UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 sierpnia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu A. K. prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie artykułu 110 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy na uzasadnienie swojego stanowiska przytoczył treść art. 110 ust. 1 ustawy emerytalnej . Wskazał, że wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z dwudziestu lat od 1969 do 1988 roku wynosi 240,82 % i jest niższy od poprzednio obliczonego, to jest 250,95 %. Podniósł, że brak jest podstaw prawnych do ponownego obliczenia wysokości emerytury w myśl art. 110 ustawy emerytalnej .

A. K. w odwołaniu domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i orzeczenia co do istoty sprawy oraz obciążenia organu rentowego kosztami postępowania ,w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu emerytur i rent na okoliczność odtworzenia wysokości wynagrodzenia w za okres od 1962 roku do 1977 roku. W Sądzie Okręgowym w Gliwicach pod sygnaturą VIIIU 99/ 17 toczyło się postępowanie dotyczące ponownego ustalenia wysokości świadczenia emerytalnego w oparciu o art. 100 a ustawy emerytalnej, (winno być 110 a ustawy emerytalnej) . W tej sprawie wystarczające było odtworzenie wyłącznie wynagrodzenia zasadniczego bez innych składników wynagrodzenia, które ubezpieczony niewątpliwie otrzymywał. W konsekwencji przyjęcie przez organ rentowy wskaźnika w wysokości 240,82 % jest niewątpliwie zaniżone, a co za tym idzie ubezpieczony powinien mieć prawo do ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 110 ustawy emerytalnej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. \

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. urodził się (...). Uzyskał prawo do emerytury górniczej od dnia 2 sierpnia 1987 roku Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dochód, który stanowił podstawę wymiaru składek z12 miesięcy z okresu od sierpnia 1986 roku do lipca 1987 roku . Wypłata emerytury górniczej w pełnej wysokości została podjęta od 1 grudnia 1989 roku.. W decyzji z dnia 5 września 1991 roku ponownie ustalono wysokość emerytury górniczej, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru został ustalony w oparciu o wynagrodzenie z czterech kwartałów 1989 roku i wyniósł on 399,48 %. W decyzji z dnia z 20 sierpnia 1991 roku przeliczono emerytury wwpw został ograniczony do 250 % ( k. 45 a,e.).

W dniu maju , czerwcu i lipcu 2015 roku ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości emerytury przedkładając zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z zarobkami z lat od 1980 1do 1986. Wskaźnik podstawy wymiaru wyliczony dwudziestu najkorzystniejszych lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu nie przekroczył 250 %. Organ rentowy odmówił ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 110 a, a odwołanie ubezpieczonego zostało odrzucone przez sąd w jako spóźnione.

W dniu 25 maja 2017 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach w sprawie VIII U 99/ 17 zmienił decyzję organu rentowego z dnia 13 grudnia 2016 roku, w ten sposób, że przyznał A. K. prawo do ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 110 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poczynając od dnia 1 listopada 2016 roku. Sąd ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury z wybranych dwudziestu lat pracy ubezpieczonego, przy uwzględnieniu okresu zatrudnienia pracowniczego po przejściu na emeryturę górniczą, ustalony w oparciu o wykazy zarobków z lat 1970 do 1989 wyniósł 250,95 %. Organ rentowy wyrok wykonał decyzją z dnia 22 czerwca 2017 roku.

Dnia 1 sierpnia 2017 roku ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalnego w oparciu o przepis artykułu 110 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Decyzją z dnia 10 sierpnia 2017 roku wniosek załatwiono odmownie. Organ rentowy ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z całego okresu podlegania w ubezpieczeniu społecznemu z uwzględnieniem okresu po nabyciu prawa do emerytury wyniósł 240,82 %.

Stan faktyczny sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego. Jest on bezsporny między stronami.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu emerytur uznające wniosek za zbędny do rozpoznania istoty sprawy. Ubezpieczony, zdaniem sądu musiałby wykazać, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od 399. 48 %, a nie od 250, 96% Zdaniem sądu nie jest możliwe wykazanie wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru z uwzględnieniem wynagrodzenia osiągniętego po nabyciu prawa do emerytury.

Sąd zważył co następuje :

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie trzeba zaznaczyć, że celem wprowadzenia do ustawy emerytalnej art. 110a ( ratio legis) było uzupełnienie istniejącego rozwiązania, dotyczącego możliwość ponownego obliczenia wysokości emerytury lub renty, zawartego w przepisach art. 110 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Regulacja z art. 110 daje możliwość ponownego obliczenia wysokości emerytury lub renty osobom, które są aktywne zawodowo po uzyskaniu prawa do tych świadczeń pod warunkiem, że wskaźnik podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego, a osoby, którym wysokość emerytur ustalano w oparciu o wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przekraczający 250% nie mogły skorzystać z tej możliwości. Pułap podstawy wymiaru składek wynoszący w skali roku trzydziestokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, co stanowi 250 % przeciętnego miesięcznego prognozowanego wynagrodzenia, został wprowadzony z dniem 1 stycznia 1999 roku. Przed tą datą zarobki, od których pobierana była składka na ubezpieczenia społeczne nie były ograniczane. Osoby, których zarobki przed 1999 rokiem kształtowały powyżej 250% przeciętnego wynagrodzenia opłacały przed 1 stycznia 1999 roku składki od pełnego osiąganego wynagrodzenia, czyli składki pobierane od tych osób były niejednokrotnie wielokrotnie wyższe od przeciętnych składek. Jednak do obliczenia emerytury było stosowane – także w przypadku tych osób – generalne ograniczenie, zgodnie z którym podstawa wymiaru emerytury nie może być wyższa niż 250% przeciętnego wynagrodzenia.

W związku z tym ustawodawca podjął decyzję o uzupełnieniu istniejącego rozwiązania o przepisy umożliwiające jednorazowe przeliczenie emerytury w przypadku osób, które osiągały stosunkowo wysokie zarobki (wskaźnik podstawy wymiaru na poziomie ponad 250%) i odprowadzały przed 1 stycznia 1999 rokiem wysokie składki emerytalne (proces legislacyjny, druk 2651, Sejm RP VII kadencji.)

Ustawą z dnia 5 marca 2015 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 roku, poz. 552) wprowadzono do ustawy emerytalnej z dniem 1 maja 2015 art. 110a, zgodnie z którym wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%.

Art. 110a jest lex specialis do art. 110 ustawy Zasadą bowiem jest, że przeliczenia emerytury można dokonać wyłącznie , gdy wwpw jest wyższy od poprzednio ustalonego. Przepis art. 110a stanowi wyjątek od tej zasady. Umożliwia ponowne obliczenie wysokości emerytury mimo niższego wwpw od wcześniej przyjętego do obliczenia jej wysokości. Postępowanie dowodowe przy stosowaniu przeliczenia podstawy wymiaru emerytury nie zmierza do ustalenia najwyższego wwpw, a jedynie do ustalenia, czy przekracza on 250% średniego wynagrodzenia. Tak więc, w niniejszej sprawie Sąd zmieniając decyzję z dnia 13 grudnia 2016 roku nie ustalał najkorzystniejszego wwpw, lecz badał, czy jest możliwe wykazanie przez ubezpieczonego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru w wysokości ponad 250%. Bez znaczenia pozostawało jaki wwpw byłby najwyższy.

Art. 110 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi, że

1. Wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2. Warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie jest wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia, w myśl ust. 1, nie pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub okres wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po przyznaniu prawa do świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wynosi co najmniej 130%.

3. Okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1, obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.

W niniejszej sprawie ubezpieczony chciał skorzystać z możliwości przewidzianej w ust. 1 powołanego przepisu twierdząc, że „poprzednio obliczony” wwpw , to wskaźnik ustalony w decyzji ostatniej, bezpośrednio poprzedzającej ponowny wniosek o przeliczenie emerytury. Słownik języka polskiego określa, że „poprzedni” to wcześniejszy i taki, który bezpośrednio poprzedza. W związku z tym, zdaniem Sądu należy przyjąć, że ‘poprzednio obliczony” wwpw nie oznacza wyłącznie ostatnio ustalonego, ale ustalonego kiedykolwiek przy obliczaniu wysokości świadczenia. Takie też stanowisko jest zawarte w komentarzu do art. 110 ustawy emerytalnej. K. A. wskazał, że „warunkiem uwzględnienia zarobków przypadających w całości lub w części w okresie po przyznaniu świadczenia jest wykazanie wyższego wwpw w porównaniu do obliczonego poprzednio, tj. przy pierwotnym ustaleniu wysokości emerytury lub renty.” W niniejszej sprawie ubezpieczony musiałby więc wykazać, że wwpw jest wyższy od 399,48%, a nie od 250,95% przyjętego w decyzji z dnia 22 czerwca 2017 roku. Zdaniem Sądu takie ustalenie nie jest możliwe, bo do ustalenia wysokości emerytury w roku 1991 przyjęto najkorzystniejszy wariant obejmujący zarobki z czterech kwartałów. A. K. na pewno nie osiągnął w ciągu 20 lat średniego wynagrodzenia w wysokości prawie 400%.

Odwołanie jako bezpodstawne oddalono na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

(-) SSO Teresa Kalinka

Przewodniczący:	SSO Teresa Kalinka
Protokolant:	Ewa Grychtoł

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE