UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 marca 2019 r. (znak: ENP/20/02021128260) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 1383), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 14 marca 2018 r., ponownie odmówił I. Ł. rozpatrzenia sprawy w przedmiocie ustalenia prawa do emerytury wskazując, że ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dokumentów oraz nie ujawnił nowych okoliczności, które miałyby wpływ na uprawnienia do emerytury.

(decyzja k. 6 plik I akt ZUS).

W dniu 8 kwietnia 2019 r. I. Ł. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę. Wnioskodawca podniósł w odwołaniu, że niemożliwym jest dostarczenie dokumentów na udowodnienie okresu składkowego za czas zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) w T., ponieważ ona już nie istnieje. W złożonym odwołaniu wnioskodawca wskazał, że świadkowie B. U. i P. W. mogą potwierdzić w/w zakładzie pracy.

(odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 26 kwietnia 2019 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS wskazał w uzasadnieniu, że decyzją z dnia 26 marca 2019 r. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, ponieważ nie przedstawił nowych dowodów czy okoliczność mających wpływ na wysokość świadczenia. Dodatkowo Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że decyzją z dnia 26 września 2016 r. odmówiono I. Ł. do emerytury z powodu braku przedłożenia dokumentów na jakikolwiek okres składkowy i nieskładkowy.

(odpowiedź na odwołanie k. 4)

W piśmie z dnia 29 maja 2019 r., na w/w odpowiedź z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wnioskodawca podtrzymał swoje stanowisko i wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, dopuszczenie dowodu z zeznań świadków B. U. i P. W., ustalenie obecnego zarządcy majątku byłej (...) Spółdzielni (...) w T. i zobowiązanie go do dostarczenia właściwych dokumentów potwierdzających okresy składkowe.

(pismo wnioskodawcy k. 8)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. Ł. urodził się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia 2 września 2010 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał I. Ł. emeryturę rolniczą od dnia 24 sierpnia 2010 r.

(decyzja k. 25 akt KRUS)

Decyzją z dnia 2 września 2010 r. Prezes kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił zaliczenia do emerytury okresu podlegania innemu ubezpieczeniu za okres pracy jako wozak mleka od 15.09.1978 r. do 31.05.1992, z powodu braku podstaw prawnych do zaliczenia tych okresów.

(decyzja k.26 akt KRUS)

Decyzją z dnia 29 czerwca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, rozpatrując wniosek o emeryturę z dn. 1 czerwca 2016, odmówił prawa do emerytury, z przyczyny nieosiągnięcia przez wnioskodawcę wieku emerytalnego tj. 65 lat i 11 miesięcy.

(decyzja k.11 plik I akt ZUS)

I. Ł. złożył ponownie wniosek o emeryturę w dniu 19 lipca 2019 r.

(wniosek k.12 plik I akt ZUS)

Decyzją z dnia 26 września 2016 r. ZUS odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca nie przedłożył dokumentów potwierdzających jego zatrudnienie. ZUS nie uznał dowodu z świadectwa pracy jako potwierdzenie zatrudnienia, ponieważ nie ma w nim informacji odnośnie wynagrodzenia wnioskodawcy, a ponadto nie złożył on żadnych dokumentów określających jego wynagrodzenie.

(decyzja k.25 plik I akt ZUS)

I. Ł. wykonywał pracę w (...) Spółdzielni (...) w T. w niepełnym wymiarze, na podstawie umowy zlecenia, jako wozak mleka, w okresie od 15 września 1978 r. do 31 maja 1992 r. Wnioskodawca podlegał z tego tytułu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

(świadectwo pracy k.9 akt ZUS)

W tym okresie Spółdzielnia zatrudniała agentów i bezimiennie rozliczała

(okoliczność bezsporna, informacja i zrzut z ekranu k.28-29)

Wnioskodawca miał płacone od liczby przewiezionych litrów mleka.

