POSTANOWIENIE

Dnia 28 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Łodzi V Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia S.O. Zbigniew Mierzejewski (sprawozdawca)

Sędziowie: S.O. Alicja Litwicka - Cysek

S.O. Maria Antecka

Protokolant: sekr. sąd. Dominika Łukasiak – Dyba

po rozpoznaniu skargi A. G.

na przewlekłość postępowania Sądu Rejonowego w Pabianicach

w sprawie II K 234/09 oraz Prokuratury Rejonowej w Pabianicach w sprawie 1 Ds. 1375/07

na podstawie art. 5 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 2, art. 12 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz.1843 z późn. zm.) oraz art. 430 § 1 k.p.k.

postanawia

1.  pozostawić bez rozpoznania skargę A. G. na przewlekłość postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Pabianicach w sprawie 1 Ds. 1375/07

2.  stwierdzić, że w postępowaniu Sądu Rejonowego w Pabianicach w sprawie II K 234/09 doszło do przewlekłości postępowania;

3.  przyznać A. G. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Pabianicach kwotę 2000 (dwa tysiące) zł;

4.  zwrócić A. G. ze Skarbu Państwa kwotę 100 (sto) zł tytułem uiszczonej opłaty od skargi

UZASADNIENIE

A. G. wniósł skargę na przewlekłość postępowania Sądu Rejonowego w Pabianicach w sprawie II K 234/09 oraz postępowania Prokuratury Rejonowej w Pabianicach w sprawie 1 Ds. 1375/07 podnosząc, iż zostało naruszone jego prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.

Skarżący zarzucał, że postępowanie prowadzone jest przewlekle, bowiem od wniesienia aktu oskarżenia do sądu w dniu 30 kwietnia 2009 r. do chwili obecnej sprawa nie została zakończona co uniemożliwia mu podjęcie pracy i realizację planów życiowych w związku z czym żąda zasądzenia kwoty 40.000 zł.

W odpowiedzi na skargę A. P. Sądu Rejonowego w Pabianicach w zakresie w jakim dotyczy ona postępowania sądowego wniósł o jej oddalenie, zaś w zakresie w jakim dotyczy postępowania przygotowawczego wniósł o pozostawienie jej bez rozpoznania jako wniesionej po terminie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skargę A. G. w zakresie w jakim dotyczyła ona przewlekłości postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Pabianicach w sprawie 1 Ds. 1375/07 jako złożoną po zakończeniu tego postępowania należało pozostawić bez rozpoznania.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania, wnosi się w toku postępowania w sprawie czyli w zakresie postępowania przygotowawczego do czasu jego zakończenia, co oznacza prawomocne umorzenie postępowania bądź skierowanie aktu oskarżenia do sądu.

Skutkiem wniesienia skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego według procedury karnej po terminie oznaczonym w art. 5 ust. 1 jest pozostawienie jej bez rozpoznania na podstawie art. 5 ust. 1 i art. 8 ust. 2 ustawy o skardze w zw. z art. 430 § 1 k.p.k.

Ponieważ A. G. wniósł skargę na przewlekłość postępowania przygotowawczego po jego zakończeniu zgodnie z treścią art. 430 § 1 k.p.k. należało pozostawić ją bez rozpoznania.

Natomiast skargę A. G. w zakresie dotyczącym postępowania Sądu Rejonowego w Pabianicach w sprawie II K 234/09 należało uznać za zasadną.

Analiza akt przedmiotowej sprawy nakazuje podzielenie zasadności stanowiska skarżącego, że doszło do nieusprawiedliwionego obiektywnymi okolicznościami naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu przed sądem I instancji.

Po wpłynięciu aktu oskarżenia do Sądu w dniu 10 czerwca 2009 r. w dniu 8 października 2009 r. wydano zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy na dzień 24 listopada 2009 r.

Mimo faktu, iż przedmiotowa sprawa dotyczyła 27 oskarżonych oraz w akcie oskarżenia wskazano kilkadziesiąt pokrzywdzonych podmiotów nie skorzystano jednak z instytucji przewidzianej w art. 349 k.p.k. tj. wyznaczenia posiedzenia organizacyjnego w celu właściwego zaplanowania porządku rozprawy, ustalenia kolejności i niezbędności przeprowadzanych dowodów, ewentualnego stanowiska stron co do konieczności i zakresu bezpośredniego ich przeprowadzania na rozprawie, a także kwestii ewentualnego wyłączenia sprawy części z oskarżonych do odrębnego postępowania, co w efekcie nastąpiło po pierwszej rozprawie dopiero w dniu 28 grudnia 2009 r.

Brak wyznaczenia posiedzenia organizacyjnego przełożył się na wadliwą organizację i złe zaplanowanie przebiegu postępowania sądowego skutkując m.in. tym, że ostatni z oskarżonych złożył swoje wyjaśnienia dopiero po ponad półtora roku od wpłynięcia aktu oskarżenia do sądu.

Rozprawa wyznaczona na dzień 24 listopada 2009 r. nie odbyła się z powodu nieodebrania wezwania przez trzech oskarżonych i odroczono ją do dnia 19 stycznia 2010 r. Tego dnia rozprawa również nie odbyła sie z powodu nieobecności jednego z tych oskarżonych co poprzednio i niedoręczenia mu wezwania, przy czym odroczono ją do dnia 23 marca 2010 r.

Na dzień 23 marca 2010 r. nie zarządzono doprowadzenia jednej z oskarżonych i wobec nieobecności tych samych oskarżonych co na poprzedniej rozprawie odroczono ją ponownie do dnia 18 maja 2010 r.

W dniu 18 maja 2010 r. doszło do otwarcia przewodu sądowego i rozpoczęto odbieranie wyjaśnień od oskarżonych, z tym tylko, że ograniczono tą czynność do 7 oskarżonych i o godzinie 13.40 odroczono rozprawę do dnia 6 lipca 2010 r. motywując to wyznaczonymi sesjami i innymi obowiązkami sędziego referenta.

W dniu 6 lipca 2010 r. przesłuchano dalszych 7 oskarżonych i o godz. 12.30 odroczono rozprawę do 28 września 2010 r.

W dniu 28 września 2010 r. przesłuchano kolejnego oskarżonego i o godz. 11.00 odroczono rozprawę do dnia 18 listopada 2010 r.

Brak stawiennictwa części oskarżonych oraz brak potwierdzeń o zawiadomieniu ich o terminie rozprawy skutkował odroczeniem rozprawy w dniu 18 listopada 2010 r. do dnia 25 stycznia 2011 r.

Dopiero w dniu 25 stycznia 2011 r. zakończono odbieranie wyjaśnień od oskarżonych i zarządzono postępowanie dowodowe. Po przesłuchaniu jednego wezwanego świadka o godz. 13.10 odroczono rozprawę do dnia 22 marca 2011 r. wzywając na nią ponownie tylko jednego świadka, uzupełniając to zarządzenie w dniu 14 marca 2011 r. o wezwanie kolejnych 5 świadków.

W dniu 22 marca 2011 r. przesłuchano dwoje świadków, gdyż tylko dwoje się stawiło i o godz. 12.20 odroczono rozprawę do dnia 24 maja 2011 r. wzywając na nią jednego świadka. Wobec jego niestawiennictwa oraz niestawiennictwa części oskarżonych w dniu 24 maja 2011 r. odroczono rozprawę do dnia 5 lipca 2011 r. zarządzając wezwanie 11 świadków.

Dopiero w dniu 29 września 2011 r. po przesłuchaniu obecnych świadków odroczono rozprawę planując i wyznaczając od razu dwa następne terminy w dniach 17 listopada i 22 grudnia 2011 r. zarządzając wezwanie na nie świadków.

W dniu 17 listopada rozprawa trwała do godz. 12.45, a w dniu 22 grudnia wobec niestawiennictwa jedynego wezwanego świadka zakończyła się o godz. 10.20. i została odroczona do dnia 14 lutego 2012 r.

W dniu 14 lutego 2012 r. przesłuchano wezwanych świadków i odroczono rozprawę do dnia 5 kwietnia 2012 r. zarządzając wezwanie jednego świadka.

Z powodu jego niestawiennictwa rozprawę w dniu 5 kwietnia 2012 r. odroczono o godz. 10.12 do dnia 22 maja 2012 r. zarządzając wezwanie 15 świadków.

W dniu 22 maja 2012 r. przesłuchano 6 świadków i o godz.13.00 odroczono rozprawę do dnia 28 czerwca 2012 r.

W dniu 28 czerwca 2012 r. przesłuchano 1 świadka i o godz. 11.00 odroczono rozprawę do dnia 25 września 2012 r. zarządzając wezwanie 11 świadków.

Na rozprawę w dniu 25 września 2012 r. nie stawił się żaden ze świadków i o godz. 10.30 odroczono rozprawę do dnia 6 listopada zarządzając wezwanie 1 świadka.

W dniu 6 listopada 2012 r. przesłuchiwano świadka M. R., ale o godz. 13.40 przerwano przesłuchanie mimo niewyczerpania pytań do świadka odraczając rozprawę do dnia 11 grudnia 2012 r.

W dniu 11 grudnia 2012 r. zakończono przesłuchanie M. R. i o godz. 13.40 odroczono rozprawę do dnia 5 lutego 2013 r. zarządzając wezwanie kolejnych 10 świadków.

W dniu 5 lutego 2013 r. przesłuchano 6 świadków i o godz. 13.00 odroczono rozprawę do dnia 2 kwietnia 2013 r. zarządzając wezwanie kolejnych 9 świadków.

W dniu 2 kwietnia 2013 r. przesłuchano 3 świadków i o godz. 11.50 odroczono rozprawę do dnia 14 maja 2013 r.

W dniu 14 maja 2013 r. przesłuchano 3 świadków i o godz. 13.00 odroczono rozprawę do dnia 18 czerwca 2013 r.

W dniu 18 czerwca 2013 r. przesłuchano 2 świadków i o godz. 12.30 odroczono rozprawę do dnia 23 lipca 2013 r.

W dniu 23 lipca 2013 r. przesłuchano 1 świadka i o godz. 10.50 odroczono rozprawę do dnia 24 września 2013 r.

W dniu 24 września 2013 r. przesłuchano 3 świadków. Dopiero na tej rozprawie przewodniczący odebrał stanowisko stron co do zasadności bezpośredniego przesłuchiwania na rozprawie części z pozostałych świadków, co można było wykonać przed wyznaczeniem pierwszej rozprawy na posiedzeniu organizacyjnym. O godz. 12.15 odroczono rozprawę do dnia 8 listopada 2013 r.

Rozprawę w dniu 8 listopada 2013 r. wobec niestawiennictwa świadka i części oskarżonych odroczono do dnia 14 stycznia 2014 r.

W świetle przedstawionego wyżej biegu czynności procesowych, oceniając sprawność postępowania stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie doszło do naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki na skutek złej organizacji i braku zaplanowania przebiegu postępowania w sprawie, która tego wymagała.

Wieloosobowy charakter sprawy wymagał po pierwsze przemyślanego zaplanowania porządku czynności procesowych, głównie w zakresie kolejności i niezbędności bezpośredniego przesłuchiwania wnioskowanych w akcie oskarżenia świadków. Po drugie za wadliwe w zakresie organizacji uznać należy wyznaczanie pojedynczych terminów raz na dwa miesiące i rzadziej. Charakter sprawy wymagał wyznaczenia i zaplanowania jednocześnie kilku terminów rozprawy w miesiącu, tak jak uczyniono to raz w toku czteroletniego postępowania.

Mając świadomość co do frekwencji wzywanych świadków sąd powinien także wzywać więcej świadków na termin rozprawy tak, aby trwała ona kilka godzin (co zdarzyło się wyjątkowo), a nie maksymalnie dwie, trzy godziny, mając nadto na uwadze bardzo duży wysiłek organizacyjny związany z każdym terminem wynikający z konieczności dowożenia części oskarżonych z zakładów karnych.

Wskazane uchybienia skutkowały rozpoznawaniem sprawy w sądzie I instancji przez ponad 4 lata tj. czas niewątpliwie nie mogący zostać uznany za niezwłoczny.

Pozostawanie pod zarzutem popełnienia przestępstwa, konieczność stawiennictwa w sądzie przez ten czas i niemożność uzyskania osądu swojej sprawy w sposób oczywisty utrudniało oskarżonemu możliwość planowania przyszłości (nawet przy uwzględnieniu konieczności odbycia kary w razie potwierdzenia się zarzutów) i wykonywania pracy. Z uwagi na fakt, iż skarżący nie wykazał poniesionej szkody ani doznanej krzywdy Sąd Okręgowy uznał, że kwotą odpowiednią dla skarżącego w związku naruszeniem jego prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki będzie kwota 2000 zł.

Jednocześnie wobec faktu uwzględnienia skargi należało zwrócić skarżącemu uiszczoną opłatę w wysokości 100 zł.

Wobec treści informacji udzielonej przez P. Sądu Rejonowego w Pabianicach, iż czynności dowodowe w przedmiotowej sprawie zostały praktycznie w całości przeprowadzone odstąpiono od wydawania zaleceń w zakresie dalszej organizacji przebiegu postępowania w sprawie. O ile jednak zaszłaby konieczność przeprowadzania dodatkowych dowodów Sąd Rejonowy winien podjąć takie czynności organizacyjne, aby umożliwić przeprowadzenie ich na jednej rozprawie bez nieuzasadnionego jej odraczania, a po ich przeprowadzeniu przystąpić do zamknięcia przewodu sądowego oraz udzielić głosu stronom.