Sygn. akt V U 1546/19
Dnia 10 stycznia 2020 r.
Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Romuald Kompanowski
Protokolant: p. o stażysty Katarzyna Dębczyńska
po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2019 r. w Kaliszu skargi o wznowienie postępowania w sprawie VU 1260/13 Sądu Okręgowego w Kaliszu
w związku z odwołaniem C. O.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
z dnia 03 września 2013 r. Nr (...)
w sprawie C. O.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
o wysokość emerytury
Zmienia zaskarżony skargą o wznowienie postępowania wyrok Sądu Okręgowego w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 31 stycznia 2014 r. w sprawie VU 1260/13 w ten sposób, że zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z 03 września 2013 r. Nr (...) i ustala wysokość emerytury dla C. O. bez umniejszania podstawy wymiaru emerytury o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Decyzją z 3 września 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał C. O. emeryturę, której wysokość ustalono w oparciu wartość zewidencjonowanych składek z waloryzacją oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego z zastosowaniem pomniejszenia sumy powyższych wielkości o wartość pobranych emerytur.
Od decyzji powyższej w części ustalającej wysokość świadczenia kwestionując dopuszczalność pomniejszenia sumy wartości zewidencjonowanych składek z waloryzacją oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału o wartość pobranych emerytur ubezpieczona odwołała się do Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu, który wyrokiem z dnia 31 stycznia 2014 r. odwołanie oddalił.
Skargą z 27 marca 2019 r. C. O. wniosła o wznowienie postępowania zakończonego wspomnianym wyrokiem poprzez zmianę decyzji ZUS z 3 września 2013 r. i ustalenie wysokości emerytury bez pomniejszania wartości kapitału emerytalnego o wartość pobranych emerytur powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. w sprawie P 20/16.
Organ rentowy wniósł o oddalenie skargi.
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
Skarżąca C. O. urodzona (...), wniosek o emeryturę złożyła 27 maja 2008 r. i decyzją z 5 czerwca 2008 r. przyznano jej wnioskowane świadczenie od 25 czerwca 2008 r. tj. od wieku 55 lat. Z akt sprawy wynika, że świadczenie zostało przyznane wobec ukończenia przez skarżącą 55-go roku życia i legitymowaniem się przez nią co najmniej 30 letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Od daty przyznania prawa do świadczenia, organ rentowy nie wydawał decyzji wstrzymującej wypłatę świadczenia względnie decyzji zawieszającej jej wypłatę.
Następnie skarżąca wnioskiem z 14 sierpnia 2013 r. wystąpiła do organu rentowego o przyznanie emerytury dla osoby mającej ukończony powszechny wiek emerytalny. Załatwiając powyższy wniosek, ZUS decyzją z 3 września 2013 r. ustalił C. O. poczynając do 25 sierpnia 2013 r. wysokość emerytury z zastosowaniem sumy kwot składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji i kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego, pomniejszonej o wartość pobranych emerytur.
W sprawie VU 1260/13 zakończonej wyrokiem z 31 stycznia 2014 r., Sąd Okręgowy w Kaliszu oddalił odwołanie C. O. od powyższej decyzji.
Nie zostało sporządzone uzasadnienie powyższego orzeczenia ale z okoliczności sprawy wynika, że rozstrzygnięcie to zostało oparte na treści art.25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tym przepisem jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 ustawy lub na podstawie art. 88 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, podstawę wymiaru emerytury pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przyznanie C. O. w czerwcu 2008 roku emerytury nastąpiło w oparciu o przepis art. 46 ustawy.
Przepis art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998 r. został wprowadzony przepisem art. 1 ust. 6 lit. b ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw i wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.
Powyższe uregulowanie nie ma jednak zastosowania do wszystkich emerytów, bowiem Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 6 marca 2019 r. w sprawie P 20/16 uznał, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 oraz z 2019 r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albowiem narusza zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ubezpieczone, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę, nie miały - w momencie podejmowania tej decyzji na podstawie obowiązującego wówczas stanu prawnego - świadomości co do skutków prawnych, jakie może ona wywoływać w sferze ich przyszłych uprawnień z tytułu emerytury powszechnej. Nie mogły przewidzieć, że przejście na emeryturę jeszcze przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, będzie wiązało się z pomniejszeniem zgromadzonego kapitału o pobrane świadczenia. Nie spodziewały się, że fakt wypłacania świadczeń emerytalnych wpłynie na sposób ustalania wysokości świadczenia w ramach emerytury powszechnej. Dodatkowo należy zaznaczyć, że kobiety te przez cztery lata mogły realizować swoje uprawnienia w oparciu o obowiązujący przed 2013 r. stan prawny.
W momencie składania pierwszorazowego wniosku o emeryturę i nabycia do niego prawa skarżąca spełniała kryteria, wśród których nie było elementu pomniejszenia podstawy wymiaru emerytury przysługującej z ukończeniem podstawowego wieku emerytalnego o sumę kwot pobranych wcześniej emerytur. Zmiana stanu prawnego z mocą wsteczną zmieniła jej sytuację z chwili składania pierwszorazowego wniosku bowiem wprowadziła nie istniejącą wtedy zasadę pomniejszeń podstawy wymiaru emerytury. Tym samym pozbawiła ją prawa do pobierania świadczenia w wysokości ustalonej według pierwotnie obowiązujących kryteriów.
Zgodnie z art.401 1kpc można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.
Mając na uwadze niekonstytucyjność przepisu prawa materialnego stanowiącego podstawę wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu z 31 stycznia 2014 r., sąd uznał za uzasadnione wznowienie postępowania w sprawie VU 1260/13.
Wskutek uwzględnienia skargi o wznowienie postępowania, orzeczono o zmianie w/w wyroku i poprzedzającej go decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 3 września 2013 r.. i zgodnie z art.412§ 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji wyroku.