(zeznania wnioskodawcy I. Ł. e-protokół z 11 lutego 2020 roku 00:07:23 w zw. z. e-protokołem z 10 października 2020 roku 00:01:17, zeznania świadka B. U. – e-protokół z 10 października 2020 roku 00:18:20, zeznania świadka P. W. – e-protokół z 10 października 2020 roku 00:27:45 płyta CD k. 34)

Urząd Gminy w Ł. nie posiada żadnej dokumentacji osobowo-płacowej z (...) Spółdzielni (...) z T.. Nie udało się ustalić miejsca przechowywania tych akt.

(notatka urzędowa k.15, pismo z Urzędu Gminy Ł. k. 37)

Przy ustalaniu stanu faktycznego sąd odmówił wiary zeznaniom wnioskodawcy w zakresie kwoty uzyskiwanego wynagrodzenia za przewiezienie 1 litra mleka. Wnioskodawca twierdził, iż było to 23 grosze za litr. Jednak ani świadkowie ani jakikolwiek dokument nie potwierdzają tego faktu. Świadkowie co do zasady nie pamiętali nie tylko wynagrodzeń wnioskodawcy ale nawet swoich. Nadto nawet gdyby przyjąć, iż odwołujący w jakimś okresie stawkę taką otrzymywał to po pierwsze nie sposób przyjąć, iż kwota ta nie zmieniała się na przestrzeni lat, a po wtóre bez znajomości liczby przewożonych litrów mleka w każdym miesiącu i tak nie byłoby możliwe ustalenie wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia.

Ponadto uwadze sądu nie uszedł fakt, iż w świadectwie pracy nie potwierdzono, iż w całym okresie zatrudnienia od wynagrodzenia wnioskodawcy składki były odprowadzane, a jedynie, iż składki takie były odprowadzane. Może z tego wynikać zarówno, iż składki były odprowadzane przez cały okres zatrudnienia jak również, iż składki były odprowadzane w ostatnim okresie, albo w jakimś okresie jego zatrudnienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako niezasadne podlega oddaleniu.

Na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2016 r. poz. 887 z późn. zm.) prawo do świadczeń (emerytalno – rentowych) lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że skoro przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w oparciu o wniosek z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to obowiązkiem organu rentowego a następnie Sądu orzekającego, była w pierwszej kolejności ocena, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku. Należało zatem ustalić i ocenić, czy wnioskodawca przedłożył nowe dowody mogące mieć wpływ na zmianę poprzedniej decyzji odmawiającej mu prawa ponownego ustalenia wysokości świadczenia, ewentualnie, czy ujawniły się takie okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mogły rzutować na prawo do ponownego ustalenia wysokości emerytury. Ocena, że przesłanki te nie były spełnione powinna prowadzić do odmowy ponownego ustalenia świadczenia przez organ rentowy oraz oddalenia odwołania przez Sąd, bez potrzeby merytorycznego zbadania wysokości świadczenia przysługującego ubezpieczonemu. Bez spełnienia przesłanek formalnych wniosku z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prowadzenie postępowania dotyczącego merytorycznej oceny wysokości świadczenia, jest bezcelowe i bezprzedmiotowe.

Dokonując analizy zgromadzonego w sprawie materiału procesowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że skarżący I. Ł. w toku postępowania przed organem rentowym wywołanym ponownym złożeniem wniosku z dnia 14 marca 2019 r. o ustalenie prawa do emerytury, nie spełnił przesłanki wniosku o ponowne ustalenie prawa do emerytury na zasadach określonych w art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zarówno w toku postępowania zakończonego wydaniem przez organ decyzji z dnia 26 września 2016 r., jak i w toku niniejszego postępowania (zainicjowanego ponownym wnioskiem z dnia 14 marca 2019 r.) I. Ł. powoływał się na wykonywanie pracy w (...) Spółdzielni (...) w T. od 15 września 1978 r. do 31 maja 1992 r. Jedynym dokumentem potwierdzającym zatrudnienie w w/w zakładzie pracy, jakim dysponuje wnioskodawca jest świadectwo pracy z dn.15 grudnia 2003 r.

W przedmiotowym postępowaniu przesłuchano świadków P. W. i B. U., jednakże żadna z tych osób nie była w stanie określić wynagrodzenia I. Ł., czasu jego pracy.

Biorąc pod uwagę kontradyktoryjność postępowania (wynikającą m.in. z przywołanych przepisów art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.) wnioskodawca nie może zasłaniać się faktem likwidacji zakładu pracy, przy pasywności w zakresie postępowania dowodowego. Przedstawianie dowodów płacowych i kadrowych w toku procesu jest jego obowiązkiem, tak samo jak wcześniejsze zadbanie o ich zgromadzenie w toku trwania stosunków prawnych, mogących mieć znaczenie dla późniejszej wysokości świadczeń emerytalnych. Jednocześnie należy podkreślić, że organ rentowy w toku prowadzonych postępowań sam również występował do podmiotów, z którymi jak podnosił wnioskodawca łączył go stosunek prawny i w tym przedmiocie dochował należytej staranności przy gromadzeniu możliwej do uzyskania na chwilę obecną dokumentacji. Niezależnie od powyższego sprawa niniejsza wyczerpała możliwości działania przez Sąd z urzędu, skoro pośród dokumentów przekazanych przez zlikwidowaną jednostkę, zawierającą z wnioskodawcą umowy zlecenia, nie było żadnych dokumentów płacowo-kadrowych na jego nazwisko.

Należy w tym miejscu podnieść, iż zgodnie z przepisami § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. 2011r., Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie, którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego w postępowaniu sądowym nie obowiązuje ograniczenie co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określane w § 20 cyt. Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 - sygn. akt II UKN 186/97. W sprawach emerytalno - rentowych wyliczenie wysokości świadczenia może nastąpić jedynie na podstawie zarobków faktycznie otrzymanych i to tych, od których istniał obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie społeczne.

Samo wskazanie przez ubezpieczonego i świadków, ogólnie wysokości osiąganych przez niego zarobków w spornym okresie nie może stanowić podstawy dla poczynienia wiarygodnych ustaleń faktycznych na tę okoliczność, albowiem konieczne jest ustalenie wysokości tych zarobków w sposób precyzyjny i pewny - co nie jest możliwe jedynie w oparciu o oświadczenia ubezpieczonego.

Wobec powyższego należy uznać, że ubezpieczony przytacza dowody i okoliczności już znane organowi lub nie mające wpływu na prawo do świadczenia.

Podkreślić należy, iż w przypadku odwołującego podstawę przyznania prawa do emerytury stanowi art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl ust. 1. ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Natomiast na mocy art. 26. ust. 1. ww ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Natomiast w myśl art. 25 ust. 1. Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Na mocy art. 6 ust. 2 pkt. 13 b za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (…) pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy: wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu;

Podstawą do przyznania prawa do emerytury jest zatem wykazanie wysokości odprowadzanych składek.

W sytuacji gdy mamy do czynienia, jak w niniejszej sprawie z praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia, nie istnieje nawet możliwość przyjęcia jakichś wiarygodnych założeń, w przeciwieństwie do zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Kiedy to można założyć, znając wymiar czasu pracy, że ubezpieczony zarabiał przynajmniej proporcjonalną do wymiaru etatu wysokość minimalnego wynagrodzenia, a także, iż od tej kwoty składki były odprowadzone.

Materiał dowodowy nie dał podstaw do ustalenia, ani wymiaru czasu pracy wnioskodawcy, ani wysokości jego wynagrodzenia, a co za tym idzie wysokości odprowadzanych składek. Nie można nawet potwierdzić, w sposób nie budzący wątpliwości czy składki były odprowadzane w całym okresie jego zatrudnienia.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, w toku postępowania przed organem rentowym, wywołanego wnioskiem z dnia z dnia 14 marca 2019 r., nie zostały ujawnione nowe okoliczności, które dawałyby Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych podstawę do ponownego przeanalizowania sytuacji prawnej wnioskodawcy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma podstaw do ponownego ustalenia emerytury, jeśli zainteresowany nie przedstawi dokumentów lub okoliczności zmieniających jego sytuację (por. wyrok. Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014 r., III UK 150/13, LEX nr 1458793). W konsekwencji decyzję organu rentowego uznać należy za prawidłową bowiem nie zachodziły przesłanki z art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Mając powyższe na uwadze odwołanie, na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., podlegało oddaleniu.

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE