UZASADNIENIE

Skarżący A. R. domagał się stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie, pod sygn. akt I Ns 2608/11/K, zalecenia Sądowi niezwłocznego wydania postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, zasądzenia od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł oraz zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że w ww. sprawie wystąpiło szereg nieprawidłowości, które wpłynęły na czas trwania tego postępowania. Zarzucił m.in., że Sąd prowadził postępowania, pomimo nieprawidłowego umocowania pełnomocników wnioskodawców A. E. i J. S.. Dodał również, że wniosek w przedmiotowej sprawie został złożony w dniu 9 listopada 2009 r., w dniu 10 czerwca 2016 r. odbyła się rozprawa apelacyjna, która została odroczona z przyczyn formalnych. Sąd Okręgowy stwierdził, iż wnioskodawcy A. E. i J. S. byli reprezentowani przez nienależycie umocowanych pełnomocników. Skarżący podkreślił, że prowadzone przez 7 lat postępowanie o zniesienie współwłasności wiązało się z poniesieniem wielu wydatków przez strony. Współwłaściciele nieruchomości poświęcili czas na udział w rozprawach i gromadzenie dokumentacji. Sporządzono kilka kosztownych opinii biegłych. Ewentualne stwierdzenie nieważności z przyczyn formalnych po 7 latach postępowania i konieczność prowadzenia postępowania o zniesienie współwłasności od początku, rażąco oddali uczestników postępowania od osiągnięcia jego celu - wyodrębnienia lokali mieszkalnych. Uczestnicy tyle lat już oczekując na wydanie postanowienia kończącego postępowanie, nieustannie ponoszą straty finansowe. Ich lokale, które nie mają założonych ksiąg wieczystych, mają znacznie niższą wartość rynkową. Potencjalni nabywcy napotykają na znaczne trudności z uzyskaniem kredytu hipotecznego. Stwierdzenie uchybień formalnych przez Sąd nastąpiło dopiero na rozprawie apelacyjnej w dniu 10 czerwca 2016 r. Następnie postanowieniem z dnia 22 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział II Cywilny Odwoławczy uchylił zaskarżone postanowienie wstępne, znosząc postępowanie w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie. Tym samym uczestnicy postępowania, narażeni są na dalsze ponoszenie wydatków związanych z postępowaniem i dalsze niedogodności związane z niewyodrębnieniem lokali mieszkalnych. Zarzucił ponadto, że Sąd Rejonowy niezasadnie odracza, bądź nie wyznacza rozpraw przez długi okres czasu. Wskazał np., że rozprawa wyznaczona na dzień 24 marca 2015 r. została odroczona po kilku minutach od jej rozpoczęcia, po sprawdzeniu obecności części uczestników. Powodem odroczenia wskazanym przez Sąd było „ olbrzymie opóźnienie". Kolejny termin został wyznaczony dopiero na 28 lipca 2015 r., zatem po 4 miesiącach. Wskazał ponadto, że z uwagi na liczbę uczestników, dochodzi do częstych zmian we własności udziałów w nieruchomości. Każde odroczenie rozprawy grozi zawieszeniem całego postępowania, z uwagi np. na konieczność przeprowadzenia postępowania spadkowego (np. postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2010 r. postępowanie zostało zawieszone i kolejna rozprawa mogła się odbyć dopiero 27 stycznia 2011 r., po czym postanowieniem Sądu z dnia 27 stycznia 2011 r. postępowanie zostało zawieszone z tego samego powodu i zostało podjęte dopiero postanowieniem z 14 grudnia 2011 r.). Dodał również, iż pomiędzy 12 czerwca 2012 r., a 13 stycznia 2014 r. nie została wyznaczona żadna rozprawa. Jest to stanowczo zbyt długi okres czasu, nawet biorąc pod uwagę, iż w tym czasie sporządzana była opinia przez biegłego. Po rozprawie z dnia 13 stycznia 2014 r., kolejna została wyznaczona na dzień 21 października 2014 r., a zatem dopiero po 10 miesiącach.

Swój udział w postępowaniu zgłosił Skarb Państwa-Prezes Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie, który wniósł o oddalenie skargi.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

W zakresie rozpoznania skargi w sprawie o sygn. akt I Ns 2608/11/K, Sąd Okręgowy na podstawie analizy akt sprawy, ustalił następującą sekwencję czynności procesowych:

W dniu 9 listopada 2009 r. do Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie wpłynął wniosek 33 wnioskodawców o częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości (k. 2), a do wniosku została dołączona lista zawierająca podpisy wnioskujących (k. 6). Zarządzeniem z dnia 4 grudnia 2009 r. uczestnicy zostali wezwani do uzupełnienia braku fiskalnego wniosku o zniesienie współwłasności, poprzez uiszczenie kwoty 1.000 zł tytułem opłaty sądowej od wniosku w terminie tygodniowym, pod rygorem zwrotu wniosku (k. 37), opłata została uiszczona w dniu 30 grudnia 2009 r. Postanowieniem z dnia 17 lutego 2010 r. do udziału w sprawie zostali wezwani kolejni uczestnicy (k. 74). Termin posiedzenia został wyznaczony na dzień 13 maja 2010 r. W dniu 11 maja 2010 r. do Sądu Rejonowego wpłynęło pismo P. B., który zgłosił swój udział, jako pełnomocnik uczestniczki A. E., dołączając pełnomocnictwo notarialne oraz oświadczenie o wyrażeniu zgody na rozpoznanie sprawy pod nieobecność (k 126). Po zakończeniu posiedzenia obecni uczestnicy zostali zawiadomieni o terminie rozprawy wyznaczonym na dzień 3 sierpnia 2010 r. (k. 142). Nieobecna A. E. została wezwana na termin kolejnego posiedzenia pismem z dnia 2 lipca 2010 r., przy czym wezwanie zostało skierowane do występującego w jej imieniu pełnomocnika P. B. (k. 155 i 173). W przerwach pomiędzy rozprawami do sprawy wpływały liczne pisma procesowe oraz pełnomocnictwa udzielane przez uczestników postępowania. W dniu 3 sierpnia 2010 r. odbyło się posiedzenie, w toku którego doszło do przesłuchania wnioskodawcy L. B.. W toku tej rozprawy Sąd uzyskał oświadczenie wnioskodawcy o śmierci uczestniczki I. H. i postanowieniem zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. (k. 209). Pismem z dnia 19 sierpnia 2010 r. zwrócił się do USC o nadesłanie skróconego aktu zgonu I. H.. Odpis aktu zgonu wpłynął do Sądu w dniu 14 września 2010 r. (k. 252). Pismem z dnia 26 października 2010 r. K. W. poinformowała Sąd o nabyciu spadku przez P. H. i K. W. i przesłała odpis postanowienia (k. 255). Postanowieniem z dnia 4 listopada 2010 r. Sąd Rejonowy wezwał do udziału w sprawie spadkobierców oraz podjął zawieszone postępowanie i wyznaczył termin rozprawy na dzień 27 stycznia 2011 r. (k. 257, 258). Wezwanie na termin rozprawy zostało zaadresowane do A. E. na adres ul. (...) i po dwukrotnym awizowaniu wróciło do Sądu Rejonowego (k. 293, 330). W odpowiedzi na wezwanie pełnomocnik A. E. złożył oświadczenie, że znana jest mu data rozprawy, wyrażając zgodę, aby odbyła się pod nieobecność uczestniczki (k. 298). W toku posiedzenia z dnia 27 stycznia 2011 r. Sąd uzyskał informację o śmierci uczestniczki L. G. i zawiesił postępowanie (k. 365). Postanowieniem z dnia 14 grudnia 2011 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie spadkobiercę E. M. i podjął zawieszone postępowanie (k. 369). Jednocześnie Sąd wyznaczył termin kolejnej rozprawy na dzień 13 marca 2012 r., o czym zawiadomił uczestników (k. 369). Pismem z dnia 29 lutego 2012 r. część uczestników sprecyzowało wniosek wnosząc o całkowite zniesienie współwłasności nieruchomości (k. 373). W toku posiedzenia w dniu 13 marca 2012 r. Sąd uzyskał informację o śmierci E. M. i zawiesił postępowanie, natomiast podjął je postanowieniem z 14 grudnia 2011 r. z udziałem M. Z. (k. 421). Kolejny termin posiedzenia został wyznaczony na dzień 12 czerwca 2012 r., w toku której Sąd przesłuchał kolejnych uczestników i dopuścił dowód z opinii biegłego w zakresie budownictwa, celem ustalenia, czy stan wynikający załączonych do wniosku oświadczeń o samodzielności z 21 października 2002 r. w zakresie ilości lokali w budynkach przy ul. (...) pokrywa się ze stanem faktycznym, jak też opisanie w sposób pozwalający na wyodrębnienie pozostałych lokali w zaświadczeniach tych nieujętych oraz wyliczenie udziału w nieruchomości wspólnej przypadających na rzecz poszczególnych lokali, jak też ustalenie, czy możliwy jest podział nieruchomości na dwie nieruchomości budynkowe, a jeżeli tak, określenie prac adaptacyjnych poprzedzających jego dokonanie oraz celem przeprowadzenia tego dowodu rozprawę odroczył z terminem na piśmie (k. 455-467). W dniu 20 czerwca 2012 r. część wnioskodawców złożyło pismo stanowiące sprzeciw dla dopuszczenia dowodu z opinii biegłego (k. 473). W dniu 9 lipca 2012 r. została sporządzona odezwa do biegłego T. B. (1) wraz z wyznaczeniem mu 3 miesięcznego terminu na sporządzenie opinii (k. 474). W piśmie z dnia 4 listopada 2012 r. biegły wskazał na potrzebę dokonania pomiarów inwentaryzacyjnych i poszerzenie zakresu opinii (k. 476). Sąd polecił przystąpienie do wykonania opinii przez biegłego pismem z dnia 13 listopada 2012 r. (k. 478). Jednocześnie zarządzeniem z dnia 13 listopada 2012 r. biegły został zobowiązany do zwrotu akt na okres 3 dni i ponownego ich podjęcia po tym terminie (k. 479). Pismem z dnia 28 listopada 2012 r. część wnioskodawców wniosło o odrzucenie opinii tego biegłego podnosząc, że biegły winien opierać się na istniejącej inwentaryzacji, a nie dokonywać własnych pomiarów (k. 481). Następnie trwała wymiana korespondencji między biegłym i uczestnikami. W związku ze stanowiskiem wyrażonym w piśmie przez niektórych uczestników kwestionujących potrzebę prowadzenia dowodu z opinii biegłego, zarządzeniem z dnia 5 stycznia 2013 r. Sąd zwrócił się do wnioskodawców o wyrażenie stanowiska w zakresie akceptacji dołączonej do akt inwentaryzacji techniczno-budowlanej jako podstawy dla poczynienia ustaleń w sprawie, dodatkowo Sąd zobowiązał wnioskodawców do wskazania w terminie tygodniowym czy jest możliwe, aby wnioskodawca P. K. udzielił pełnomocnictwa do jego reprezentowania w toku niniejszego postępowania pod rygorem wszczęcia długotrwałej procedury doręczenia zagranicznego (k. 490). Sąd zwrócił się też do innego biegłego R. M. (1) z pytaniem, w jakim terminie może podjąć się sporządzenia opinii, na okoliczność ustalenia, czy jest możliwe zniesienie współwłasności nieruchomości, poprzez jej podział fizyczny na dwie nieruchomości budynkowe, określenie zakresu ewentualnych prac adaptacyjnych. Sąd zwrócił się również do USC o nadesłanie skróconego aktu zgonu S. K. (k. 490). W piśmie z dnia 20 grudnia 2012 r. uczestniczka D. L. podtrzymała swój wniosek o podział nieruchomości na dwie niezależne nieruchomości budynkowe (k. 495). W piśmie z dnia 8 stycznia 2013 r. wnioskodawczynie D. L. oraz B. K. zwróciły się o przywrócenie biegłego T. B. (1) do wykonania opinii (k. 498). Następnie po uzyskaniu stanowiska uczestników w zakresie wskazanych wyżej wezwań, Sąd zobowiązał M. M. do wykazania umocowania do działania w imieniu uczestnika oraz zwrócił się do biegłego R. M. o sporządzenie w terminie 2 miesięcy w 43 egzemplarzach opinii (k. 509). W dniu 18 kwietnia 2013 r. biegły R. M. złożył opinię, która została doręczona uczestnikom wraz z wyznaczeniem im terminu do składania zarzutów (k. 537). Uczestnicy złożyli szereg pism procesowych, zawierających zarzuty do opinii (k. 576-594). Postanowieniem z dnia 22 maja 2013 r. Sąd przyznał biegłemu wynagrodzenie za sporządzenie opinii oraz zarządził doręczenie tego postanowienia uczestnikom (k. 595). Nadto wzywał uczestników do przedłożenia odpisów pism złożonych w sprawie. Korespondencja była doręczana m.in. na adres pełnomocnika P. B. (k. 614 b). W dniu 15 lipca 2013 r. uczestniczki B. K. i D. L. wniosły zażalenie na postanowienie z dnia 22 maja 2013 r. (k. 669). Dodatkowo do akt wpłynęło pismo biegłego T. B. informujące, że w związku z naciskami ze strony uczestników postępowania, nie widzi możliwości sporządzenia opinii w sprawie (k. 673). W dniu 25 lipca 2013 r. swój udział w sprawie zgłosili nowi uczestnicy, który nabyli udział w nieruchomości od Akademii (...). W piśmie, które wpłynęło do Sądu w dniu 10 sierpnia 2013 r. biegły ustosunkował się do zarzutów, jakie były kierowane do opinii (k. 781). Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy odrzucił zażalenie B. K. i D. L. na postanowienie z dnia 22 maja 2013 r. (k. 785). Zarządzeniem z dnia 7 grudnia 2013 r. Sąd zobowiązał biegłego R. M. do sporządzenia w terminie 2 miesięcy w 42 egzemplarzach opinii inwentaryzacyjnej nieruchomości przy ul. (...)/al. (...), bądź wskazania, czy istnieją podstawy do oparcia się na istniejącej inwentaryzacji (k. 788) oraz zarządził zawiadomienie o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 13 stycznia 2014 r. Przed terminem wyznaczonej rozprawy niektórzy uczestnicy złożyli pisma zawierające oświadczenia, że zostali oni zawiadomieni o terminie rozprawy (k. 819-830). W toku posiedzenia w dniu 13 stycznia 2014 r. większość wnioskodawców złożyła oświadczenia, że są zainteresowani takim zniesieniem współwłasności, w wyniku którego dojdzie do wydzielenia lokali wraz z pomieszczeniami przynależnymi (piwnicami), przy uwzględnieniu konieczności wykonania prac adaptacyjnych, nie wyrazili natomiast zgody na podział nieruchomości budynkowej i pokrycie prac adaptacyjnych. Odmienne stanowisko wyrażały dwie uczestniczki B. K. i D. L. (k. 835). W toku przedmiotowego posiedzenia Sąd wezwał też pełnomocnika A. E. do przedłożenia pełnomocnictwa udzielonego przez mocodawcę, z którego wynika, że P. B. jest upoważniony do jej reprezentowania w toku niniejszego postępowania, jako osoba bliska, pozostająca z mocodawczynią w stosunku stałego zlecenia lub zarządzająca majątkiem oraz zobowiązał T. S. do przedłożenia, w terminie tygodniowym pełnomocnictwa udzielonego przez J. S., z którego wynika upoważnienie do jego reprezentowania w toku niniejszego postępowania (k. 836). W toku tego posiedzenia Sąd wydał 8 postanowień oraz 15 zarządzeń (k. 836 i 837). W dniu 13 stycznia 2014 r. wnioskodawczyni złożyła zażalenie na postanowienie o odrzuceniu zażalenia (k. 894). W dniu 22 stycznia 2014 r. do akt wpłynęło pismo biegłego T. B., w którym poinformował, że może podjąć się wykonania opinii po ponownym zleceniu jej przez Sąd (k. 900). Zarządzeniem z dnia 23 stycznia 2014 r. poinformował biegłego T. B., że opinia inwentaryzacyjna będzie sporządzana przez biegłego R. M. oraz zarządził przedłożenie akt Przewodniczącej Wydziału w związku z postępowaniem międzyinstancyjnym (k. 903). Pismem z dnia 7 lutego 2014 r. uczestnik postępowania wniósł o wyznaczenie zarządcy nieruchomości, co motywował konfliktem, jaki istnieje między współwłaścicielami (k. 963). W dniu 6 maja 2014 r. do akt sprawy została złożona prywatna opinia sporządzona przez T. B. (1) (k. 1081). Postanowieniem z dnia 28 maja 2014 r. Sąd Okręgowy na zasadzie art. 395 §2 k.p.c. uchylił postanowienie wydane w dniu 4 grudnia 2013 r. w zakresie odrzucenia zażalenia B. K. (k. 1132). W dniu 11 czerwca 2014 r. do akt sprawy wpłynęła opinia uzupełniająca R. M. (k. 1138). Dalej Sąd doręczał odpisy pism oraz opinii oraz kontynuował postępowanie międzyinstancyjne, a to w związku z uzupełnieniem braków zażalenia (k. 1253). Uczestnicy w międzyczasie złożyli również wnioski o sprostowanie protokołu rozprawy oraz załącznik do protokołu rozprawy precyzując swoje wnioski. W toku kolejnego posiedzenia, jakie odbyło się w 21 października 2014 r. Sąd skoncentrował się na wyjaśnieniach biegłego R. M., który odpowiadał na stawiane względem opinii zarzuty (k. 1363). Kolejny termin został wyznaczony na dzień 16 grudnia 2014 r. W dniu 20 października 2014 r. B. S. oświadczyła, że nabyła prawomocnie spadek po zmarłym uczestniku Z. K., dołączając akt poświadczenia dziedziczenia (k. 1471). W toku posiedzenia z dnia 16 grudnia 2014 r. Sąd kontynuował przesłuchanie biegłego, w związku z podniesionymi zarzutami (k. 1522). W związku z wpływem kolejnych zarzutów do opinii, Sąd rozprawę odroczył z terminem na dzień 24 marca 2015 r. (k. 1524), wydał też postanowienie o wezwaniu do udziału w sprawie w charakterze uczestników B. S. i Z. K., a to w miejsce zmarłego uczestnika Z. K. (k. 1525). W dniu 24 marca 2015 r., z uwagi na opóźnienie oraz ilości czynności technicznych związanych z przeprowadzeniem posiedzenia w sprawie Sąd odroczył rozprawę z terminem na dzień 28 lipca 2015 r. (k. 1618). Jednocześnie zarządził doręczenie biegłemu kolejnych zarzutów oraz zwrócenie się do uczestników o ostateczne sprecyzowanie stanowiska, w tym udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy i jakie lokale wyszczególnione w opinii biegłego R. M. chcą, aby im przypadły wraz z przynależnościami oraz czy domagają się spłat bądź dopłat pouczając, iż ewentualne rozliczanie spłat lub dopłat spowoduje niemożność zakończenia niniejszego postępowania w możliwym do przewidzenia nieodległym terminie (k. 1619). W okresie przerwy między rozprawami biegły wyznaczył kolejny termin wizji lokalnej, mającej na celu dokonanie pomiarów inwentaryzacyjnych (k. 1656), złożył też odpowiedź na kolejne zarzuty (k. 1661). W toku posiedzenia z dnia 28 lipca 2015 r. Sąd kontynuował postępowanie dowodowe i uznając sprawę za dostatecznie wyjaśnioną do rozstrzygnięcia wydał postanowienie wstępne z pouczeniem o przysługujących środkach zaskarżenia (k. 1694, 1695). Następnie Sąd sporządził uzasadnienie postanowienia (k. 1727). W dniu 21 września 2015 r. wpłynęła apelacja uczestnika K. T., zaś 1 października 2015 r. apelacja uczestniczki B. K., które to apelacje obarczone były brakami (k. 1739, 1750, 1766). Zarządzeniem z dnia 1 grudnia 2015 r. po uzupełnieniu braków apelacji, Sąd nadał im bieg, doręczając ich odpisy pozostałym uczestnikom (k. 1777). Zarządzeniem z 2 marca 2016 r. akta sprawy zostały przekazane do Sądu Okręgowego wraz z apelacjami i zażaleniem, gdzie została nadana im sygn. II Ca 603/16 (k. 1850). Termin rozprawy zostały wyznaczony na dzień 10 czerwca 2016 r., o czym zostali zawiadomieni uczestnicy oraz pełnomocnicy (k. 1880). Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2016 r. zażalenia uczestniczek na postanowienie w przedmiocie wynagrodzenia biegłego zostało oddalone (k. 1901). W trakcie rozprawy apelacyjnej Sad Okręgowy stwierdził, że aktach brak jest pełnomocnictwa udzielonego adw. W. S. przez uczestniczkę D. T., zaś pełnomocnictwo udzielone przez J. S. T. S., nie obejmuje umocowania do reprezentowania przed Sądami, podobnie jak pełnomocnictwo udzielone przez A. E. P. B., w związku z czym zobowiązał adw. W. S. do złożenia pełnomocnictwa oraz rozprawę odroczył z terminem na piśmie (k. 1941). Postanowieniem z dnia 22 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy uchylił zaskarżone postanowienie, znosząc postępowanie w całości i przekazując sprawę Sądowi Rejonowemu dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie do ponownego rozpoznania (k. 1969). Sąd Okręgowy w treści uzasadnienia postanowienia wskazał, że Sąd Rejonowy procedował, pomimo braku podpisów pod wnioskiem inicjującym postępowanie. Wskazał też, że A. E. została wskazana we wniosku, jako jedna z wnioskodawców, jednak nie podpisała wniosku, a zawiadomienie o terminie pierwszej rozprawy wróciło z informacją o braku podjęcia w terminie. W ocenie Sądu Okręgowego, pełnomocnictwo jakim legitymował w się w dalszym toku postępowania pełnomocnik P. B., nie upoważniało do reprezentowania jej przed Sądem i stanowiło jedynie pełnomocnictwo do zawarcia umowy o zniesienie współwłasności i czynności związanych z tą umową. Podkreślił również, że P. B. w ogóle nie miał zdolności postulacyjnej i nie mógł być również traktowany, jako pełnomocnik do doręczeń. W ocenie Sądu Okręgowego wskutek uchybienia przepisom postępowania, A. E. oraz inne osoby, które wniosku nie podpisały i nie brały udziału w postępowaniu, pozbawieni zostali możności obrony swoich praw, co wyczerpuje hipotezę art. 379 pkt 5 k.p.c., a nadto pełnomocnik nie był należycie umocowany (k. 1970).

Mając na względzie wskazaną wyżej sekwencję zdarzeń oraz występujące pomiędzy kolejnymi czynnościami odstępy czasu, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że w niniejszej sprawie doszło do nieuzasadnionej zwłoki w rozpoznaniu sprawy. Tym samym podzielił stanowisko wyrażone w sprawie do sygn. akt II S 330/16.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki określiła w art. 2 ust. 1 pojęcie przewlekłości postępowania, stanowiąc, że przewlekłość zachodzi wówczas, gdy postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż to jest to konieczne do wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne do rozstrzygnięcia sprawy, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenia dla strony, która wniosła skargę rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron. Normatywna treść powołanego przepisu wskazuje zatem, że przewlekłość postępowania ma miejsce, gdy trwa ono ponad konieczność niezbędną do wyjaśnienia istotnych dla końcowego rozstrzygnięcia okoliczności faktycznych i prawnych, leżących w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością sądu. „ Przez przewlekłość postępowania rozumie się w praktyce brak czynności zmierzających do rozstrzygnięcia, zachodzący dłużej niż jest to konieczne do rozważenia sprawy bądź zgromadzenia dowodów. Chodzi o to, by czynności zmierzające do wydania orzeczenia kończącego zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki (…). Przewlekłość postępowania zachodzi wtedy tylko, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 listopada 2010 roku, II S 28/10, KZS 2010/11/50). Zwłoka stanowi kwalifikowane, tj. zawinione opóźnienie, stąd nie każde więc przedłużenie czynności postępowania stanowi naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury, który Sąd Okręgowy w pełni podziela, ustalenie „ zaistnienia przewlekłości postępowania nie jest zależne jedynie od upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, a jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego do podejmowania działań zgodnych z obowiązującymi przepisami przewidującymi prowadzenie określonych procedur” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 11 maja 2005 roku, II S 26/05, Lex nr 151808).

Analiza akt sprawy nie budzi wątpliwości, do nieuzasadnionej zwłoki w rozpoznaniu sprawy doszło głównie w wyniku zaniechania uzupełnienia braków pełnomocnictw. Sąd Rejonowy podejmował wprawdzie czynności, zmierzające do usunięcia tych braków, jednak kwestii tej nie poświęcił następnie należytej uwagi, co ostatecznie doprowadziło do wydania orzeczenia w warunkach nieważności postępowania. W konsekwencji Sąd Okręgowy uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, co niewątpliwie wydłuży czas oczekiwania na prawomocne zakończenie sprawy.

Nadto na długość postępowania miała wpływ konieczność wielokrotnego doręczania licznych pism składanych przez uczestników, zmiany podmiotowe oraz obligatoryjne zawieszania postepowania, w przypadku śmierci któregoś z uczestników. I tak z uwagi na śmierć, postępowanie było dwukrotnie zawieszane, co z kolei uniemożliwiało jego prowadzenie przez okres około 2 lat. Zatem w rozpoznawanej sprawie zachodziły również obiektywne, nie leżące po stronie Sądu Rejonowego przeszkody, uniemożliwiające nadanie sprawie biegu, które nie można zakwalifikować, jako przewlekłość w rozumieniu art. 2 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy.

Z analizy akt sprawy o sygn. I Ns 2608/11/K wynika, że procedowanie, mające na celu ustalenie, czy możliwy jest podział fizyczny nieruchomości przy ul. (...) w K. na dwie nieruchomości oraz, czy inwentaryzacja nieruchomości dołączona do wniosku jest zgodna ze stanem rzeczywistym trwało około 3 lata (czerwiec 2012 r. do lipiec 2015 r.). Jest to okres stanowczo za długi, biorąc pod uwagę, że kwestie wymagające wiadomości specjalnych, miały jedynie charakter wstępny, gdyż dotyczyły sposobu zniesienia współwłasności i ustalenia zakresu prac adaptacyjnych niezbędnych, celem uczynienia zadość przesłankom samodzielności lokali. Sąd Okręgowy miał jednak na uwadze, iż przedmiotowa sprawa o zniesienie współwłasności jest skomplikowana, w szczególności ze względu na ilość uczestników oraz ich rozbieżne stanowiska. Na procedowanie Sądu Rejonowego, w tym sposób i czas przeprowadzania dowodów z opinii biegłych miał zatem głównie wpływ stopień złożoności problemu, rozbieżne stanowiska uczestników postępowania, dotyczące koncepcji podziału nieruchomości. Na czas trwania postępowania wpłynęły też liczne zarzuty zgłaszane do opinii biegłych, co skutkowało koniecznością ich wyjaśnienia.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy stwierdził przewlekłość postępowania prowadzonego do sygn. akt I Ns 2608/11/K, na podstawie art. 12 ust. 2 ww. ustawy.

Odnośnie żądanej przez skarżącego kwoty 20.000 zł od Skarbu Państwa, Sąd Okręgowy uznał, że jest ona nadmiernie wygórowana i nie znajduje obiektywnego uzasadnienia w świetle wyżej wskazanych okoliczności. Natomiast kwota 7.000 zł będzie odpowiednia, z uwagi na stwierdzony stopień przewlekłości postępowania. Zasądzenie odpowiedniej sumy stanowić ma formę zadośćuczynienia, za krzywdzące doznania moralne i przeżycia psychiczne skarżącego, które są wiarygodnie i przekonująco wykazane w skardze. Z tych względów przyznał kwotę 7.000 zł, na podstawie art. 12 ust. 4 ww. ustawy, a dalej idące żądanie oddalił.

Sąd Okręgowy nie znalazł również podstaw do wydania Sądowi Rejonowemu zalecenia niezwłocznego wydania postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Sąd ten jest już bowiem związany wytycznymi, wydanymi przez tutejszy Sąd w sprawie do sygn. akt II Ca 603/16.

Wobec zasadności skargi co do zasady, zwrotowi w trybie art. 17 ust. 3 w/w ustawy podlegała opłata w kwocie 100 zł.

SSO Joanna Czernecka SSO Renata Stępińska SSO Jarosław Tyrpa

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE