UZASADNIENIE

WYROKU W CAŁOŚCI

Decyzją z 31.01.2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że K. C. jako pracownik płatnika składek M. M. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 1.09.2019 r. zarzucając pozorność umowy o pracę, którą zawarto wyłącznie celem uzyskania długotrwałych świadczeń ubezpieczeniowych z tytułu zasiłku chorobowego przez K. C.. (decyzja w aktach ZUS).

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą ubezpieczony złożył od niej odwołanie wnosząc o jej uchylenie i rozstrzygnięcie co do istoty sprawy, negując pozorności umowy o pracę zawartej przez niego z płatnikiem składek. (odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie. (odpowiedź na odwołanie k. 6-7)

Na rozprawie w dn. 10.09.2020 r. wnioskodawca poparł odwołanie, płatnik składek przyłączył się do stanowiska wnioskodawcy, a pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. (e-prot. z 10.09.2020 r.: 00:02:27)

Na rozprawie w dniu 10.12.2020 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku w n/n sprawie – strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie. (e-prot. z 10.12.2020 r.: 00:02:31, 00:02:41, 00:03:10, 01:29:09, 01:29:17,01:29:53)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Płatnik składek – M. M. prowadzi od 22.11.2005 r. na podstawie wpisu do (...) pod firmą (...) w Ł. własną jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie hydrauliki ogólnej, wykonywania instalacji centralnego ogrzewania i wentylacji, wykonywania instalacji wodno - kanalizacyjnych.

(bezsporne, zaświadczenie Prezydenta Miasta z 22.11.2005 r. koperta k. 42)

Płatnik składek zwarł 12.07.2019 r. dwie umowy z firmą (...) na wymianę wodomierzy i ciepłomierzy oraz zaworów kulowych u wskazanych klientów w Ł. w pierwszej umowie zawartej na okres od 29.07.2019 r. do 30.08.2019 r. (w tym przy WM (...) w Ł. wymiana wodomierzy w ilości 180 sztuk, WM Listopadowa 121/123 wymiana ciepłomierzy w ilości 140 sztuk, W. L. 121/123 wymiana wodomierzy w ilości 280 sztuk, SM (...) wymiana ciepłomierzy w ilości 17 sztuk) oraz w P. u wskazanych w drugiej umowie zawartej na okres od 19.08.2019 r. do 14.09.2019 r. (w tym WM D. 35 wymiana ciepłomierzy w ilości 11 sztuk, wodomierzy w ilości 22 sztuk, zaworów kulowych 70 sztuk, WM (...) C wymiana ciepłomierzy 40 sztuk, wodomierzy 80 sztuk, WM D. 33 wymiana ciepłomierzy sztuk 8, wodomierzy sztuk 16, zaworów kulowych 60 sztuk, WM D. 31 wymiana ciepłomierzy sztuk 9, wodomierzy sztuk 18, zaworów kulowych 50 sztuk, WM Armii Krajowej 74 wymiana ciepłomierzy sztuk 16, wodomierzy sztuk 32, zaworów kulowych 120 sztuk, WM Armii Krajowej 76 wymiana ciepłomierzy sztuk 28, wodomierzy sztuk 56, zaworów kulowych 65 sztuk).

Ponadto płatnik składek zawarł 1.10.2019 r. z Zarządem (...) Wspólnotą Mieszkaniową przy ul. (...) w Ł. umowy o naprawy i konserwację instalacji CO według kolejności zgłaszanych usterek.

(zeznania płatnika składek e-prot. z 10.09.2020 r.:00:15:57-00:29:53 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.:01:23:15 – 01:26:48, umowy w aktach ZUS)

Płatnik składek - M. M. podpisując w/w umowy na wykonanie usług wymiany wodomierzy i ciepłomierzy w blokach w P. i w Ł. nikogo nie zatrudniał w swojej firmie.

Z uwagi duży zakres prac, których wykonania podjął się w tych umowach oraz zakreślony termin na ich wykonanie, zainteresowany płatnik postanowił zatrudnić w swojej firmie (...), ponieważ znał wnioskodawcę z wcześniejszych okresów, gdy zatrudniał go w swojej firmie i wiedział, że K. C. posiada odpowiednie umiejętności, wykształcenie i doświadczenie zawodowe, aby mógł samodzielnie poradzić sobie z wykonaniem wymiany wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów.

Płatnik składek nie prowadził naboru pracowników do swojej firmy w tym okresie. Postanowił przedstawić ofertę pracy wnioskodawcy, ponieważ wiedział, że odwołujący był w tym czasie bezrobotny i poszukiwał pracy.

Podejmując decyzję o zatrudnieniu wnioskodawcy M. M. postanowił, że podzieli przedmiotowe prace w P. i w Ł. przy wymianie wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów w ten sposób, że część z nich będzie wykonywał osobiście, a pozostałą część wykona wnioskodawca w ramach zatrudnienia pracowniczego w jego firmie.

Płatnik przed zatrudnieniem wnioskodawcy wiedział, że odwołujący jest chory na przepuklinę, jednakże uznał, że nie jest to przeszkodą do zatrudnienia K. C. ponieważ w/w praca montera wodomierzy i ciepłomierzy nie wiązała się z przenoszeniem ciężarów.

Ani płatnik, ani wnioskodawca w dacie zawierania spornej umowy o pracę nie wiedzieli, że odwołujący ma tętniaka aorty brzusznej.

(zeznania płatnika składek e-prot. z 10.09.2020 r.:00:15:57-00:29:53 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.:01:23:15 – 01:26:48, zeznania wnioskodawcy e-prto. z 10.09.2020 r.: 00:07:06 – 00:14:16 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.: 01:09:27-01:21:56 , decyzja z 15.12.1992 r. k. 34 akt ZUS, świadectwa kwalifikacyjne wnioskodawcy k. 32-33 akt ZUS, świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej k. 35 akt ZUS, kwestionariusz osobowy wnioskodawcy k. 52 akt ZUS)

Wnioskodawca przed zawarciem spornej umowy o pracę leczył się z powodu schorzeń kręgosłupa.

(zeznania wnioskodawcy e-prto. z 10.09.2020 r.: 00:07:06 – 00:14:16 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.: 01:09:27-01:21:56)

Płatnik składek zawarł z K. C. sporną umowę o pracę z 1.09.2019 r. na czas nieokreślony, na podstawie której zatrudnił odwołującego od 1.09.2019 r. na stanowisku montera urządzeń sanitarnych, kanalizacyjnych i klimatycznych w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 2250 zł miesięcznie.

(umowa o pracę k. 4)

Płatnik składek zgłosił w dniu 16.09.2019 r., tj. po upływie ustawowego 7-dniowego terminu, odwołującego z tytułu spornej umowy o pracę do pracowniczych obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od 1.09.2019 r. (bezsporne)

K. C. posiada zaświadczenie lekarskie wystawione przez lekarza medycyny pracy o braku przeszkód do zatrudnienia w firmie płatnika na powierzonym mu stanowisku dopiero z 16.09.2019 r.

(bezsporne, a nadto orzeczenie z 16.09.2019 r. w aktach osobowych w kopercie za kartą 42)

Płatnik składek sporządził pracowniczą dokumentację osobową dla wnioskodawcy, a także prowadził listy płac, na których wnioskodawca kwitował własnoręcznym podpisem wypłatę wynagrodzenia w gotówce w umówionej kwocie.

(bezsporne, a nadto akta osobowe w kopercie za k. 42, listy płac w kopercie za karta 42, zeznania płatnika składek e-prot. z 10.09.2020 r.:00:15:57-00:29:53 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.:01:23:15 – 01:26:48, zeznania wnioskodawcy e-prto. z 10.09.2020 r.: 00:07:06 – 00:14:16 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.: 01:09:27-01:21:56)

Poza K. C. płatnik składek nie zatrudnił w badanym okresie żadnego innego pracownika.

Wnioskodawca w spornym okresie pracował codziennie na cały etat u płatnika składek.

Płatnik składek wypłacał wnioskodawcy umówione wynagrodzenie w gotówce.

Płatnik składek wydawał wnioskodawcy polecenia służbowe, co i gdzie ma zrobić, wyjaśnił w jaki sposób i w którym konkretnie bloku ma pracować, sprawdzał wykonaną przez wnioskodawcę pracę.

Płatnik składek dostarczał odwołującemu ubrania robocze i narzędzia pracy.

Na podstawie spornej umowy o pracę K. C. wykonywał w P. w blokach przy ul. (...), przy ul. (...) oraz przy ul. (...) i b, 123a i b w Ł., w mieszkaniach i na klatkach schodowych, demontaż starych i montaż nowych wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów.

Wnioskodawcę w spornym okresie na terenie w/w bloków razem z płatnikiem składek w okresie wymiany wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów widzieli administratorzy budynków i pracownicy gospodarczy.

( zeznania wnioskodawcy e-prot. z 10.09.2020 r.: 00:07:06 – 00:14:16 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.: 01:09:27-01:21:56, zeznania płatnika składek e-prot. z 10.09.2020 r.:00:15:57-00:29:53 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.:01:23:15 – 01:26:48, zeznania świadka P. W. e-prot. z 10.12.2020 r.: 00:33:38-00:52:31, zeznania świadka K. S. (1) e-prot. z 10.12.2020 r.: 00:54:44-01:02:33, zeznania świadka B. W. e-prot. z 10.12.2020 r.: 00:22:11-00:31:56)

W P. wnioskodawcę i płatnika w badanym okresie wpuszczał ok. godz. 6.00-8.00 na teren wspólnot przy w/w ulicach administrator P. W., który otrzymał takie polecenie od swojego przełożonego K. S. (2). Wnioskodawca i płatnik zwracali się do P. W., gdy trzeba było odciąć dopływ wody. P. W. udostępniał im także klucze do znajdujących się na klatkach schodowych szafek z miernikami. Później wnioskodawca i płatnik zostawiali te klucze w umówionym z P. W. miejscu np. w skrzynce firmy telefonicznej, albo na schodach do węzła cieplnego. Wnioskodawca bardzo dobrze zna rozmieszczenie wodomierzy przy ul. (...) w P., a także wie, że węzeł ciepłowniczy znajduje się w bloku przy ul. (...) i przy ul. (...) w P. oraz, że jest oddzielny węzeł przy ul. (...), a nadto, że przy ul. (...) jest wejście do bloku, a do pozostałych bloków można wejść przejeżdżając przez szlaban. Po zakończeniu prac wykonanych przez firmę płatnika składek w w/w blokach w P. K. S. (2) odebrał te prace i sprawdził czy zgadza się ilość wymienionych wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów.

(zeznania wnioskodawcy e-prot. z 10.09.2020 r.: 00:07:06 – 00:14:16 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.: 01:09:27-01:21:56, zeznania płatnika składek e-prot. z 10.09.2020 r.:00:15:57-00:29:53 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.:01:23:15 – 01:26:48, zeznania świadka P. W. e-prot. z 10.12.2020 r.: 00:33:38-00:52:31, zeznania świadka K. S. (1) e-prot. z 10.12.2020 r.: 00:54:44-01:02:33)

W badanym okresie B. W. jako administrator bloków przy ul. (...) w Ł. udostępnił wnioskodawcy pilota do bramy. B. W. ma w tej wspólnocie dyżury w poniedziałki, a w inne dni przyjeżdżał tam sporadycznie. W okresie wymiany wodomierzy i ciepłomierzy B. W. udostępnił zainteresowanemu płatnikowi pomieszczenie w piwnicy bloku przy ul. (...) w Ł. na składowanie wodomierzy i ciepłomierzy. Prace te musiały być zakończone przed rozpoczęciem okresu grzewczego. Do zimy wymiana została zakończona. Płatnik składek nie byłby w stanie samodzielnie wykonać tych prac w terminie. Płatnik składek mówił B. W., że przy wymianie wodomierzy i ciepłomierzy pracują 2 osoby.

Do P. wnioskodawcę dowoził codziennie swoim samochodem płatnik - M. M.. Wnioskodawca i M. M. mieszkają blisko siebie, przy sąsiednich ulicach. M. M. podjeżdżał pod dom K. C. i stąd zabierał odwołującego do pracy. W P. płatnik i wnioskodawca kończyli prace ok. godz. 14. W trakcie pracy płatnik składek i wnioskodawca robili przerwę na obiad. Za obiad wnioskodawcy płacił płatnik składek.

Wnioskodawca sporządzał notatki przy wymianie wodomierzy, tj. spisywał stan starego wodomierza, jego numer, nowy wodomierz i numer plomby. Tak samo postępował przy wymianie ciepłomierzy. Na podstawie notatek wnioskodawcy M. M. sporządzał później protokoły z wymiany wodomierzy i ciepłomierzy. Część notatek sporządzonych przez odwołującego została zniszczona przez płatnika składek po ich wykorzystaniu do sporządzenia protokołów.

Oprócz w/w prac do czasu powstania niezdolności do pracy wnioskodawca jako pracownik płatnika składek wykonywał też demontaż i montaż pieców CO przy ul. (...) w Ł..

W miejscowości (...) b w domu jednorodzinnym należącym do T. J. wnioskodawca razem płatnikiem wymieniał (...) i instalował nowy piec. Prace przy wymianie pieca trwały kilka dni, odbywały się w godzinach przedpołudniowych i trwały po 3,4 godziny. Pierwsza wizyta wnioskodawcy i płatnika była 17.09.2019 r., a potem były jeszcze 2 lub 3 wizyty w tygodniu. Na zamówiony nowy piec trzeba było poczekać. Przy jego montażu były pewne trudności.

Wnioskodawca usuwał też usterki w blokach wspólnot mieszkaniowych w Ł., w których konserwację instalacji wykonywała firma płatnika składek. W Ł. wnioskodawca wykonywał prace na rzecz płatnika składek w godzinach od 9.00 do 16.00.

Na przełomie września i października 2019 r. wnioskodawca z uwagi na bóle brzucha wykonał badanie USG, które wykazało, że odwołujący ma tętniaka aorty brzusznej.

(zeznania wnioskodawcy e-prot. z 10.09.2020 r.: 00:07:06 – 00:14:16 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.: 01:09:27-01:21:56)

Odwołujący od 6.11.2019 r. stał się niezdolny do pracy z powodu w/w choroby. (bezsporne)

W badanym okresie w czasie niezdolności do pracy wnioskodawcy płatnik składek nie zatrudnił na jego miejsce żadnej innej osoby. M. M. sam dokończył w listopadzie 2019 r. prace w Ł..

(bezsporne, a nadto zeznania wnioskodawcy e-prot. z 10.09.2020 r.: 00:07:06 – 00:14:16 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.: 01:09:27-01:21:56, zeznania płatnika składek e-prot. z 10.09.2020 r.:00:15:57-00:29:53 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.:01:23:15 – 01:26:48)

Za okres od 6.11.2019 r. do 19.11.2019 r. płatnik składek wypłacił wnioskodawcy wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, a za okres od 20.11.2019 r. odwołujący wystąpił o wypłatę zasiłku chorobowego z ZUS (bezsporne)

Z uwagi na pandemię C. wnioskodawcy w związku z wykrytym u niego tętniakiem aorty brzusznej wyznaczono termin zabiegu chirurgicznego dopiero na październik 2020 r.

(zeznania wnioskodawcy e-prot. z 10.09.2020 r.: 00:07:06 – 00:14:16 w zw. z e-prot. z 10.12.2020 r.: 01:09:27-01:21:56)

Firma płatnika składek we wrześniu 2019 r. osiągnęła dochód 16400,02 zł, w październiku 2019 r. uzyskała dochód 1739,85 zł, w listopadzie 2019 r. dochód wyniósł 28728,74 zł, a w grudniu 2019 r. dochód wynosił 12836,72 zł.

Firma płatnika w 2019 r. uzyskała przychody w kwocie 129569,87 zł, wydatki wynosiły 66643,84 zł, a dochód wyniósł 62926,03 zł.

(bilanse firmy płatnika w kopercie za kartą 42)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci wskazanych dokumentów, zeznań świadków a także odwołującego się i zainteresowanego płatnika, które to dowody tworzą spójną, logiczną całość, wzajemnie ze sobą korespondując i uzupełniając się, co pozwala na przypisanie im w całości waloru wiarygodności.

Sąd zważył, że ZUS był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika i nie podważył w toku postępowania ani wartości dowodowej zeznań wskazanych wyżej osób, ani też zalegających w aktach dokumentów, które posłużyły do odtworzenia istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności.

Wnioskodawca i płatnik składek w sposób logiczny wyjaśnili zarówno okoliczności poprzedzające zawarcie spornej umowy o pracę, w szczególności motywy, którymi kierował się płatnik składek zatrudniając od 1.09.2019 r. wnioskodawcę, co znalazło potwierdzenie w zalegających w aktach ZUS-owskich umowach na wymianę wodomierzy i ciepłomierzy w P. i w Ł., z których wynika, że dla jednoosobowej firmy płatnika zakres prac dotyczących wymiany wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów był bardzo duży a termin na ich wykonywanie krótki.

Z bezspornych okoliczności, na które wskazywał także ZUS w uzasadnieniu skarżonej decyzji oraz w odpowiedzi na odwołanie wynika, że płatnik doskonale znał umiejętności wnioskodawcy z racji wcześniejszych okresów ich współpracy.

Sąd dał wiarę też zeznaniom wnioskodawcy i płatnika, w których wyjaśnili na czym konkretnie polegała praca odwołującego, albowiem korelują one z załączonymi przez wnioskodawcę notatkami, które sporządzał z wymiany wodomierzy i ciepłomierzy oraz zeznaniami świadków, którzy zgodnie i jednoznacznie potwierdzili, że widzieli wnioskodawcę razem płatnikiem w okresie wymiany ciepłomierzy, wodomierzy i zaworów na terenie wspólnot mieszkaniowych, w których firma płatnika wykonywała wymianę tych urządzeń.

Analiza umów dotyczących wymiany wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów we wskazanych wspólnotach mieszkaniowych w Ł. i P. co do ilości wymienianych urządzeń oraz zakreślone terminy umowne na wykonanie tych umów, potwierdzają wersję płatnika i wnioskodawcy o rzeczywistej potrzebie zatrudnienia odwołującego oraz o faktycznym wykonywaniu umówionej pracy przez skarżącego, albowiem nie jest możliwe aby płatnik składek samodzielnie mógł wykonać taką pracę w takim czasie. Zeznający w charakterze świadków administratorzy bloków potwierdzili, że płatnik w badanym okresie przyjeżdżał razem z wnioskodawcą aby wykonać wymianę wodomierzy i ciepłomierzy.

Zeznania świadka P. W. potwierdziły też, że wnioskodawca doskonale zna specyfikę wspólnot mieszkaniowych w P., w których firma płatnika wymieniała w badanym okresie wodomierze, ciepłomierze i zawory, a w szczególności doskonale wiedział w jaki sposób można wejść na teren wspólnoty, gdzie znajdują się węzły ciepłownicze, czy jak są rozmieszczone wodomierze. Zdaniem Sądu, gdyby wnioskodawca nie wykonywał badanej pracy u płatnika składek w spornym okresie nie miałby takiej wiedzy. Wykonane przez firmę płatnika prace w P. odebrał świadek K. S. (2), który był przełożonym P. W. i polecił temu świadkowi, aby w spornym okresie wpuszczał na teren wspólnot mieszkaniowych w P. płatnika, gdyż był podwykonawcą firmy (...), która podjęła się dokonać wymiany wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów w tych wspólnotach. Z zeznań świadka K. S. (3) oraz umowy zawartej przez płatnika z w/w M. na podwykonawstwo, wynika, że płatnik nie byłby jako jednoosobowy przedsiębiorca wykonać samodzielnie wymiany takiej ilości wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów w blokach w P. przed rozpoczęciem sezonu grzewczego.

Z kolei świadek B. W. potwierdził, że wnioskodawca w badanym okresie przyjeżdżał razem płatnikiem do bloków przy ul. (...) w Ł. i że przekazywał wnioskodawcy pilota do bramy, a także, że w tym czasie udostępniał płatnikowi pomieszczenie do składowania wodomierzy i ciepłomierzy, przy czym świadek ten wprost zeznał, że nie jest możliwe aby płatnik samodzielnie wykonał wymianę tak wielu wodomierzy i ciepłomierzy przed rozpoczęciem sezonu grzewczego.

Również świadek T. J. potwierdziła, że wnioskodawca i płatnik we wrześniu 2019 r. wymieniali u niej domu (...) na nowy.

Zeznania wymienionych wyżej świadków korelują z zeznaniami wnioskodawcy i płatnika tworząc spójną logiczną całość, a nadto korespondują ze złożonymi notatkami wnioskodawcy, w których opisywał wymienione wodomierze i ciepłomierze oraz z zalegającymi w aktach ZUS-owskich protokołami sporządzonymi przez płatnika m.in. na podstawie notatek odwołującego.

Jednocześnie z zeznań płatnika i wnioskodawcy wynika, że odwołujący w badanym okresie pozostawał w charakterystycznym dla stosunku pracy podporządkowaniu pracowniczym względem płatnika, który decydował co, w jaki sposób i gdzie ma wykonywać wnioskodawca, sprawdzał wykonaną przez skarżącego pracę, dostarczał wnioskodawcy ubranie robocze i narzędzia pracy oraz wypłacał umówione wynagrodzenie, co wnioskodawca kwitował na listach płac własnoręcznym nazwiskiem. Ponadto płatnik sporządził akta osobowe wnioskodawcy. Mimo, że płatnik zgłosił wnioskodawcę z opóźnieniem do ubezpieczeń społecznych z tytułu spornej umowy o pracę a wnioskodawca uzyskał orzeczenie lekarza medycyny pracy o braku przeciwskazań do wykonywania pracy montera hydraulicznego u płatnika dopiero 16.09.2019 r., to decydujące w sprawie jest to, że wnioskodawca przystąpił do wykonywania spornej umowy na podstawie umowy z 1.09.2019 r., świadczył na jej podstawie umówioną rodzajowo pracę a płatnik przyjmował od wnioskodawcy wykonaną pracę i wypłacał za nią umówione wynagrodzenie do czasu powstania niezdolności do pracy wnioskodawcy. Powyższe przesądza, że badana umowa nie była umową pozorną.

Sąd badając niniejszą sprawę uwzględnił też, że odwołujący zawierając sporną umowę nie wiedział, że ma tętniaka aorty brzusznej, bo dowiedział o tym dopiero na przełomie września i października 2019 r. z badania USG. Bez wykonania takiego badania zdaniem Sądu wnioskodawca nie mógł o tym schorzeniu wcześniej wiedzieć. Ponadto Sąd miał na uwadze, że strony kwestionowanej umowy nie ukrywały, że podpisując badaną umowę wiedziały o tym, że wnioskodawca ma przepuklinę i schorzenia kręgosłupa, na które się leczył przed zawarciem spornej umowy o pracę – jednakże takie schorzenia nie wykluczały wykonywania pracy montera wodomierzy i ciepłomierzy, skoro lekarz medycyny pracy orzeczeniem z 16.09.2019 r. nie stwierdził przeciwskazań do wykonywania przez wnioskodawcę pracy montera u płatnika, a wnioskodawca stał się niezdolny do pracy nie z powodu tych schorzeń, ale z uwagi na wykrytego u niego tętniaka aorty brzusznej, który wymaga wykonania u odwołującego zabiegu chirurgicznego, co z kolei z uwagi na pandemię zostało odwleczone w czasie do października 2020 r. Zdaniem Sądu wersja płatnika składek i wnioskodawcy jest logiczna, spójna i zasługuje na wiarę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2016.963 j.t.) obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, będące pracownikami, od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Oznacza to, że warunkiem podlegania ubezpieczeniom społecznym jest posiadanie statusu pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 1 omawianej ustawy, który to przepis stanowi, że za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. W konsekwencji powyższego, decydujące znaczenie dla powstania stosunku ubezpieczeniowego ma uprzednie istnienie stosunku pracy.

W świetle art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Na tle cytowanego przepisu zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie określone zostały konstytutywne cechy stosunku pracy, odróżniające go od innych stosunków prawnych. Należą do nich: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 roku, I PK 110/06, Lex nr 207175)

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy organ rentowy podnosił, iż zakwestionowana umowa o pracę z 1.09.2019 r. zawarta została między stronami dla pozoru, w celu skonstruowanie okoliczności świadczących o istnieniu stosunku pracy pomiędzy płatnikiem i zainteresowanym.

To stanowisko organu rentowego, zdaniem Sądu Okręgowego, nie znajduje żadnego oparcia w dowodach zebranych w sprawie.

W niniejszej sprawie stosunek prawny, w ramach którego wnioskodawca świadczył pracę na rzecz płatnika składek prowadzącego działalność gospodarczą, spełnia cechy stosunku pracy określone w powołanym wyżej przepisie art. 22 § 1 k.p. Wnioskodawca bowiem podjął pracę i rzeczywiście wykonywał umówioną pracę montera wodomierzy i ciepłomierzy w spornym okresie od 1.09.2019r. do 6.11.2019r. tj do czasu powstania niezdolności do pracy z powodu wykrytego u niego tętniaka aorty brzusznej wykonanym na przełomie września i października 2019 r. badaniem USG, a zatem już po zawarciu spornej umowy i po przystąpieniu do jej wykonania przez wnioskodawcę.

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu, brak jest podstaw do ustalenia, iż zawarta pomiędzy stronami umowa o pracę z 1.09.2019 r. miała charakter pozorny oraz, że czynność ta została dokonana w celu obejścia prawa.

Zgodnie z treścią art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na świadomej, a przy tym ujawnionej wobec adresata i przez niego aprobowanej, niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia woli, dostępną dla innych uczestników obrotu, a rzeczywistą wolą osoby składającej to oświadczenie. Pozorne oświadczenie woli ma miejsce wówczas gdy jest skierowane do adresata. Wada tego oświadczenia polega na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz (art. 83 § 1 kodeksu cywilnego).

Podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, iż nie skutkuje w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego taka umowa o pracę, która nie wiąże się z wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o "fikcyjne" zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła /por. wyrok SN z 16 marca 1999 r. II UKN 512/98, OSNAPiUS rok 2000, Nr. 9, poz. 36; wyrok SN z 28 lutego 2001 r. II UKN 244/00, OSNAPiUS rok 2002, Nr. 20, poz. 496; wyrok SN z 17 grudnia 1996 r. II UKN 32/96, OSNAPiUS rok 1997, Nr. 15, poz. 275; wyrok SN z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04,OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok SN z 4 sierpnia 2005 r. II UK 320/04, OSNAPiUS rok 2006, Nr. 7-8, poz. 122; wyrok SN z 25 stycznia 2005 r. II UK 141/04, OSNAPiUS rok 2005, Nr. 15, poz. 235, str. 712/.

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, miało być w przedmiotowej sprawie zatrudnienie, jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Nie jest istotne przy tym, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy a przez pracodawcę do przyjmowania tego świadczenia i wypłacania wynagrodzenia, lecz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem. Założeniem unormowania jest zgoda drugiej osoby na złożenie oświadczenia woli dla pozoru.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy Sąd zważył w pierwszej kolejności, że płatnik jest wprawdzie znajomym wnioskodawcy, a także, że znali się z wcześniejszych okresów współpracy, a nadto mieszkają na sąsiednich ulicach, jak i że płatnik zgłosił wnioskodawcę do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia pracowniczego od 1.09.2019 r. z uchybieniem terminu ustawowego a wnioskodawca posiada orzeczenie lekarza medycyny pracy o braku przeciwskazań do zatrudnienia u płatnika z datą 16.09.2019 r., lecz żadna z tych okoliczność nie może przesądzać o pozorności zawartej między stronami umowy o pracę z 1.09.2019r., skoro wnioskodawca przystąpił do jej wykonywania, do czasu powstania nagłej i niespodziewanej niezdolności do pracy z uwagi na wykrycie dopiero badaniem z października 2019 r. tętniaka aorty brzusznej wnioskodawca świadczył umówiono rodzajowo pracę na rzecz płatnika, który przyjmował wykonane przez wnioskodawcę świadczenie i wypłacał mu umówione wynagrodzenie.

Zdaniem Sądu zgromadzony materiał nie pozwala na stwierdzenie, że strony w porozumieniu działały z ukrytym zamiarem zawarcia spornej umowy dla pozoru ze względu na schorzenie wnioskodawcy, gdyż w dacie jej zawarcia ani wnioskodawca, ani płatnik nie wiedzieli o tym, że odwołujący ma tętniaka aorty brzusznej, bo to wykazało dopiero badanie wykonane na przełomie września i października 2019 r.

Sąd uznał, że płatnik w sposób logiczny i wiarygodny wyjaśnił motywy zatrudnienia wnioskodawcy, gdyż płatnik przed zawarciem spornej umowy wiedział, że odwołujący posiada wieloletnie doświadczenie w pracy hydraulika, znał też jego umiejętności z racji wcześniejszej współpracy. Sąd uwzględnił też, że płatnik jako jednoosobowego przedsiębiorcy w badanym okresie zawarł jako podwykonawca dwie duże umowy na wymianę wodomierzy, ciepłomierzy i zaworów przed rozpoczęciem sezonu grzewczego w dużych wspólnotach mieszkaniowych w blokach w P. i w Ł. co świadczy o tym, że zatrudnienie doświadczonego pracownika jakim jest wnioskodawca przez płatnika było nie tylko decyzją racjonalną, ale także ekonomicznie uzasadnioną, co potwierdziły zresztą złożone do akt bilanse finansowe firmy płatnika.

Zgromadzony materiał dowodowy nie pozostawia też zdaniem Sądu żadnych wątpliwości, że wnioskodawca przystąpił do wykonywania tej umowy, co potwierdzają zeznania przesłuchanych świadków oraz złożone notatki przez wnioskodawcę. Sąd zważył, że postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca doskonale zna specyfikę wspólnot mieszkaniowych w P., w których firma płatnika wymieniała w badanym okresie wodomierze, ciepłomierze i zawory, a w szczególności doskonale wiedział w jaki sposób można wejść na teren wspólnoty, gdzie znajdują się węzły ciepłownicze, czy jak są rozmieszczone wodomierze. Zdaniem Sądu, gdyby wnioskodawca nie wykonywał badanej pracy u płatnika składek w spornym okresie - nie miałby tak dokładnej wiedzy.

O tym, że wnioskodawca pracował w ramach reżimu charakterystycznego dla stosunku pracy świadczą spójne i konsekwentne zeznania wnioskodawcy i płatnika, z których wynika, że płatnik na bieżąco wydawał wnioskodawcy polecenia co odwołujący ma robić, w jaki sposób, gdzie, sprawdzał wykonaną przez odwołującego pracę, dostarczał wnioskodawcy ubiór roboczy i narzędzia pracy. Ponadto z zeznań wnioskodawcy i płatnika wynika, że pracodawca zawoził wnioskodawcę do pracy w P. swoim samochodem.

Całokształt okoliczności przedmiotowej sprawy w ocenie Sądu w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wskazuje, iż wnioskodawca zawierając sporne umowy o pracę miał zamiar świadczyć umówioną pracę i rzeczywiście ją wykonywał na rzecz płatnika składek, a zainteresowany faktycznie miał racjonalne powody by zatrudnić w swojej firmie wnioskodawcę. Zdaniem Sądu, brak zatem jest podstaw do twierdzenia, że umowa o pracę z 1.09.2019 r. była czynnościami „fikcyjną” skoro ubezpieczony podjął wykonywanie czynności wynikających z umowy o pracę z 1.09.2019 r. i wykonywał tę pracę do czasu powstania niezdolności do pracy spowodowanej wykryciem u niego tętniak aorty brzusznej.

Trzeba stanowczo zauważyć, że tętniak aorty brzusznej nie mógł być przez strony umowy o pracę z 1.09.2019r. przewidziany, gdyż jest to schorzenie, którego powstania żadna ze stron umowy nie mogła z góry zakładać, tym bardziej, że zostało ono wykryte dopiero na przełomie września i października 2019 r. badaniem USG. To zaś przesądza o braku pozorności kwestionowanej przez ZUS umowy o prace z 1.09.2019 r. Nagły i niespodziewany charakter schorzenia w postaci tętniak aorty brzusznej nie może zatem wpłynąć na ocenę ważności umowy o pracę z 1.09.2019 r., bo strony w żaden sposób nie mogły przewidzieć przy jej zawieraniu, że odwołujący stanie się z tego powodu niezdolny do pracy.

Sąd Okręgowy uznał zatem, że wnioskodawca jako pracownik u płatnika składek od 1.09.2019 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu i w rezultacie zmienił zaskarżoną decyzję, o czym orzekł jak w wyroku na mocy art. 477¹⁴§ 2 k.p.c.

A.P.