UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 6 grudnia 2018 roku wniesionym pierwotnie do Sądu Rejonowego w Łasku, K. P. reprezentowany przez adw. M. W. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. 12.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Uzasadniając swoje żądanie powód wskazał, że dochodzona kwota stanowi odszkodowanie za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do niego nieruchomości składających się z działek o nr: (...) oraz (...) położonych w M. i W. dla których Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgi wieczyste nr (...); (...); (...); (...) oraz (...) - w związku z wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska Ł. uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. nr (...). Zdaniem powoda, stanowiące jego własność nieruchomości znajdują się w strefie A obszaru wyznaczonego uchwałą w wyniku czego jej wartość uległa obniżeniu.

W odpowiedzi na pozew pozwany reprezentowany przez r.pr. M. K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz od przeciwnika zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany przyznał fakt utworzenia dla lotniska wojskowego w Ł. obszaru ograniczonego użytkowania. Tym nie mniej, jego zdaniem po stronie Skarbu Państwa nie istnieje jednak obowiązek zapłaty odszkodowania, albowiem sam fakt utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania nie spowodował zmniejszenia wartości znajdujących się na nim działek.

Pismem z dnia 22 czerwca 2020 r. strona powodowa rozszerzyła powództwo do kwoty 79.700 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Pismo to zostało doręczone pozwanemu 16 lipca 2020r.

Pozwany wniósł o oddalenie tak rozszerzonego powództwa powielając wcześniejszą argumentację. Tym nie mniej w piśmie z dnia 27 lipca 2020r. zażądał oddalenia powództwa w odniesieniu do działek nr (...) także z tej przyczyny, że znajdowały się one w podobszarze A obszaru ograniczonego użytkowania już na mocy uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) z dnia 9 lutego 2010 roku. W tym stanie rzeczy poszerzenie obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia z 25 października 2016 roku nr (...) prowadzące do ponownego objęcia działek nr (...) podobszarem A nie spowodowało zwiększenia występujących na w/w działkach ograniczeń, a w konsekwencji nie mogło skutkować dalszym obniżeniem ich wartości. W odniesieniu do wskazanych działek, wejście w życie uchwały z 2016r. nie mogło zatem stanowić źródła dalszych szkód albowiem spadek wartości działek nastąpił adekwatnie do ograniczeń wynikających z objęcia ich podobszarem A, już z chwilą wejścia w życie uchwały z 2010r. Tymczasem, jak argumentował pozwany, termin do zgłoszenia roszczenia w związku z wejściem w życie uchwały z 2010r. dawno upłynął bezskutecznie, co spowodowało wygaśnięcie roszczeń.

W związku ze zmianą wartości przedmiotu sporu, sprawa została przekazana do Sądu Okręgowego w Sieradzu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

K. P. jest właścicielem pięciu nieruchomości położonych w W. i M. dla których Sąd Rejonowy w Łasku V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgi wieczyste nr (...); (...); (...); (...) oraz (...). Nieruchomość objęta księgą (...) składa się z dziewięciu działek w tym działki oznaczonej w rejestrze gruntów Starosty Ł. numerem (...). Nieruchomość objęta księgą (...) składa się z trzech działek geodezyjnych w tym działek oznaczonych w rejestrze gruntów Starosty Ł. numerami (...). Nieruchomość objęta księgą (...) składa się z sześciu działek geodezyjnych w tym działek oznaczonych w rejestrze gruntów Starosty Ł. numerami(...). Na obszarze gminy w którym położone są przedmiotowe działki nie obowiązuje miejscowy planu zagospodarowania przestrzennego. Tym nie mniej zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy B. przyjętego uchwałą Rady Gminy B. nr (...) z dnia 15 lutego 2007r. teren na którym znajdują się działki nr (...) posiada częściowo przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową (symbol Mr) a częściowo rolne (symbol R). Ponadto zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Ł. przyjętego uchwałą Rady Miejskiej w Ł. nr (...) z dnia 30 października 2018r. teren na którym znajdują się działki nr (...) to teren upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej,

Dowód: odpisy ksiąg wieczystych (k.10-25), zaświadczenie Wójta Gminy B. (k.16-16v); zaświadczenie Burmistrza Ł. (k.17-17v); wypis z rejestru gruntów i budynków z mapą (k.18-22v);

Nieruchomość strony powodowej obejmująca działki nr (...) została Uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 9 lutego 2010 roku nr (...) włączona do obszaru ograniczonego użytkowania utworzonego dla lotniska Ł. i znalazła się w podobszarze A. Kolejną uchwałą Sejmiku Województwa (...) z 25 października 2016 roku nr (...) opublikowaną w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z dnia (...) dla przedmiotowego lotniska poszerzono obszar ograniczonego użytkowania (OOU). W wyniku poszerzenia obszaru ograniczonego użytkowania na terenie podobszaru A (OOU) znalazły się nie tylko działki nr (...) ale także działki numer (...) oraz wszystkie pozostałe objęte księgami wieczystymi nr (...); (...); (...); (...) oraz (...). Zgodnie z uchwałą z dnia 25 października 2016r. powielającą rozwiązania przyjęte w uchwale z 9 lutego 2010r. teren podobszaru A (OOU) obejmuje obszar którego wewnętrzną granicę wyznacza granica terenu lotniska, natomiast zewnętrzną granicę izolinia równoważnego poziomu dźwięku wynoszącego w porze dziennej 60dB a w porze nocnej 50 dB. W obszarze ograniczonego użytkowania dla podobszaru A wprowadzone zostały ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, sposobie korzystania z terenu oraz wymagania techniczne dotyczące budynków tj. m.in. zakaz przeznaczenia terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno i wielorodzinną, zakaz tworzenia terenów rekreacyjno – wypoczynkowych, zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk, zakaz przeznaczenia terenu pod budowę szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; zakaz budowy budynków jedno i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; zakaz zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów budowlanych na budynki mieszkalne jedno i wielorodzinne, zamieszkania zbiorowego, szpitale domy opieki społecznej, obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz obowiązek zapewnienia w w/w obiektach właściwego klimatu akustycznego poprzez zastosowanie w istniejących budynkach zabezpieczenia zapewniającego izolacyjność ścian zewnętrznych, dachów i stropodachów zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych.

bezsporne

W następstwie objęcia działek nr (...) podstrefą A obszaru ograniczonego użytkowania ich wartość uległa obniżeniu. Łącznie o kwotę 79.700 zł, w tym działek nr (...) o 12.800 zł (4400 zł + 4.900zł + 3.500 zł). Wartość pozostałych działek objętych księgami nr (...); (...); (...); (...) oraz (...) nie uległa obniżeniu z uwagi na ich rolnicze (produkcyjne) przeznaczenie.

Dowód: opinia biegłego K. N. zasadnicza i uzupełniająca (k.46, 59-76)

W chwili wejścia w życie uchwały z 2010r. właścicielami działek nr (...) byli rodzice powoda, którzy ich własność przekazali synowi darowizną z dnia 7 września 2016r. Na mocy tej samej umowy darowizny powód we wskazanej dacie stał się właścicielem działek nr (...) i był nim w chwili wejścia w życie uchwały z 2016r. W piśmie z dnia 5 grudnia 2018r. K. P. zgłosił pozwanemu szkodę żądając zapłaty na swoją rzecz 12.000 zł z tytułu obniżenia wartości nieruchomości. Skarb Państwa odmówił uznania zgłoszonych roszczeń.

Dowód: zgłoszenie roszczenia (k.23-24); pismo pozwanego (k.12)

Powyższy stan faktyczny, został ustalony w oparciu o zgromadzony w aktach sprawy nieosobowy materiał dowodowy. Sąd w całości uznał za wiarygodne dokumenty urzędowe oraz prywatne zgromadzone w toku postępowania wobec braku jakichkolwiek dowodów przeciwnych.

Jako w pełni prawidłową sąd uznał opinię biegłego z zakresu szacowania nieruchomości. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa, Sąd dokonując oceny opinii biegłego w świetle art. 233 k.p.c. nie ocenia jej wiarygodności (albowiem w tym zakresie nie posiada wiadomości specjalnych) lecz prawidłowość rozumowania biegłego zawartą w jej uzasadnieniu, przyjmując jako kryterium zasady logiki i doświadczenia życiowego. Mając powyższe na względzie Sąd uznał, że biegły w wydanej przez siebie opinii oraz opinii uzupełniającej w sposób logiczny i zgodny z doświadczeniem życiowym uzasadnił prezentowane stanowisko. Opinia jest kompletna, jednoznaczna i konsekwentna. Jej prawidłowość nie budzi, zdaniem sądu, żadnych wątpliwości. Zastrzeżenia przedstawione przez stronę pozwaną zostały w pełni wyjaśnione w treści sporządzonej opinii uzupełniającej.

Sąd zważył co następuje

Powództwo jest zasadne i podlega częściowemu uwzględnieniu.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2018.799 tj.) właściciel nieruchomości może żądać odszkodowania za szkodę poniesioną w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z tej nieruchomości. Przy czym szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. W razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania obowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania (art. 136 ust. 1 i 2 p.o.ś.).

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych nieruchomości strony powodowej zostały uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. nr (...) włączone do obszaru ograniczonego użytkowania utworzonego dla lotniska Ł. i znalazły się w podobszarze A. W następstwie tego ograniczony został dotychczasowy sposób korzystania z gruntu, a wartość działek nr (...) uległa obniżeniu o łączną kwotę 79.700 zł. Należy jednak zauważyć, że wejście w życie uchwały z dnia 25 października 2016 r. nr (...) nie spowodowało kolejnych ograniczeń w sposobie korzystania z działek nr (...). Powyższe wynika z faktu, że w/w działki znajdowały się w podobszarze A obszaru ograniczonego użytkowania już na mocy uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...) z dnia 9 lutego 2010 roku. Tak więc poszerzenie OOU uchwałą z dnia z 25 października 2016 roku skutkujące ponownym objęciem działek nr (...) podobszarem A nie spowodowało zwiększenia występujących na tych działkach ograniczeń. W orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. Wyrok SN z 29.11.2019r. w sprawie ICSK 374/18) wyrażono pogląd, aprobowany przez sąd rozpoznający niniejszą sprawę, że związek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania z obniżeniem wartości nieruchomości należy rozumieć szeroko. W związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania pozostaje nie tylko obniżenie wartości nieruchomości będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści rozporządzenia o utworzeniu obszaru (zwłaszcza ograniczeń w zabudowie), lecz także obniżenie wynikające z tego, że na skutek wejścia wżycie rozporządzenia dochodzi do zwężenia granic własności (art. 140 i 144 k.c.) i tym samym ścieśnienia władztwa właściciela względem nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania. Właściciel, który przed wejściem w życie rozporządzenia mógł żądać zaniechania immisji przekraczającej standard ochrony środowiska, zostaje w wyniku ustanowienia obszaru pozbawiony takiej możliwości. Szkodą podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jest więc także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że właściciel musi znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. akt III CZP 128/09, nie publ. oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2018 r., sygn. akt II CSK 306/17, niepubl. i z dnia 25 maja 2012 r., sygn. akt I CSK 509/11, OSNC 2013, nr 2, poz.26). Szkoda ma być normalnym następstwem wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego wprowadzającego ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości. Może ona powstać, gdy akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia co do sposobu korzystania z nieruchomości lub też przedłuża na kolejny okres ograniczenia, które zostały wprowadzone na określony czas. Szkoda nie powstaje natomiast gdy kolejny akt prawny utrzymuje zakres ograniczeń na dotychczasowym poziomie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2012 r., sygn. akt IVCSK 28/12, nie publ.). W tym stanie rzeczy wejście w życie uchwały z 2016r. nie mogło stanowić źródła nowej szkody z tytułu obniżenia wartości działek nr (...) w związku z ograniczeniem prawa własności do tych działek, albowiem ograniczenie to nastąpiło już w tożsamy sposób z chwilą wejścia w życie uchwały z 2010r. Powód nabywając w drodze darowizny własność w/w działek uczynił to z istniejącymi ograniczeniami prawa własności albowiem jego rodzice zgodnie z zasadą „ Nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet” nie mogli na niego przenieść więcej praw aniżeli posiadali. Przy czym przysługujące rodzicom powoda roszczenie odszkodowawcze wygasło po upływie 3 lat od wejścia w życie uchwały z 9 lutego 2010r. i aktualnie nie może być skutecznie dochodzone (art. 129 ust. 4 p.o.ś.). Co więcej, nawet gdyby wskazane roszczenie nie wygasło to powód nie byłby legitymowany do jego dochodzenia. Należy bowiem zauważyć, że powstała w wyniku wyrządzenia szkody na nieruchomości wierzytelność odszkodowawcza, ma charakter obligacyjny a nie realny – akcesoryjny z własnością rzeczy. Tak więc przeniesienie w drodze czynności prawnej własności rzeczy po wyrządzeniu szkody nie przenosi, w braku odmiennej i wyraźnej woli stron, wierzytelności o naprawienie szkody na rzecz nabywcy rzeczy i nie pozbawia dotychczasowego właściciela prawa dochodzenia roszczenia odszkodowawczego. Tak więc powstałe w 2010r. roszczenie odszkodowawcze z tytułu obniżenia wartości nieruchomości wskutek utworzenia OOW w przypadku jego niewygaśnięcia, przysługiwałoby nadal osobom, które na datę wejścia w życie uchwały (wyrządzenia szkody) były właścicielami nieruchomości, albowiem przeniesienie jej własności nie mogło skutkować przeniesieniem związanych z nią wierzytelności o charakterze obligacyjnym.

W konsekwencji sąd uznał, że usprawiedliwione roszczenie powoda dotyczy obniżenia wartości jedynie działek nr (...) o łącznej wartości 66.900 zł.

Zgodnie z treścią art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej - umożliwiającej przywrócenie stanu poprzedniego. Biorąc pod uwagę treść opinii biegłego Sąd uznał, że naprawienie szkody powinno nastąpić poprzez zapłatę stronie powodowej przez pozwanego – właściciela lotniska wojskowego w Ł. kwoty 66.900 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od kwoty 12.000 zł od 6 grudnia 2018r. do dnia zapłaty a od kwoty 54.900 zł od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo tj. 17 lipca 2020r. (k.92) do dnia zapłaty. W ocenie Sądu pozwany co najmniej od daty udzielenia powodowi odpowiedzi na wezwanie do zapłaty kwoty 12.000 zł, a co do kwoty 54.900 zł od dnia następnego po doręczeniu pisma rozszerzającego powództwo, pozostaje w myśl art. 481 k.c. w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Zgodnie bowiem z treścią art. 455 k.c. normującego kwestię terminu wykonania wszelkich zobowiązań, w tym także zobowiązań z czynów niedozwolonych, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenia powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Bez wątpienia, zobowiązanie strony pozwanej mające charakter odszkodowania pieniężnego, jest świadczeniem bezterminowym, płatnym na wezwanie wierzyciela. Charakteru tego zobowiązania nie zmienia okoliczność, że ostateczne potwierdzenie i konkretyzacja jego wysokości następuje w wyroku sądowym. Wyrok ten nie ma bowiem charakteru prawo-kształtującego tj. kreującego nowe, nieistniejące wcześniej zobowiązanie, lecz charakter deklaratoryjny – potwierdzający stan rzeczy wynikający z prawa materialnego. W tym stanie rzeczy opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego powstało po stronie pozwanego następnego dnia po wezwaniu go do zapłaty, a nie w dniu wydania wyroku rozstrzygającego spór między stronami.

W pozostałym zakresie tj. co do kwoty 12.800 zł sąd oddalił powództwo jako niezasadnie orzekając jak w pkt 1 i 2 wyroku.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu o art. 100 k.p.c. uznając, że pozwany który przegrał spór w 84 % zobowiązany jest w takim procencie ponieść łączne koszty procesu. Dokonując wyliczeń sąd popełnił oczywistą omyłkę rachunkową w wyniku czego zasądził w pkt 3 wyroku kwotę 2.267 zł w zamiast prawidłowo wyliczonej kwoty 9.409 zł. Łączne koszty procesu stron wyniosły bowiem 11.202 zł w tym strony powodowej: 7.602 zł (3.600zł - koszty zastępstwa prawnego, 17 zł – opłata od pełnomocnictwa, 600 zł + 3385 zł opłata od pozwu i jego rozszerzenia) i strony pozwanej: (3.600 zł - koszty zastępstwa prawnego). Z tych względów pozwany zobligowany jest zwrócić powodowi kwotę 9.409 zł stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi (7.602 zł) a kosztami należnymi (11.202 zł x 16% = 1793 zł). O czym sąd orzekł w pkt 3 wyroku.

O kosztach należnych Skarbowi Państwa Sąd orzekł stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu rozdzielając je w proporcji 16 % : 84%. W konsekwencji sąd nakazał pobrać od powoda 401 zł stanowiące 16 % z sumy kosztów opinii biegłego – 2506,79 zł (2161,50zł + 345,29 zł) a od pozwanego, który z mocy ustawy pozostaje zwolniony z wszelkich opłat – 2105,79 zł (2506,79 zł - 401 zł). W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w pkt. 4 wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE