UZASADNIENIE

A. S. (1)został oskarżony o to, że: w dniu 27 października 2018 roku przekraczając granicę przez drogowe przejście graniczne w S. wprowadził na obszar celny Unii Europejskiej, w przystosowanym do przemytu pojeździe, bez zgłoszenia do kontroli celnej towar w postaci 390 paczek papierosów, produkcji zagranicznej, nieoznaczonych polskimi znakami akcyzy, przez co nastąpiło narażenie budżetu Unii Europejskiej na uszczuplenie należności celnej w wysokości 512 zł, narażenie Skarbu Państwa na uszczuplenie podatku VAT w wysokości 1856 zł oraz należnego podatku akcyzowego w wysokości 6669 zł, to jest o wykroczenie skarbowe określone w art. 86 § 4 k.k.s. w zb. z art. 63 § 7 k.k.s. w zb. z art. 54 § 3 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. .

Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej wyrokiem wydanym w dniu 26 lutego 2019 roku w sprawie VII W 2168/189 A. S. (1) uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu wyczerpującego znamiona art. 86 § 4 kks w zb. z art. 63 § 7 kks w zb. z art. 54 § 3 kks w zw. z art. 7 § 1 kks i za to na podstawie art. 63 § 7 kks w zw. z art. 7 § 2 kks wymierzył mu grzywnę w kwocie 4 500 złotych.

Na podstawie art. 49 § 1 i § 2 k.k.s. w zw. z art. 29 pkt 4 kks w zw. z art. 30 § 1 i 6 k.k.s. orzekł przepadek 390 paczek papierosów zajętych za pokwitowaniem seria (...)nr (...).

Nie uwzględnił interwencji i na podstawie art. 29 pkt 2 kks w zw. z art. 49 § 1 kks orzekł przepadek samochodu osobowego marki I. (...)o numerze rejestracyjnym (...) zajętego za pokwitowaniem seria (...)nr (...), wraz z dowodem rejestracyjnym /k.4a/.

Apelację od powyższego wyroku wniósł interwenient uboczny U. S.. Zaskarżył orzeczenie w części dotyczącej orzeczenia przepadku samochodu osobowego marki I. A. o nr rej. (...) na korzyść interwenienta.

Zarzucił:

I. obrazę przepisów postepowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 4 kpk i 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez dowolną a nie swobodną, jednostronną i wybiórczą ocenę materiału dowodowego, polegająca na bezzasadnym uznaniu, iż interwenient U. S. przewidywał lub co najmniej mógł przewidzieć, iż stanowiący jego własność samochód osobowy, może służyć do popełnienia wykroczenia skarbowego, w sytuacji gdy interwenient nie wiedział że samochód może posłużyć komukolwiek do popełniania wykroczeń w tym skarbowych, nie wyrażał na to zgody i nie godził się na to nigdy, co więcej z przedmiotowego samochodu osobowego oskarżony korzystał w sposób niezgodny z wiedzą interwenienta i bez jego zgody, niesłuszne uznanie, że interwenient musiał wiedzieć o specjalnych skrytkach utworzonych do przewożenia papierosów w pojeździe, którym w dniu 27 października 2018 roku poruszał się oskarżony, podczas gdy nie potwierdza powyższego materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, co więcej interwenient nie wiedział o wycięciu skrytek, nigdy nie wyrażał zgodny na ich wycięcie i nie godził się na to, a zbiornik paliwa w którym znaleziono papierosy mógł zostać przez oskarżonego przerobiony, tym bardziej w sytuacji gdy samochód poruszał się na gazie,

II. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść orzeczenia poprzez niesłuszne przyjęcie, iż zasadnym jest orzeczenie środka karnego przepadku samochodu osobowego marki I. A. w sytuacji gdy:

-: w przedmiotowym samochodzie nie były wykonane specjalistyczne przeróbki celem popełniania przestępstwa skarbowego, gdyż wyroby akcyzowe znaleziono w zbiorniku paliwa a zatem w miejscu, które nie stanowi elementu konstrukcyjnego samochodu, gdyż przedmiotowy zbiornik w każdym czasie może być z niego wymontowany i zastąpiony innym, a zatem nie stanowi elementu konstrukcyjnego pojazdu,
-: zgromadzony materiał dowodowy w sprawie nie pozwala na przyjęcie, iż interwenient dokonywał jakichkolwiek przeróbek w przedmiotowym samochodzie, tym bardziej w sytuacji gdy kierowcą był oskarżony i to on decydował z jakiego paliwa i zbiornika samochód będzie pobierał paliwo, a zatem interwenient nie mógł przypuszczać w oparciu o ilość zużytego paliwa, że zbiornik na benzynę może zawierać skrytki przeznaczone w innym celu niż magazynowanie paliwa.

Wniósł o zmianę wyroku poprzez nieorzekanie o przepadku przedmiotowego pojazdu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuję:

Wniesiona apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Argumentacja przedstawiona przez apelującego pozwoliła Sądowi Okręgowemu na zmianę orzeczenia w zaskarżonej części w sposób, o który wnioskował skarżący.

Art. 31 § 1a k.k.s. stanowi, że Sąd może orzec przepadek przedmiotów określonych w art. 29 pkt 2, niebędących własnością sprawcy, jeżeli ich właściciel lub inna osoba uprawniona na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one służyć lub być przeznaczone do popełnienia przestępstwa skarbowego. Zgodnie zaś z art. 49 § 1 k.k.s. regulującym kwestię przepadku przedmiotów przy wykroczeniach skarbowych, a taki czyn został oskarżonemu przypisany, przepadek przedmiotów nie obejmuje środka przewozowego stanowiącego przedmiot określony w art. 29 pkt 2 k.k.s., chyba że został on specjalnie przysposobiony do popełnienia czynu zabronionego jako przestępstwo skarbowe, wykroczenie skarbowe, przestępstwo lub wykroczenie. W okolicznościach niniejszej sprawy specjalne przysposobienie środka przewozowego do popełnienia czynu zabronionego zastrzeżeń nie nasuwa.

W doktrynie ugruntowane zostało stanowisko, iż przy orzeczeniu przepadku przedmiotów określonych w art. 29 pkt 2, niebędących własnością sprawcy, niezbędne staje się wykazanie, że przekazując sprawcy ową rzecz do dyspozycji (np. w dzierżawę, użyczenie czy użytkowanie), osoba ta nie zachowała należytej ostrożności, choć istniały określone okoliczności, poprzez które przewidywała ona lub mogła przewidzieć, że sprawca może wykorzystać ów przedmiot do popełnienia czynu skarbowego (Grzegorczyk Tomasz, Komentarz do art. 31 kodeksu karnego skarbowego [w:] T. Grzegorczyk, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, LEX, 2009, wyd. IV.). Nadto, co wynika z art. 49 § 1 k.k.s., że miała świadomość wykonanych w pojeździe przeróbek.

Nie ulega wątpliwości, że przedmiotowy samochód został celowo przekonstruowany w taki sposób, by mógł służyć do ukrycia papierosów (na co wskazuje opinia biegłego k. 36-44). Niemniej jednak brak jest dowodów, aby dokonał tego właściciel pojazdu lub, aby wiedzę takową co najmniej posiadał.

Biorąc pod uwagę charakter dokonanych przeróbek w pojeździe, które stanowiły niewielką ingerencję w budowę pojazdu, a na dodatek były zamaskowane elementami wyposażenia pojazdu, nieuzasadnionym jest kwestionowanie stanowiska interwenienta o braku wiedzy dot. dokonanych przeróbek.

Z argumentacji uzasadnienia złożonego przez interwenienta środka zaskarżenia wynika, iż U. S. mając na względzie cel, jakiemu miało służyć pożyczanie samochodu oskarżonemu (tj. w celu poczynienia zakupów w Polsce) oraz wynikający z treści uzasadnienia brak świadomości co do rzeczywistego stanu pojazdu (dokonanych w nim przeróbkach, przystosowanych do dokonywania przemytu), przy zachowaniu należytej ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, nie mógł przewidzieć, że pojazd, który użyczał oskarżonemu, może służyć do popełnienia wykroczenia skarbowego.

Należało zatem zaaprobować twierdzenia interwenienta (wsparte oświadczeniem oskarżonego o braku wiedzy interwenienta o dokonywanych przeróbkach w jego samochodzie). Zdaniem Sądu jest to zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Nie ma również na jego twierdzenia przeciwdowodów, które świadczyłyby o tym, że wiedział, że samochód został przystosowany do przemytu, fakt taki akceptował i miał świadomość, że jest on używany w takim celu. Nawiązując w tym miejscu do uzasadnienia przez Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej podstawy orzeczenia przepadku skonstatować należy, że jest ono bardzo ogólne, w żaden sposób nie przekłada się na realia niniejszej sprawy. Codzienna eksploatacja pojazdu przez właściciela tj. U. S. to zupełnie abstrakcyjne założenie, kiedy z żadnego dowodu nie wynika, ile czasu samochód pozostawał w dyspozycji A. S. (1) i kiedy zostały wykonane przeróbki w pojeździe. Konsekwencją takiego stanu rzeczy była więc niemożność skutecznego postawienia mu zarzutu, iż na skutek niezachowania należytej ostrożności przewidywał lub mógł przewidzieć, że stanowiący jego własność pojazd może służyć do popełnienia deliktu skarbowego.

Mając powyższe na uwadze nie zostały spełnione przesłanki do fakultatywnego w warunkach tej sprawy rozstrzygnięcia o przepadku samochodu osobowego marki I. A. o numerze rejestracyjnym (...) co do którego skuteczną interwencję złożył U. S..

W świetle powyższego rozważania co do drugiej przesłanki, wskazywanej w treści apelacji określonej w art. 31§3 pkt 1 kks są zbędne (art. 436 kpk). Jest ona bowiem nierozerwalnie związana z ustaleniem, że istnieją materialne podstawy do orzeczenia przepadku przedmiotów służących do popełnienia przestępstwa skarbowego. W przypadku właściciela pojazdu, który nie jest sprawcą takiego przestępstwa, należałoby najpierw ustalić, że spełnia on dyspozycję art. 31 §1a kks, a dopiero wtórnie mogłoby wchodzić w grę odstąpienie od przepadku na podstawie art. 31§3 pkt 1 kks.

Ze wskazanych powodów zaskarżony wyrok podlega zmianie zgodnej z żądaniem apelacji, zaś wobec braku okoliczności, o których mowa w art. 439 § 1 k.p.k. i 440 k.p.k., zaskarżony wyrok jako trafny w pozostałej części, należało na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. utrzymać w mocy.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie wydatków za postępowanie odwoławcze nastąpiło na podstawie art.624 § 1 k.p.k. w zw. z art.634 k.p.k.

Dorota Dobrzańska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE