UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 30.01.2019 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. Inspektorat w Ż. stwierdził, że J. B. jako pracownik u płatnika składek (...) K. P. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 10.05.2018 r.

Jako podstawę prawną decyzji organ rentowy wskazał art. 83 ust. 1 pkt 1 oraz art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.

W uzasadnieniu pozwany organ rentowy wskazał, że na podstawie zebranego materiału dowodowego uznał działania stron za czynność zmierzającą do obejścia prawa. Zdaniem pozwanego celem i zamiarem stron stosunku pracy nie była faktyczna realizacja postanowień umów o pracę, a jedynie uzyskanie przez J. B. tytułu do ubezpieczeń społecznych oraz zamierzone krótkotrwałe wykonywanie pracy za stosunkowo wysokim wynagrodzeniem, które miało stanowić podstawę wyliczenia zasiłków z ubezpieczenia chorobowego. W ocenie organu rentowego zebrany materiał dowodowy nie wykazuje realizacji stosunku pracy w rozumieniu Kodeksu pracy. Ubezpieczona podejmowała pewne czynności, które mogły mieć styczność z działalnością płatnika w ramach zwyczajowej pomocy i wspólnego prowadzenia spraw przez partnerów życiowych.

Zakład podnosił, iż między stronami istniało powiązanie, które skłoniło pracodawcę do zawarcia z J. B. umowy o pracę po to tylko, aby zabezpieczyć jej prawo do zasiłku chorobowego w czasie ciąży i zasiłku macierzyńskiego, była to jedyna przyczyna zawarcia umowy. ZUS wskazał, że rozważając materiał sprawy miał na uwadze, że pracodawca nie zatrudnia pracownika dlatego, aby dać mu pracę, źródło utrzymania i stworzyć ochronę ubezpieczeniowa, ale dlatego, że istnieje potrzeba gospodarcza pozyskania nowego pracownika. Zakład stwierdził, że takiej potrzeby nie było, a zatrudnienie na nowo utworzonym a zbędnym stanowisku pracy, może stanowić jedną z przesłanek uznania umowy o pracę jako zawartej dla pozoru.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła zarówno J. B., jak i płatnik składek (...) K. P., wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że J. B. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

Uzasadniając swoje odwołania ww. strony podały, że wobec rozszerzenia działalności w lutym 2018 o punkt dystrybucji paczek firmy (...) zaistniała pilna potrzeba zatrudnienia pracownika. Wobec tego został przyjęty stażysta przydzielony z PUP, który w kwietniu 2018 r. z dnia na dzień porzucił pracę. W związku z brakiem możliwości zatrudnienia innej osoby w tak krótkim czasie, płatnik składek podjął decyzję o zatrudnieniu J. B., mimo iż wtedy była już w ciąży. Wobec braku przeciwskazań lekarskich pracę podjęła 10.05.2018 r. jako menager, natomiast od lipca 2018 r. korzystała ze zwolnienia lekarskiego.

W związku z podjętym przez ZUS postępowaniem sprawdzającym dostarczone zostały dowody potwierdzające wykonywanie pracy przez J. B., a także przedstawiono obszerne wyjaśnienia oraz zeznania świadków. Z uwagi na charakter działalności nie były tworzone żadne dokumenty, jednak w ciągu 2 miesięcy odwołująca obsłużyła kilkaset osób w sklepie w punkcie odbioru paczek, przygotowała kilkaset paczek w sklepach internetowych i na A., prowadziła również księgowość płatnika i obsługiwała sklepy internetowe jako administrator.

Odnosząc się do podważanej przez pozwany organ wysokości wynagrodzenia ubezpieczonej na stanowisku menager, odwołujący podnieśli, iż kwota 3680 zł brutto nie jest wynagrodzeniem managerskim, ale wg statystyk jest wynagrodzeniem pracownika sklepu internetowego, w związku z tym należy uznać, że kwota wynagrodzeniaJ. B. nie jest zawyżona.

Odwołujący odnieśli się również do zarzutu ZUS dotyczącego niezatrudnienia nikogo przez płatnika na stanowisku managera po przejściu przez J. B. na zwolnienie. Wskazano, że płatnik składek po odejściu ubezpieczonej przyjął kolejną stażystkę, która przejęła obowiązki administracyjne J. B., natomiast pakowaniem i wydawaniem paczek zajmowała się przyjęta wówczas z Programu Organizacji (...) uczennica. Stażystka nie mogła zostać przyjęta na stanowisko managera ze względu na to, że nie miała z kim zostawić swojego dziecka na czas wykonywania pracy, z kolei uczennica została zatrudniona na podstawie umowy zlecenia i obecnie wykonuje część obowiązków ubezpieczonej. Poza tym płatnik składek praktycznie każdemu stażyście proponował pracę, jednak nikt nie był zainteresowany.

W odpowiedziach na odwołania pozwany organ rentowy wniósł o ich oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Natomiast odnosząc się do treści odwołań, Zakład podkreślił, że strony w odwołaniach podnoszą, że firmy płatnika przez kilka lat działalności wygenerowały kilka milionów obrotów, więc świadczenia z ZUS nie stanowią zastrzyku gotówki i nie są źródłem utrzymania. Ubezpieczona przez kilka lat nie opłacała składek na ubezpieczenie zdrowotne i z innych tytułów nie otrzymałaby żadnego świadczenia. W ocenie pozwanego organu, wbrew twierdzeniom stron materiał dowodowy wskazuje właśnie, iż to chęć uzyskania świadczenia był wyłącznym celem zawarcia owej pozornej umowy o pracę, bowiem gdyby płatnik faktycznie potrzebował trwałej pomocy z uwagi na rozszerzenie działalności nie zatrudniłby konkubiny w ciąży, gdyż wiadomym było, iż w bardzo krótkim czasie stanie się ona niezdolna do pracy.

Na podstawie art. 219 k.p.c. sąd połączył sprawy z obu odwołań w celu ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Ustosunkowując się do odpowiedzi na odwołanie pozwanego organu, pełnomocnik odwołujących J. B. oraz K. P. reprezentującego firmę (...), wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uznanie, że ubezpieczona podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 10.05.2018 r., a także zasądzenie od organu na rzecz odwołujących kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w wysokości podwójnej stawki minimalnej (k. 33).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek – K. P. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) K. P. z siedzibą w Ż. przy ul. (...), zarejestrowaną od 15.01.2007 r., której przedmiotem jest sprzedaż internetowa i detaliczna kosmetyków, chemii i suplementów diety oraz świadczenie usług kurierskich.

Dodatkowo K. P. wraz z W. P. prowadzi firmę pod nazwą (...) s.c., która polega na tzw. marketingu sieciowym.

dowód: wpis w (...),

- zeznania odwołującego K. P., k. 158v-159 akt sąd.

Współpraca płatnika składek z J. B. rozpoczęła się w 2006 roku, kiedy podjęła pracę w ramach umowy zlecenia na rzecz (...) Polska A. T. (2). K. P. jest wspólnikiem współce (...) s.c., której działalność polega na poszukiwaniu osób do współpracy, które zajmowałyby się sprzedażą produktów firmy (...). Osoby te są rejestrowane jako współpracownicy spółki, a następnie nabywają produkty FM u producenta na swój rachunek, które sprzedają dalej lub zostawiają na własny użytek. Również J. B. pracowała na tej zasadzie, tj. została zwerbowana przez K. P. jako jego współpracownik, sprzedawała produkty firmy i zdobywała nowych klientów, co przedkładało się na wynagrodzenie prowizyjne jej oraz płatnika. Działalność tej firmy prowadzona była w tym samym miejscu co sklep płatnika, z tym że do tego celu służyło drugie pomieszczenie tzw. konferencyjne, z którego mogły korzystać wszystkie osoby współpracujące z firmą, w tym odwołująca. Głównie korzystała z niego ubezpieczona, ponieważ spotykała się tam z klientami oraz organizowała prezentacje produktów. J. B. przed podpisaniem z płatnikiem spornej umowy o pracę zajmowała się pracą na rzecz spółki (...), to ona pozyskała większość osób, które współpracowały ze spółką. Z tego tytułu w okresie od 01.02.2007 r. do 30.06.2018 r. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca.

dowód: zeznania odwołującego K. P., k. 158v-159 akt sąd.,

- zeznania odwołującej J. B., k. 159-160v akt sąd.,

- umowa zlecenie z dnia 05.12.2006 r., akta kontroli ZUS

- umowa zlecenie nr (...) z dnia 31.12.2007 r. oraz aneksy do niej,

akta kontroli ZUS

Dnia 27.09.2017 r. pomiędzy F. (...) a W. P. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) s.c. K. P., W. P. doszło do zawarcia umowy partnerskiej, na podstawie której W. P. zobowiązana była do zwiększenia efektywności świadczonych przez jej firmę usług reklamy sieci i produktów F. (...), a co z tym idzie – zwiększenia sprzedaży.

W zamian za osiąganie wyników sprzedażowych na określonym poziomie spółka (...) s.c. otrzymała samochód marki M. (...), za którego raty opłacała firma (...). W przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu sprzedaży w danym miesiącu ratę za ten miesiąc musiał opłacić K. P., który był użytkownikiem tego pojazdu.

dowód: umowa partnerska z dnia 27.09.2017 r., k. 174 akt sąd.,

- umowa sprzedaży nr (...) z dnia 28.09.2017 r. oraz aneks do umowy z dnia 30.01.2018 r., k. 172-173v akt sąd.,

- zeznania odwołującej J. B., k. 159-160v akt sąd.

W dniu 13.02.2018 r. doszło do podpisania umowy pomiędzy (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w K. a (...) K. P., na mocy której płatnik był zobowiązany do doręczana przesyłek, które nie zmieściły się w P., a także obsługę klientów.

dowód: umowa o prowadzenie (...) z dnia 13.02.2018 r., akta kontroli ZUS

Od 10.05.2018 r. J. B. była zgłoszona przez płatnika do ubezpieczeń społecznych jako osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Od 10.07.2018 r. stała się niezdolna do pracy, a w dniu (...) urodziła dziecko.

okoliczności niesporne, ustalone na podstawie akt organu rentowego

Odwołujący się zawarli umowę o pracę w dniu 10.05.2018 r., zgodnie z którą odwołująca J. B. została zatrudniona u płatnika składek na czas określony od 10.05.2018 r. do 10.08.2019 r., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku manager sklepu internetowego za wynagrodzeniem w wysokości 3680,00 zł miesięcznie. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano ul. (...) w Ż..

J. B.w dniu 10.05.2018 r. zostało wydane orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku sprzedawca internetowy. W związku z tym, że w czasie zatrudnienia odwołująca była w ciąży obowiązywało ją ograniczenie do 4h pracy przy komputerze.

W okresie 10-11.05.2018 r. ubezpieczona odbyła wstępne szkolenie w dziedzinie BHP.

dowód: umowa o pracę na czas określony nr (...) z dnia 10.05.2018 r. w aktach kontroli ZUS,

- orzeczenie lekarskie nr (...) z dnia 10.05.218 r. w aktach kontroli ZUS,

- karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP w aktach kontroli ZUS

Do podpisania umowy o pracę w dniu 10.05.2018 r. pomiędzy K. P. a J. B. doszło na skutek nagłej rezygnacji ze stażu K. R. w dniu 23.04.2018 r., który odbywał w firmie (...). Powodem rezygnacji ze stażu było zbyt niskie stypendium otrzymywane z Urzędu Pracy. K. R. zajmował się głównie zmianą opisu i cen produktów oferowanych na portalu A. oraz obsługą punktu paczek (...). Zdaniem K. R. świadczenie, które otrzymywał nie było adekwatne do ilości obowiązków.

Prowadzenie sklepu internetowego i punktu obsługi przesyłek (...) wymagało dużego zaangażowania, przez co działalność związana ze sprzedażą produktów F. (...) generowała mniejsze dochody. Dodatkowo nagłe porzucenie obowiązków z dnia na dzień przez stażystę sprawiło, że K. P. nie był w stanie sam prowadzić obu firm, które szybko się rozwijały i pilnie potrzebował kogoś do pomocy.

Ubezpieczona J. B. w miarę możliwość i przed zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę pomagała odwołującemu w prowadzeniu działalności. Wobec tego oboje podjęli decyzję o tym, że K. P. zatrudni ją w swojej firmie (...) na stanowisku menagera i do jej głównych obowiązków będzie należało wydawanie paczek klientom oraz obsługa administracyjna sklepu internetowego. Ubezpieczona miała również zajmować się prowadzeniem księgowości płatnika. Wiązało się to z rezygnacją przez J. B. z pracy na rzecz firmy F. (...), ponieważ praca w sklepie była na tyle wymagająca, że nie miała już czasu na inną aktywność zawodową.

Natomiast z uwagi na podpisaną w 2017 roku umowę partnerską z firmą (...) i wynikające z niej zobowiązania K. P. skupił się na rozwoju marketingu sieciowego w ramach prowadzonej spółki (...).

dowód: zeznania odwołującego K. P., k. 158v-159 akt sąd.,

- zeznania odwołującej J. B., k. 159-160v akt sąd.,

- zeznania świadka K. R., k. 204-204v akt sąd.,

- pismo PUP w Ż. z dnia 13.05.2019 r., k. 118 akt sąd.,

- umowa nr (...) o odbywanie stażu przez osoby bezrobotne dot. K. R., k. 78-79 akt sąd.

Od 10.05.2018 r. do 09.07.2018 r. odwołująca się wykonywała na rzecz płatnika składek pracę na warunkach określonych w umowie.

Pracowała od poniedziałku do piątku w godzinach od 11:00 do 19:00. Zajmowała się pakowaniem i nadawaniem paczek, odbieraniem przesyłek (...) od kuriera oraz wydawaniem ich adresatom, a także obsługą klientów w sklepie. Wykonywała również raporty porównując oferty firm chcących podjąć współpracę z firmą (...) z cenami produktów sprzedawanych przez Internet.

Pakowanie paczek polegało na owinięciu produktu folią bąbelkową, a następnie oklejeniu taśmą firmową. Przed nadaniem przesyłki trzeba było sprawdzić czy produkt jest odpowiednio zabezpieczony przed uszkodzeniami, które mogłyby powstać w czasie transportu. Przed zaklejeniem paczki drukowano paragon oraz dołączano ulotki z danymi firmy. Przygotowanie jednej paczki trwa ok. 15 min. Jedna osoba była w stanie spakować maksymalnie 40 paczek dziennie. Dodatkowo kurier (...) codziennie przywoził ok. 30-40 paczek do wydania adresatom. Kurierzy przyjeżdżali o stałych porach i trzeba było się do nich dostosować. Ubezpieczona pakowała paczki w przeznaczonym do tego pomieszczeniu.

W ramach prowadzenia księgowości internetowej płatnika J. B. wprowadzała dane na platformie (...). Posiadała dostęp do rachunku firmowego płatnika. Ubezpieczona często pracowała również po zamknięciu sklepu, kiedy już nie przychodzili klienci. Zajmowała się wówczas sprawami administracyjnymi, sprzątaniem sklepu.

Płatnik wypłacał odwołującej się umówione wynagrodzenie.

Po dwóch miesiącach wykonywania pracy J. B.musiała przejść na zwolnienie lekarskie ze względu na dolegliwości, które pojawiły się w czasie ciąży. Obecnie przebywa na urlopie macierzyńskim.

W trakcie nieobecności J. B. płatnik pozyskał stażystę z Urzędu Pracy – M. K., która zajmowała się tworzeniem ofert sprzedażowych w Internecie. Przed przejściem na zwolnienie lekarskie odwołująca kilka dni pracowała razem z M. K..

dowód: zeznania świadka S. B., k. 157v-158 akt sąd.,

- zeznania świadka M. K., k. 158 akt sąd.,

- zeznania świadka I. K., k. 121-121v akt sąd.,

- zeznania świadka M. G., k. 121v-122 akt sąd.,

- zeznania świadka Ł. F., k. 122-122v akt sąd.,

- zeznania świadka G. N., k. 122v-123 akt sąd.,

- zeznania świadka E. B., k. 123-123 v akt sąd.,

- zeznania świadka S. D., k. 123v-124 akt sąd.,

- zeznania świadka D. L., k. 140v akt sąd.,

- listy płac, akta kontroli ZUS

Zarówno przed jak i po zatrudnieniu J. B. płatnik składek stale korzystał z pomocy stażystów i szukał osób do pracy. Każdemu stażyście proponował współpracę po zakończeniu stażu, jednak brak było osób zainteresowanych ofertą pracy.

Po rezygnacji ze stażu przez K. R. w dniu 24.04.2018 r. płatnik złożył kolejny wniosek w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ż. o przyznanie stażu na stanowisku sprzedawca internetowy. Po pozytywnym zaopiniowaniu wniosku przez PUP na staż została przyjęta M. K. na okres od 05.07.2018 r. do 04.11.2018 r. M. K. ze względu na oiekę nad małym dzieckiem nie mogła podjąć zatrudnienia u K. P. po zakończeniu stażu, ponieważ nie odpowiadały jej godziny pracy. M. O. był kolejnym stażystą w firmie (...) po M. K. i obecnie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

Dodatkowo od 01.08.2018 r. K. P. przyjął na praktyki dwie uczennice, z czego jedna z nich – A. T. (2), zawarła umowę zlecenia z firmą odwołującego.

Obecnie 4 pracowników wykonuje pracę, którą wcześniej wykonywała J. B., tj. płatnik K. P. oraz 3 praktykantów – dwie osoby pracują 2 dni w tygodniu po 8 godzin, a jedna raz w tygodniu po 6 godzin.

dowód: pismo PUP z dnia 08.05.2018 r., k. 179 akt sąd.,

- umowa nr (...) o odbywanie stażu przez osoby bezrobotne dot. M. K., k. 73-74 akt sąd.,

- umowa nr (...) o odbywanie stażu przez osoby bezrobotne dot. M. O., k. 76-77 akt sąd.,

- umowa o staż nr (...) dot. A. T. (2), k. 82-85 akt sąd.,

- umowa zlecenie nr (...) dot. A. T. (2), k. 81 akt sąd.,

- zeznania świadka M. K., k. 158 akt sąd.,

- zeznania odwołującego K. P., k. 158v-159 akt sąd.

Sąd rozważył, co następuje.

Odwołania okazały się zasadne.

Istota sporu w rozpoznawanej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy odwołująca się J. B., w okresie od 10.05.2018 r., tj. od dnia zawarcia spornej umowy o pracę, faktycznie wykonywała pracę na rzecz płatnika, a tym samym – czy podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik.

Art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 300 z późn. zm.) stanowi o obowiązku objęcia ubezpieczeniem społecznym osób fizycznych będących na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej pracownikami – czyli osobami pozostającymi w stosunku pracy. Zgodnie z tymi przepisami, jeżeli w treści stosunku prawnego łączącego strony (ocenianego nie tylko przez treść umowy, ale przede wszystkim przez sposób jego wykonywania), przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, określone w art. 22 § 1 k.p., ex lege prowadzi to do objęcia ubezpieczeniem społecznym.

Z uwagi na fakt, że obowiązek ubezpieczenia jest pochodną stosunku pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalając obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu ma możliwość oceny łączącego ubezpieczonego stosunku pracy w oparciu o zawartą umowę o pracę (art. 83 ust 1 ustawy systemowej).

Zgodnie z art. 2 Kodeksu pracy, pracownikiem jest osoba, zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Między pracownikiem a pracodawcą zawiązywana jest więź prawna, która jest warunkiem koniecznym a zarazem wystarczającym dla przyznania danej osobie statusu pracownika. Więzią tą jest pozostawanie w stosunku pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem za wynagrodzeniem (art. 22 k.p.). Stosunek pracy uzewnętrznia wolę umawiających się stron, z których jedna deklaruje wolę świadczenia pracy, natomiast druga stworzenie stanowiska pracy i zapewnienie świadczenia pracy za wynagrodzeniem.

Samo zawarcie umowy o pracę nie stanowi przesłanki nawiązania pracowniczego stosunku ubezpieczenia społecznego, a taką przesłanką jest zatrudnienie rozumiane jako wykonywanie pracy w stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6.09.2000r. OSNP 2002/5/124).

Choć zatem – według art. 11 k.p. – dla nawiązania stosunku pracy niezbędnymi, a według art. 26 k.p. wystarczającymi, są zgodne oświadczenia woli pracodawcy i pracownika, to dla objęcia ubezpieczeniem społecznym jest istotne, czy strony zawierające umowę o pracę miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się przez pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do dania mu pracy, oraz to czy zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany.

W związku z tym, gdy zostanie wykazane, iż po zawarciu umowy o pracę nie doszło do faktycznego wykonywania pracy przez pracownika, jego zgłoszenie do ubezpieczenia należy uznać za mające charakter fikcyjny, nacechowany zamiarem wyłudzenia świadczeń pod pozorem zatrudnienia.

Jednakże dopiero w takiej sytuacji – w przeciwnym bowiem razie, jeśli strony umowy wykażą, iż praca była w rzeczywistości świadczona i sposób jej wykonywania był właściwy dla umowy o pracę, brak jest podstaw do uznania, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru, celem wyłudzenia określonego świadczenia, jak zarzucał w niniejszej sprawie pozwany.

Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza bowiem, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo chce wywołać inne, niż wynikałoby to ze złożonego przez nią oświadczenia woli (art. 83 § 1 k.c.).

Stanowisko to znajduje oparcie w utrwalonym już orzecznictwie Sądu Najwyższego, które tut. Sąd w pełni podziela (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17.12.1996r., OSN 97/15/275, z dnia 21.04.1998r., OSN 99/7/251, z dnia 17.03.1998r., OSN 99/7/591).

Do dokonania merytorycznej zasadności zgłoszonego żądania włączenia do pracowniczego ubezpieczenia społecznego odwołującej się J. B. rozważenia wymagała kwestia skuteczności umowy o pracę zawartej 10.05.2018 r.

W ocenie sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że pomiędzy odwołującymi się doszło do nawiązania stosunku pracy, a zatem J. B. przynależy do określonej w ustawie z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych grupy pracowników zatrudnionych, co skutkuje przystąpieniem do ubezpieczenia i opłacaniem składek i objęciem z mocy ustawy ubezpieczeniem społecznym i stania się jego podmiotem.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie potwierdził, aby sporna umowa o pracę była dotknięta wadą oświadczeń woli jej stron – w postaci pozorności. Zebrane dowody potwierdzają, że w spornym okresie od 10.05.2018 r. do 09.07.2018 r. odwołująca się wykonywała pracę na rzecz płatnika na warunkach określonych w umowie zawartej przez strony dnia 10.05.2018 r. Takie dowody, jak w szczególności – zeznania świadków M. K., K. R., G. N., E. B., D. L., S. B., a także odwołującej się i płatnika składek, poparte materiałem dowodowym z dokumentów, zwłaszcza w postaci umowy o pracę i pozostałej dokumentacji przedłożonej przez płatnika w toku postępowania zarówno przed organem rentowym, jak i przed sądem, pozwalają na ustalenie ponad wszelką wątpliwość, że w okresie, którego dotyczy spór, odwołująca się wykonywała pracę na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy oraz we wskazanym przez pracodawcę miejscu i czasie, zaś płatnik składek wypłacał odwołującej się wynagrodzenie za tę pracę. Tym samym w niniejszej sprawie odwołująca się i płatnik wykonywali względem siebie prawa i obowiązki stron stosunku pracy w rozumieniu przepisu art. 22 § 1 k.p.

Zebrany w sprawie materiał niewątpliwie świadczy o tym, że odwołująca się w ramach spornego stosunku pracy wykonywała pracę polegającą na pakowaniu i nadawaniu przesyłek w ramach prowadzonej przez płatnika sprzedaży internetowej, odbieraniu przesyłek (...) od kuriera oraz wydawaniem ich adresatom, a także obsługą klientów w sklepie.

Potwierdzają to w szczególności zeznania świadków oraz odwołujących się.

Świadkowie I. K., Ł. F., S. D. nie są powiązani z firmą płatnika. Prowadzą własne działalności w tym samym budynku, w którym wynajmuje lokal K. P.. Z kolei świadek M. G. jest właścicielem tego budynku. Wszyscy ci świadkowie potwierdzili, że widywali odwołującą w spornym okresie w sklepie płatnika. Świadkowie Ł. F. i M. G. wiedzieli na czym polega praca odwołującej i opisali czynności jakie wykonywała, kiedy spotykali ją w sklepie, natomiast świadkowie I. K. i S. D. wiedzę na temat pracy J. B. posiadali z rozmów z płatnikiem lub odwołującą.

Bezpośrednimi świadkami pracy odwołującej się byli kurierzy S. B. i D. L., którzy widywali ubezpieczoną w różnych godzinach dnia i mieli z nią codziennie kontakt ze względu na rodzaj pracy.

Dodatkowo również świadek M. K., która była stażystką w firmie (...), potwierdziła pracę odwołującej na rzecz płatnika. Świadek pracowała z J. B. tylko kilka dni, ponieważ po rozpoczęciu przez nią stażu ubezpieczona przeszła na zwolnienie lekarskie, ale widziała jak odwołująca przygotowywała paczki do wysyłki.

Zeznania tych świadków i stron są zgodne, wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają, składając się na szczegółowy obraz wykonywanej pracy, warunków zatrudnienia oraz przyczyn jego rozpoczęcia. Zeznaniom powyższych osób sąd w całości dał wiarę jako spójnym, logicznym, wzajemnie się potwierdzającym i uzupełniającym, a także znajdującym odzwierciedlenie w dokumentacji dowodowej zgromadzonej w sprawie. Ponadto świadkowe są dla stron osobami obcymi, a zatem osobami niezainteresowanymi sposobem rozpoznania sporu. Pozwany organ rentowy nie zakwestionował zgromadzonych w sprawie zeznań, nie przedstawił dowodów przeciwnych.

Płatnik składek, ani odwołująca nie przedstawili co prawda żadnych materialnych dowodów potwierdzających pracę J. B., jednak zauważyć należy, iż rodzaj wykonywanej przez ubezpieczoną pracy nie sprowadzał się do wytwarzania rzeczy materialnych. Jedynym potwierdzeniem jest dokumentacja związana z nadaniem przesyłek lub ich odbiorem od kurierów, jednak czynności te nie były potwierdzane żadnym podpisem, a jedynym dowodem w tej kwestii są zeznania świadków, którzy byli kurierami obsługującymi obszar, w którym znajdował się sklep płatnika oraz ilość dokumentacji sporządzonej w związku z nadaniem i wydaniem przesyłek.

Praca wykonywana przez odwołującą się zgodna była z zakresem obowiązków na jej stanowisku. Nie tylko przygotowywała towar do wysyłki i odbierała przesyłki od kurierów, ale również zajmowała się księgowością płatnika i sprawami administracyjnymi. Jako manager miała dostęp do konta firmowego.

Bezspornym w sprawie było, że stanowisko, na którym została zatrudniona J. B.było stanowiskiem nowoutworzonym. Jednak dokumentacja zgromadzona w aktach niniejszej sprawy, ale także aktach kontroli ZUS, daje pełny obraz motywacji stron stosunku pracy przy podpisywaniu umowy. Płatnik składek ponad wszelką wątpliwość wykazał, iż istniała potrzeba zatrudnienia J. B. na stanowisku menagera. Potrzeba zatrudnienia pracownika wynikała nie tylko ze względu na dużą ilość zamówień przez Internet oferowanych przez płatnika produktów, ale przede wszystkim odwołujący potrzebował pomocy w prowadzeniu działalności ze względu na potrzebę poświęcenia się drugiej firmie. Wobec tego, że J. B. jest partnerką odwołującego, nie dziwi fakt, że przedsiębiorca powierza tak odpowiedzialne stanowisko bliskiej i zaufanej osobie.

Ponadto skoro odwołująca się wykonywała swoje obowiązki, a płatnik obecnie zatrudnia osoby na zlecenie, to potrzeba wykonywania takiej pracy niewątpliwie u płatnika istniała i istnieje do tej pory.

Odwołująca się miała ponadto wystarczające kwalifikacje do wykonywania tego rodzaju pracy, nie wymagającej konkretnego wykształcenia. Wcześniej już pomagała płatnikowi w prowadzeniu działalności, jednak jak wynika z zeznań odwołującego K. P., nie mógł on zatrudnić J. B. jako osoby współpracującej, ponieważ nie są spokrewnieni ani nie są małżeństwem, więc jest ona osobą obcą dla płatnika.

Rzeczywiste wykonywanie pracy świadczy też o tym, że ciąża odwołującej nie stanowiła przeszkody w podjęciu zatrudnienia. Podkreślić należy, że ubezpieczona uzyskała orzeczenie lekarskie z 10.05.2018 r. o braku przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia pracy na stanowisku sprzedawca internetowy. Jedynym ograniczeniem ze względu na jej stan było 4h pracy przy komputerze.

Wskazać ponadto należy, że wynagrodzenie ustalone w spornej umowie nie zostało zakwestionowane zaskarżoną decyzją, którą pozwany podważył sam fakt podlegania ubezpieczeniom społecznym przez odwołującą się, nie zaś podstawę wymiaru składki. Wynagrodzenie na poziomie 3 680,00 zł miesięcznie za pracę w pełnym wymiarze czasu nie jest zresztą wygórowane na zajmowanym przez odwołującą stanowisku. Poza tym potwierdzenia list płac świadczą o tym, że było rzeczywiście wypłacane.

Zgodnie z art. 78 k.p. wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Zdaniem sądu, strony mają prawo ustalić warunki umowy w dogodny dla siebie sposób i jeśli tylko ogólnie wyznaczone w art. 22 k.p. ramy umowy o pracę są zachowane i elementy właściwe dla umowy o pracę dominują, łącząca strony umowa nadal korzysta z przywileju uznania jej za umowę o pracę.

Takie też warunki spełnia sporna umowa, bowiem odwołująca się miała określony rodzaj obowiązków i za to otrzymywała umówione wynagrodzenie.

W świetle powyższego, zdaniem sądu, zatrudnienie J. B. – w kontekście rzeczywistej realizacji obowiązków stron stosunku pracy – było racjonalne i nie nosiło cech pozorności.

Bez znaczenia jest to, czy osoba ubezpieczona wiedziała lub przewidywała, że stanie się niezdolna do pracy w najbliższym czasie po zawarciu umowy. Ważne, że nie była niezdolna do pracy w spornym okresie i faktycznie pracę wykonywała.

Zawarcie umowy o pracę, choćby zamierzało wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych nie jest powiązane z zamiarem obejścia ustawy, gdy praca faktycznie jest świadczona (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 04.08.2005r. II UKN 820/04 (OSNAP 2006/7-8/122).

Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.01.2005r. II UKN 141/04 (OSNAP 2005/12/235), że nie można przyjąć pozorności oświadczenia woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę a pracodawca świadczenia te przyjmował – (art. 83 § 1 k.p.c. w zw. z art. 3), w wyroku z dnia 04.08.2005r. II UKN 320/04 (OSNAP 2006/7-8/122) i wyroku z dnia 11.01.2006r. II UK 51/03 (OSNAP 2006/23-24/366), że stronami umowy o pracę na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa wynikające z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Pracowniczy charakter świadczeń ze strony odwołującej się w ustalonych okolicznościach sporu nie budzi wątpliwości sądu, a tym samym istnieją przesłanki do objęcia jej ubezpieczeniem społecznym pracowniczym z mocy wyżej wskazanych przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

O nieważności umowy można byłoby mówić w sytuacji zgłaszania do ubezpieczenia jako pracownika osoby, która rzeczywiście pracy nie świadczyła. Podkreślić należy, że wady oświadczeń woli dotyczące umowy o pracę – nawet powodujące jej nieważność – nie skutkują w utracie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W tych stosunkach prawną doniosłość ma jedynie zamiar obejścia prawa przez „fikcyjne” zawarcie umowy tj. takiej, która nie wiąże się ze świadczeniem pracy, a dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia następuje pod pozorem zatrudnienia (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.). Takie samo stanowisko prezentuje Sąd Najwyższy (wyrok SN z 25.01.2005r. II UK 141/04/ – OSNP 2005/15/235, wyrok SN z 02.06.2006r. II UK 337/05 Wokanda 2006/12/29).

W niniejszej sprawie odwołująca się wykonywała prawa i obowiązki wynikające z umowy o pracę zawartej z płatnikiem składek, w konsekwencji czego dokonano zgłoszenia do ubezpieczenia osoby będącej podmiotem ubezpieczenia, świadczącej pracę i przez to noszącej cechy „zatrudnianego pracownika”.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 477¹⁴§ 2 k.p.c., sąd orzekł jak w sentencji wyroku (punkt I).

W odpowiedzi na pismo pozwanego organu rentowego pełnomocnik odwołujących wniósł o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości podwójnej stawki minimalnej.

W ocenie Sądu brak było podstaw do zasądzenia opłaty za czynności pełnomocnika odwołujących, w wysokości przewyższającej stawkę minimalną. Nie przemawiał za tym przede wszystkim nakład pracy pełnomocnika odwołujących, którego czynności ograniczyły się do sporządzenia krótkich, zdawkowych pism procesowych, które głównie stanowiły pisma przewodnie do przedstawionych materiałów dowodowych w postaci dokumentów.

Ponadto rozpoznawana sprawa nie miała charakteru skomplikowanego pod względem prawnym czy faktycznym. Przebieg postępowania był typowy dla tego rodzaju spraw, nie wymagający od pełnomocnika odwołujących podejmowania jakichś dodatkowych czynności uzasadniających przyjęcie, że nakład jego pracy był wyższy niż przeciętnie w tego rodzaju sprawach.

Podkreślenia wymaga, że ustawodawca już na etapie określania wysokości stawek minimalnych za poszczególne czynności lub za udział w poszczególnych postępowaniach dokonał rozważenia i uwzględnienia wszelkich okoliczności charakterystycznych dla danego typu spraw, a tym samym w przyjętych stawkach minimalnych oddana została swoista wycena koniecznego nakładu pracy po stronie pełnomocnika związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowania. Brak jest zatem przesłanek do podwyższenia wynagrodzenia do wysokości 2-krotnej stawki minimalnej w sprawie, w której żadne nadzwyczajne okoliczności nie wystąpiły, a skala aktywności pełnomocnika powoda pozostawała na normalnym poziomie.

Wobec powyższego o kosztach zastępstwa procesowego (pkt II) orzeczono w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE