UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z dnia
24 września 2012r. ustalił, że R. K. jako pracownik u płatnika (...) S.C. (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu wypadkowemu w okresie od 1 sierpnia 2009r. do 17 kwietnia 2010r.

W odwołaniu ubezpieczony domagał się unieważnienia decyzji podnosząc, iż została ona wydana na skutek korekt deklaracji składanych przez płatnika składek, już po ustaniu stosunku pracy.

Płatnik posiada zaległości wobec ZUS i w taki sposób usiłuje je pomniejszyć.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczony R. K. w dniu 1 sierpnia 2009r. zawarł umowę o pracę z (...) S.C., (...) Sp. z o.o., (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. na czas określony od 1 sierpnia 2009r. do 31 lipca 2011r. Został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku agenta reklamowego-pracownika administracyjno-biurowego z wynagrodzeniem 1276 zł. brutto plus premia uznaniowa. Miejscem wykonywania pracy była miejscowość zamieszkania czyli S. Śl.

W spornym okresie ubezpieczony prowadził działalność gospodarczą .

Spółka cywilna (...) została utworzona przez O. sp. z o.o i (...) Sp. z o.o.

Te ostatnie spółki zawiązały również ponad 100 innych spółek cywilnych o tym samym lub bardzo podobnym profilu działalności. Do spółek cywilnych rekrutowano pracowników spośród osób prowadzących działalność gospodarczą. Pracownicy w ramach umowy o pracę zajmowali się rozprowadzaniem ulotek reklamowych i rekrutowaniem nowych osób do kolejnych spółek cywilnych.

Do obowiązków pracowniczych ubezpieczonego należało wyszukiwanie osób zainteresowanych wykupieniem ubezpieczenia. Raz w tygodniu składał telefoniczny lub mailowy raport do firmy w którym przekazywał dane osób zainteresowanych wykupieniem ubezpieczenia. Odwołujący się nie zawierał umowy ubezpieczenia z osobami zainteresowanymi.

Zawarcie umowy o pracę przez ubezpieczonego nie było obwarowane koniecznością zawarcia umowy ubezpieczenia, ale on wykupił polisę, która była opłacana bezpośrednio przez pracodawcę z należnego wynagrodzenia za pracę.

Ubezpieczony zapoznał się i posiadał przedłożoną mu przez pracodawcę informację o dobowej 8-godzinnej , tygodniowej 40-gdzinnej normie czasu pracy. Wynagrodzenie miało być wypłacane 10 każdego miesiąca przelewem na wskazany rachunek bankowy.

Faktycznie ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenia za 4 miesiące, a później firma zaprzestała płacenia, ponieważ upomniał się o wypłatę wynagrodzenia rozwiązano umowę o pracę z dniem 17 kwietnia 2010r.

Płatnik składek zgłosił ubezpieczonego do ubezpieczeń społecznych z kodem tytułu ubezpieczenia (...) – pracownik, złożył za ubezpieczonego raporty rozliczeniowe za miesiące od sierpnia 2009r. do maja 2010r. Pierwotnie w rozliczeniach wykazano podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: za sierpień 2009r. 0,00zł. , od września 2009r do grudnia 2009r. – 1276,00 zł, od stycznia 2010r. do maja 2010r. – 00,00 zł. W dniu 20 kwietnia 2010r. oraz 15 marca 2011r. płatnik skorygował raporty rozliczeniowe ZUS RCA za miesiące: od maja 2009r. do stycznia 2010r. wskazując w nich podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości: 63,74 zł. za wrzesień 2009r.; 336,16 za październik 2009r.; grudzień 2009r. i styczeń 2010r., 700,32zł. za listopada 2009r., wymiar czasu pracy nie uległ zmianie.

W dniach 17 sierpnia 2011r. i 28 lipca 2011r. płatnik złożył w organie rentowym raporty rozliczeniowe (...) za ubezpieczonego wskazując okres nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy od 1 lipca 2009r. do 31 lipca 2009r., od 4 sierpnia 2009r. do 31 sierpnia 2009r., od 9 września 2009r. do 30 września 2009r , od 19 października 2009r. do 31 października 2009r., od 9 listopada 2009r. do 30 listopada2009r., od 9 grudnia 2009r. do 17 kwietnia 2010r. Pomimo zadeklarowanych podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, na koncie płatnika składek zidentyfikowano wpłatę na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych tylko za miesiąc listopad 2011r.

W rzeczywistości w spornym okresie ubezpieczony sam organizował sobie czas pracy, samodzielnie dokonywał podziału czynności i realizował wykonanie zadań.

Płatnik składek w żaden sposób nie ewidencjonował czasu pracy zatrudnionych - w tym ubezpieczonego, nie było obowiązku usprawiedliwiania nieobecności w pracy, nie kontrolował pracowników w zakresie dyscypliny pracy.

W dniu 6 czerwca 2013r. ubezpieczony zawarł z płatnikiem składek ugodę sądową w przedmiocie wypłaty odszkodowania w kwocie 1000,00 zł (d.akta VIIP 185/13 k.75).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o akta organu rentowego dołączone do akt niniejszej sprawy, akta SR w Katowicach (...) 185/1, przesłuchanie świadka R. S. i przesłuchanie ubezpieczonego.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Spornym niniejszej sprawie pozostawało czy ubezpieczony R. król podlegał w okresie od 1 sierpnia 2009r. do 17 kwietnia 2010r. obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o prace u płatnika składek (...). (...) s.c.

Po myśli art. 68 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009r. nr 205, poz. 1585 z pózn. zm.), zwanej dalej ustawą systemową, do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy, między innymi, realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ramach uprawnień ustawowych określonych w art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej ma zatem prawo stwierdzać obowiązek ubezpieczenia, a co za tym idzie ustalać istnienie i brak takiego obowiązku. Oznacza to, że organ rentowy jest uprawniony również do badania, czy określona umowa, stanowiąca tytuł do ubezpieczenia społecznego, była faktycznie wykonywana na warunkach w niej wymienionych oraz czy nie została zawarta w celu obejścia prawa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 marca 2005r., sygn. akt III AUa 1435/2004, LexPolonica Maxima).

Art. 22 § 1 k.p. zawiera legalną definicję stosunku pracy , wskazuje na cechy stosunku pracy, określa jego treść, podmioty oraz zobowiązania wzajemne stron. Konstytutywne cechy stosunku pracy odróżniające go od innych stosunków prawnych to: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia. Wymienione elementy powinny wystąpić łącznie. W przypadku ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy (np. brak podporządkowania, możliwość zastąpienia pracownika osobą trzecią), nie jest możliwa jego kwalifikacja do stosunku pracy. Podporządkowanie jest jedną z najistotniejszych cech stosunku pracy. Jej brak jest wystarczający do uznania, że wykonywana praca nie jest świadczona w ramach stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2009 r., sygn. akt I UK 43/09).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 i pkt 4 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami oraz osobami wykonującymi prace na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Okres podlegania w/w ubezpieczeniom oraz ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu trwa od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku dla osób wykonujących umowę o pracę oraz od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy dla zleceniobiorców – art. 13 pkt 1 i 2 ustawy systemowej.

W świetle art. 11 ust 1 i 2 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają pracownicy, natomiast dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek zleceniobiorcy podlegający obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ( art. 12 ust. 1 ustawy systemowej).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy systemowej, osoby będące jednocześnie pracownikami spełniające warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy.

Osoba, wykonująca prace na podstawie umowy zlecenia i prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Może ona dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi również z tytułu umowy zlecenia.

Art. 83 § 1 k.c. charakteryzuje czynność prawną pozorną jako oświadczenie woli złożone drugiej stronie, które musi być złożone tylko dla pozoru, a jego adresat musi mieć tego świadomość (zgadzać się na dokonanie czynności prawnej dla pozoru), przy czym przesłanki te muszą wystąpić łącznie. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w każdym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Brak zamiaru wywołania skutków prawnych oznacza, że osoba składająca oświadczenie woli albo nie chce w ogóle wywołać żadnych skutków prawnych, albo też chce wywołać inne, niż wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. Pozorność czynności prawnej istnieje więc także wtedy, gdy strony stwarzają pozór dokonania jednej czynności prawnej, podczas gdy w rzeczywistości dokonują innej czynności prawnej. Istnieje zatem taka sytuacja, w której element ujawniony stanowi inny typ umowy, niż element ukryty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2005 r., IV CK 684/04, LEX nr 284205).

Pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2006 r. I UK 120/06, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2009 r., sygn. akt I UK 43/09).

W wyroku z dnia 18 maja 2006 r., III UK 32/06, (niepublikowany) Sąd Najwyższy stwierdził, że do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym nie może dojść wówczas, gdy zgłoszenie do tego ubezpieczenia dotyczy osoby, która nie jest pracownikiem, a zatem zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego następuje pod pozorem zatrudnienia. Podobne stanowisko zostało zajęte m.in. w wyroku z dnia 10 lutego 2006 r., I UK 186/05 oraz z dnia 14 września 2006 r., II UK 2/06 (niepublikowanych).

Przenosząc powyższe regulacje oraz rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, iż zaskarżona decyzją organu rentowego jest zasadna i prawidłowa. Otóż jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie ubezpieczony w spornym okresie tj. od 1 sierpnia 2009r. do 17 kwietnia 2010r. faktycznie nie wykonywał umowy o pracę. Przede wszystkim ubezpieczony nie wykonywał umowy pod kierownictwem pracodawcy, w zatrudnieniu nie występował element podporządkowania ubezpieczonego w zakresie wykonywanych obowiązków wynikających z zawartej umowy. Płatnik składek – (...). (...) s.c. w żaden sposób nie kontrolowała pracowników, w tym ubezpieczonego zarówno pod względem ilości wykonanej pracy, dyscypliny pracy, przestrzegania norm czasu pracy – brak ścisłego wyznaczenia określonych godzin rozpoczęcia i kończenia pracy. Płatnik składek w ogóle nie ewidencjonował czasu pracy zatrudnionych, nie wprowadził obowiązku usprawiedliwiania nieobecności w pracy osób zatrudnionych, nie prowadził dokumentacji w postaci akt osobowych, nie respektował praw pracowników do przysługującego urlopu wypoczynkowego. Zresztą ubezpieczony nie był zainteresowany przywilejami pracowniczymi, a jedynie zwolnieniem z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej.

Okoliczności te potwierdzają, iż w niniejszej sprawie nie można mówić, iż w spornym okresie ubezpieczony świadczył pracę w oparciu o umowę o pracę. Zawarcie w/w umowy o pracę miało charakter pozorny w świetle art. 83 par. 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Z uwagi na fakt, iż ubezpieczony wykonywał jednak pewne czynności, za wynagrodzeniem na rzecz spółki należy uznać, iż ubezpieczony realizował na co trafnie zwrócił już uwagę organ rentowy umowę o charakterze cywilnoprawnym tj. umowę zlecenia.

Mając zatem na uwadze wszystkie przywołane powyżej rozważania prawne Sąd, podzielając w pełni przywołane stanowisko Sądu Najwyższego, doszedł do jednoznacznego przekonania, iż w okresie od 1 sierpnia 2009r. do 17 kwietnia 2010r. ubezpieczony nie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o prace u płatnika składek (...). (...) S.C. umowa ta była bowiem zawarta dla pozoru.

Sąd, na mocy cytowanych wyżej przepisów oraz art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie skarżącego, wobec braku podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

SSO Magdalena Wróbel

Przewodniczący:	SSO Magdalena Wróbel
Sędziowie/Ławnicy:
Protokolant:	Sylwia Krenczyk

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE