UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 czerwca 2016 r. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
z siedzibą w W. wystąpił o zasądzenie od B. B. (1) kwoty 10.135,41 Zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 września 2014 r. do dnia zapłaty i kosztów procesu na podstawie art. 110 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych za szkodę powstałą na skutek zdarzenia zaistniałego w dniu 3 stycznia 2014 roku.

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał rozpoznanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Zgierzu.

Po przekazaniu sprawy powód poparł żądanie pozwu, podnosząc, że pozwana w dacie zdarzenia nie posiadała ważnej umowy ubezpieczenia OC. W związku z powyższym, powodowi przysługuje roszczenie zwrotne z tytułu wypłaconego osobie poszkodowanej odszkodowania w oparciu o art. 110 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych w zw. z art. 415 k.c. i art. 518 § 1 pkt 1 i 4 k.c.

W odpowiedzi na pozew B. B. (1) podniosła, iż na skutek nieświadomego niedopatrzenia uważała, że samodzielne wpłaty na starą polisę są wystarczającą okolicznością dla zachowania umowy ubezpieczenia OC. Podniosła, iż uważa, że w dacie zdarzenia miała ważną polisę OC. Podniosła także, iż nie będzie refundować fikcyjnej super naprawy. Nadto powód domagał się do niej zapłaty kary w wysokości 3.000 złotych. Podniosła także, iż pani M. odjechała z miejsca zdarzenia spokojnie. Wniosła o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Pismem z dnia 6 kwietnia 2017 r. pozwana poniosła zarzut niewspółmierności wypłaconej przez powoda kwoty za naprawę pojazdu, nieuwzględnienia się przyczynienia kierującego pojazdem S. do zdarzenia oraz zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Pismem z dnia 22 czerwca 2017 roku pozwana wniosła o wezwanie do udziału w sprawie (...) S.A. Pismo zostało doręczone (...) S.A z pouczeniem o możliwości zgłoszenia interwencji ubocznej w terminie 14 dni pod rygorem uznania, ze nie będzie z tego prawa korzystać. (...) S.A nie zgłosiło interwencji ubocznej w sprawie.

Wyrokiem z dnia 16 października 2018r. Sąd Rejonowy w Zgierzu zasądził od B. B. (1) na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. kwotę 10.135,41 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 września 2014r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4824 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji nakazał pobrać od B. B. (2) rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Zgierzu kwotę 796,91 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła B. B. (1).

Skarżąca podniosła, że w jej ocenie w dacie zdarzenia miała zawarta umowę ubezpieczenia oc samochodu, co skutkować winno oddaleniem powództwa. Nadto, pozwana wskazała na zły stan swojego zdrowia i na te okoliczność dołączyła do apelacji dokumentację lekarską stwierdzającą występowanie u pozwanej przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa, gardła i krtani, łagodną astmę oskrzelową i zwyrodnienie kręgosłupa ( dokumentacja lekarska –k.260-279)

W piśmie z dnia 11 marca 2019r., które stanowiło uzupełnienie apelacji skarżąca zarzuciła wyrokowi:

1.naruszenie przepisów postępowania cywilnego, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 232 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez niedopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych z urzędu, w sytuacji, gdy dopuszczenie tego dowodu z urzędu było zasadne z uwagi na zasadę sprawiedliwego procesu, zaś twierdzenia pozwanej o przyczynieniu się kierującego pojazdem marki S. do powstania zdarzenia drogowego z dnia 3 stycznia 2014r. było uprawdopodobnione zeznaniami świadka K. K. (1);

2.wedle oceny pozwanej naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 28 ust.1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w brzmieniu obwiązującym w dniu 3 stycznia 2014r., poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że pojazd pozwanej nie posiadał ubezpieczenia obowiązkowego od odpowiedzialności cywilnej, podczas gdy pozwana miała zawartą umowę OC pojazdu potwierdzona polisą nr (...)/08060684i przez kolejne lata przedłużała umowę ubezpieczenia opłacając składki w kwotach uzależnionych od możliwości pozwanej.

W konkluzji skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Ewentualnie zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości.

Nadto, skarżąca wniosła o zasądzenie na rzecz pełnomocnika pozwanej kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, które nie zostały uiszczone w całości ani w części.

Na rozprawie w dniu 21 listopada 2019r. pełnomocnik pozwanej wniósł o nie obciążanie pozwanej kosztami zastępstwa procesowego strony powodowie.

W odpowiedzi ani apelację strona powodowa wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd I instancji w oparciu o zebrany materiał dowodowy dokonał prawidłowych ustaleń stanu faktycznego i trafnie określił konsekwencje prawne z niego wynikające.

Ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd I instancji, Sąd Okręgowy przyjmuje za własne bez konieczności ponownego ich przytaczania.

W szczególności, nie znajduje żadnego uzasadnienia błędnych ustaleń stanu faktycznego w tym zakresie, że w dacie zdarzenia wywołującego szkodę pozwana miał zawartą ważną umowę ubezpieczenia komunikacyjnego oc.

Jak wynika z materiału dowodowego, w dniu 15 grudnia 2008 roku doszło do zawarcia umowy oc dotyczącej pojazdu pozwanej z okresem ubezpieczenia 15 grudnia 2008 roku- 14 grudnia 2009 roku, potwierdzoną polisą nr (...). W dniu zawarcia umowy zaksięgowano wpłatę w wysokości 181 złotych uiszczoną tytułem pierwszej składki. Termin płatności drugiej składki, która wynosiła 180 złotych, upłynął w dniu 14 czerwca 2009 roku. Do tej daty nie wpłynęła wpłata na poczet drugiej składki, w związku, z czym na podstawie art. 28 ust. 2 pkt 1 umowy o ubezpieczeniach obowiązkowych nie doszło do zwarcia nowej umowy ubezpieczenia. Zgodnie z tym przepisem w brzmieniu obowiązującym w 2009r. o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zawarcie następnej umowy ubezpieczeniowej nie następuje, jeżeli nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy. Z uwagi na to, że pozwana nie opłaciła składki z tytułu ubezpieczeni oc za drugie półrocze 2009r., nie została umowa ubezpieczenia na następny okres tj. na rok 2010 i następne.

Odnotowano na powyższej umowie wpłaty w następujących datach i kwotach: 100 złotych w dniu 29 listopada 2010 roku, 100 złotych w dniu 29 listopada 2011 roku, 100 złotych w dniu 30 listopada 2012 roku, 50 złotych w dniu 11 grudnia 2013 roku nie mogły sytuacji tej zmienić.

Rację ma Sąd I instancji, że powszechnie wiadomo jest, iż zawarcie nowej umowy ubezpieczenia poprzedzone jest ponowną kalkulacją składki, nadto wystawiana jest nowa polisa o nowym numerze. Nie jest możliwe w takiej sytuacji uznanie zawarcia umowy ubezpieczenia przez fakty dokonane. Kwestia ewentualnego wzbogacenia się (...) S.A kosztem powódki na skutek wspomnianych wpłat jest przy tym nieistotna z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez Sąd I instancji 232 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez niedopuszczenie z urzędu dowodu z opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych.

Jak wynika z materiału dowodowego, w dniu 3 stycznia 2014 r. w S. przy ul. (...), kierująca pojazdem marki P. (...) B. B. (3) nie ustąpiła pierwszeństwa przejazdu nadjeżdżającemu z kierunku ul. (...) samochodowi osobowemu marki S. O. E. 86KK kierowanemu przez D. K., a stanowiącemu własność A. P., w wyniku, czego lewym przednim bokiem uderzyła w prawy przedni bok tegoż samochodu. Następnie samochód F. (...) przemieścił się na prawą stronę drogi i uderzył przodem w prawidłowo zaparkowany samochód marki V. (...), stanowiący własność B. M..

W toku postępowania przed Sądem I instancji powódka kwestionowała wysokość szkody. Wysokość szkody została ustalona w oparciu o opinie biegłego sądowego z zakresu wyceny pojazdu i kosztów napraw powypadkowych G. P. na kwotę 11.800 zł ( opinia biegłego –k.182).

W toku postępowania powódka zgłosiła także zarzut przyczynienia się poszkodowanej do powstania szkody. Pozwana jednak nie udowodniła zasadności tego zarzutu. Przesłuchiwany na rozprawie w dniu 2 października 2018r. K. K. (1) przyznał, że wydawało mu się, że samochód S. (...) jechało z prędkością większą niż dozwolona, nie wskazał, jaka była prędkość dozwolona na tym odcinku drogi oraz z jaką prędkością poruszał się pojazd marki S. (...) ( zeznania świadka K. K.-k. 228).

Po przeprowadzeniu dowodu z zeznań świadka K. K. (1) pozwana została pouczona o treści art. 6 k.c., Sąd wskazał przykładowy katalog dowodów, jakimi można wykazać zasadność swoich twierdzeń i poinformował pozwaną, że do ustalenia ewentualnego przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody konieczne są wiadomości specjalne (protokół rozprawy – pouczenie pozwanej –k. 228).

Mimo takiego pouczenia pozwana przed Sądem I instancji nie zgłosiła innych wniosków dowodach na wykazanie zasadności zarzutu przyczynienia się poszkodowanej do powstania szkody, wniosła jedynie o oddalenie powództwa.

W tym stanie rzeczy, w istocie zarzut przyczynienia się poszkodowanej do powstania szkody nie został udowodniony. Nie sposób przyjąć, że zarzut ten został udowodniony jedynie w oparciu o zeznania świadka K. K. (1),. Rację ma Sąd I instancji, że zeznania tego świadka były ogólnikowe i ocenne, jak również nieprecyzyjne- świadkowi „wydawało się” bowiem, iż kierujący jechał z prędkością większą niż dozwolona. Zeznania te nie pozwalają na określenie dokładnej prędkości, z jaką poruszał się kierujący tymże pojazdem, a w konsekwencji- przyjęcia przyczynienia się tej osoby do powstania szkody.

Wbrew wywodom skarżącej zawartym w piśmie stanowiącym uzupełnienie do apelacji, nie sposób podzielić poglądu skarżącej, że Sąd I instancji winien z urzędu dopuścić dowód z opinii biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 232 k.p.c., strony są zobowiązane wskazać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Wobec wiodącej zasady kontradyktoryjności w polskim postępowaniu cywilnym opierającej się na aktywności dowodowej stron, przyjąć należy, że wyjątek od tej zasady w postaci inwazyjności ( sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę), powinien mieć miejsce jedynie wyjątkowo. Sąd podejmuje inicjatywę z urzędu postępowanie dowodowe jedynie w sytuacja szczególnych – np., gdy strony zmierzają do obejścia prawa, w wypadku procesów fikcyjnych oraz razie rażącej nieporadności strony( vide postanowienie Sądu najwyższego z dnia 29 maja 2019 (...) – LEGALIS nr 1973293).

Zdaniem Sądu Okręgowego, w rozpoznawanej sprawie nie zaistniała nadzwyczajna sytuacja, która uzasadniałaby dopuszczenie przez sąd dowodu z urzędu. Pozwana nie była osoba nieporadną, w toku postępowania sporządzała szereg pism procesowych, zgłaszała wnioski dowodowe, formułowała zarzuty.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Okręgowego, brak było podstaw do twierdzenia, że Sąd I instancji naruszył art. 232 k.p.c. w zw. z art.278 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 5 i § 10 ust.1 pkt1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokacie ( Dz.U. poz. 1800 zez) i obciążył pozwaną kosztami zastępstwa procesowego strony powodowej.

W ocenie Sądu Okręgowego, w rozpoznawanej sprawie nie ma podstaw do zastosowania regulacji zawartej w art. 102 k.p.c., bowiem w sprawie nie nachodzą szczególne okoliczności, które mogłyby stanowić podstawę do zastosowania zasady słuszności przy rozstrzygnięciu o kosztach postepowania apelacyjnego.

W szczególności, nie przemawia za tym charakter dochodzonego roszczenia. Pozwana spowodowała wypadek komunikacyjny poprzez nieustąpienie pierwszeństwa innemu pojazdowi, w sytuacji, gdy od bilski pięciu lat nie posiadała zawartej umowy ubezpieczenia komunikacyjnego oc, a mimo to poruszał się samochodem. Pozwana dysponował środkami wystarczającymi na ponoszenie kosztów eksploatacji pojazdu, jednak przez kilka lat nie dopełniała obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oc i nie uiszczała należnych składek z tego tytułu.

Sytuacja zdrowotna pozwanej także nie uzasadnia nie obciążanie pozwanej kosztami postepowania. Jak wynika z dokumentacji medycznej załączone do akt na k.267-279, pozwana cierpi na przewlekłe zapalenie kratnik, przewlekłe zapalenie gardłom i nosa, łagodną astmę oskrzelową oraz zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Zdaniem Sądu Okręgowego, tego rodzaju schorzenia nie stanowią podstawy do twierdzenia, że sytuacja zdrowotna pozwanej jest „szczególna” w rozumieniu art. 102 k.p.c.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie § 8 ust.5 w zw. § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz.U. Z 2019r. poz.18).