UZASADNIENIE

Decyzją z 3 lutego 2020r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił ubezpieczonemu A. M. prawa do emerytury pomostowej na podstawie art.4 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych, ponieważ ubezpieczony: nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat; po 31 grudnia 2008r.
nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 niniejszej ustawy; nie udowodnił rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą.

Organ rentowy wskazał, że do stażu pracy w warunkach szczególnych zaliczył okres od 2 listopada 1979r. do 1 listopada 1982r., a nie uwzględnił okresów:

- od 2 listopada 1982r. do 18 września 1989r., od 13 listopada 1989r. do 31 lipca 1990r., od 1 lipca 1995r. do 28 maja 1998r. oraz od 1 sierpnia 1990r. do 30 czerwca 1995r. z tytułu zatrudnienia w Kombinacie (...) S.A. ”, ponieważ w świadectwie pracy z 29 maja 1998r. w pkt 4.8 pracodawca wskazał, że ubezpieczony wykonywał prace wymienione w wykazie A dziale III pkt 54 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., natomiast w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 21 listopada 2005r. przyporządkował wykonywane przez ubezpieczonego prace do wykazu B działu III poz.4 rozporządzenia. Ponadto w świadectwie pracy z 25 maja 1998r. wykazano, że ubezpieczony zajmował stanowisko „ operator urządzeń piecowni – III koksowniczy ”, „ drzwiowy ”, natomiast w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych z 21 listopada 2005r. pracodawca wskazał stanowiska: „ koksowniczy ”.

Od decyzji odwołał się ubezpieczony.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w decyzji skarżonej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony A. M. urodził się (...) Legitymuje
się co najmniej 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym. W dniu 3 stycznia 2020r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej, w rozpoznaniu którego organ rentowy wydał decyzję skarżoną.

Organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu okres pracy w szczególnych w warunkach w wymiarze 3 lat, to jest okres zatrudnienia od 2 listopada 1979r. do 1 listopada 1982r.

Ubezpieczony był zatrudniony w Kombinacie (...) w Z. Oddział Koksowni (...) na stanowiskach:

- od 2 listopada 1979r. do 1 listopada 1982r. – st. strażaka ( zasadnicza służba wojskowa ),

- od 2 listopada 1982r. do 18 września 1989r. – I koksowniczy ( świadectwo pracy z 6 listopada 1989r., akta ZUS ).

Następnie od 13 listopada 1989r. do 28 maja 1998r. ubezpieczony był zatrudniony
w Kombinacie (...) – Koksownia (...) jako:

- od 13 listopada 1989r. do 31 lipca 1990r. – III koksowniczy-drzwiowy,

- od 1 sierpnia 1990r. do 30 czerwca 1995r. – operator urządzeń piecowni,

- od 1 lipca 1995r. do 28 maja 1998r. – III koksowniczy – drzwiowy.

(...) S.A. sporządziła dla ubezpieczonego w dniu 11 lutego 2020r. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, podając, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał bezpośrednio prace:

1. funkcjonariuszy pożarnictwa, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A dziale XIV poz.23 na stanowisku starszy strażak w okresie od 2 listopada 1979r. do 1 listopada 1982r. wymienionym w dziale XIV poz.23 pkt 1 wykazu A stanowiącego Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa
i (...) Maszynowego z 30 marca 1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego;

2. prace gorące w hutach żelaza i stali oraz hutach metali nieżelaznych – przy obsłudze pieców koksowniczych ( także w zakładach koksowniczych ) – dział III poz.1 wykaz B na stanowisku:

- I koksowniczy w okresie od 2 listopada 1982r. do 18 września 1989r.,

- III koksowniczy-drzwiowy od 13 listopada 1989r. do 31 lipca 1990r.,

- III koksowniczy-drzwiowy od 1 lipca 1995r. do 28 maja 1998r.,

wymienionym w dziale I poz.1 pkt 4 wykazu B stanowiącego Załącznik nr 2 do ww. Zarządzenia,

- na stanowisku operator urządzeń piecowni od 1 sierpnia 1990r. do 30 czerwca 1995r. wymienionym w dziale I poz.1 pkt 4 wykazu B stanowiącego Załącznik nr 2.

W latach 1979-1982 ubezpieczony odrabiał wojsko w Zakładowej Straży Pożarnej
w Zakładach (...) w Z.. Ubezpieczony wykonywał wówczas taką samą pracę jak inni pracownicy. Pracował na dyżurach 24 godzinnych. Brał udział w akcjach gaszenia pożarów, ćwiczeniach.

Potem w latach 1982 – 1992 ubezpieczony pracował na produkcji na piecach. Ubezpieczony wykonywał różne prace w tym okresie np. jeździł wozem przelotowym.
Jest to maszyna, która jeździ pomiędzy piecami. Ubezpieczony otwierał klapy w określonych piecach. Stamtąd maszyna wypychała koks na wóz gaśniczy. Następnie ubezpieczony zamykał piec. Bateria koksownicza obejmująca zestaw pieców koksowniczych jest o długości np. 80 metrów i szerokości 40 metrów. W obrębie tej baterii są ludzie, którzy tę baterię obsługują i są takie stanowiska – licząc od góry - jak koksowniczy pierwszy i drugi, poniżej operator wsadnicy, ubijacze, którzy ubijają węgiel metodą ubijania. Następnie jest maszynista wsadnicy i na drugiej stronie maszynista wozu przelotowego. Na parterze znajduje się stanowisko gaziarza, tak zwanego opałowego w kanale. Ubezpieczony po przeniesieniu się około dwa lata pracował na wozie przelotowym, a później jego kolega, który pracował w kanale dysz, czyli opalał baterię gazem, miał odchodzić na emeryturę. Wtedy Kierownik P. oddelegował ubezpieczonego na miesiąc przed odejściem pracownika na przyuczenie, aby go następnie ubezpieczony zastąpił. Gaziarz to najbardziej odpowiedzialne stanowisko na piecowni, ponieważ od niego zależy temperatura komór grzewczych, jest odpowiedzialny za temperaturę całej baterii koksowniczej. Musi pisać raporty zmianowe w książce zmianowej i na koniec zmiany musi dawać do brygadzisty kartkę ze średnimi temperaturami. Gdyby była jakaś awaria to musi odciąć odpływ gazu, żeby nie było wybuchu. Stanowisko opałowy i gaziarz to jest to samo stanowisko, tylko inaczej nazwane. Jako operator urządzeń piecowych ubezpieczony przede wszystkim obsługiwał wóz przelotowy, a oprócz tego w razie potrzeby pracował jako koksowniczy, opałowy ( czyli gaziarz ), koksowniczy-drzwiowy, sporadycznie jako operator wozu gaśniczego. Koksowniczy to osoba, która stoi na górze baterii i daje sygnał pracownikom obsługującym wóz przelotowy i wsadnicę ( maszynę, która wyciska koks ). Koksowniczy drzwiowy to osoba, która pracuje przy otwieraniu klap. Produkcja koksu trwała dwadzieścia cztery godziny na dobę, praca wykonywana była w systemie zmianowym, czterobrygadowym.
W Koksowni (...) ubezpieczony obsługiwał baterię, gdzie było 60 pieców. Natomiast w koksowni (...) były cztery baterie, w każdej 59 komór, przy czym dwie baterie były zasypowe i 2 ubijane. W bateriach zasypowych węgiel był wsypywany specjalną maszyną od góry, a w bateriach ubijanych węgiel był zasypywany do każdej z komór przez klapę z pieca. Przy baterii było bardzo gorąco, pracownicy mieli specjalną odzież filcową, a latem dostawali specjalne kremy ochraniające na twarz.

Ubezpieczony z dniem 31 stycznia 2020r. rozwiązał stosunek pracy z (...) Sp. z o.o. w G..

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego, aktach osobowych ubezpieczonego i świadka P. D., zeznań świadka P. D., zeznań ubezpieczonego ( protokół elektroniczny z rozprawy z 13 stycznia 2021r. czas 00:08:05-00:56:17 ).

Sąd dał wiarę zeznaniom słuchanego w sprawie świadka P. D. – współpracownika ubezpieczonego oraz zeznaniom ubezpieczonego, gdyż były one rzeczowe, logiczne, zgodne ze sobą i korespondujące ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją.

Sąd zważył, co następuję

Odwołanie A. M. zasługuje na uwzględnienie.

Ubezpieczony domagał się przyznania prawa do świadczenia na podstawie ustawy
z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (tj. Dz.U. z 2018r., poz. 1924 ). Ustawa
ta ma charakter przejściowy w tym znaczeniu, że ogranicza prawo do uzyskania emerytury pomostowej do osób urodzonych po 31 grudnia 1948r., które pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) rozpoczęły przed 1 stycznia 1999r. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 16 marca 2010r. K 17/2009 (OTK ZU 2010/3A poz. 21), emerytura pomostowa ma być "pomostem między dotychczasowym systemem z licznymi możliwościami przechodzenia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym i nowym systemem, w którym tego typu rozwiązania będą wyjątkiem".

Zgodnie z art. 4 tejże ustawy, prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948r.;

2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5) przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6) po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, że jednym z koniecznych warunków do przyznania emerytury pomostowej jest wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999r. jak i po dniu
31 grudnia 2008r. Przed dniem 1 stycznia 1999r. może to być zarówno praca wymieniona
w nowych wykazach prac (prace w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych), jak i prace wymienione w załącznikach A lub B do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). Natomiast po dniu 31 grudnia 2008r. muszą to być prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienione wyłącznie w nowych wykazach ( praca w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych).

Zgodnie z art. 4 tejże ustawy, prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

8) urodził się po dniu 31 grudnia 1948r.;

9) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

10) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

11) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

12) przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

13) po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

14) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Ubezpieczony nie spełnia przesłanek prawa do emerytury z powyższego przepisu, gdyż po 31 grudnia 2008r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienionej w nowych wykazach stanowiących załącznik do ustawy o emeryturach pomostowych ( praca w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych), co jest okolicznością niesporną w sprawie

Jednocześnie stwierdzić należy, że ubezpieczonemu przysługuje prawo
do dochodzonego świadczenia na podstawie art.49 cytowanej ustawy.

Zgodnie z tym przepisem prawo do emerytury pomostowej przysługuje także osobie, która:

1. po dniu 31 grudnia 2008r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, o ile osoba ta:

2. spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3. w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, co oznacza, że osoba ta:

- urodziła się po dniu 31 grudnia 1948r.,

- ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,

- osiągnęła wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

- ma okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet
i co najmniej 25 lat dla mężczyzn,

- przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywała prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy
o emeryturach pomostowych lub art. 32 i art. 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020r., poz.53 ze zm.),

- nastąpiło z nią rozwiązanie umowy o pracę.

Sąd Najwyższy wyjaśnił, że warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, jest legitymowanie
się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze (w rozumieniu tej ustawy lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach wymienionej w ustawie o emeryturach pomostowych po wejściu w życie ustawy o emeryturach pomostowych, a więc po 1 stycznia 2009r. Natomiast osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową, która nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy „szczególnej” według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do tej emerytury jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy można kwalifikować jako pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych) – wyrok z 13 marca 2012r., sygn. II UK 164/11. O tym stanowi cytowany powyżej art.49 ustawy o emeryturach pomostowych.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe pozwala, zdaniem Sądu,
na zaliczenie spornych okresów zatrudnienia ubezpieczonego od 2 listopada 1982r. do 18 września 1989r., od 13 listopada 1989r. do 31 lipca 1990r., od 1 lipca 1995r. do 28 maja 1998r. oraz od 1 sierpnia 1990r. do 30 czerwca 1995r. z tytułu zatrudnienia w Kombinacie (...) S.A. ” jako pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, wymienioną w Załączniku Nr 1 pkt 13 do ustawy o emeryturach pomostowych: „ Prace bezpośrednio przy produkcji koksu w bateriach koksowniczych ”. Chodzi w tym przypadku o prace operatorów maszyn i urządzeń baterii koksowniczych, które to prace wykonywał ubezpieczony faktycznie na stanowiskach koksowniczego, koksowniczego - drzwiowego, operatora wózka przelotowego, gaziarza.

Powyższe wynika jednoznacznie z wiarygodnych zeznań świadka P. D., zeznań ubezpieczonego, a także korelującej z nimi dokumentacji, zwłaszcza zawartej w aktach osobowych ubezpieczonego.

Po zaliczeniu spornych okresów zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych uznanej przez organ rentowy należy stwierdzić, że ubezpieczony udowodnił wymagany
co najmniej 15 - letni takiej pracy w warunkach szczególnych na dzień wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych, w rozumieniu przepisów tej ustawy (art. 3 ust. 1 i 3 ). Zatem spełnił konieczne przesłanki do przyznania prawa do emerytury pomostowej na podstawie art.49 ww. ustawy dodatkowo, gdy urodził się po 31 grudnia 1948r., w dniu 2 lutego 2020r. ukończył wiek 60 lat, legitymuje się 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym, w dniu 31 stycznia 2020r. rozwiązał stosunek pracy.

W rezultacie Sąd na podstawie art. 477¹⁴§ 2 k.p.c zmienił zaskarżoną decyzję z ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury pomostowej poczynając od 2 lutego 2020r. czyli od ukończenia wieku emerytalnego 60 lat, gdy z tym dniem ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki prawa do świadczenia ( art.15 ustawy o emeryturach pomostowych ).

(-) sędzia Grażyna Łazowska

Przewodniczący	sędzia Grażyna Łazowska
Protokolant	Anna Krzyszkowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE