WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Małgorzata Wołczańska
Sędziowie :	SA Elżbieta Karpeta SO del. Tomasz Tatarczyk (spr.)
Protokolant :	Katarzyna Noras

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2019 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko Z. S. i Skarbowi Państwa-Prezesowi Sądu Apelacyjnego w K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 7 marca 2018 r., sygn. akt II C 31/10

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa-Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej 2 500 (dwa tysiące pięćset) złotych z tytułu kosztów postępowania apelacyjnego;

3)  przyznaje na rzecz radcy prawnego M. P. od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Katowicach 15 313,50 (piętnaście tysięcy trzysta trzynaście i 50/100) złotych, w tym podatek od towarów i usług w wysokości 2 863,50 (dwa tysiące osiemset sześćdziesiąt trzy i 50/100) złotych, z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSO del. Tomasz Tatarczyk SSA Małgorzata Wołczańska SSA Elżbieta Karpeta

Sygn. akt I ACa 601/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 7 marca 2018 r. Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił powództwo, którym powód domagał się zasądzenia solidarnie od pozwanych 1 250 000 zł z tytułu odszkodowania oraz 25 000 000 zł z tytułu zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami, odstąpił od obciążenia powoda kosztami procesu i przyznał jego pełnomocnikowi koszty udzielonej mu pomocy prawnej. Rozstrzygnięcie uzasadnił w następujący sposób : W pozwie powód podał, że świadczeń dochodzi w związku z tym że „pozwana jako rzecznik dyscyplinarny dokonuje ukrywania przestępstw, jakich dopuszczają się sędziowie garnizonu (...) potęgując w ten sposób anarchie w kraju, ukrywa przestępstwa na szkodę powoda, w ten sposób wyrządzane są nieodwracalne szkody materialne i zdrowotne u powoda, następuje wykorzystywanie stanowiska dla celów partykularnych i przestępczych”. Powód do akt dołączył szereg kopii swoich pozwów kierowanych do różnych sądów oraz odpowiedzi pozwanej, w których uzyskał informacje dotyczące odmowy wszczęcia postępowań dyscyplinarnych w stosunku do sędziów tam wymienionych. Pełnomocnik powoda wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych na okoliczność utraty przez powoda zdrowia wskutek działań pozwanych oraz o dopuszczenie dowodu z przesłuchania powoda. Przeprowadzenie tych dowodów było zbędne. Nie uzasadniają żądania pozwu kserokopie pism ( pozwów ), przedstawione przez powoda, nie poświadczone za zgodność z oryginałem, z których część nie zawiera nawet prezentaty organów, do których były kierowane. Przepis art. 361 § 1 k.c. wiąże odpowiedzialność za szkodę tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę. Wymagane jest stwierdzenie, że chodzi o następstwa, które w zwyczajnym biegu rzeczy występują jako skutek określonego zdarzenia sprawczego, a nie o sytuacje, w których doszło do powstania szkody w następstwie szczególnego zbiegu okoliczności, jak np. wskutek ustrojowej predyspozycji poszkodowanego do nienormalnej reakcji na bodźce zewnętrzne. W zwyczajnym biegu rzeczy nie doznaje schorzenia psychoorganicznego strona w następstwie negatywnego załatwienia składanych przez nią pozwów lub wniosków o wszczęcie postępowań dyscyplinarnych wobec innych osób. Brak istnienia związku przyczynowego pomiędzy zachowaniami pozwanej i funkcjonariuszy pozwanego Skarbu Państwa, a ewentualną szkodą powoda stanowił wystarczającą podstawę oddalenia powództwa.

W apelacji powód zarzucił naruszenie prawa materialnego – art. 361 § 1 i 417 k.c. przez błędną wykładnie i uznanie, że pomiędzy rozpatrywaniem wniosków i pozwów przez organy władzy sądowej, a pogorszeniem stanu zdrowia wnioskującego/pozywającego nie może istnieć adekwatny związek przyczynowy, o którym mowa w art. 361 k.c., a w konsekwencji, że w takich wypadkach nie może być mowy o odpowiedzialności z art. 417 k.c., podczas gdy brak jest podstaw do wyłączenia takiej sytuacji spod dyspozycji tych przepisów, naruszenie prawa procesowego – art. 207, 217, 227, 232 i 278 k.p.c. przez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu medycyny na okoliczność ustalenia uszczerbku na zdrowiu powoda i konieczności jego leczenia, spowodowanych przez działania i zaniechania pozwanych, art. 233 k.p.c. przez błędną i arbitralną ocenę dowodów, wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków logicznie niepoprawnych i niezgodnych z zasadami współżycia społecznego poprzez przyjęcie, że stan zdrowia powoda nie mógł ulec pogorszeniu wskutek działań pozwanych, podczas gdy okoliczność taka nie wynika w żadnej mierze ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, art. 328 § 2 k.p.c. przez niepełne i niekompletne wyjaśnienie podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia, w tym w szczególności niewyjaśnienie w treści skarżonego wyroku, na jakiej podstawie sąd uznał, ze normalnie nie doznaje schorzenia psychoorganicznego człowiek, którego wnioski bądź pozwy nie są załatwiane dla niego korzystnie i że opinia biegłych byłaby dowodem zbędnym w sprawie, błędne ustalenie stanu faktycznego przez uznanie, że powód nie doznał pogorszenia stanu zdrowia na skutek rozpatrywania jego wniosków i pozwów w określony sposób; domagał się skarżący zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa w całości lub uchylenia wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, zasądzenia kosztów postępowania, przyznania pełnomocnikowi kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Pozwany Skarb Państwa wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Nie odczytał Sąd Okręgowy wadliwie treści przepisów zawartych w art. 361 § 1 i 417 k.c., zatem zarzut ich błędnej wykładni jest chybiony.

Na temat adekwatnego związku przyczynowego, jako koniecznej przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, wypowiedział się ten Sąd w odniesieniu do okoliczności rozpatrywanej sprawy, w której powód zdawał się z samego faktu wydania niekorzystnych dla niego rozstrzygnięć w rozlicznych inicjowanych przez niego postępowaniach bądź odmowy podjęcia czynności dyscyplinarnych wobec sędziów wywodzić skutek w postaci uszczerbku na zdrowiu.

Rzecz jasna, że w takich okolicznościach o istnieniu adekwatnego, w rozumieniu art. 361 § 1 k.c., związku przyczynowego nie mogło być mowy. Stąd jako uzasadniona jawi się odmowa dopuszczenia dowodu z opinii biegłych lekarzy rożnej specjalności dla wykazania stanu zdrowia powoda. Nie mógł ewentualny uszczerbek na zdrowiu powoda pozostawać w normalnym związku przyczynowym z oddaleniem jego powództw i odmową podjęcia czynności dyscyplinarnych wobec sędziów, którzy wydali niekorzystne dla powoda orzeczenia. Zarzut naruszenia przez odmowę dopuszczenia dowodu z opinii biegłych przepisów prawa procesowego jest więc nieuzasadniony.

Przedmiotem dowodu przeprowadzonego przez Sąd Okręgowy były dokumenty załączone do pism powoda. Nie uchybił ten Sąd, jak utrzymuje apelacja, regułom oceny dowodów sformułowanym w art. 233 § 1 k.p.c., ani nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych. Słusznie stwierdził, że nie uzasadniają żądania pozwu kserokopie pism ( pozwów ), złożone przez powoda do akt sprawy.

Zauważyć trzeba, że rzeczą powoda było przytoczenie konkretnych okoliczności, które uzasadniać miały zgłoszone roszczenia, a następnie ich udowodnienie, w razie zaprzeczenia przez stronę przeciwną, w toku postępowania. Wskazanie takich okoliczności nie mogło nastąpić dopiero w trakcie przesłuchanie powoda w charakterze strony. Nie należało też do sądu samodzielne formułowanie na podstawie przedłożonych przez powoda pism wniosków co do tego, w jakim zakresie treść tych pism stanowić ma podstawę faktyczną powództwa. Trafnie wywiódł pozwany, że poziom ogólnikowości pism procesowych powoda nie pozwalał na stwierdzenie, z jakiego konkretnego zdarzenia wywodzi on odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa.

Pominął Sąd Okręgowy zbadanie przesłanki bezprawności jako warunku odpowiedzialność odszkodowawczej strony pozwanej. Tymczasem nie naprowadził powód jakichkolwiek okoliczności, które mogłyby świadczyć o tym, że zachowania pozwanych nosiły cechy bezprawności. Uzasadniony w realiach sprawy jawić się może w tym zakresie tylko jeden wniosek, przeciwny, mianowicie, że pozwana w ramach przysługujących jej uprawnień zastępcy rzecznika dyscyplinarnego dokonała oceny wniosków, z jakimi zwrócił się do niej powód i odmówiła podjęcia czynności dyscyplinarnych w stosunku do wskazanych we wnioskach sędziów nie stwierdziwszy żadnych ku temu podstaw oraz że funkcjonariusze pozwanego Skarbu Państwa rozpatrując sprawy powoda działali w ramach swoich uprawnień, czyli że zachowania pozwanych pozostawały w zgodzie z prawem, sam zaś fakt wydania niekorzystnych dla powoda decyzji i rozstrzygnięć nie uzasadnia zgłaszania roszczeń odszkodowawczych.

Apelacja, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono po myśli art. 102 k.p.c. przez obciążenie powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu Skarbowi Państwa części kosztów zastępstwa prawnego. Za nieobciążeniem powoda, jako strony przegrywającej, tymi kosztami w całości przemawiała jego trudna sytuacja zdrowotna i materialna. Z drugiej strony uwzględnienia wymagało to, że powód miał możliwość, po zapoznaniu się z motywami oddalenia powództwa, zweryfikowania swojej oceny w przedmiocie dochodzenia roszczeń, zatem podejmując decyzję o kwestionowaniu wyroku powinien był uwzględnić następstwa przegrania sprawy w postaci konieczności zwrotu przeciwnikowi kosztów, które ten w związku z jego działaniami poniósł. Kontynuowanie procesu przez powoda naraziło pozwanego na koszty związane z obroną w postępowaniu apelacyjnym. Pełnomocnikowi powoda przyznać należało koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej mu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Tomasz Tatarczyk SSA Małgorzata Wołczańska SSA Elżbieta Karpeta