UZASADNIENIE

P. Z. syn H. został oskarżony o to, że w dniu 20 lipca 2017 roku o godz. 11:10 w B. na ul. (...) prowadził na drodze publicznej samochód osobowy marki O. (...) o nr rej. (...) pomimo wydanej w dniu 19 stycznia 2009 roku przez Starostę (...) decyzji nr KT.5520 – 1953/08/09 o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi w zakresie kat. B, przy czym czynu tego dopuścił się wbrew orzeczonemu wyrokiem Sądu Rejonowego w Brodnicy sygn. akt VI K 472/08 zakazowi prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzech) lat obowiązującego od 02.12.2008r. oraz wyrokiem Sadu Rejonowego w Brodnicy sygn. akt II K 104/11 zakazowi prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 (pięciu) lat obowiązującego od 06.05.2011r., przy czym z uwagi na brak zwrotu dokumentu prawa jazdy okresy obowiązywania zakazu nie biegły, to jest o czyn z art. 180a kk w zb. z art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

W oparciu o całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 20 lipca 2017 roku P. Z. w godzinach rannych udał się na ul. (...) w B., gdzie pracował dorywczo na budowie. W trakcie pracy wynikła jednak potrzeba udania się do marketu budowlanego po kilka niezbędnych rzeczy, między innymi poziomnicę, dlatego około godziny 11:00 P. Z. jako kierowca udał się samochodem osobowym marki O. (...) o nr rej. (...) do marketu B. znajdującego się na ul. (...) w B.. Na ulicy (...) do rutynowej kontroli drogowej zatrzymał go patrol funkcjonariuszy Policji. W trakcie wykonywania rutynowych czynności funkcjonariusze po sprawdzeniu w (...) ujawnili, że w stosunku do kierującego samochodem osobowy marki O. (...) o nr rej. (...) P. Z. wydana została w dniu 19 stycznia 2009 roku przez Starostwo Powiatowe w B. decyzja nr KT.5520-1953/08/09 o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi w zakresie kat. B.

(dowód: wyjaśnienia oskarżonego P. Z. – k.15-16, odpis decyzji nr KT.5520-1953/08/09 oraz zaświadczenie – k. 4-5)

W toku czynności ustalono także, iż w stosunku do P. Z. wyrokiem Sądu Rejonowego w Brodnicy z dnia 24 listopada 2008 roku – prawomocnym z dniem 2 grudnia 2008 roku - wydanym w sprawie sygn. akt VI K 472/08, orzeczono środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzech) lat obowiązujący od 02.12.2008r. oraz wyrokiem Sadu Rejonowego w Brodnicy z dnia 28 kwietnia 2011 roku – prawomocnym z dniem 6 maja 2011 roku - wydanym w sprawie sygn. akt II K 104/11 orzeczono środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 (pięciu) lat obowiązujący od 06.05.2011r.

(dowód: odpis wyroku z dnia 24 listopada 2008 roku wydany w sprawie VI K 472/08 – k. 24, odpis wyroku z dnia 28 kwietnia 2011 roku wydany w sprawie II K 104/11 – k. 28)

Oskarżony już pismem z dnia 17 grudnia 2008 roku nr KT.5520-1- (...) zobligowany został przez Starostwo Powiatowe w B. do zwrotu posiadanego blankietu prawa jazdy oraz pouczony o tym, że środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów liczony będzie od dnia zwrotu dokumentu potwierdzającego uprawnienia do kierowania pojazdami. Z uwagi na brak zwrotu dokumentu prawa jazdy, pomimo licznych interwencji zarówno Starostwa Powiatowego w B. jak i tut. Sądu, okresy obowiązywania zakazu prowadzenia przez P. Z. pojazdów nie biegły, a przedawnienie wykonania przedmiotowych środków karnych upływa po 10 latach od ich orzeczenia, tj. odpowiednio 2 grudnia 2018 roku oraz 6 maja 2021 roku.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powoływane wyżej wyjaśnienia oskarżonego, a nadto w oparciu o dowody z dokumentów znajdujące się w aktach sprawy na kartach: 1, 2, 4, 5 , 6, 7, 10, 11, 13, 24, 25, 26, 27, 28, 29 oraz z akt VI K 472/08 i II K 104/11.

Oskarżony P. Z. w toku postępowania przygotowawczego konsekwentnie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Złożył obszerne wyjaśnienia, w których oświadczył, że zdawał sobie sprawę, iż ma cofnięte uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie kategorii B, ale pomimo posiadanej wiedzy w dniu 20 lipca 2017 roku kierował samochodem. Oskarżony tłumaczył, że nie zdawał sobie sprawy, iż jest to obecnie przestępstwo, myślał, że w najgorszym wypadku otrzyma mandat za brak uprawnień. W dalszych wyjaśnieniach oskarżony przyznał, iż miał już dwie sprawy sądowe o kierowanie samochodem w stanie nietrzeźwości, podczas których był obecny w trakcie ogłaszania wyroku. Potwierdził, iż wiedział, że Sąd oprócz kary orzekł środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres najpierw 3 lat, w podczas kolejnej sprawy na okres 5 lat. Oskarżony przyznał także, iż Sąd zobowiązał go wówczas do zwrotu prawa jazdy, ale z uwagi na fakt, że utracił je jeszcze przed zatrzymaniem go w 2008 roku, najprawdopodobniej wiosną 2008 roku nie zwrócił dokumentu. Oskarżony tłumaczył także, że nie wiedział iż utratę prawa jazdy należy zgłosić i w związku z tym nie informował wówczas o tym fakcie, ani Sądu, ani Starostwa Powiatowego w B.. Z wyjaśnień oskarżonego wynika, że nie pamięta on, aby dostał jakiekolwiek pismo informujące go, że czas trwania orzeczonych w stosunku do niego zakazów prowadzenia pojazdów liczony będzie dopiero od momentu zwrotu dokumentu w postaci prawa jazdy. Nie wiedział on również, że w dniu 20 lipca 2017 roku kierując samochodem ma czynny zakaz kierowania pojazdami. Był on pewien, że zakazy prowadzenia pojazdów orzeczone w stosunku do niego w roku 2008 i 2011 już się zakończyły.

Na rozprawie oskarżony również przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i skorzystał z przysługujących mu uprawnień oświadczając, że podtrzymuje swoje wcześniejsze wyjaśnienia złożone w toku dochodzenia prosząc również o łagodny wymiar kary.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego co do okoliczności popełnienia zarzucanego mu czynu oraz jego oświadczeniu o przyznaniu się do winy, gdyż wyjaśnienia te są spójne i zgodne z pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie. Sąd nie dał natomiast wiary jego wyjaśnieniom co do tego, ze nie wiedział on o obowiązującym go środku karnym w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych uznając je jako przyjęta przez niego linię obrony. Oskarżony w toku postepowania swoją niewiedzą starł się wykazać w swym działaniu brak winy, który - w jego ocenie - winien ekskulpować go od stawianego mu zarzutu, podczas gdy w sposób jednoznaczny wynika, że był on obecny w trakcie ogłaszania wyroku w dniu 24 listopada 2008 roku, kiedy to Sąd po raz pierwszy, w punkcie V sentencji tegoż wyroku orzekł w stosunku do niego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 lat, a w punkcie VIII nałożył na niego obowiązek niezwłocznego zwrotu dokumentu prawa jazdy kat. B do Starostwa Powiatowego w B.. Oskarżony już w tym momencie powinien dopełnić wszelkich formalności związanych z wcześniejszym zagubieniem dokumentu i zgłosić powyższy fakt Starostwu Powiatowemu w B.. Od tego czasu oskarżony był wielokrotnie wzywany do zwrotu prawa jazdy, w tym przez Sąd Rejonowy w Brodnicy, który postanowieniem z dnia 5 lipca 2011 roku wydanym w sprawie II K 104/11 ponownie nałożył na oskarżonego obowiązek zwrotu prawa jazdy. Oskarżony jednak zbagatelizował treść orzeczenia i nie zawiadomił o rzekomej utracie prawa jazdy, będąc uprzednio pouczonym o konsekwencjach jakie z tego wynikają.

Art. 180a kk dodany został ustawą z 20.3.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 541), która weszła w życie 18.5.2015 r. i penalizuje prowadzenie pojazdu mechanicznego przez osobę wobec której wydano decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami.

Przedmiotem ochrony jest zatem bezpieczeństwo ruchu drogowego, ale nie odbywającego się w każdym miejscu przeznaczonym do ruchu pojazdów drogowych, ale tylko ruchu na drodze publicznej, w strefie zamieszkania i w strefie ruchu. Takie ograniczenie przedmiotu ochrony jest związane z tym, że zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 i art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z 5.1.2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2016 r. poz. 627 ze zm.) uprawnienia do kierowania pojazdem, stwierdzone odpowiednim dokumentem wymagane są do kierowania pojazdami na drogach publicznych oraz na drogach położonych w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu. Do kierowania pojazdem na innych drogach nie jest wymagane posiadanie jakichkolwiek uprawnień, np. na drogach wewnętrznych.

Warunkiem odpowiedzialności na podstawie komentowanego przepisu jest pozbawienie sprawcy uprawnień do kierowania pojazdami na mocy decyzji właściwego organu. Organem uprawnionym do cofania uprawnień do kierowania pojazdami jest starosta ( art. 103 ust. 1 ustawy o kierujących pojazdami). Konieczne jest jednak, by decyzja była ostateczna. Nie ma znaczenia przyczyna cofnięcia. Starosta wydaje – na podstawie art. 103 ustawy o kierujących pojazdami – decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami.

Z kolei art. 244 kk penalizuje niestosowanie się do orzeczonego przez sąd zakazu wymienionego enumeratywnie w ustawie. Dyspozycję art. 244 KK wyczerpuje ten, kto nie stosuje się do orzeczonego przez sąd zakazu, który obowiązuje od daty uprawomocnienia się wyroku, bez względu na to, czy i kiedy zrealizuje obowiązek zwrotu dokumentu i bez względu także na tok postępowania wykonawczego. Ponieważ przestępstwo z art. 244 kk może być popełnione jedynie z winy umyślnej, do jego przypisania konieczne jest ustalenie, że sprawca, nie stosując się do orzeczonego przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów, miał świadomość jego prawomocności, od której, w myśl art. 43 § 2 kk, ów zakaz obowiązuje (vide: wyr. SN z 11.3.2004 r., III KK 341/03, Prok. i Pr. – wkł. 2004, Nr 10, poz. 3). Tak wiec przedmiotem ochrony art. 244 kk jest prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, zaś bezpośrednim – prawidłowe wykonanie konkretnego orzeczenia sądu zawierającego konkretny zakaz lub obowiązek.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiał dowodowy stwierdzić należy, że wina oskarżonego w zakresie popełnienia zarzucanego mu czynu nie budzi żadnych wątpliwości. Oskarżony P. Z. w dniu 20 lipca 2017 roku o godz. 11:10 w B. na ul. (...) prowadził na drodze publicznej samochód osobowy marki O. (...) o nr rej. (...) pomimo wydanej w dniu 19 stycznia 2009 roku przez Starostę (...) decyzji nr KT.5520 – 1953/08/09 o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi w zakresie kat. B, przy czym czynu tego dopuścił się wbrew orzeczonemu wyrokiem Sądu Rejonowego w Brodnicy sygn. akt VI K 472/08 zakazowi prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzech) lat obowiązującego od 02.12.2008r. oraz wyrokiem Sadu Rejonowego w Brodnicy sygn. akt II K 104/11 zakazowi prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 (pięciu) lat obowiązującego od 06.05.2011r., przy czym z uwagi na brak zwrotu dokumentu prawa jazdy okresy obowiązywania zakazu nie biegły, a tym samym wyczerpał znamiona czynu z art. 180a kk w zb. z art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Sąd uznając oskarżonego P. Z. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu stanowiącego występek z art. 180a kk w zb. z art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za to w myśl art. 11§3 kk i na podstawie art. 244 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności.

Wymierzona przez Sąd kara powinna spełniać określone w Kodeksie Karnym cele. Art. 53 § 1 k.k. wskazuje, iż kara powinna uwzględniać cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie ma osiągnąć w stosunku do skazanego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Cele zapobiegawcze osiąga się przez wymierzanie takich kar, które zapobiegają powrotowi sprawcy na drogę przestępstwa. Cel ten może być realizowany także przez uświadomienie skazanemu nieopłacalności popełniania przestępstw.

Uzupełnieniem celu zapobiegawczego jest cel wychowawczy, który wymaga takiego doboru kary i określenia jej wymiaru, aby sprawcę wychować, skłonić do zmiany postępowania i przestrzegania porządku prawnego. Efekt taki może zostać osiągnięty przez odstraszenie sprawcy od popełniania przestępstwa, przez uniemożliwienie mu ich popełniania (np. na skutek orzeczenia bezwzględnej kary pozbawienia wolności), oraz przez wychowanie (resocjalizację) skazanego tj. kształtowania społecznie pożądanej postawy skazanego i umożliwienia mu powrotu do społeczeństwa po odbyciu kary.

Przy dyrektywie prewencji ogólnej chodzi o uwzględnienie przez sąd przy wymiarze kary potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Celem tak rozumianej prewencji ogólnej jest wymierzenie takich kar i środków karnych, które utwierdzają w świadomości społecznej przekonanie o obowiązywaniu prawa, dają gwarancję skutecznego zwalczania przestępczości, tworzą atmosferę zaufania do obowiązującego systemu prawnego i potępienia, a nie współczucia, dla ludzi, którzy prawo to naruszają.

Wymierzenie kary powinno być dyktowane także potrzebami prewencji indywidualnej, jednakże w granicach, w których górny pułap limituje stopień winy – dolny zaś wyznaczają potrzeby prewencji ogólnej. Kara nie może, bowiem swoją łagodnością podważać zaufania do prawnej ochrony dobra, ani swoją surowością przekraczać stopnia winy. Powyższe cele mogą zostać osiągnięte poprzez orzeczenie kary o charakterze bezwzględnym, bądź poprzez zastosowanie środków probacyjnych przewidzianych w Kodeksie Karnym. Rozstrzygnięcie co do tego, czy kara ma być orzeczona w postaci bezwzględnej, czy z warunkowym zawieszeniem jej wykonania musi znajdować uzasadnienie w pozytywnej lub negatywnej prognozie kryminologicznej.

Przechodząc do okoliczności uzasadniających wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary stwierdzić należy bardzo wyraźnie, że Sąd przeanalizował w tej sprawie wszystkie aspekty mogące mieć jakiekolwiek znaczenie.

W przypadku oskarżonego prognoza ta, zdaniem Sądu, jest negatywna. Oskarżony był już wielokrotnie karany sądownie. W ocenie Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw aby uznać, że orzeczenie w niniejszej sprawie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania spełni cele kary wskazane w art. 53 kk. Dotychczasowa postawa oskarżonego, jak również jego właściwości osobiste, nie dają podstaw aby uznać, że pomimo nie wykonana kary oskarżony nie popełni kolejnego przestępstwa, zwłaszcza, że orzeczone wcześniej kary nie spowodowały oczekiwanej zmiany jego zachowania. Oskarżony nie rokuje obecnie, zdaniem Sądu, w świetle kryteriów z art. 69 kk szans, aby pomimo nie wykonania kary nie powrócił na drogę przestępstwa. Przeciwnie, analiza dotychczasowego zachowania oskarżonego przekonuje, że wymaga on resocjalizacji w warunkach izolacji. W ocenie Sądu dotychczasowy tryb życia oskarżonego ewidentnie świadczy o tym, że wykazuje on zupełny brak poszanowania dla porządku prawnego.

Z poczynionych w przedmiotowej sprawie ustaleń nie wynika, by do popełnienia tego rodzaju przestępstwa popychały oskarżonego jakieś wyjątkowe, obiektywnie rzecz biorąc nadzwyczajne sytuacje. Oskarżony tłumaczył się, że nie wiedział, iż popełnia przestępstwo, liczył się natomiast z faktem, że za prowadzenie pojazdu pomimo cofnięcia uprawnień może otrzymać jedynie mandat. Zdaniem Sądu przyznanie się oskarżonego do winy i złożenie wyjaśnień nie są wynikiem zrozumienia przez oskarżonego naganności i szkodliwości popełnionego przestępstwa, a jedynie chłodną kalkulacją korzyści jakie takie zachowanie mogłyby oskarżonemu przynieść w postaci złagodzenia kary za popełnione przestępstwo.

Wymierzając oskarżonemu karę Sąd miał na uwadze okoliczności obciążające w postaci wysokiego stopnia szkodliwości społecznej czynu oraz uprzedniej karalności oskarżonego również na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania. Jako okoliczność łagodzącą Sąd przyjął, że nie utrudniał on toczącego się postepowania i przyznał się do winy.

Konkludując powyższe rozważania należy stwierdzić, iż orzeczona bezwzględna kara 3 miesięcy pozbawienia wolności zdaniem Sądu, uświadomi oskarżonemu stopień naganności popełnionego czynu i wdroży go do przestrzegania prawa, czego nie uczyniłaby kara orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Sąd na podstawie art. 42 § 1a pkt 2 kk orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 ( trzech) lat, a na podstawie art. 43 § 3 kk nałożył na niego obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów do odpowiedniego Starostwa Powiatowego.

Dodatkowo podkreślić należy, że ustawodawca odróżnia dwa pojęcia - obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów i terminu obowiązywania tego zakazu. Jeżeli więc osoba, wobec której orzeczono zakaz nie odda dokumentu, to automatycznie wydłuży się w stosunku do niej faktyczny okres niemożności prowadzenia pojazdów. Wstrzymanie biegu okresu zakazu trwa dopóty, dopóki osoba skazana nie zdeponuje dokumentu, co nie zmienia wcale faktu, że zakaz i tak będzie obowiązywał od uprawomocnienia się orzeczenia tak długo, aż skazany zda tenże dokument i od tego momentu upłynie dodatkowo jeszcze określony we właściwym orzeczeniu okres czasu. Bieg okresu, na który został orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów rozpoczyna się, w razie niemożności zwrotu dokumentu prawa jazdy, z dniem zgłoszenia właściwemu organowi faktu zaginięcia tego dokumentu.

Sąd zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych, którymi obciążył Skarb Państwa na podstawie art. 624 § 1 kpk.

Z brzmienia powołanego przepisu wynika, iż zasadą w postępowaniu karnym jest obciążanie osoby winnej popełnienia przestępstwa kosztami sądowymi, albowiem przyczyniła się one do ich powstania. Zgodnie z tym przepisem Sąd może jednak zwolnić oskarżonego w całości lub w części od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, jeżeli istnieją podstawy do uznania, że uiszczenie ich byłoby dla niego zbyt uciążliwe ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów, jak również wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności.

Zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia właśnie z taką sytuacją. Oskarżony pracuje tylko dorywczo, a na jego utrzymaniu pozostaje dziecko i żona. Oskarżony nie posiada żadnego majątku ruchomego ani nieruchomości. Istnieją w związku z powyższym podstawy do uznania, że uiszczenie powyższych kosztów byłoby zbyt uciążliwe dla oskarżonego ze względu na jego sytuację osobistą i majątkową

Sędzia Sądu Rejonowego

Alina Jabłonowska

Pouczenie: od wyroku przysługuje apelacja do Sądu Okręgowego w Toruniu za pośrednictwem Sądu Rejonowego w Brodnicy w terminie 14 dni od doręczenia odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem

Z/.

Odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć oskarżonemu P. Z.

B., dnia 8 grudnia 2017 roku.

Przewodniczący:	SSR Alina Jabłonowska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Krzysztof Żuchowski

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE