II S 310/15
Dnia 21 stycznia 2016 roku
Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Renata Stępińska (spr.)
Sędziowie: SO Katarzyna Biernat-Jarek
SR (del.) Joanna Czernecka
po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 roku w Krakowie
na posiedzeniu niejawnym
sprawy ze skargi Z. J.
przy udziale Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa –Podgórza w Krakowie B. K. i Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie
na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa – Podgórza w Krakowie B. K. w sprawie o sygn. akt VI KM 2430/11
postanawia: 1. stwierdzić przewlekłość postępowania w sprawie egzekucyjnej o sygn. akt VI KM 2430/11, prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Podgórza w Krakowie B. K.;
2. przyznać od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Podgórza w Krakowie B. K. na rzecz skarżącego Z. J. kwotę 2.000,00 zł (dwa tysiące złotych);
3. oddalić skargę w pozostałym zakresie.
SSO Katarzyna Biernat-Jarek SSO Renata Stępińska SSR Joanna Czernecka
Skarżący Z. J. złożył skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa – Podgórza w Krakowie B. K., sygn. akt VI KM 2430/11, domagając się z tego tytułu przyznania od Skarbu Państwa – Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Podgórza w Krakowie kwoty 3.000 zł oraz wydania komornikowi zalecenia niezwłocznego podjęcia zawnioskowanych przez wierzyciela czynności – ujętych w piśmie z dnia 21 lipca 2015 r.
W uzasadnieniu skarżący wskazał, że pismem z dnia 21 lipca 2015 r. wniósł o rozszerzenie egzekucji na małżonka dłużniczki, przesyłając stosowne postanowienie Sądu w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności przeciwko R. B.. Komornik pomimo upływu pięciu miesięcy (liczonych na dzień złożenia skargi), nie wykonał wniosków zawartych w przedmiotowym piśmie. W tym stanie rzeczy w ocenie skarżącego, komornik dopuścił się nie tylko przewlekłości w działaniu, ale i bezczynności ze szkodą na jego rzecz.
Komornik Sądowy B. K. zgłosiła swój udział w sprawie oraz wniosła o oddalenie skargi w całości.
Udział w postępowaniu zgłosił również Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie, który przychylił się do stanowiska komornika i również wniósł o oddalenie skargi jako całkowicie nieuzasadnionej.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Skarga zasługiwała na częściowe uwzględnienie.
Z art. 1 ust. 2 ustawy dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki wynika, że przepisy tejże ustawy stosuje się odpowiednio, gdy na skutek bezczynności komornika sądowego doszło do naruszenia prawa strony do przeprowadzenia i zakończenia bez nieuzasadnionej zwłoki sprawy egzekucyjnej. Stosownie do treści art. 2 ust. 1 w/w ustawy strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej. W trybie skargi na przewlekłość postępowania badaniu podlega więc w szczególności terminowość i formalna prawidłowość czynności podejmowanych przez komornika w celu zakończenia sprawy. Normatywna treść powołanego przepisu wskazuje zatem, że przewlekłość postępowania ma miejsce, gdy trwa ono ponad konieczność niezbędną do wyjaśnienia istotnych dla końcowego rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych, leżących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu. „ Przez przewlekłość postępowania rozumie się w praktyce brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia, zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy bądź zgromadzenia dowodów. Chodzi o to, by czynności zmierzające do wydania orzeczenia kończącego zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki (…). Przewlekłość postępowania zachodzi wtedy tylko, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2010 roku, II S 28/10, KZS 2010/11/50). Zwłoka stanowi kwalifikowane, tj. zawinione opóźnienie, stąd nie każde więc przedłużenie czynności postępowania stanowi naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie.
Z analizy akt egzekucyjnych VI KM 2430/11 wynika, że pismem z dnia 21 lipca 2015 r., które wpłynęło do komornika w dniu 3 sierpnia 2015 r. wierzyciel przesłał tytuł wykonawczy przeciwko małżonkowi dłużniczki – R. B. z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego małżeńską wspólnością ustawową. Komornik tego samego dnia, tj. 3 sierpnia 2015 r. sporządził zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego przeciwko R. B.. Następnie w dniu 6 sierpnia 2015 r. komornik dokonał czynności w miejscu zamieszkania dłużnika, podczas których doręczono dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego oraz dokonano ustaleń, odnośnie majątku stanowiącego wspólność majątkową małżeńską. Pismem z dnia 9 grudnia 2015 r. komornik poinformował wierzyciela o stanie egzekucji i zwrócił się również o wskazanie dalszych wniosków, co do sposobu prowadzenia egzekucji przeciwko dłużnikom, informując, iż w trakcie postępowania egzekucyjnego nie ustalono żadnych wierzytelności, ani też praw majątkowych należnych dłużnikom. Komornik wskazał także, iż dłużnicy nie posiadają majątku wspólnego, a wpływające kwoty ze świadczenia dłużniczki dzielone są na poszczególne sprawy.
Mając na uwadze przebieg postępowania egzekucyjnego, należy przyjąć, że doszło do przewłoki postępowania egzekucyjnego, rozumianej jako nadmierne i bezzasadnie długie podejmowanie czynności zmierzających do poinformowania wierzyciela o stanie egzekucji, zawinionej niewłaściwym postępowaniem komornika sądowego. Należy podkreślić, iż celem postępowania skargowego jest wyłącznie badanie terminowości i celowości czynności oraz przeciwdziałanie opieszałości. Z akt egzekucyjnych wynika, że komornik tego samego dnia, tj. 3 sierpnia 2015 r. przystąpił do rozpoznania wniosku złożonego przez wierzyciela, a trzy dni później dokonał czynności w miejscu zamieszkania dłużnika R. B., ale dopiero 9 grudnia 2015 r. poinformował wierzyciela o podjętych czynnościach i stanie egzekucji. Zgodnie z art. 763 k.p.c. komornik zawiadamia stronę o każdej dokonanej czynności, o której terminie nie była zawiadomiona i przy której nie była obecna i na jej żądanie udziela wyjaśnień o stanie sprawy. Przepis ten reguluje obowiązek informacyjny komornika wobec stron toczącego się postępowania egzekucyjnego. Komornik udziela informacji z urzędu i na wniosek stron. Ma obowiązek zawiadomienia z urzędu strony (stron) o dokonanych czynnościach egzekucyjnych, jeżeli spełnione są kumulatywnie dwa warunki – strona nie była przy czynności obecna i nie była o niej zawiadomiona. Oznacza to, że komornik nie dokonuje zawiadomienia o przeprowadzonej czynności, jeżeli strona była o niej zawiadomiona (nie ma znaczenia, czy wówczas w czynności uczestniczyła) lub mimo braku zawiadomienia była przy czynności obecna. Na wniosek stron komornik udziela informacji o „stanie sprawy". Przepis nie precyzuje bliżej zakresu tego obowiązku spoczywającego na komorniku, ani też terminu, w którym wyjaśnienia powinny być przez niego złożone. W literaturze natomiast zasadnie zwrócono uwagę, że wyjaśnienia komornika powinny mieć charakter wyczerpujący (E. Wengerek Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne..., 2009, s. 134; O. Marcewicz (w:) Kodeks postępowania cywilnego..., red. A. Jakubecki, 2005, s. 1130). Informacji o stanie sprawy komornik powinien udzielić niezwłocznie. Pomimo złożenia wniosku w dniu 3 sierpnia 2015 r., do dnia 9 grudnia 2015 r. komornik nie udzielił wierzycielowi informacji o stanie egzekucji i podjętych przez niego czynnościach, na skutek złożenia przez wierzyciela wniosku o rozszerzenie postępowania egzekucyjnego na małżonka dłużniczki. Pomiędzy złożeniem wniosku, a zawiadomieniem wierzyciela o stanie egzekucji minęło 4 miesiące. Z powyższego wynika niewątpliwie, że doszło do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania.
W świetle powyższego, Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 tenoru, na podstawie art. 12 ust. 2 powołanej ustawy, zgodnie z którym uwzględniając skargę, sąd stwierdza, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania.
Na podstawie art. 12 ust. 4 w/w ustawy przyznał od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa – Podgórza w Krakowie B. K. na rzecz skarżącego Z. J. kwotę 2.000 złotych, z tytułu przewlekłości postępowania egzekucyjnego. Żądaną przez skarżącą kwotę 3.000 zł należy uznać za zbyt wygórowaną, odpowiednią natomiast do wagi przewlekłości oraz interesów skarżącego była kwota 2.000 zł. Za uwzględnieniem żądania skarżącego w zakresie tej kwoty przemawiał jednak przede wszystkim fakt, że w toku postępowania przez okres czterech miesięcy komornik nie podjął zupełnie żadnej czynności, w celu poinformowania wierzyciela o stanie egzekucji, co jest niedopuszczalne. W pozostałym zakresie żądanie oddalono, bowiem i tak niemożliwe było wyegzekwowanie w tym okresie żadnych dodatkowych kwot, z uwagi na brak majątku podlegającego egzekucji.
Skarga nie była zasadna, w zakresie w jakim skarżący domagał się nakazania komornikowi podjęcia określonych czynności, bowiem do „ rozszerzenia prowadzonego postępowania VI KM 2430/11 na małżonka dłużniczki” już doszło. Stąd też także w tej części podlegała oddaleniu na podstawie art. 12 ust. 1 w/w ustawy.
SSO Katarzyna Biernat-Jarek SSO Renata Stępińska SSR Joanna Czernecka