UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 października 2013, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, iż B. J. (1) nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik płatnika składek (...) P. K. (1) od dnia 23 lutego 2013 r. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż mimo że w ramach zawartej umowy o pracę B. J. miała wykonywać prace polowe i kameralne z zakresu geodezji i kartografii, reprezentować firmę P. K. w (...) Ośrodkach (...) w sprawach dotyczących wykonywanych prac geodezyjnych, to jednak w toku postępowania wyjaśniającego żadna ze stron nie przedstawiła dowodów na potwierdzenie faktycznego wykonywania pracy przez B. J.. Swoje stanowisko w tym zakresie organ rentowy szerzej uzasadnił.

B. J. (1) odwołała się od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie. Podniosła, że faktycznie wykonywała pracę na rzecz P. K., z tym że z uwagi na charakter pracy, świadczyła ją w terenie, a nie w lokalu pracodawcy. Wyjaśniła, że pracę podjęła, gdyż P. K. posiadał zlecenia na wykonywanie prac geodezyjnych, a ona sama, będąc w ciąży, uznała że podjęcie zatrudnienia będzie dla niej wygodniejsze niż prowadzenie własnej działalności gospodarczej wymagającej zdobywania klientów i pozyskiwania nowych zleceń. Podkreśliła, że podejmując pracę była w pierwszym trymestrze ciąży, czuła się dobrze i była zdolna do pracy. Nie przewidywała, że ciąża zakończy się przedwczesnym porodem w 31 tygodniu ciąży. Wyjaśniła też, że nie podpisywała dokumentacji geodezyjnej, gdyż nie spełniała koniecznych wymagań (staż pracy) przewidzianych w prawie geodezyjnym i kartograficznym, dlatego dokumentację przez nią sporządzoną podpisywał P. K..

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, z argumentacją jak w zaskarżonej decyzji. Pełnomocnik organu złożył ponadto wniosek o obciążenie odwołujących obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

P. K. (1) poparł w całości odwołanie B. J. i również wniósł o uchylenie decyzji ZUS.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. K. (1) od 1 maja 2007 r. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą: (...) P. K. (1), z siedzibą w S. przy ul. (...). Działalność jest prowadzona w zakresie świadczenia usług geodezyjnych.

Na początku roku 2013 P. K. poniósł stratę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Na przełomie marca i kwietnia P. K. zaczął jednak wypracowywać zysk. Jego dochód w tym czasie wynosił ok. 3.000 zł – 3.500 zł miesięcznie.

Niesporne, a nadto dowód: zeznania P. K. (1) złożone na rozprawie w dniu 26.02.2014 r. - w wersji elektronicznej plus transkrypcja.

B. J. (1)w okresie od 30 listopada 2011 r. do 21 stycznia 2013 r. oraz od 18 kwietnia 2013 r. do 8 maja 2013 r. czynnie prowadziła działalność gospodarczą – firmę geodezyjną (...). W ramach tej działalności zajmowała się geodezyjną obsługą projektów budowlanych, wykonywaniem map do celów projektowych, inwentaryzacji powykonawczych, podziałów.

B. J.ma wykształcenie wyższe. W 2013 r. ukończyła studia na Politechnice (...)na Wydziale (...), kierunek (...). Zna się na obsłudze programów geodezyjnych: (...), (...), (...)oraz sprzętu geodezyjnego typu tachimetr, GPS, niwelator. Dodatkowo ukończyła studium zawodowe – studium marketingu i reklamy.

Niesporne, a nadto dowody:

- indeks – k. 59-66 akt sprawy;

- dane o zgłoszeniach ubezpieczonego w aktach kontroli ZUS.

B. J. (1) zawarła z P. K. (1) w dniu 23 lutego 2013 r. umowę o pracę na czas nieokreślony, zgodnie z którą miała wykonywać w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem w wysokości 5645,41 zł brutto, pracę na stanowisku geodety. Jako miejsce wykonywania pracy w pisemnej umowie wskazano siedzibę pracodawcy: S. ul. (...).

W umowie określono nadto, że praca będzie wykonywana na sprzęcie geodezyjnym będącym własnością B. J. (1). Do jej obowiązków miało należeć wykonywanie prac polowych i kameralnych z zakresu geodezji i kartografii oraz reprezentowanie P. K. w (...) Ośrodkach (...) w sprawach dotyczących wykonywanych prac geodezyjnych.

Niemal wszystkie prace, którymi zajmować miała się B. J. wymagały dokonywania zgłoszeń prac geodezyjnych, o których mowa w przepisie art. 12 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Do dnia poprzedzającego podpisanie umowy o pracę z B. J. P. K. (1) nie zatrudniał żadnych pracowników na stanowisku geodety. Z inicjatywą zatrudnienia na podstawie umowy o pracę wyszła B. J..

Zaświadczenie lekarskie o braku po stronie B. J. przeciwwskazań do pracy zostało wystawione w dniu 15 lutego 2013 r.

Niesporne, a nadto dowody:

- pisemne wyjaśnienia B. J. – w aktach kontroli ZUS;

- pisemne wyjaśnienia P. K. - w aktach kontroli ZUS;

- umowa o pracę z 23.02.2013 r. - w aktach kontroli ZUS;

- zaświadczenie lekarskie z 15.02.2013 r. w aktach kontroli ZUS;

- zeznania P. K. złożone na rozprawie w dniu 26.02.2014 r. - w wersji elektronicznej plus transkrypcja.

B. J. (1) została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych w ZUS przez płatnika (...) P. K. (1) od dnia 23 lutego 2013 r.

Niesporne, a nadto dowód: dane o zgłoszeniach ubezpieczonego w aktach kontroli ZUS.

B. J. (1) podpisując umowę o pracę z P. K. (1) była w pierwszym trymestrze ciąży.

Od 6 maja 2013 r. korzystała ze zwolnienia lekarskiego w związku z ciążą. Dziecko urodziła w dniu (...) r. (w 31 tygodniu ciąży).

W związku z nieobecnością B. J.,spowodowanej najpierw jej niezdolnością do pracy z przyczyn zdrowotnych, a potem macierzyństwem, P. K. (1) nie zatrudnił nikogo w jej miejsce.

Dowody:

- karta informacyjna leczenia szpitalnego z 26.06.2013 r. – k. 58 akt sprawy;

- zeznania P. K. złożone na rozprawie w dniu 26.02.2014 r. - w wersji elektronicznej plus transkrypcja.

Pracodawca wypłacił B. J. (1) za luty, marzec i kwiecień i okres od 1 do 5 maja 2013 r. wynagrodzenie w wysokości 5645,41 zł brutto miesięcznie (za luty i maj proporcjonalnie do okresu faktycznego świadczenia pracy). Za okres od 6 maja 2013 r. do 7 czerwca 2013 r. wypłacił wynagrodzenie za okres orzeczonej niezdolności do pracy w związku z ciążą. Wynagrodzenie wypłacano w gotówce.

Płatnik odprowadził składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne B. J. za miesiące luty-czerwiec 2013 r.

Dowody:

- pisemne wyjaśnienia B. J. – w aktach kontroli ZUS;

- pisemne wyjaśnienia P. K. - w aktach kontroli ZUS;

- karty płac - w aktach kontroli ZUS;

- dane o pobieranych świadczeniach - w aktach kontroli ZUS.

B. J. dzwoniła i wysyłała wiadomości tekstowe na numer (...), należący do P. K., w okresie od 31 stycznia 2013 r. do 24 kwietnia 2013 r.

B. J. kontaktowała się z P. K. także za pomocą poczty elektronicznej, również w czasie gdy była na zwolnieniu lekarskim.

Dowody:

- informacje o wykonanych połączeniach – k. 28-36 akt sprawy;

- korespondencja e-mail – k. 37-43 akt sprawy.

P. K. (1) w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej dokonywał zgłoszeń prac geodezyjnych i kartograficznych oraz sporządzał sprawozdania z wykonanych prac, o których mowa w art. 12 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

W zgłoszeniach prac geodezyjnych z okresu od października 2012 r. do marca 2013 r. w punkcie dotyczącym informacji o wykonawcy prac działającym w imieniu podmiotu, zgodnie z art. 42 ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne P. K. (1) wskazywał siebie, zaś w punktach dotyczących osób uprawnionych do odbioru opracowań posiadanych przez ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz uzyskania informacji niezbędnych do wykonania pracy, osób upoważnionych do kreślenia i kartowania na mapie zasadniczej, osób upoważnionych do odbioru materiałów dla zleceniodawcy, do odbioru rachunku wskazywał siebie lub J. A.. W żadnym ze zgłoszeń prac geodezyjnych, także dokonywanych w późniejszym okresie, płatnik nie wskazał jako osoby uprawnionej do wykonania prac B. J. (1).

Również w żadnym ze sprawozdań technicznych sporządzonych w dniach: 20.03.2013r. (aktualizacja mapy gmina D., obręb (...), działka (...), ul. (...)), 27.03.2013 r. (aktualizacja mapy gmina D., obręb B., działka (...), ul. (...)), 4.04.2013 r. (czas wykonania prac 21.03.2013 r. – 4.04.2013 r. aktualizacja mapy m. S. P., działka (...), (...), ul. (...)), 9.04.2013 r. (aktualizacja mapy: gmina D., obręb W., działka (...), ul. (...)), 13.04.2013 r. (aktualizacja mapy m.S., działka (...), ul. (...)), 18.04.2013 r. (czas wykonania prac 8.04.2013 r. – 18.04.2013 r., aktualizacja mapy, gmina D., obręb D., działka (...), ul. (...)), 18.04.2013 r. (czas wykonania prac 8.04.2013 r. – 18.04.2013 r., aktualizacja mapy, gmina D., obręb D., działka (...) ul. (...)), 22.04.2013 r. (czas wykonania prac 25.03.2013 r. – 20.04.2013 r. aktualizacja mapy m.S., Ś., ul. (...)), 20.05.2013 r. (czas wykonania prac 10.04.2013 r. – 20.05.2013 inwentaryzacja przyłączy gmina D., obręb (...), działka (...), ul. (...)r.), 20.05.2013 r. (aktualizacja mapy gmina D., obręb B., działki (...), ul. (...)), 11.06.2013 r. (czas wykonania prac 5.05.2013 r. – 11.06.2013 r. aktualizacja mapy obiekt D., gmina G., obręb Z., działka (...)), P. K. (1)nie wskazał B. J. (1)jako osoby działającej w imieniu wykonawcy czy jako osoby upoważnionej do odbioru materiałów dla zleceniodawcy. Jako kierownika robót oraz osobę wykonującą prace polowe i kameralne wskazywano wyłącznie P. K. (1).

Dowody:

- sprawozdania techniczne – k. 45 -56 akt sprawy;

- zgłoszenia prac geodezyjnych – k. 63-75 akt sprawy;

- zeznania P. K. złożone na rozprawie w dniu 26.02.2014 r. - w wersji elektronicznej plus transkrypcja.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie okazało się nieuzasadnione.

W niniejszym postępowaniu bezspornym pozostawało, że zarówno płatnik, jak i odwołująca się w spornym okresie prowadzili działalność gospodarczą (każde z nich odrębnie) związaną z usługami geodezyjnymi (B. J. faktycznie wykonywała ją w okresie od 30 listopada 2011 r. do 21 stycznia 2013 r. oraz od 18 kwietnia 2013 r. do 8 maja 2013 r). Niesporne również było, iż P. K. (1) jako płatnik od dnia 23 lutego 2013r. zgłosił B. J. (1) do ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia jej na podstawie umowy o pracę.

Ponieważ organ rentowy przeprowadził kontrolę, którą zakończył wydaniem zaskarżonej decyzji, odmawiającej objęcia B. J. (1) pracowniczymi ubezpieczeniami społecznymi, zadaniem Sądu Okręgowego było ustalenie, czy odwołująca w okresie od 23 lutego 2013 roku spełniała przesłanki do objęcia jej ubezpieczeniem społecznym z tytułu zawartej z P. K. (1) umowy o pracę. W tym celu przeprowadzono stosowne postępowanie dowodowe, które doprowadziło sąd do przekonania, iż B. J. (1) w rzeczywistości nie była pracownikiem P. K. (1), a łącząca ich umowa o pracę została zawarta wyłącznie dla pozoru.

Mając na względzie specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych oraz fakt, iż w przedmiotowej sprawie pomiędzy odwołującą a organem ubezpieczeń społecznych powstał spór dotyczący obowiązku ubezpieczeń społecznych (na jaki wskazuje sam ustawodawca w art. 38 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) – Sąd Okręgowy uznał, iż przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie winna znaleźć zasada wyrażona w przepisach art. 3 i 232 k.p.c., zastosowana odpowiednio w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych. Przepisy te określają zarówno zakres postępowania dowodowego, jak i obowiązki stron w tym zakresie. W myśl pierwszego z nich, strony zobowiązane są przedstawiać dowody. Przepis ten statuuje więc zasadę odpowiedzialności samych stron za wynik procesu. Zgodnie z nim to strony muszą przejawiać aktywność procesową w tym zakresie, na nich spoczywa więc obowiązek wyraźnego, jednoznacznego powoływania konkretnych środków dowodowych. Stosownie zaś do treści art. 232 k.p.c., strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd nie może własnym działaniem zastępować ich bezczynności.

Przenosząc powyższą regułę na grunt niniejszego sporu, należało przyjąć, że odwołująca się, zaprzeczając twierdzeniom organu ubezpieczeniowego, który na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego dokonał niekorzystnych dla niej ustaleń, winna była w postępowaniu przed sądem nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń dotyczących obowiązku ubezpieczeń społecznych, ale również, nie ograniczając się do polemiki z tymi ustaleniami, wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych z jej stanowiskiem reprezentowanym w odwołaniu od decyzji. Z drugiej natomiast strony, organ rentowy, podważając fakty wynikające z dokumentacji takiej jak umowa o pracę, zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego – winien wykazać, iż faktycznie przedmiotowa umowa do skutku nie doszła, nie była wykonywana, czy też miała charakter pozorny.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 19 lutego 2008 r. (sygn. II UK 122/07, LEX nr 448905) Sąd Najwyższy wskazał, że osoba zgłaszająca się do ubezpieczenia musi wykazać istnienie stosunku prawnego, będącego tytułem ubezpieczenia o jakim mowa w przepisie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.98.137.887 z późn. zm., dalej jako: ustawa systemowa) tytułem ubezpieczenia. Gdy chodzi o ubezpieczenie pracownicze (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy), nawiązanie stosunku pracy wykazuje się umową o pracę, przy czym okoliczności zawarte w takiej umowie nie są dla organu rentowego wiążące. Przystąpienie do ubezpieczenia i opłacanie składki przez podmiot nie noszący cech "zatrudnionego pracownika" nie stanowi przesłanki objęcia ubezpieczeniem społecznym z mocy ustawy i stania się jego podmiotem.

Zgodnie z treścią przepisu art. 1 ust. 1 ustawy systemowej, ubezpieczenia społeczne obejmują:

1)ubezpieczenie emerytalne,

2)ubezpieczenia rentowe,

3)ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa (ubezpieczenie chorobowe),

4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (ubezpieczenie wypadkowe).

W myśl przepisów art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowym i wypadkowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami.

Przepis art. 13 pkt.1 ustawy stanowi, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Według przepisu art. 8 ust. 1 ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

Stosownie do zawartej w art. 2 kodeksu pracy definicji, - pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie m.in. umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona" oznacza istnienie między pracownikiem, a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest - w świetle art. 22 § 1 k.p. - uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga - stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Dla skuteczności umowy o pracę wystarczy zatem zgodna wola stron, wyrażona w umowie o pracę. Należy przy tym podkreślić, że podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynika z prawdziwego zatrudnienia, a nie z samego faktu zawarcia umowy o pracę. Dokument w postaci umowy o pracę nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony umowy, faktycznie złożyły oświadczenia woli o treści zapisanej w dokumencie, może on bowiem zostać skonstruowany dla wykazania istnienia pozornej umowy o pracę.

Odnosząc się do realiów niniejszej sprawy w pierwszej kolejności należy podkreślić, że rozpoznając ją, sąd miał na względzie to, iż żaden przepis prawa nie zabrania zatrudniania kobiet w ciąży. Zakaz taki – gdyby został wprowadzony - byłby zresztą sprzeczny z obowiązującą Konstytucją. Co więcej, nawet gdyby w toku danego procesu ustalono, że głównym powodem, dla którego pracownica nawiązała stosunek pracy było dążenie do uzyskania ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, to takie dążenie nie mogłoby zostać uznane za zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem albo mającej na celu obejście prawa. Przeciwnie, należałoby ocenić je jako zachowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia. Między innymi dlatego kobietom ciężarnym przysługuje ochrona przed odmową zatrudnienia z powodu ciąży, a odmowa nawiązania stosunku pracy, podyktowana taką przyczyną, jest traktowana jako dyskryminacja ze względu na płeć. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Sądu Najwyższego, chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jako motywacja do podjęcia zatrudnienia, nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, a dążenie kobiety ciężarnej do uzyskania przez zawarcie umowy o pracę ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym nie może być uznane za zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem albo mającej na celu jego obejście, jeżeli umowa ta prowadzi do faktycznej realizacji zatrudnienia spełniającego cechy stosunku pracy (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego z: 13 maja 2004 r., II UK 365/03, Monitor Prawniczy 2006 nr 5, s. 260; 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04, OSNP 2005 nr 15, poz. 235; 28 kwietnia 2005 r., I UK 236/04, OSNP 2006 nr 1-2, poz. 28; 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05; 24 stycznia 2006 r., I UK 105/05; 14 lutego 2006 r., III UK 150/05, LexPolonica nr 1022525; 30 maja 2006 r., II UK 161/05; 2 czerwca 2006 r., I UK 337/05, Lex-Polonica nr 1348865; 8 stycznia 2007 r., I UK 207/06). Tym samym koniecznym było przyjęcie, że nawet jeśli w momencie zatrudniania ubezpieczonej, płatnik wiedziałby o ciąży, fakt ten nie miałby znaczenia, gdyby strony faktycznie wywiązywały się z warunków zawartych w umowie o pracę. Nie można bowiem przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, w sytuacji gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował.

W niniejszej sprawie ani płatnik, ani odwołująca nie wykazali jednak, aby na podstawie zawartej przez nich formalnie pisemnej umowy o pracę z dnia 23 lutego 2013 r. faktycznie doszło do nawiązania stosunku pracy. W toku niniejszego postępowania nie dowiedziono bowiem, aby B. J. (1) faktycznie umówioną pracę podjęła i ją wykonywała w warunkach zatrudnienia pracowniczego, a płatnik jako pracodawca świadczenie to przyjmował.

Zarówno w toku postępowania przed organem rentowym, jak i w toku niniejszego postępowania, B. J. starała się wykazać, że do jej obowiązków miało należeć wykonywanie prac polowych i kameralnych z zakresu geodezji i kartografii oraz reprezentowanie P. K. w (...) Ośrodkach (...) w sprawach dotyczących wykonywanych prac geodezyjnych oraz, że zadania związane z tego rodzaju pracami faktycznie wykonywała. Na dowód powyższego przedłożyła wydruki połączeń telefonicznych, z których wynikało, że w spornym okresie dzwoniła i wysyłała wiadomości tekstowe m.in. na numer (...), należący do P. K. oraz wydruki poczty elektronicznej z okresu od kwietnia do czerwca 2013 r., które miały udowodnić, że w ten sposób kontaktowała się w sprawach zawodowych z P. K..

W ocenie sądu dokumenty te potwierdziły jednak wyłącznie fakt, że B. J. (1)i P. K. (1)kontaktowali się w spornym okresie; nie stanowiły natomiast wystarczającego dowodu na to, że kontakty te rzeczywiście miały charakter zawodowy i związane były z pracą ubezpieczonej wykonywaną na rzecz P. K.w ramach stosunku pracy. Na podstawie wydruków dotyczących połączeń telefonicznych nie sposób bowiem ustalić, czego dotyczyły prowadzone telefonicznie rozmowy lub wysyłane wiadomości tekstowe. Z kolei korespondencja e-mailowa pochodzi okresu, kiedy B. J.korzystała już ze zwolnienia lekarskiego, a jej treść sugeruje raczej, że mogła być ona związana z prowadzoną przez B. J.w owym czasie własną działalnością gospodarczą w zakresie usług geodezyjnych, a nie z ewentualnym zatrudnieniem u P. K.w ramach umowy o pracę. Mianowicie, sąd zwrócił uwagę w szczególności na treść e-maila z dnia 29 maja 2013 r., stanowiącego odpowiedź B. J.na wcześniejszy e-mail od P. K.(„temat Odp:Re”) B. J.użyła tam sformułowania „Ok szefie – to za 300 bez faktury”, co wskazywałoby na to, że strony ustalały wysokość i sposób zapłaty za wykonane prace. Także w e-mailu z 27.05.2013r. B. J.zwróciła się do P. K.z zapytaniem „napisz mi proszę ile byś zainkasował za określenie zaznaczonych rzędnych?”, co oznaczałoby, że strony w owym czasie współpracowały ze sobą, prawdopodobnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Także w e-mailu z 22.04.2013 r. B. J.zwróciła się do P. K.z prośbą o wycenę „ile za wytyczenie, a ile za inwentaryzację podwykonawczą”. Taka treść e-maila w ocenie sądu wykracza poza korespondencję prowadzoną między pracownicą a jej pracodawcą, zwłaszcza gdy zważyć, że do zadań B. J.miało należeć wyłącznie wykonywanie czynności technicznych (dokonywanie pomiarów, kreślenie map), nie zaś prowadzenie negocjacji z ewentualnymi kontrahentami.

Co więcej, należy w tym miejscu wskazać na problem z ustaleniem w niniejszej sprawie stanu faktycznego zarówno w zakresie czynności, jakie rzekomo B. J. miała wykonywać w zakładzie pracy w ramach swoich obowiązków służbowych, jak i faktycznie wykonanych przez nią w czasie zatrudnienia prac geodezyjnych. Sądowi nie zaoferowano bowiem na dobrą sprawę żadnych wiarygodnych dowodów, w oparciu o które można byłoby te czynności i prace odtworzyć. Na tę okoliczność zeznawali bowiem właściwie jedynie B. J. (1) (siłą rzeczy zainteresowana takim przedstawieniem faktów, aby uzyskać korzystny dla siebie wyrok sądu) oraz płatnik (zainteresowany tym samym). Żadne z nich nie potrafiło jednak podać konkretnego miejsca, w którym B. J. wykonywała swoje obowiązki ani zadań, jakie faktycznie wykonała. Nie przedłożono także żadnych namacalnych – a tym samym poddających się obiektywnej weryfikacji – dowodów na to, jakie efekty przyniosła praca B. J.. Dowodem takim mogłyby być np. zredagowane przez nią mapy. Także przesłuchany świadek (M. S. - partner odwołującej i ojciec jej dziecka) nie posiadał wiedzy na temat faktycznych działań podejmowanych przez B. J. w związku z zatrudnieniem.

Sąd miał przy tym na uwadze, iż B. J. (1) miała zostać zatrudniona do wykonywania prac szczególnego rodzaju, tj. prac geodezyjnych, szczegółowo uregulowanych przepisami ustawy z dnia 17 maja 1989r. – Prawo geodezyjne i kartograficznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2010r., nr 193, poz. 1287 ze zm.) oraz wydanych na jej podstawie rozporządzeń wykonawczych.

W szczególności, stosownie do brzmienia przepisu art. 12 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne, wykonawca prac geodezyjnych i kartograficznych jest obowiązany zgłosić do organów, o których mowa w art. 40 ust. 3, prace przed przystąpieniem do ich wykonania, a po wykonaniu prac przekazać powstałe materiały lub informacje o tych materiałach do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. W wydanym na podstawie upoważnienia zawartego w art. 19 ust. 1 pkt 1 ustawy rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca 2001 r. w sprawie zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania systemów i przechowywania kopii zabezpieczających bazy danych, a także ogólnych warunków umów o udostępnianie tych baz (Dz.U. z 2001r., nr 78, poz. 837), w jego paragrafie 3 ust. 1 doprecyzowano, że wykonawca zgłasza prace we właściwym miejscowo i rzeczowo ośrodku przed przewidywanym terminem rozpoczęcia tych prac. W § 4 wskazano, ze zgłoszenie sporządzane jest przez wykonawcę w dwóch egzemplarzach, z których jeden, po wypełnieniu i potwierdzeniu przez ośrodek, zwracany jest wykonawcy, a drugi przechowywany jest przez ośrodek (ust. 1). Wskazano tam także, iż zgłoszenie w części wypełnianej przez wykonawcę ma zawierać: informacje o wykonawcy, opis przedmiotu, miejsca i obszaru wykonywanej pracy oraz termin zakończenia pracy, a w części wypełnianej przez ośrodek: potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia oraz informacje o innych pracach realizowanych na obszarze zgłaszanej pracy. (ust. 3) W załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia określono także wzory zgłoszenia prac geodezyjnych (załącznik nr 1) i prac kartograficznych (załącznik nr 2) (ust. 5). Z wzoru zgłoszeń wynika, że w części dotyczącej „informacji o wykonawcy” zamieszcza się m.in. informacje dotyczące: 1. Nazwy i adresu podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą lub jednostki organizacyjnej, zgłaszającego prace: 2. Osoby upoważnionej do odbioru rachunku/ faktury VAT (...). Informację o działającym w imieniu podmiotu wykonawcy prac, zgodnie z art. 42 ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne (imię i nazwisko oraz nr i zakresy uprawnień zawodowych. 4. Informacje o osobie upoważnionej do odbioru opracowań posiadanych przez ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz uzyskania informacji niezbędnych do wykonania pracy, 5. Informacje o osobie wyznaczonej do kartowania i kreślenia na mapie zasadniczej, 6. Informacje o osobie upoważnionej do odbioru materiałów dla zleceniodawcy.

Oznacza to jasno, że gdyby B. J. (1) faktycznie wykonywała na rzecz P. K. (1) jakieś prace geodezyjne, w tym także prace, do których miała uprawnienia stosownie do treści art. 44a ustawy (tj. prace o jakich mowa w przepisie art. 43 pkt 3, 6 i 7 ustawy), musiałaby zostać wymieniona bądź w punkcie 6 zgłoszenia prac geodezyjnych, bądź w punkcie 9 takiego zgłoszenia.

Byłoby to konieczne tym bardziej, gdy zważyć, że P. K. (1) zeznał, iż 99% prac, jakie rzekomo miała wykonywać, podlegało zgłoszeniu geodezyjnemu. Tymczasem w żadnym z dołączonych do akt sprawy zgłoszeniu prac geodezyjnych z okresu od października 2012 r. do marca 2013 r. płatnik nie wskazał jako osoby uprawnionej do wykonania prac B. J. (1). W zgłoszeniach prac geodezyjnych w punkcie dotyczącym informacji o wykonawcy prac działającym w imieniu podmiotu, zgodnie z art. 42 ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne wskazywał siebie (P. K. (1)), w punktach dotyczących osób uprawnionych do odbioru opracowań posiadanych przez ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz uzyskania informacji niezbędnych do wykonania pracy, osób upoważnionych do kreślenia i kartowania na mapie zasadniczej, osób upoważnionych do odbioru materiałów dla zleceniodawcy, do odbioru rachunku wskazywał siebie (P.K.) lub J. A.. Również w żadnym ze sprawozdań technicznych z okresu od marca 2013 r. do czerwca 2013 r. nie wskazano B. J. (1) jako osoby działającej w imieniu wykonawcy czy jako osoby upoważnionej do odbioru materiałów dla zleceniodawcy. Jako kierownika robót oraz osobę wykonującą prace polowe i kameralne wskazywano wyłącznie P. K. (1). Sam P. K. (1) zeznał zresztą wprost, iż w żadnym ze zgłoszeń nie wskazał B. J. (1) jako osoby uprawnionej do działania w jego imieniu. Oznacza to – w ocenie sądu – brak możliwości przyjęcia, aby B. J. takie prace w rzeczywistości wykonywała. Dokonanie innych ustaleń sanowałoby z jednej strony lekceważenie obowiązujących przepisów prawa, zaś z drugiej, byłoby sprzeczne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym z zeznaniami odwołującej, która nie potrafiła precyzyjnie określić ani jednej wykonanej przez siebie rzekomo na rzecz P. K. pracy.

Dodatkowo należy wskazać, że sąd za niewiarygodne uznał przedłożone dopiero w toku procesu sądowego dowody z dokumentów w postaci aneksu do umowy o pracę z 30.04.2013 r., dotyczącego zmiany umowy o pracę w części dotyczącej pracy wykonywanej przez B. J. na własnym sprzęcie (k. 78), umowy udostępnienia pracownikowi służbowego sprzętu komputerowego z 23.02.2013 r. (k. 79-82), protokołu zwrotu sprzętu z 18.06.2013 r. (k. 83), upoważnienia z 4.03.2013 r. (k. 84) W ocenie sądu dokumenty te zostały sporządzone wyłącznie na użytek niniejszego postępowania, po tym jak organ rentowy w decyzji oraz w odpowiedzi na odwołanie położył nacisk na brak w dokumentacji osobowej B. J. dokumentów dotyczących uregulowania kwestii związanych z wykorzystywaniem przez nią w pracy własnego sprzętu (co zastrzeżono w pisemnej umowie o pracę). W odwołaniu od decyzji B. J. nie powoływała się na istnienie tych dokumentów, a wskazała wyłącznie, że jej zdaniem ZUS nie może stawiać zarzutu braku przewidzianej rekompensaty za pracę na własnym sprzęcie, gdyż strony mogą dowolnie umawiać się w tym zakresie (k. 3). Odnośnie przedłożonego upoważnienia Sąd zwrócił uwagę, że jest ono datowane na dzień 4.03.2013 r.; tymczasem płatnik w piśmie procesowym z 19.12.2013 r. wskazał, że takie upoważnienie wręczył B. J. w chwili spisywania umowy o pracę, a tę strony zawarły 23.02.2013 r. W świetle powyższego uznać należało, że dokumenty te zostały stworzone wyłącznie na użytek postępowania, w celu uwiarygodnienia twierdzenia o wykonywaniu przez B. J. pracy.

Na zakończenie należy też wskazać, iż fakt zatrudnienia B. J. przez P. K. (1) budzi – w całym wyżej przytoczonym kontekście – wątpliwości także, gdy zwrócić uwagę, że z zeznań P. K. wynika, że w dacie kiedy miał podjąć decyzję o jej zatrudnieniu, z dość wysoką pensją (ponad pięć tysięcy brutto, do czego należy jeszcze doliczyć obciążający pracodawcę koszt składek ZUS), osiągał stratę, a i później jego dochód miał wynosić ledwie 3 - 3,5 tysiąca złotych netto miesięcznie. Dochód ten nie tylko więc nie wystarczyłby na pokrycie kosztów zatrudnienia pracownicy, ale i nie zapewniałby jakiegokolwiek zysku samemu P. K. (dla którego prowadzona działalność była wszak źródłem utrzymania).

W powyższej sytuacji, kierując się wyżej przytoczonymi względami, Sąd Okręgowy, działając na podstawie przepisu art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie, uznając że brak jest jakichkolwiek podstaw, by uznać że w spornym okresie B. J. powinna podlegać obowiązkowym, pracowniczym ubezpieczeniom społecznym.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisów art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2002 nr 163 poz. 1349 z późn. zm.).

Przewodniczący:	SSO Monika Miller-Młyńska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Katarzyna Herman

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE