyły się oględziny pojazdu.

/ akta szkody w wersji papierowej, strony 131-133 i k. 47-48/

Poszkodowany w dniu 24 kwietnia 2017 roku zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki a. (...), który zgodnie z umową należał do klasy F, za kwotę 329 zł netto za dobę (404,67 zł brutto). Najem trwał do dnia 16 maja 2017 roku, czyli 21 dni. Koszt najmu wyniósł 8.498,07 złotych

/umowa najmu, k. 10, oświadczenie, k. 11, faktura, k. 12/

W dniu 16 maja 2017 roku powód i poszkodowany zawarli umowę przelewu wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

/umowa cesji, k. 9/

W dniu 8 maja 2017 roku pozwany poinformował (...) S.A. o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego oraz o zarejestrowaniu szkody. W załączonej tabeli zawierającej informacje o stawkach za najem pojazdu zastępczego a. (...) klasyfikowane jest w kategorii F ze stawką 500 złotych netto za dobę a w klasie E pozwany miał możliwość zorganizowania pojazdu za kwotę 272,35 zł netto. Informacja ta nie została przekazana poszkodowanemu ani przez pozwanego ani przez (...) S.A. w W..

/pismo pozwanego, k. 68/

Pismem z dnia 23 maja 2017 roku pozwany poinformował (...) S.A. w W., że brak jest podstaw do przyznania odszkodowania.

/akta szkodowe, strona 48-49/

Pojazd po szkodzie nie był jezdny. Kwota bezsporna za naprawę została przyznana poszkodowanemu w dniu 11 maja 2017 roku, technologiczny czas naprawy wynosił 6 dni roboczych, zatem zakończenie naprawy i zdanie pojazdu zastępczego w dniu 16 maja 2017 roku miało miejsce bez zbędnej zwłoki. Wypożyczony pojazd należał do klasy wyższej niż uszkodzony. A. (...) klasyfikowane jest w segmencie F (tak również klasyfikowano wskazany pojazd w wypożyczalniach współpracujących z pozwanym). Pojazd uszkodzony należy do klasy E. Stawka powoda nie była kwestionowana jako rynkowa, ale z uwagi na uznawanie w okresie likwidacji szkody jedynie 16 dni najmu, należy marginalnie odnotować, że dla najmu gotówkowego w klasie pojazdu uszkodzonego stawki rynkowe oscylują pomiędzy 250 zł netto do 406,50 zł netto.

/opinia biegłego, k. 92-94/

W oparciu tylko o dokumenty złożone przez strony, kosztownej opinii biegłego można było uniknąć a strony miały szerokie pole do zakończenia sporu ugodą. Ostatecznie pozwany zakwestionował klasy pojazdów (k.76).

Sąd nie przeprowadził dowodu z nagrania zgłoszenia szkody, pozwany nie dowiódł bowiem, że takie nagranie powstało. (...) S.A. zostało zobowiązane zarządzeniem z dnia 8 sierpnia 2018 roku do złożenia akt szkodowych PL (...) w terminie 14 dni pod rygorem grzywny (k.30). Akta doręczono pismem z dnia 3 września 2018 roku (k.31). Pismem z dnia 25 września 2018 roku pozwany wskazał, że przesłane akta szkody nie zawierają nagrania zgłoszenia szkody i propozycji najmu oraz umów o współpracę z wypożyczalniami pojazdów (k.36). Zarządzeniem z dnia 26 września 2018 roku Sąd zobowiązał (...) S.A. do złożenia akt szkodowych PL (...) w terminie 14 dni pod rygorem grzywny, zawierających nagrania rozmów pomiędzy konsultantem (...) S.A. a poszkodowanym W. Ś. (2) oraz umów o współpracę z wypożyczalniami pojazdów. Pismem z dnia 22 października 2018 roku (...) S.A. przesłało akta szkody na płycie CD informując, że zawierają nagranie zgłoszenia szkody, akta zabezpieczono hasłem (k.39-40), które przesłano pismem z 24 października 2018 roku (k. 41). Akta te po rozpakowaniu były uszkodzone (protokół rozprawy, k. 53odw.).

Postanowieniem z dnia 7 grudnia 2018 roku Sąd zobowiązał (...) S.A. do złożenia nagrań ze zgłoszenia szkody w terminie 14 dni. Pismem z dnia 31 grudnia 2018 roku (...) S.A. przekazało dokumentację, która po rozpakowaniu ponownie zawierała jedynie skan papierowej wersji akt szkody i nie zawierała żadnych nagrań (k.60-62).

Postanowieniem z dnia 6 maja 2019 roku Sąd na podstawie art. 242 k.p.c. pominął dowód z zeznań świadka W. Ś. (1). Świadek uporczywie nie stawiał się na rozprawy, mimo wysyłania wezwań również e-mailem oraz prób kontaktu telefonicznego w oparciu o dane świadka zawarte w aktach szkodowych (...) S.A.

/protokół, k. 75odw./

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne w całości.

Zgodnie z treścią art. 509 §1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Nadto, zgodnie z art. 509 §2 k.c., wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. W niniejszej sprawie legitymacja czynna powódki wynikała z faktu przeniesienia na nią przez poszkodowanego wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

W przedmiocie zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia drogowego w związku z żądaniem poszkodowanego o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego, którego koszt powinien być refundowany w ramach odpowiedzialności ubezpieczyciela wynikającej z umowy obowiązkowej ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. (sygn. akt III CZP 5/11 OSNC 2012, nr 3, poz. 28, LEX nr 1011468) podnosząc, że - odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego.

Pozwany nie kwestionował ani swojej odpowiedzialności ani też długości okresu najmu. Spór koncentrował się zatem wokół klas pojazdu uszkodzonego i wynajętego oraz możliwości zaproponowania w ramach usługi bezpośredniej likwidacji szkody pojazdu zastępczego w klasie pojazdu uszkodzonego.

Spór był prosty pod względem stanu faktycznego, jednakże na długość postępowania wpłynęło nieprzedstawienie przez (...) S.A. w W. akt szkody zawierających nagranie jej zgłoszenia. Na istnienie takiego nagrania wskazywała jedynie treść odpowiedzi na pozew, bowiem ani w wersji elektronicznej akt szkody (k.32) nie ma nagrania jej zgłoszenia, ani w wersji papierowej nie ma informacji, że nagranie zostało wykonane, ani jego transkrypcji. Na płycie z k. 26 są zeskanowane 133 strony papierowych akt szkodowych i pismo przewodnie Sądu, taka sama dokumentacja została nadesłana przez (...) S.A. w formie wydruków papierowych na kolejne zobowiązanie Sądu. Z tego względu Sąd przyjął, że pozwany nie wykazał zgodnie z art. 207 k.p.c. że nagranie zgłoszenia szkody powstało i że w jego toku zaproponowano poszkodowanemu pojazd zastępczy. O ile takie nagranie rzekomo istniało, to pozwany powinien uzyskać je i złożyć na etapie składania odpowiedzi na pozew –art. 207 § 6 k.p.c. Skoro pozwany zawarł z (...) S.A. (i innymi podmiotami) porozumienie w zakresie bezpośredniej likwidacji szkody, wszelkie zaniechania przyjmującego zlecenie od pozwanego (...) S.A. w W. rozciągają się na sferę praw i obowiązków pozwanego w zakresie rzetelności likwidacji szkody oraz gromadzenia dowodów na przebieg tej likwidacji. Pozwany honorował decyzje (...) S.A. w W. i powoływał się na nie, wywodząc z oświadczeń kierowanych do pozwanego korzystne dla siebie skutki prawne.

Analizując jednak treść art. 354 § 2 k.c. należy dostrzec, że treść normatywna tego przepisu wynika z odesłania do art. 354 § 1 k.c., który statuuje obowiązki dłużnika w zakresie prawidłowego wykonania zobowiązania. O współdziałaniu między stronami stosunku obligacyjnego można bowiem rozstrzygać, kiedy aktywność nakierowana na zmniejszenie rozmiarów szkody podejmowana jest przez obie strony węzła obligacyjnego. Nieporozumieniem jest przyjmowanie, że wierzyciel ma same obowiązki w tym zakresie, zaś dłużnik może ukształtować jednostronnie treść zobowiązania. Pozwany zaś posługuje się zarzutem braku współdziałania ze strony poszkodowanego, nie wykazując, że stworzono po stronie dłużnika jakiekolwiek warunki do takiego współdziałania. Przeciwnie, brak jest dowodów, że poszkodowany był informowany o pojeździe zastępczym.

Na marginesie, nawet gdyby taka propozycja miała faktycznie miejsce, czego pozwany nie udowodnił, to dotyczyła pojazdu innej klasy niż uszkodzony i wskazywała stawki pojazdów co najmniej dwie klasy niższych niż wynajęty i uszkodzony. Weryfikację stanowiska zaś pozwany przeprowadził długo po zakończeniu najmu, co wyklucza w zupełności wpływ oświadczeń pozwanego na ocenę zachowania poszkodowanego z kwietnia 2017 roku. Zawierając umowę z powodem poszkodowany nie mógł zakładać że długo po zakończeniu najmu podmiot odpowiedzialny jednak uzna, że maksymalna stawka do jakiej poszkodowany powinien wynająć pojazd ma wynosić 239,85 złotych brutto.

Poszkodowany nie mógł przyczynić się do zwiększenia rozmiaru szkody albowiem nigdy nie otrzymał propozycji zorganizowania pojazdu zastępczego, ani od (...) S.A. w W. ani od pozwanego. Nawet gdyby (...) S.A. propozycję faktycznie złożyło, to opiewała na pojazd klasy C lub D a zatem nie zaspokoiłaby potrzeb poszkodowanego, którego pojazd należał do klasy E. Zakres stawek wynika z tabeli na stronie 141 akt szkody stanowiącej zapewne załącznik do e-maila, nie wiadomo tylko w jakiej dacie i czy załącznik ten został poszkodowanemu wysłany. Brak jest potwierdzenia odbioru e-maila, choć jego załączenie nie stanowi żadnej trudności technicznej (zwłaszcza jeżeli (...) S.A. kilkukrotnie składało akta szkody). Brak choćby dowodu nadania e-maila, a co zupełnie zdumiewa w treści pisma na stronie 139 (do którego tabela mogłaby być załącznikiem) brak jakiejkolwiek daty, a jedynie odniesienie do żądania wypłaty odszkodowania. Tymczasem kwota odszkodowania za naprawę ustalona została dopiero 11 maja 2017 roku.

Jeszcze większe zdziwienie (w kontekście ustaleń biegłego) budzi analiza zastosowanej przez (...) S.A. stawki, według której poszkodowany powinien wynająć pojazd od jednej ze współpracujących wypożyczalni. (...) S.A. w tym zakresie uznało stawkę 116,85 złotych. Jeżeli porównać ją z tabelą ze 141 strony akt szkody, pamiętając że (...) S.A. uznawała 16 dni, to zakwalifikowała pojazd poszkodowanego do kategorii F (mały furgon) 95 złotych netto. Poszkodowany uszkodził pojazd zupełnie innej kategorii – klasy E do której należą duże pojazdy rodzinne o luksusowym charakterze. (...) S.A. byłaby zatem nieporozumieniem wynikającym z różnego nazewnictwa klas w wypożyczalniach. Przykładowo klasa F u pozwanego i powoda odpowiada eleganckim autom sportowym jak pojazd wypożyczony a. (...).

Na marginesie, tabela stosowana przez (...) S.A. jest dla poszkodowanych myląca. (...) S.A. dopiero bowiem po zakończeniu najmu ustala się stawkę w zależności od długości faktycznie uznawanego najmu. Tymczasem, w chwili przedstawienia propozycji najmu – poszkodowany nie wie, ile potrwa likwidacja, częściowo zależy to od zakresu uszkodzeń, a częściowo o okoliczności zależnych od zakładu ubezpieczeń. Poszkodowany, w ocenie Sądu, słysząc przedział stawek od – do powinien poszukując pojazdu na własną rękę kierować się górną stawką z tego przedziału. Dla pojazdu poszkodowanego była by to stawka w klasie Premium – 330 złotych netto (wyższa o złotówkę od stawki powoda).

Przyjęcie zaś stawki pozwanego byłoby całkowicie dowolne. Pozwany propozycję zorganizowania najmu wprawdzie złożył – ale nie poszkodowanemu lecz (...) S.A. i dopiero w dniu 8 maja 2017 roku, po 13 dniach najmu, a (...) S.A. uznało i tak jedynie 16 dni, zaś propozycji pozwanego nie przekazało poszkodowanemu. Dodatkowo zarzut proponowania pojazdu zastępczego przez pozwanego blaknie w kontekście pisma z dnia 23 maja 2017 roku, w którym pozwany nie przyjmuje odpowiedzialności za szkodę. Kwestionując na tym etapie przebieg zdarzenia – pozwany nie miał zatem podstaw do autoryzowania najmu pojazdu zastępczego (akta szkody strona 48-49).

Działania i zaniechania (...) S.A. w W. obciążają pozwanego. Zgodnie z art. 4 ust. 10 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (w brzmieniu obowiązującym na dzień 25 kwietnia 2017 roku – zgłoszenia szkody), czynności, o których mowa w ust. 8 pkt 5 oraz ust. 9 pkt 1 i 2, a także wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów, o których mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, uważa się za czynności ubezpieczeniowe także wtedy, gdy ich wykonywania podejmuje się zakład ubezpieczeń na wniosek innego zakładu ubezpieczeń, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia i umowy gwarancji ubezpieczeniowej, także w przypadku gdy umowy te zawarte są z innym zakładem ubezpieczeń. Ani pozwany ani (...) S.A. w W. nie złożyli umowy w zakresie bezpośredniej likwidacji szkody, niemniej fakt związania taką umową był bezsporny w sprawie. Wykonując czynności w oparciu o podstawę ustawową i na podstawie umowy (...) S.A. w W. w istocie wykonywał zlecenie likwidacji szkody. Zgodnie z art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W konsekwencji, jeżeli strony nie uregulowały między sobą zasad przekazywania dowodów na dokonane wzajemnie czynności prawne, zaniechania w tym zakresie obciążają pozwanego. Jeżeli zaś stosowne regulacje wprowadziły, pozwany zachowuje roszczenie zwrotne wobec (...) S.A. w W., bowiem ten nie wyposażył pozwanego w dowody na poparcie zarzutu przyczynienia się poszkodowanego i wadliwie przeprowadził likwidację. Z powyższych względów zarzut naruszenia art. 354 § 2 k.c. był oczywiście niezasadny.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., zgodnie z żądaniem powoda licząc 30 dniowy termin na likwidację szkody, który rozpoczął się doręczeniem żądania refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego od dnia 16 czerwca 2017 roku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na koszty strony powodowej złożyła się opłata od pozwu 174 zł, opłata skarbowa – 17 zł i koszty zastępstwa procesowego strony powodowej 900 zł i uiszczona przez powoda zaliczka na wynagrodzenie biegłego w kwocie 900 złotych, łącznie kwota 1.991 złotych.

Jak wynika z postanowienia z dnia 1 lipca 2019 roku, zaliczka nie wyczerpała kosztów sporządzenia opinii. Pozwanego w punkcie 3 wyroku zatem obciążono kwotą 312,78 zł, które tymczasowo pokrył Skarb Państwa.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE