UZASADNIENIE

Powód M. N. wniósł przeciwko Zespołowi Szkół (...) w M. o zasądzenie kwoty 1800 zł brutto tytułem równowartości trzykrotnego dodatku funkcyjnego za niezgodne z prawem odwołanie z funkcji kierowniczej.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwany odwołał go z funkcji kierowniczej pismem z dnia 30.05.2012 r., nie uzasadniając swojej decyzji w żaden sposób, czym naruszył art. 38 ustawy o systemie oświaty.

Strona pozwana nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie, zarzucając, że dopełniła procedury przewidzianej w ustawie o systemie oświaty. Podkreśliła, że Minister Środowiska jako organ prowadzący szkołę wydał pozytywną opinię w przedmiotowej sprawie, a w maju 2012 r. powód został poinformowany o tym, że z uwagi na nienależyte wykonywanie obowiązków zostanie odwołany z funkcji kierownika zajęć praktycznych.

Wyrokiem z dnia 15 października 2012 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia Śródmieścia X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1800 zł z tytułu żądania głównego oraz 258 zł zwrotu kosztów postępowania. Nakazał stronie pozwanej uiścić na rzecz SP kwotę 90 zł z tytułu opłaty od pozwu, od której powód był zwolniony z mocy ustawy i nadał wyrokowi co kwoty głównej rygor natychmiastowej wykonalności.

Wyrok ten oparł Sąd I Instancji o następujący stan faktyczny.

Powód jest zatrudniony jako nauczyciel kontraktowy w pozwanym Zespole Szkół (...) w M. od dnia 1.12.2006 r., w tym od dnia 27.08.2008 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. W dniu 2.08.2010 r. p.o. dyrektora strony pozwanej E. I. powierzyła powodowi funkcję kierownika szkolenia praktycznego na czas nieokreślony. Do zakresu obowiązków powoda jako kierownika szkolenia praktycznego należało m.in. sprawowanie nadzoru pedagogicznego nad powierzonymi nauczycielami, ustalanie tematyki praktyk zawodowych, prowadzenie dokumentacji związanej z praktyczną nauką zawodu, zatwierdzanie i kontrola realizacji planów pracy nauczycieli praktycznej nauki zawodu, współpraca z nadleśnictwami w sprawie organizacji praktyk, przygotowywanie projektów umów, zaopatrzenie w środki i materiały niezbędne do prowadzenia zajęć, organizacja szkoleń BHP dla uczniów przed rozpoczęciem zajęć praktycznych.

W dniu 10.05.2012 r. dyrektorem strony pozwanej został D. T.. Wkrótce potem powód udał się do niego, aby porozmawiać o organizacji egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. D. T. zapowiedział wówczas powodowi, że go odwoła, ponieważ posiada ustawowe prawo dobierania sobie pracowników.

Zebranie Rady Pedagogicznej strony pozwanej miało się odbyć w dniu 24.05.2012 r., ale jego termin został zmieniony na 28.05.2012 r. W tym dniu powód przebywał na delegacji służbowej we W. i na zebraniu Rady nie mógł być obecny. W dniu 28.05.2012 r. Rada Pedagogiczna opowiedziała się za odwołaniem z funkcji kierowniczych powoda, dotychczasowej wicedyrektor E. I. oraz M. E. – kierownika internatu.

Pismem z dnia 29.05.2012 r. dyrektor strony pozwanej D. T. zwrócił się do organu prowadzącego – Ministerstwa Środowiska – o wyrażenie opinii w przedmiocie odwołania powoda, E. I. i M. E.. Pismem z dnia 30.05.2012 r. pracownik Ministerstwa Środowiska zastępca dyrektora dr inż. E. L. wskazał, że uznaje odwołanie za zasadne. Pismo to zostało przesłane stronie pozwanej faksem w dniu 31.05.2012 r., o godz. 14.41.

Pismem z dnia 30.05.2012 r., doręczonym powodowi w dniu 31.05.2012 r. dyrektor strony pozwanej D. T., powołując się na przepis art. 37 ust. 1 ustawy o systemie oświaty, odwołał powoda ze stanowiska zajęć praktycznych z dniem 31.08.2012 r. wskazując, że czyni to po zapoznaniu się z opinią rady pedagogicznej i organu prowadzącego.

Pismem z dnia 31.05.2012 r. powód zwrócił się do dyrektora strony pozwanej o natychmiastowe przedłożenie mu opinii rady pedagogicznej i organu prowadzącego, albowiem nie został z żadną z tych opinii zapoznany, a na radzie pedagogicznej nie był obecny z powodu wyjazdu służbowego do W.. W dniu 1.06.2012 r. D. T. poinformował powoda, że nie ma ustawowego obowiązku przedstawiania opinii w związku z odwołaniem ze stanowiska kierowniczego, choć takie opinie posiada. Ponadto zwrócił powodowi uwagę, że jest oburzony bezczelnością powoda, że jako dyrektorowi i osobie, która ma syna niemal w wieku powoda należy mu się szacunek oraz że używanie wobec dyrektora szkoły zwrotu „natychmiastowe przedłożenie” jest mało eleganckie.

Z tytułu pełnionej funkcji powód otrzymywał dodatek funkcyjny w wysokości 600 zł brutto miesięcznie.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powoda liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosi 3.693,68 zł.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Sąd Rejonowy wskazał, że charakter prawny odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego budzi wątpliwości, bowiem może być to czynność zarówno z zakresu prawa pracy, jak i administracyjnego. W ocenie tego Sądu uznanie odwołania ze stanowiska za czynność z zakresu administracji publicznej nie wyklucza dochodzenia roszczeń przewidzianych przepisami prawa pracy przed sądami powszechnymi. Sąd Rejonowy, powołując się na stanowisko doktryny, wskazał że obecna praktyka wyraźnie zmierza w kierunku dualnego i równoległego poddawania tych aktów kontroli - przez sądy powszechne, w sprawach z zakresu prawa pracy, i przez organy nadzorcze (por. M. Pilich, Komentarz do art. 38 ustawy o systemie oświaty, stan prawny 01.11.2011 r., LEX). W trybie administracyjnym kontrolowana jest dokonana przez organ czynność władcza, zaś ocena skutków tego aktu w obszarze prawa pracy pozostaje pod kontrolą sądów pracy. Sąd Rejonowy przytoczył wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.01.2003 r. (I PK 74/02), wydany na tle sprawy o odwołanie nauczyciela z funkcji dyrektora szkoły, zgodnie z którym, akty powołania i odwołania mają naturę prawną czynności prawa pracy, gdyż w zasadniczy sposób modyfikują nauczycielski stosunek pracy przez powierzenie bądź pozbawienie nauczyciela funkcji kierowniczej. Jak wskazał Sąd Rejonowy, nie budziło wątpliwości Sądu Najwyższego, że odwołanie z funkcji stanowi jednostronną i niekorzystną dla pracownika zmianę warunków pracy i płacy, dotyczącą treści stosunku pracy i modyfikującą na niekorzyść wynagrodzenie za pracę. Sąd Najwyższy stwierdził również, że ponieważ odwołanie wykazuje tak istotne podobieństwo do wypowiedzenia zmieniającego, to do roszczeń wynikających z wadliwego odwołania należy pomocniczo stosować przepisy kodeksu pracy dotyczące rozwiązania umów o pracę.

W ocenie Sądu I instancji, w niniejszej sprawie odwołanie powoda z funkcji kierownika szkolenia praktycznego w ciągu roku szkolnego niewątpliwie skutkowało jednostronną zmianą jego warunków pracy i płacy. Z zakresu obowiązków powoda wyłączone bowiem zostały na skutek odwołania czynności wskazane w zakresie obowiązków kierownika szkoleń praktycznych, a ponadto jego wynagrodzenie zostało uszczuplone przez odebranie mu dodatku funkcyjnego w wysokości 600 zł brutto miesięcznie. Sąd Rejonowy wskazał, że z treści pisma o odwołaniu powoda z funkcji nie wynika, jaki tryb spośród czterech wskazanych w art. 38 ustawy z dnia 7.09.1991 r. o systemie oświaty (dalej „u.s.o.”) został zastosowany przez stronę pozwaną. Pozwana powołała jedynie przepis art. 37 u.s.o., który ma charakter ogólny i stanowi, że w szkole lub placówce, w których zgodnie z ramowym statutem może być utworzone stanowisko wicedyrektora i inne stanowiska kierownicze, powierzenia tych stanowisk i odwołania z nich dokonuje dyrektor szkoły lub placówki, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego, rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej.

W ocenie Sądu I instancji, nie ulegało wątpliwości, że organem uprawnionym do powierzenia powodowi stanowiska kierowniczego i do jego odwołania był dyrektor strony pozwanej. Sąd Rejonowy wskazał jednak, że konkretne przyczyny i dodatkowe wymagania warunkujące prawidłowość odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego (dyrektora, wicedyrektora lub innego stanowiska kierowniczego) zostały określone dopiero w przepisie art. 38 u.s.o i przytoczył J. całą treść .

Sąd I instancji podkreślił, że strona pozwana nie wskazała, która z ustawowych przesłanek powołanego artykułu, stanowiła podstawę odwołania powoda, uniemożliwiając tym samym powodowi już na wstępie kontrolę prawidłowości dokonanej przez nią czynności. Skoro powód nie wiedział, która z czterech podstaw została zastosowana przez stronę pozwaną, a w szczególności – wobec niewątpliwego odwołania go bez wypowiedzenia – czy chodzi o podstawę wskazaną w punkcie 1)b czy w punkcie 2) przepisu, to w ocenie Sądu Rejonowego nie mógł zweryfikować, czy strona pozwana dochowała wymaganego ustawą trybu, tym bardziej że tryby te różnią się między sobą – w przypadku opisanym w punkcie 1)b należy dysponować negatywną oceną pracy nauczyciela, a w przypadku opisanym w punkcie 2) - opinią kuratora. Strona pozwana, zdaniem Sądu I instancji, nie wykazała ani faktu zasięgnięcia opinii kuratora, ani ustalenia negatywnej oceny pracy lub wykonywania zadań przez powoda. Na marginesie, Sąd Rejonowy nadto wskazał, że dokładnej podstawy odwołania powoda strona pozwana nie wskazała również na pytanie Sądu, w toku niniejszego procesu, wskazując jedynie, że podstawą odwołania powoda był przepis art. 37 u.s.o.

Naruszenie przez stronę pozwaną przepisów prawa polegało również, w ocenie Sądu I instancji, na braku przedstawienia powodowi uzasadnienia podjętej przez dyrektora decyzji o odwołaniu. Sąd Rejonowy ponadto wskazał, że do czynności odwołania z funkcji, z uwagi na ich podobieństwo do wypowiedzenia zmieniającego, stosuje się odpowiednio przepisy prawa pracy, w szczególności zaś art. 30 § 4 k.p. Oczywistym, zdaniem Sądu Rejonowego, było, że organ ma obowiązek starannego uzasadnienia podjętej decyzji, szczególnie w sytuacji zastosowania art. 38 pkt 2 u.s.o. Sąd I instancji przytoczył nadto stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 20.02.2008 r. (III PK 69/07), w którym SN stwierdził na tle sprawy dotyczącej odwołania dyrektora przez organ prowadzący, że uchwała (…) o odwołaniu dyrektora szkoły w oparciu o art. 38 pkt 2 u.s.o. powinna zawierać odpowiednie uzasadnienie, jako że zakres swobody organu gminy przy odwołaniu nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły jest ograniczony przepisami prawa oświatowego, a sfera uznania tego organu jest co prawda znaczna, ale niepełna, bo musi on uwzględniać między innymi ograniczenia wyraźnie ustanowione w art. 38 u.s.o. Przepis ten, jako stwarzający gwarancje dla stabilności stosunku zatrudnienia nauczycieli musi być zarówno przez organy decydujące, jak i nadzorujące, a także sprawujące kontrolę legalności decyzji w tym zakresie (także sad pracy) traktowany ze szczególną uwagą. Jeśli bowiem ustawodawca stwarza dla pewnych wyraźnie określonych grup (tu-nauczycieli) szczególne i dość rygorystyczne gwarancje, to rzeczą organów kontroli prawnej jest dołożenie wszelkich starań, by gwarancje te stały się rzeczywiście funkcjonujące w praktyce. Sąd Rejonowy przytoczył jeszcze wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.02.1997 r. (III RN 3/97), w którym SN stwierdził, że skoro przepis art. 38 pkt 2 u.s.o. dotyczy przypadków „szczególnie uzasadnionych”, to ocena i uznanie organu, który odwołuje nauczyciela z funkcji kierowniczej nie mogą mieć charakteru dowolnego lub arbitralnego, lecz powinny być dokładnie i szczegółowo wywiedzione w uzasadnieniu podjętej decyzji (uchwały), zaś ów wywód i argumentacja powinny podlegać wnikliwej kontroli zarówno organów nadzoru, jak i sądu.

W ocenie Sądu Rejonowego zastosowanie przez organ odwołujący nauczyciela z funkcji kierowniczej każdej z podstaw wskazanych w art. 38 u.s.o. wymaga – z uwagi na konieczność odpowiedniego stosowania art. 30 § 4 k.p. - przedstawienia odwołanemu uzasadnienia, a w przypadku o którym mowa w art. 38 pkt 2 musi być ono szczególnie wnikliwe. Ponieważ w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy pozwany nie tylko nie uargumentował w żaden sposób na piśmie podjętej decyzji o odwołaniu powoda z funkcji kierowniczej, ale również odmówił mu podania przyczyny i wglądu do opinii rady pedagogicznej i organu prowadzącego po wręczeniu odwołania, nie sposób przyjąć, w ocenie Sądu I instancji, by dokonał odwołania powoda z funkcji w sposób zgodny z wymogami ustawy. Oczywistym jest, według Sądu Rejonowego, że dyrektor szkoły posiada relatywnie dużą swobodę w doborze kadry kierowniczej, jego decyzje nie mogą być jednak dowolne ani arbitralne. Granice jego swobody określają bowiem przepisy art. 37 i 38 u.s.o.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu I instancji, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia pozostawała kwestia, czy pracownik Ministerstwa Środowiska, który wystosował do strony pozwanej pismo z dnia 30.05.2012 r. był uprawniony do wydania opinii w przedmiocie odwołania powoda, czy też nie (co zakwestionował powód i czego nie wykazała strona pozwana). Bez znaczenia, w ocenie Sądu Rejonowego, pozostawała również kwestia, czy w dniu 31.05.2012 r. strona pozwana doręczyła powodowi odwołanie przed uzyskaniem faxu z Ministerstwa Środowiska (tj. przed godziną 14.41), czy już po otrzymaniu pisma z Ministerstwa – w tym zakresie ciężar dowodu spoczywał bowiem na powodzie, a wobec zaprzeczenia przez stronę pozwaną, by wręczyła odwołanie przed otrzymaniem faxu, oświadczenie powoda, że doręczono mu pismo jeszcze przed godziną 12.00, należało w ocenie Sądu Rejonowego uznać za niewystarczające do skutecznego podważenia stanowiska pozwanego w tym zakresie.

W ocenie Sądu I instancji, pomiędzy odwołaniem ze stanowiska na podstawie art. 38 u.s.o. a wypowiedzeniem zmieniającym istnieje tak istotne podobieństwo, że w odniesieniu do roszczeń wynikających z wadliwego odwołania należy pomocniczo stosować przepisy kodeksu pracy dotyczące rozwiązywania umów o pracę, w tym art. 45 k.p. i 47¹ k.p. Sąd Rejonowy przywołał nadto stanowisko prezentowane w doktrynie, zgodnie z którym, jeżeli odwołanie z funkcji nie wiąże się z rozwiązaniem stosunku pracy, to roszczenie odszkodowawcze wywodzone z powołanych przepisów ogranicza się do równowartości dodatku funkcyjnego za okres analogiczny do tego, o którym mowa w powołanych przepisach (tak M. Pilich, komentarz j.w.). Ponieważ żądanie powoda obejmowało trzykrotność uzyskiwanego przez niego na stanowisku kierowniczym dodatku funkcyjnego, zaś przepis art. 47¹ k.p. w zw. z art. 45 k.p. i art. 42 k.p. dopuszcza zasądzenie odszkodowania w wysokości trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia, Sąd Rejonowy uznał roszczenie powoda za uzasadnione w całości.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, zasądzając od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 258,80 zł, z czego 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz 198,80 zł tytułem kosztów nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

W pkt III sentencji wyroku, nieuiszczonymi przez powoda kosztami sądowymi, Sąd I instancji na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98 k.p.c., który statuuje zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, obciążył stronę pozwaną, nakazując jej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia kwoty 90 zł (5% z w.p.z. o wartości 1800 zł) tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu, od której powód był zwolniony z mocy ustawy.

Od powyższego wyroku apelację wywiodła strona pozwana, zaskarżając go w całości i zarzucając temu orzeczeniu naruszenie prawa materialnego, tj. art. 38 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r., Nr 256, póz. 2572 z późn. zm.) poprzez błędną wykładnię w wyniku przyjęcia, że pozwany zobowiązany był wykazać spełnienie się przesłanek określonych w przedmiotowym przepisie w sytuacji gdy przesłanki te nie mają zastosowania w odniesieniu do szkoły prowadzonej i nadzorowanej przez Ministra Środowiska, wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I instancję według norm przepisanych, a także zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji strona pozwana podniosła, że organem prowadzącym Zespół Szkół (...) w M. jest Minister Środowiska. Powołując się na przepis art. 32a ust. 1a w zw. z ust. 3 ustawy o systemie oświaty, wskazała, że Minister Środowiska jest organem nadzorującym prowadzone przez siebie szkoły leśne, z wyjątkiem nadzoru pedagogicznego nad nauczaniem przedmiotów ogólnokształcących, który sprawuje kurator oświaty właściwy terytorialnie dla siedziby szkoły leśnej. Strona pozwana podniosła, że szczególny nadzór ministra jest nadzorem całościowym, obejmującym zarówno nadzór pedagogiczny, jak i sprawy finansowo-administracyjne, nieobejmującym jednak, z uwagi na dyspozycję art. 32a ust. 3 u.s.o., nadzoru pedagogicznego w zakresie nauczania przedmiotów ogólnokształcących. Ponadto podniosła, że w związku z tym, że powód pełnił funkcję kierownika szkolenia praktycznego w zakresie przedmiotów zawodowych a nie ogólnokształcących, nadzór nad dokonaniem czynności odwołania powoda ze stanowiska kierowniczego pełnił wyłącznie Minister Środowiska a nie kurator oświaty. Wobec powyższego, zdaniem strony pozwanej, nie sposób przyjąć, że zastosowanie miał art. 38 ustawy o systemie oświaty w zakresie konieczności uzyskania opinii kuratora oświaty czy też negatywnej oceny pracy nauczyciela celem odwołania powoda ze stanowiska kierowniczego. Zespół Szkół (...) w M. jest bowiem specyficzną jednostką, w której wszelkie decyzje związane z zakresem działalności zawodowej, nad którą sprawuje nadzór Minister Środowiska, nie wymagają ingerencji kuratora oświaty i są podejmowane wyłącznie za zgodą organu prowadzącego. Wobec powyższego, zadaniem strony pozwanej, dyrektor nie miał obowiązku uzyskania opinii kuratora oświaty celem odwołania powoda ze stanowiska na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty. Strona pozwana zarzuciła nadto, że Sąd I instancji bezpodstawnie uznał również, że decyzja dyrektora wymagała szczegółowego uzasadnienia pisemnego, bowiem taki obowiązek nie jest określony w żadnym przepisie prawa i nie można go również wyprowadzić, wbrew twierdzeniu Sądu I instancji, z „podobieństwa" do wypowiedzenia zmieniającego. Strona pozwana przywołała również stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 15 sierpnia 1986 r. (III PZP 50/86), zgodnie z którym nie ma podstaw z mocy art. 98 ust. 1 Karty Nauczyciela do stosowania przepisów kodeksu pracy, a w szczególności art. 42 k.p., powierzenie bowiem funkcji kierowniczej nie zmienia charakteru zatrudnienia (...) odwołanie nauczyciela z funkcji kierowniczej nie może być także uznane za wypowiedzenie zmieniające. Na koniec strona pozwana jeszcze raz podniosła, że decyzja w zakresie odwołania ze stanowiska kierowniczego powoda podlegała nadzorowi Ministra Środowiska i była kontrolowana wyłącznie przez ten podmiot. Wobec powyższego, w jej ocenie, do powoda nie miał zastosowania art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. w zakresie konieczności szczegółowego uzasadniania decyzji o jego odwołaniu z funkcji kierowniczej w sytuacji, gdy organ nadzoru wyraził na to niebudzącą wątpliwości zgodę. W związku z powyższym, twierdzenie Sądu I instancji, że pozwany zobowiązany był do ścisłego zachowania procedur określonych w art. 38 ustawy o systemie oświaty, w ocenie strony pozwanej, jest nie do przyjęcia, bowiem pozwany dokonując odwołania powoda z funkcji kierowniczej, dochował wymogu uzyskania zgody rady pedagogicznej i organu prowadzącego, pełniącego nadzór pedagogiczny w zakresie przedmiotów zawodowych, a zatem odwołanie powoda ze stanowiska kierowniczego nastąpiło zgodnie z przepisami prawa.

Pełnomocnik powoda w odpowiedzi na apelację strony pozwanej wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego, podniesiony przez stronę pozwaną w apelacji zarzut naruszenia prawa materialnego poprzez zastosowanie art. 38 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, podczas gdy ustawa ta nie ma zastosowania do szkół leśnych prowadzonych przez Ministra Sprawiedliwości, stanowił jedynie nieuzasadnioną i nieznajdującą potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy polemikę z prawidłowymi ustaleniami i rozważaniami poczynionymi przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Sąd Rejonowy przeprowadził wnikliwe i wyczerpujące postępowanie dowodowe, poczynił stosowne ustalenia, z których wyprowadził logicznie prawidłowe, a przy tym trafne i niesprzeczne wnioski, które Sąd Okręgowy w pełni zaaprobował i przyjął jako własne.

Ustalenia poczynione przez Sąd I instancji nie tylko są prawidłowe i znajdują oparcie w materiale dowodowym sprawy, ale także nie przekraczają określonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. granic swobodnej oceny dowodów, której ramy wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, zgodnie z którymi Sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2009 r., IV CSK 290/09, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1980 r., II URN 175/79).

Przede wszystkim wskazać należy, iż wbrew zarzutowi apelacji, Sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia prawa materialnego, a to art. 38 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r., Nr 256, póz. 2572 z późn. zm.) poprzez błędną wykładnię w wyniku przyjęcia, że pozwany zobowiązany był wykazać spełnienie się przesłanek określonych w przedmiotowym przepisie w sytuacji gdy przesłanki te nie mają zastosowania w odniesieniu do szkoły prowadzonej i nadzorowanej przez Ministra Środowiska, bowiem ustawa o systemie oświaty ma w pełni zastosowanie do strony pozwanej – Zespołu Szkół (...) w M..

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 2c ustawy o systemie oświaty, system oświaty obejmuje m.in. szkoły leśne.

Ustawą z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy – Karta Nauczyciela oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 145, poz. 917 z późn. zm.) wprowadzono (z mocą obowiązującą od dnia 1 września 2009 r.) w art. 3 pkt 2f u.s.o. definicję ustawową szkoły leśnej, zgodnie z którą przez szkołę leśną należy rozumieć szkołę ponadgimnazjalną kształcącą wyłącznie w zawodach dla leśnictwa, dla których, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw środowiska.

Wobec powyższego, nie ulega wątpliwości w ocenie Sądu Okręgowego, wbrew zarzutowi strony pozwanej, że ustawa o systemie oświaty ma pełne zastosowanie do strony pozwanej – Zespołu Szkół (...) w M. i powinna być stosowana ze wszystkimi zawartymi w niej wymogami formalnymi.

Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, iż odwołanie powoda z funkcji kierownika szkolenia praktycznego w ciągu roku szkolnego niewątpliwie skutkowało jednostronną zmianą jego warunków pracy i płacy. Z zakresu obowiązków powoda wyłączone bowiem zostały na skutek odwołania czynności wskazane w zakresie obowiązków kierownika szkoleń praktycznych, a ponadto jego wynagrodzenie zostało uszczuplone przez odebranie mu dodatku funkcyjnego w wysokości 600 zł brutto miesięcznie. Wobec istotnego podobieństwa odwołania do wypowiedzenia zmieniającego, Sąd I instancji słusznie podzielił pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w wyroku z dnia 10.01.2003 r. (I PK 74/02), zgodnie z którym do roszczeń wynikających z wadliwego odwołania należy pomocniczo stosować przepisy kodeksu pracy dotyczące rozwiązania umów o pracę. Bezspornym w sprawie było, że odwołanie powoda z funkcji kierowniczej zostało dokonane przez stronę pozwaną w sposób wadliwy, bowiem strona pozwana w treści pisma o odwołaniu powoda z funkcji kierownika, nie wskazała, jaki tryb spośród czterech wskazanych w art. 38 ustawy o systemie oświaty zastosowała wobec powoda, a nadto nie uzasadniła wobec powoda swojej decyzji o odwołaniu go z funkcji kierowniczej w szkole.

Strona pozwana powołała jedynie przepis art. 37 u.s.o., który ma charakter ogólny i stanowi, że w szkole lub placówce, w których zgodnie z ramowym statutem może być utworzone stanowisko wicedyrektora i inne stanowiska kierownicze, powierzenia tych stanowisk i odwołania z nich dokonuje dyrektor szkoły lub placówki, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego, rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej. Zdaniem Sądu Okręgowego, przepis ten daje dyrektorowi jedynie legitymacje do określonych działań. Jednakże umknęło stronie pozwanej że działania te powinny być podejmowane zgodnie z dotyczącymi ich wskazaniami. W tym przypadku wskazania te jako rozwinięcie art. 37 cyt. Ustawy jest art. 38.

Sąd I instancji nie kwestionował, że organem uprawnionym do powierzenia powodowi stanowiska kierowniczego i do jego odwołania był dyrektor strony pozwanej, jednakże słusznie wskazał, że konkretne przyczyny i dodatkowe wymagania warunkujące prawidłowość odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego zostały określone dopiero w przepisie art. 38 u.s.o., zgodnie z którym organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce:

1) odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w razie:

a) złożenia przez nauczyciela rezygnacji, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem,

b) ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 34 a ust. 2 w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli – bez wypowiedzenia,

c) złożenia przez nadzór pedagogiczny wniosku, o którym mowa w art. 34 a ust. 2a;

2) w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty (…) może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego, bez wypowiedzenia.

Sąd I instancji słusznie zarzucił stronie pozwanej, iż nie wskazując w odwołaniu przesłanki stanowiącej podstawę odwołania powoda, uniemożliwiła powodowi już na wstępie kontrolę prawidłowości dokonanej przez nią czynności. Skoro powód nie wiedział, która z czterech podstaw została zastosowana przez stronę pozwaną, to słusznie, w ocenie Sądu Rejonowego, nie mógł on zweryfikować, czy strona pozwana dochowała wymaganego ustawą trybu, tym bardziej że tryby te różnią się między sobą – w przypadku opisanym w punkcie 1b należy dysponować negatywną oceną pracy nauczyciela, a w przypadku opisanym w punkcie 2 – opinią kuratora.

Sąd Rejonowy również słusznie przyjął, że do czynności odwołania z funkcji, z uwagi na ich podobieństwo do wypowiedzenia zmieniającego, stosuje się odpowiednio przepisy prawa pracy, w szczególności zaś art. 30 § 4 k.p. W związku z powyższym, niewątpliwie naruszenie przez stronę pozwaną przepisów prawa, polegało także na braku przedstawienia powodowi uzasadnienia podjętej przez dyrektora decyzji o odwołaniu. Już bowiem z samego zapisu art. 38 ust. 2 ustawy o systemie oświaty wynika wprost, że koniecznym jest zamieszczenie w odwołaniu uzasadnienia i wykazania przypadku szczególnie uzasadnionego, gdyż w przeciwnym razie nie istniałaby możliwość weryfikacji zgodności z prawem decyzji i procedury zastosowanej przez dyrektora szkoły.

Oczywistym jest zatem, w ocenie Sądu Okręgowego, że z uwagi na wymaganie odpowiedniego stosowania do czynności odwołania z funkcji art. 30 § 4 k.p., organ odwołujący ma obowiązek starannego uzasadnienia decyzji oraz zapewnienia odwołanemu ze stanowiska możliwości wypowiedzenia się na każdym etapie procedury. Ponadto zarówno ocena jak i uznanie organu, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze, a następnie odwołuje go z tego stanowiska, nie mogą mieć charakteru dowolnego lub arbitralnego, lecz powinno być dokładnie i szczegółowo uargumentowane w uzasadnieniu podjętej decyzji.

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy strona pozwana nie tylko nie uargumentowała w żaden sposób na piśmie podjętej decyzji o odwołaniu powoda z funkcji kierowniczej, ale co więcej odmówiła mu podania przyczyny i wglądu do opinii rady pedagogicznej i organu prowadzącego po wręczeniu odwołania. Wobec powyższego Sąd Okręgowy w całości podzielił stanowisko Sąd Rejonowego, który przyjął, że odwołanie powoda z funkcji kierowniczej nastąpiło z naruszeniem wymogów ustawowych.

Sąd Rejonowy, zgodnie z stanowiskiem prezentowanym w doktrynie, w myśl którego, jeżeli odwołanie z funkcji nie wiąże się z rozwiązaniem stosunku pracy, to roszczenie odszkodowawcze ogranicza się do równowartości dodatku funkcyjnego za okres analogiczny do tego, o którym mowa w przepisach art. 45 k.p. i 47¹ k.p., słusznie uznał roszczenie powoda za uzasadnione w całości, bowiem żądanie powoda obejmowało trzykrotność uzyskiwanego przez niego na stanowisku kierowniczym dodatku funkcyjnego, zaś przepis art. 47¹ k.p. w zw. z art. 45 k.p. i art. 42 k.p. dopuszcza zasądzenie odszkodowania w wysokości trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia.

W tej sytuacji Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację strony pozwanej jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2, § 11 ust. 1 pkt 1 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.), zasądzając od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu odwoławczym.

(...)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE