Sygn. akt II AKa 86/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Sędzia SA - Zbigniew Kapiński

Sędziowie SA - Rafał Kaniok

SO (del.) - Dorota Radlińska (spr.)

Protokolant st. sekr. sąd. Marzena Brzozowska

przy udziale Prokuratora Jacka Pergałowskiego

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2020 r.

sprawy:

1. J. M., syna Z. i B., urodz. (...) w W.;

2. J. S., syna D. i M., urodz. (...) w W.

oskarżonych z art. 282 k.k. i inne

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 29 września 2017 r. sygn. akt XVIII K 170/16

I. zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego J. M. w ten sposób, że:

1.  – uchyla orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności oraz o karze łącznej grzywny określone w punkcie III, wobec tego oskarżonego;

2.  - zmienia orzeczenie w punkcie II odnośnie tego oskarżonego w ten sposób, że uniewinnia go od przypisanego mu w tym punkcie czynu;

II. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II odnośnie J. S. i uniewinnia go od przypisanego mu w tym punkcie czynu ;

III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokatów D. R. i K. P. Kancelarie Adwokackie w W. kwoty po 1080,00 zł /tysiąc osiemdziesiąt złotych/ plus VAT, tytułem pełnienia funkcji obrońców z urzędu oskarżonych w postępowaniu odwoławczym;

IV. zwalnia oskarżonego J. M. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze w sprawie, obciążając wydatkami Skarb Państwa;

V. w części uniewinniającej oskarżonego J. M. oraz w stosunku do J. S. przyjmuje, że koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 86/18

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 września 2017 roku, sygn. akt XVIII K 170/16.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.  1.

1.  1

1.J. M.

Udział oskarżonego w przypisanym mu przestępstwie w punkcie I wyroku Sądu I instancji;

Zeznania świadka P. K. (1)

/////////////////

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.  1.

1.J. M.

1.Udział oskarżonego w przypisanym mu przestępstwie w punkcie II wyroku Sądu I instancji;

Zeznania świadka P. K. (1)

/////////////////

2.J. S.

2.Udział oskarżonego w przypisanym mu przestępstwie w punkcie II wyroku Sądu I instancji

Zeznania świadka P. K. (1)

/////////////////

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Zeznania świadka P. K. (1)

W zakresie przypisanego J. M. czynu w punkcie I wyroku Sądu I instancji zeznania były logiczne, spójne, konsekwentne i korespondowały z wcześniej złożonymi przez tego świadka zeznaniami.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Fakty 1 i 2 z pkt 2.1.2

Zeznania świadka P. K. (1)

Dodatkowe przesłuchanie świadka zasadniczo, podobnie, jak wcześniej złożone przez tego świadka zeznania w zakresie uczestniczenia oskarżonych w przypisanym im przestępstwie w punkcie II wyroku Sądu I instancji – nie dało podstaw do uznania, że oskarżeni dopuścili się tego przestępstwa. W tym zakresie świadek nie wskazał żadnych faktów, które jednoznacznie mogłyby świadczyć o tym, że oskarżeni M. i S. mieli świadomość jakiego przestępstwa dopuszcza się P. K. (1) i inne osoby w momencie, kiedy oskarżeni będąc na zewnątrz budynku stanowili jego ochronę.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy J. M.

Wskazany w apelacji w punkcie I :

1 - podnoszący obrazę art. 5§2 k.p.k. poprzez niepowzięcie wątpliwości co sprawstwa oskarżonego w zakresie obydwu czynów.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Wskazany w apelacji w punkcie I :

2.- podnoszący obrazę art. 4 i 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów z zeznań świadka P. K. (1).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Wskazany w apelacji w punkcie II :

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że oskarżony dopuścił się przypisanego mu czynu w punkcie I wyroku w ten sposób, że brał udział w zastraszaniu L. B., podczas gdy do wymuszenia na M. T. doszło w skutek pozbawienia go wolności przez inne osoby.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Wskazany w apelacji w punkcie III :

Błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że oskarżony dopuścił się przypisanego mu czynu w punkcie II wyroku podczas gdy oskarżony nie brał udziału przy dokonywaniu czynności przez inne ustalone osoby, mających na celu doprowadzenie do wymuszenia rozbójniczego na osobie P. K. (2).

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty Wskazane w apelacji w punkcie I były zasadne jedynie w części, w której dotyczył czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie II wyroku Sądu I instancji.

Odnośnie zarzutu z punktu I. 1 apelacji – Zdaniem Sądu II instancji - brak było dowodów, z których jednoznacznie wynikałoby, że oskarżony miał pełną świadomość a przy tym i wiedzę jakiego przestępstwa dopuścił się P. K. (1) z innymi osobami na pokrzywdzonym P. K. (2). Jedynym dowodem, który mógłby o tym świadczyć były zeznania P. K. (1). Jednakże analiza zeznań tego świadka odnoszących się do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie II wyroku Sądu I instancji prowadzi do wniosku, że świadek ten nie przedstawił konkretnych faktów, z których wynikałoby uczestnictwo oskarżonego w popełnieniu przestępstwa na szkodę P. K. (2). W szczególności z zeznań tego świadka wynikało jedynie, że oskarżony był na zewnątrz budynku i stanowił swoistą ochronę świadka. Co więcej P. K. (1) zeznał, iż on nie informował M. o tym z kim ma się spotkać i w jakim celu. Świadek K. twierdził jednak, że M. uczestniczył w tym przestępstwie, gdyż otrzymał później pieniądze. Reasumując stwierdzić należy, że zeznania P. K. (1), które były jedynym dowodem odnośnie J. M. nie zawierały informacji, z których jednoznacznie wynikałoby, że oskarżony ten posiadał wiedzę a tym samym miał świadomość jakie przestępstwo dokonywane jest na osobie P. K. (2) przez P. K. (1) i inne osoby. Żaden z przeprowadzonych dowodów także nie pozwolił na ustalenie tej okoliczności. Sam P. K. (1) twierdzenie udziału M. w tym przestępstwie uzasadniał swoim domniemaniem a nie konkretnymi faktami. Mając zatem na uwadze treść art. 5§2 k.p.k. wątpliwość, która nie została usunięta w przeprowadzonym postępowaniu potraktowana został na korzyść oskarżonego.

Zarzut powyższy odnoszący się do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I wyroku Sądu I instancji nie był zasadny. Z zeznań P. K. (1) wynikało, że oskarżony M. nie tylko stanowił ochronę świadka, ale także uczestniczył czynnie na poszczególnych etapach, na których dokonywane było przypisane mu w punkcie I przestępstwo. Treść zeznań M. T. nie dawała podstaw do zastosowania wobec tego oskarżonego instytucji z art. 5§2 k.p.k. W tym bowiem zakresie treść zeznań świadka P. K. (1) stanowiła dowód popełnienia przez tego oskarżonego z innymi ustalonymi osobami przypisanego mu przestępstwa w punkcie I wyroku Sądu I instancji.

Podobnie jak wyżej, także zarzut wskazany w punkcie I.2. apelacji – był zasadny w zakresie, w jakim odnosił się do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie II wyroku Sądu I instancji. Słusznie zatem wskazał obrońca, że ocena zeznań P. K. (1) w zakresie, w jakim odnosiła się do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie II wyroku – była oceną dowolną a nie swobodną, tym samym w tym zakresie doszło do naruszenia normy art.7 k.p.k. Jak wskazano powyżej z zeznań świadka P. K. (1) nie sposób bowiem wywieźć, iż J. M. miał pełną wiedzę i świadomość w zakresie swojego uczestnictwa w przypisanym mu przestępstwie w punkcie II wyroku Sądu I instancji. W tym zatem zakresie ocena zeznań tego świadka dokonana została przez Sąd I instancji w sposób wadliwy.

Ocena zeznań świadka P. K. (1) w zakresie, w jakim odnosiła się do czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I wyroku Sądu I instancji była prawidłowa i zgodna z normą z art. 7 k.p.k. W tym bowiem zakresie świadek podał szczegółowo w jaki sposób oskarżony uczestniczył w konkretnych zdarzeniach i w oparciu o zasady logicznego rozumowania zasadnie Sąd I instancji wywiódł uczestniczenie oskarżonego w popełnieniu przypisanego mu przestępstwa w punkcie I wyroku Sądu I instancji.

Zarzut wskazany w punkcie II apelacji - niezasadny. Wbrew twierdzeniom obrońcy z zeznań P. K. (1) wynikało w sposób nie budzący żadnej wątpliwości, że oskarżony brał udział wespół z innymi osobami na poszczególnych etapach w popełnieniu przypisanego mu przestępstwa w punkcie I wyroku Sądu I instancji.

Zarzut wskazany w punkcie III apelacji - zasadny. Uznając zasadność podniesionych zarzutów w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie II wyroku Sądu I instancji – z powodów wskazanych powyżej- ich konsekwencją było uznanie także zasadności podniesionego zarzutu błędu ustaleń faktycznych w zakresie tego czynu.

Wnioski

Zmiana poprzez uznanie oskarżonego za niewinnego popełnienia przypisanych mu czynów

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec uznania zarzutu apelacyjnego w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie II wyroku Sądu I instancji za zasadny- także wniosek uznać należało za zasadny w tym zakresie.

Uznanie zarzutu za niezasadny w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I wyroku Sądu I instancji - skutkowało uznaniem za niezasadny wniosek w zakresie tego czynu.

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy J. S.

podnoszący obrazę art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów z zeznań świadka P. K. (1), wyjaśnień oskarżonego oraz błędne ustalenia faktyczne, będące następstwem naruszeń prawa procesowego.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Analiza zeznań świadka P. K. (1) nie dała podstaw do uznania, aby w oparciu o te zeznania można było przypisać J. S. popełnienie przestępstwa, które zostało mu przypisane w punkcie II wyroku Sądu I instancji. Podobnie jak w przypadku oskarżonego M. – świadek K. nie przedstawił żadnych faktów, z których w sposób nie budzący żadnych wątpliwości można byłoby wywnioskować, że oskarżony S. posiada wiedzę o tym jakiego przestępstwa dopuścił się K. w tym czasie, kiedy oskarżony S. /podobnie jak M./ stanowił jego ochronę i przebywał na zewnątrz budynku, w którym przebywał K.. Co więcej odnośnie tego oskarżonego K. wprost twierdził, że nie dokonał z nim żadnego przestępstwa. Reasumując stwierdzić zatem należy, iż zgodnie z twierdzeniem obrońcy – Sąd I instancji dokonał dowolnej a nie swobodnej oceny zeznań P. K. (1), a zatem z uchybieniem normy z art. 7 k.p.k. W oparciu o wadliwą ocenę zeznań tego świadka Sąd I instancji dokonał błędnych ustaleń faktycznych, które z kolei stanowiły podstawę przypisania oskarżonemu czynu wskazanego w punkcie II wyroku Sądu I instancji.

Wnioski

Zmiana poprzez uznanie oskarżonego za niewinnego.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec uznania zarzutów apelacyjnych za zasadne- także wniosek uznać należało za zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie wystąpiły.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenie w punkcie I .

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie Sądu w tym zakresie było prawidłowe, zarzuty niezasadne.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

- uchylenie kary łącznej pozbawienia wolności oraz kary łącznej grzywny orzeczonej w punkcie III, wobec oskarżonego J. M. ;

- zmiana orzeczenia w punkcie II odnośnie oskarżonego J. M. i uniewinnienie go od przypisanego mu w tym punkcie czynu;

- zmiana orzeczenia w punkcie II odnośnie oskarżonego J. S. i uniewinnienie go od przypisanego mu w tym punkcie czynu.

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana orzeczenia we wskazanym powyżej zakresie podyktowana była uwzględnieniem zarzutów apelacyjnych, które odnosiły się do tej części wyroku.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Brak

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

4

zwolniono oskarżonego J. M. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa;

5

w części uniewinniającej oskarżonego J. M. oraz w stosunku do J. S. koszty postępowania ponosi Skarb Państwa;

3

zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adwokatów D. R. i K. P. Kancelarie Adwokackie w W. kwoty po 1080,00 zł /tysiąc osiemdziesiąt złotych/ plus VAT, tytułem pełnienia funkcji obrońców z urzędu oskarżonych w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

Zbigniew Kapiński

Rafał Kaniok Dorota Radlińska

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego J. M.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie, sygn. akt XVIII K 170/16.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego J. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie, sygn. akt XVIII K 170/16.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana