UZASADNIENIE

W dniu 1 czerwca 2020 roku do Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli wpłynął pozew A. L. o uchylenie nałożonej na nią przez pozwanego Jednostkę Wojskową
nr (...) w Ł., kary porządkowej upomnienia.

Uzasadniając żądanie powódka wskazała, iż ukaranie karą porządkową nie było uzasadnione, albowiem nie dopuściła się zawinionego naruszenia obowiązującego w miejscu zatrudnienia porządku pracy. Powódka podała, iż zarzucane jej niezłożenie podpisów pod dokumentem dotyczącym pracy zdalnej, było wynikiem sugestii jej bezpośredniego przełożonego, informującego podwładną, iż nie musi przyjeżdżać do zakładu pracy,
a „sprawę załatwi osobiście”.

Pozwany Jednostka Wojskowa nr (...) w Ł. nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie w całości.

Zdaniem pozwanego, ukaranie powódki było zasadne, gdyż nie podpisując określonych dokumentów, nie zastosowała się do polecenia dowódcy jednostki.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. L. zatrudniona jest w Jednostce Wojskowej nr (...) w Ł. od 2 stycznia 2008 roku. Obecnie powódka świadczy pracę na stanowisku magazyniera.

(dowód: umowa o pracę k.1/B i porozumienie zmieniające k.36/B akt osobowych powódki)

W dniu 13 marca 2020 roku powódka odebrała telefon od swojego bezpośredniego przełożonego - chorążego M. P. - z informacją, iż od 16 marca świadczyć będzie pracę w trybie zdalnym. Jednocześnie przełożony wskazał, iż istnieje konieczność podpisania w tym zakresie stosownego dokumentu. Tego dnia A. L. wykonywała czynności wynikające z zatrudnienia w odległości około 3- 4 km od miejsca pracy chorążego. Powódka nie miała możliwości skorzystania z środka transportu i niezwłocznego dotarcia
do przełożonego. Po uzyskaniu opisanej informacji, chorąży powiedział podwładnej, iż nie musi przyjeżdżać, a on „tę sprawę jakoś załatwi”.

(dowód: zeznania świadka M. P. nagranie 00:09:01 k. 44v-45v, zeznania powódki nagranie 00:34:18 k. 58-58v)

Od 16 marca 2020 roku, zgodnie z poleceniem przełożonego, powódka świadczyła pracę zdalnie. Chorąży P., po upływie pierwotnego okresu wyznaczonego na pracę zdalną, informował A. L. telefonicznie, iż nadal nie musi stawiać się w miejscu zatrudnienia, gdyż decyzja o wprowadzeniu innego trybu świadczenia pracy uległa przedłużeniu. W kwestii dopełnienia obowiązku podpisania dokumentów, przełożony ponownie deklarował załatwienie sprawy we własnym zakresie. W rezultacie powyższego, powódka nie złożyła podpisów pod trzema z pięciu dokumentów dotyczących świadczenia pracy w trybie zdalnym. Na dokumentach tych podpis, za A. L. złożył jej przełożony M. P..

(dowód: zeznania świadka M. P. nagranie 00:09:01 k. 44v-45v, zeznania powódki nagranie 00:34:18 k. 58-58v, postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia k. 37-38))

W dniu 27 kwietnia 2020 roku pracodawca, po uprzednim wysłuchaniu powódki, wymierzył jej karę porządkową upomnienia. Jako podstawę faktyczną decyzji, dowódca podał naruszenie obowiązku wynikającego z § 56 pkt 1 Regulaminu Pracy (...) Resortu O. Narodowej Jednostki Wojskowej (...) z dnia 6 lutego 2017 roku polegającego na nieprzestrzeganiu przez pracownika organizacji i porządku w procesie pracy poprzez brak osobistego podpisu świadczącego o zapoznaniu się z poleceniem pracy zdalnej.

(dowód: wymierzenie kary część C akt osobowych powódki)

Od opisanej kary powódka wniosła sprzeciw. Nie został on uwzględniony.

(dowód: sprzeciw, odpowiedź na sprzeciw część C akt osobowych powódki)

Stanowisko w przedmiocie ukarania A. L. zajął również Zarząd (...) Związku Zawodowego (...) Jednostki Wojskowej (...). W opinii z dnia 11 maja 2020 roku, zarząd argumentował, iż powódka jest niewinna, albowiem przekazane jest przez przełożonego w formie ustnej polecenie, uznała za wiążące i wykonała.

(dowód: opinia część C akt osobowych powódki)

Przed marcem 2020 roku, nigdy wcześniej w pozwanej jednostce nie wdrażano procedur związanych z organizacją pracy w trybie zdalnym.

(dowód: zeznania świadka M. M. nagranie 00:03:07 k. 56v-57)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku postępowania i aktach osobowych powódki, zeznania świadków oraz stron. W zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia stan faktyczny nie był sporny.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 108 § 1 i 2 k.p. za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonego porządku, regulaminu pracy, w tym przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych, pracodawca może stosować karę upomnienia albo karę nagany.

Tryb postępowania przy stosowaniu kar porządkowych określony jest
w art. 109 § 1 k.p. stanowiącym, iż kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. § 2 tego art. stanowi, iż kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika.

W rozpoznawanej sprawie pracodawca zachował formalne elementy składające się
na tryb udzielenia kary porządkowej. Po uprzednim wysłuchaniu, powódka, z zachowaniem terminu z art. 109 k.p., otrzymała zawiadomienie o nałożeniu kary upomnienia za naruszenie obowiązku wynikającego z § 56 pkt 1 Regulaminu Pracy (...) Resortu O. Narodowej Jednostki Wojskowej (...).

Mając na uwadze powyższe, pozostało rozstrzygnąć, czy nałożenie na pracownika kary porządkowej, w świetle ustalonego w sprawie stanu faktycznego, było uzasadnione.

W art. 108 § 1 ustawodawca wymienił odrębnie naruszenie regulaminu pracy jako czyn rodzący odpowiedzialność porządkową pracownika. Regulamin pracy, zgodnie
z art. 104 § 1, ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa
i obowiązki pracowników. W rozpoznawanej sprawie powódka nie kwestionowała formalnej podstawy ukarania, wskazując jednakże, iż zachowanie jej nie było zawinione.

W ocenie Sądu, z takim stanowiskiem pracownika należy się zgodzić.

W pierwszej kolejności nadmienić należy, iż w niniejszym procesie w polu uwagi Sądu pozostawać mogą jedynie okoliczności objęte oświadczeniem pracodawcy
o ukaraniu karą porządkową. Z tego powodu, ewentualne sugestie pozwanego dotyczące wyrażenia przez powódkę zgody na złożenie za nią podpisu, czy wręcz podżegania przełożonego do popełnienia przestępstwa, nie były przedmiotem ustaleń Sądu i pozostawały bez wpływu na zasadność powództwa.

Pracodawca zarzucił powódce konkretne naruszenie, a mianowicie nieprzestrzeganie organizacji i porządku w procesie pracy poprzez brak osobistego podpisu świadczącego
o zapoznaniu się z poleceniem pracy zdalnej. W rezultacie, wyznaczył ramy faktyczne sporu
i jego oceny przez sąd.

Przechodząc do meritum, przypomnieć wypada, iż przepisy traktujące
o odpowiedzialności porządkowej pracownika mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Innymi słowy, pracodawca nie jest uprawniony do modyfikowania przesłanek warunkujących ukaranie, czy też katalogu kar jakie może zastosować.

Niewątpliwym jest, iż sięgnięcie po instrumenty z art. 108 k.p., wymaga ustalenia nie tylko samej bezprawności zachowania pracownika, ale i jego zawinienia. Wprawdzie wina, jako przesłanka odpowiedzialności porządkowej, nie została wprost wyrażona w przepisach, jednakże traktuje o niej ustawodawca przy okazji określania kryteriów wymierzania kar (art. 111 k.p.). Również w judykaturze zgodnie przyjmuje się, że wina jest warunkiem zastosowania odpowiedzialności porządkowej. Innymi słowy, brak możliwości wykazania winy jest równoznaczny z brakiem podstaw do zastosowania kary (np.wyroki Sądu Najwyższego: z 27.7.1990 r., I PRN 26/90, OSP 1991, Nr 4, poz. 90; z 1.7.1999 r., I PKN 86/99, OSNAPiUS 2000, Nr 18, poz. 683).

Oceniając zachowanie A. L., w kontekście wymienionych, prawnie relewantnych założeń, Sąd zważył, co następuje:

Pracownik zachowuje się bezprawnie wówczas, gdy nie wykonuje lub nienależycie wykonuje swoje obowiązki związane z przestrzeganiem ustalonego porządku i regulaminu pracy oraz z przestrzeganiem przepisów BHP i przepisów przeciwpożarowych. Jak wskazywał pozwany, powódka miała obowiązek złożenia podpisu pod dokumentem stanowiącym skierowanie do pracy zdalnej. To pracodawca zdecydował, iż w związku
z wprowadzeniem zmian w trybie dotyczącym wykonywania obowiązków pracowniczych, koniecznym będzie wypełnienie określonego dokumentu. Tego typu ustalenie, zarządzenie
z pewnością wiązało się ze sferą szeroko rozumianego porządku pracy. W konsekwencji, zdaniem Sądu, każda osoba zatrudniona w jednostce miała obowiązek wypełnić i podpisać wytworzony przez pracodawcę dokument – formularz. Skoro powódka nie wywiązała się
z wymienionej powinności, zachowanie jej nosiło znamiona bezprawności w rozumieniu przepisu art. 108 i następnych Kodeksu pracy.

Takie ustalenie nie jest jednakże wystarczającym, z punktu widzenia możliwości nałożenia kary. Jak już była o tym mowa wcześniej, niezbędnym elementem warunkującym odpowiedzialność porządkową jest zawinienie. W kontekście regulacji „pracowniczej”, winę rozumieć należy analogicznie jak w ujęciu karnistycznym. Wina stanowi zatem negatywną ocenę psychicznej strony zachowania pracownika, jego nastawienia, stopnia świadomości dokonanego wyboru, czy wreszcie adekwatności do sytuacji.

Przenosząc powyższe na grunt sprawy niniejszej, Sąd nie dopatrzył się w zachowaniu powódki, choć bezprawnym, cech zawinienia. A. L. nie złożyła podpisów na dokumencie tylko dlatego, iż jej bezpośredni przełożony postanowił „załatwić te sprawę osobiście”. To chorąży P. zdecydował, iż jego podwładna nie musi pokonać kilku kilometrów by podpisać skierowanie do wykonywania pracy zdalnej. Skoro przełożony „zwolnił” powódkę z określonego obowiązku, nie sposób przypisać jej jakiegokolwiek zawinienia. Innymi słowy, zaniechanie pracownika nie było efektem jego złej woli, rażącego niedbalstwa, a jedynie zachowania przełożonego, odstępującego od egzekwowania obowiązku. Inaczej Sąd oceniłby sytuację, w której powódka, pomimo polecenia w zakresie przyjazdu na miejsce i podpisania dokumentu, pozostałaby bierną. Wówczas zachowanie pracownika nosiłoby znamiona zawinionego i jako takie mogłoby spotkać się z dezaprobatą ze strony dowódcy. W sprawie takich okoliczności nie ustalono. A. L., zgodnie
z poleceniem, rozpoczęła pracę w trybie zdalnym, a niedopełnienie przez nią „formalności”, nastąpiło w rezultacie podjęcia określonej decyzji przez jej bezpośredniego przełożonego.

Reasumując, Sąd uznał, iż powódka nie uchybiła regulaminowi w sposób zawiniony,
a co za tym idzie, nałożona na nią karę upomnienia, uchylił.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powódki ustalono w oparciu o § 9 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz.1800). Zasądzając koszty zastępstwa procesowego, Sąd uwzględnił poniesioną przez pełnomocnika opłatę skarbową w wysokości 17,00 zł.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE