UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 lutego 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu W. J. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 21 lutego 2013 r. uznała, iż nie jest on niezdolny do pracy – uchylając jednocześnie uprzednio wydaną decyzję z dnia 18 grudnia 2012 r. (k. 109 akt rentowych).

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony W. J., zarzucając niezgodność decyzji ze stanem faktycznym (k. 2 akt sprawy).

W odpowiedzi z dnia 12 kwietnia 2013 r. na odwołanie pozwany organ rentowy podtrzymał argumentację, zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji – wskazując dodatkowo, iż posiada on wymagany okres ubezpieczenia (k. 3 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony W. J., urodzony w dniu (...), z zawodu zbrojarz betoniarz, w dniu 26 września 2012 r. złożył do pozwanego organu rentowego wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

okoliczności bezsporne, vide: wniosek o przyznanie prawa do renty – k. 1-2 akt rentowych

Lekarz orzecznik pozwanego w opinii lekarskiej z dnia 30 listopada 2012 r. dokonał u ubezpieczonego rozpoznania neurastenii, ZZA z deklarowaną abstynencją oraz osobowości nieprawidłowej. Orzeczeniem z tej samej daty lekarz orzecznik pozwanego stwierdził u ubezpieczonego brak niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 18 grudnia 2012 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powołując się na fakt, iż lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 26 października 2012 r. stwierdziła, że nie jest on niezdolny do pracy.

dowód: opinia lekarza orzecznika pozwanego z dnia 30 listopada 2012 r. – k. 17 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie lekarza orzecznika pozwanego z dnia 30 listopada 2012 r. – k. 87 akt rentowych

Od powyższego orzeczenia sprzeciw z dnia 28 grudnia 2012 r. wniósł ubezpieczony.

Postanowieniem z dnia 08 lutego 2013 r., rozpoznając wniosek ubezpieczonego z dnia 07 lutego 2013 r., pozwany organ przywrócił skarżącemu termin do wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej od orzeczenia lekarza orzecznika.

Komisja lekarska pozwanego w opinii lekarskiej z dnia 21 lutego 2013 r. rozpoznała u ubezpieczonego neurastenię, osobowość nieprawidłową, ZZA z deklarowaną abstynencją oraz stan po operacji polipa jelita grubego. Na tej podstawie w orzeczeniu z tej samej daty komisja lekarska pozwanego podtrzymała orzeczenie lekarza orzecznika pozwanego, wskazując, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

dowód: sprzeciw ubezpieczonego – k. 95 dokumentacji lekarskiej, wniosek ubezpieczonego o przywrócenie terminu – k. 107 akt rentowych, postanowienie pozwanego z dnia 08 lutego 2013 r. – k. 105 dokumentacji lekarskiej, opinia lekarska komisji lekarskiej pozwanego z dnia 21 lutego 2013 r. – k. 23-24 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie komisji lekarskiej pozwanego z dnia 21 lutego 2013 r. – k. 108 akt rentowych

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 27 marca 2013 r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu W. J. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powołując się na fakt, iż komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 21 lutego 2013 r. stwierdziła, że nie jest on niezdolny do pracy.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z dnia 27 marca 2013 r. – k. 109 akt rentowych

dowód: postanowienie Sądu z dnia 03 czerwca 2013 r. – k. 9 akt sprawy

Powołani w sprawie biegli sądowi dokonali u ubezpieczonego W. J. rozpoznania następujących schorzeń:

1. zaburzeń osobowości

2. przebytego urazu głowy ze złamaniem szczęki wieloodłamowym zespalanym operacyjnie w 1991 r.

3. bólów i zawrotów głowy wieloprzyczynowych

4. zespołu zależności alkoholowej (ZZA) w wywiadzie

5. zespołu bólowego kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego – do ewentualnej diagnostyki w trybie ambulatoryjnym.

Po przeprowadzeniu badania klinicznego, ocenie dokumentacji medycznej, biegła sądowa psychiatra – analizując również dokumentację złożoną w toku postępowania odwoławczego (k. 34 akt sprawy) – uznał stan psychiczny badanego za demonstratywny z tendencjami do agrawacji. Ubezpieczony w jego ocenie nie zdradza zaburzeń psychotycznych czy innych zakłóceń czynności psychicznych – w tym objawów zespołu depresyjnego czy klinicznych objawów organicznego uszkodzenia OUN. Ubezpieczony zaprzeczył używaniu alkoholu. Nasilenie objawów zaburzeń osobowości uznała za nieznaczne. W konsekwencji brak jest podstaw do stwierdzenia całkowitej lub częściowej niezdolności skarżącego do pracy z przyczyn psychiatrycznych.

dowód: opinia biegłej sądowej psychiatry – k. 18-19 i 35 akt sprawy

Po zapoznaniu się z danymi z wywiadu, wynikami badania fizykalnego i dokumentacją medyczną akt sprawy biegły sądowy neurolog wskazał, iż w jego ocenie skarżący nie jest niezdolny do zatrudnienia, bowiem nie stwierdzono u niego istotnych cech uszkodzenia układu nerwowego. Niewątpliwie leczy się on przewlekle psychiatrycznie, jednakże nie leczy się neurologicznie. Podawane przez skarżącego dolegliwości mają charakter subiektywny i nie znajdują odzwierciedlenia w badaniu neurologicznym. Badany wymaga opieki psychiatrycznej oraz oceny zdolności do pracy w aspekcie zaburzeń psychicznych.

dowód: opinia biegłej sądowej neurologa – k. 26-27 akt sprawy

Pozwany organ rentowy nie zakwestionował żadnej z doręczonych mu opinii biegłych sądowych.

okoliczność bezsporna, vide: pismo procesowe pozwanego z dnia 08 stycznia 2014 r. – k. 44 akt sprawy

Bezsporny stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych pozwanego oraz dokumentacji lekarskiej ZUS, których prawdziwości i rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd również nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności.

Opinie wydane w sprawie przez biegłych sądowych zostały sporządzone w sposób rzeczowy i konkretny, zawierają jasne, logiczne i przekonujące wnioski. Zostały one uzasadnione w sposób wyczerpujący i zgodny z wiedzą medyczną posiadaną przez biegłych. Jednocześnie odzwierciedlały pogląd wyrażony uprzednio przez lekarza orzecznika oraz komisję lekarską ZUS. Opinie te zostały wydane po dokonaniu oględzin i badaniu ubezpieczonego, analizie przedłożonej przez niego dokumentacji lekarskiej i w oparciu o wyniki badań znajdujące się w aktach ZUS oraz w aktach niniejszej sprawy. Wyczerpująco zostało opisane stwierdzone u ubezpieczonego schorzenia i ich wpływ na jego zdolność do pracy. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia opinii biegłych, uznając, iż stanowią one wiarygodną podstawę do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Nie bez znaczenia pozostał fakt, iż wszystkie opinie zgodnie wskazywały na brak niezdolności do pracy u ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego W. J. nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd zważył, iż zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy w pełni zasługuje na wiarę, dokumenty zawarte w aktach rentowych ubezpieczonego oraz dokumentacji lekarskiej nie były kwestionowane przez żadną ze stron co do ich prawdziwości, rzetelności. Także i Sąd nie znalazł podstaw, by nie dać im wiary.

W myśl art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), dalej: ustawa, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. jest niezdolny do pracy,

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3. niezdolność do pracy powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub nie później niż 18 miesięcy od ich ustania.

Zgodnie zaś z treścią art. 12 ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Natomiast zgodnie z jej art. 13 przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, oraz możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy” należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, a więc jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004 r., I UK 28/04). W orzecznictwie przyjmuje się również (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2003 r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005 r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia.

Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 675/98, OSNAPiUS 2000 nr 16, poz. 624). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było to czy ubezpieczony W. J. jest niezdolny do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

Nie budziło wątpliwości Sądu, że ubezpieczony cierpi na określone schorzenia, jednakże to nie fakt występowania schorzeń, a jedynie stopień ich zaawansowania, może powodować niezdolność do pracy. Należy wskazać przy tym, iż subiektywna ocena stanu zdrowia ubezpieczonego i jego przekonanie, że jest niezdolny do pracy, nie może zastąpić oceny dokonanej przez biegłych sądowych – wysokiej klasy specjalistów, którzy w przekonujący sposób uzasadnili swoje stanowisko (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1998 r., II UKN 466/97, OSNAP 1999/1/25).

W celu ustalenia, czy stan zdrowia strony wskazuje, że utraciła ona całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy należy ustalić: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychiczne, najwcześniejszą datę powstania ustalonego stopnia niezdolności do pracy, trwałość lub przewidywany okres (od kiedy do kiedy) niezdolności do pracy – ustosunkowując się do ustalonego stopnia niepełnosprawności - konieczne były wiadomości specjalne, zatem Sąd na mocy art. 279, 284 i 292 k.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych psychiatry oraz neurologa. Byli oni zgodni co do tego, iż brak jest przesłanek z punktu widzenia ich specjalizacji uzasadniających uznanie ubezpieczonego za niezdolnego do pracy, a co za tym idzie należy zgodzić się z orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 21 lutego 2013 r. w zakresie braku niezdolności do pracy ubezpieczonego oraz wydaną na jej podstawie decyzją pozwanego z dnia 27 lutego 2013 r. o odmowie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia, od której odwołanie stanowi przedmiot niniejszego postępowania.

Sąd uznał zatem, stosownie do opinii powołanych w sprawie biegłych i rozpoznanych przez nich schorzeń, a w szczególności mając na uwadze kompetencję ograniczoną w zasadzie do możliwości opiniowania stanu zdrowia wnioskodawcy zgodnie z zakresem posiadanej specjalizacji, iż bez wątpienia stanowiska biegłych wyrażone w poszczególnych ich opiniach przemawiają przeciwko uznaniu ubezpieczonego za niezdolną do pracy w związku z chorobą kolana oraz alergiczną astmą oskrzelową i brak jest jakichkolwiek podstaw, przy dysponowaniu wystarczającymi i należycie uzasadnionymi opiniami w sprawie, do zakwestionowania którejkolwiek z nich.

Sąd przyjął przedstawione opinie wszystkich powołanych w sprawie biegłych za podstawę rozstrzygnięcia w sprawie, ponieważ w jego ocenie są one miarodajne, wnioski w nich wysnute logiczne i właściwe (a równocześnie zbieżne), zaś ich uzasadnienie wyczerpujące i przekonywujące.

Podkreślić należy, iż ubezpieczony W. Ł. nie przedstawił dowodów świadczących w jego ocenie o faktycznym stanie zdrowia. Ubezpieczony nie zgłosił zarzutów pod adresem opinii powołanych w sprawie biegłych sądowych – równocześnie na rozprawie wskazując na szereg okoliczności mających wskazywać na rzekome pogorszenie się jego stanu zdrowia (m.in. lęki, złe samopoczucie, problemy ze snem). Podnosił również szereg dolegliwości bólowych związanych z kręgosłupem – jednakże z opisu ubezpieczonego nie wynika, aby podjął w tym zakresie jakiekolwiek leczenie; nadto na rozprawie ubezpieczony wskazał, iż – pomimo skierowania od lekarza internisty – nie zarejestrował się do specjalisty ortopedy. Pomijając fakt, iż na własne stwierdzenia nie przedstawił żadnych dowodów – choćby w postaci skierowania, które przywoływał – stanowisko takie ubezpieczonego pozwala poddać pod wątpliwość, czy w zakresie wyłącznie ustnie zgłaszanych dolegliwości (bez pokrycia w materiale dowodowym) podjął on jakiekolwiek faktyczne działania, zmierzające do uzyskania konkretnej diagnozy ze strony specjalistów. Swoje stanowisko de facto sprowadził on do opisu wcześniejszych dolegliwości – zaś na dowód sygnalizowanego pogorszenia stanu zdrowia nie przedstawił żadnych nowych dokumentów medycznych ani wyników badań lekarskich. Są to okoliczności znane już pozwanemu w dacie wydawania spornej decyzji, potwierdzone także przez powołanych biegłych sądowych – jednakże z tym zastrzeżeniem, iż żaden z tychże biegłych, pomimo rozpoznanych schorzeń, nie uznał, aby naruszenie sprawności organizmu nimi spowodowane czyniło ubezpieczonego choćby częściowo niezdolnym do pracy.

Ubezpieczony niewątpliwie więc nie wykazał się w ocenie Sądu, inicjatywą dowodową, obciążającą go na podstawie art. 6 k.c. – nie przedłożył bowiem nowej dokumentacji lekarskiej, która mogła by stanowić podstawę przyjęcia zmiany lub pogorszenia się jego stanu zdrowia, odnośnie której formułował twierdzenia. Powyższe zaś wykazanie inicjatywy dowodowej przez wnioskodawcę stanowiło jego obowiązek – jak wskazał Sąd Najwyższy mówiąc, iż sąd ubezpieczeń społecznych nie ma obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu. Odrębny charakter postępowania nie wyłącza zasady kontradyktoryjności w tych sprawach, w tym ciężaru dowodzenia twierdzeń przez ubezpieczonego w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy - art. 232 k.p.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2011 r., II UK 269/10).

W tym miejscu zauważyć również należy, że specyfika oceny dowodu z opinii biegłych wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd – który nie posiada wiadomości specjalnych – tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego dowodu stanowią również: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanych w nich stanowisk oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich ocen.

Wiarygodne dla Sądu opinie biegłych, nie potwierdziły stanowiska ubezpieczonego, iż wskazywane przez niego schorzenia czynią go w jakimkolwiek stopniu niezdolnym do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

Podsumowując, z przytoczonych względów, Sąd nie znalazł podstaw do podważenia opinii biegłych sądowych i w związku z powyższym, na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego uznał, iż skarżący W. Ł. nie jest niezdolny do pracy, tym samym nie spełnia warunków do przyznania prawa do świadczenia rentowego w postaci renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia - co skutkuje uznaniem odwołania ubezpieczonego od decyzji pozwanego organu rentowego z dnia 27 lutego 2013 r. o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy za bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oraz cytowanych powyżej przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Bożenna Zalewska

(...)

1. (...)

2. (...)

3. (...)

(...)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE