UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 stycznia 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił P. A. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z uwagi na to, że nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 3 miesiące i 22 dni oraz nie udokumentował na dzień 1 stycznia 1999 roku 25 lat pracy, a jedynie 19 lat 1 miesiąc i 12 dni.

W odwołaniu z dnia 17 stycznia 2020 r. P. A. wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury po ustaleniu stażu pracy na dzień (...) roku, gdyż w tej dacie osiągnął 25 lat pracy oraz 15 lat pracy w warunkach szczególnych i spełnia pozostałe przesłanki z ustawy o emeryturach i rentach z FUS do przyznania mu emerytury.

Wnioskodawca wniósł o zaliczenie mu do pracy w warunkach szczególnych okresu:

- od 9 lipca 1979 r. do 31 stycznia 1980 r. w Zakładzie (...) na stanowisku montera kotłowego,

- od 8 lutego 1980 roku do 31 maja 1980 r. w (...) B. na stanowisku ślusarza;

- 1 czerwca 1980 r. do 31 marca 1994 r. w (...) we W. na stanowisku ślusarza;

- od 1 maja 2002 roku do 31 sierpnia 2007 roku w (...) w K. na stanowisku kierowcy samochodu strażackiego;

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy odmówił zaliczenia do stażu szczególnego okresu zatrudnienia od 1 czerwca 1980 r. do 31 marca 1994 r. w (...) we W. na odkrywce węgla brunatnego na stanowisku ślusarza, gdyż wnioskodawca nie dysponuje za ten okres świadectwem pracy w warunkach szczególnych. Ponadto ZUS podniósł, że prawomocnym wyrokiem z dnia 30 października 2019 roku w sprawie VU936/19 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji z 9 kwietnia 2019 roku odmawiającej mu prawa do emerytury na podstawie przepisów art. 184 i art. 39 ustawy emerytalnej.

W piśmie procesowym z 21 kwietnia 2020 roku ZUS wskazał, że jeżeli wnioskodawca chce uwzględnienia pracy w warunkach szczególnych po dniu 31 grudnia 1998 roku to winien złożyć nowy wniosek o przyznanie emerytury pomostowej.

W piśmie z 25 maja 2020 roku wnioskodawca podniósł, że nie wnosił o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej ani o emeryturę pomostową, gdyż nie spełnia warunków do ich przyznania.

Na rozprawie w dniu 29 grudnia 2020 roku wnioskodawca sprecyzował odwołanie w ten sposób, że wniósł o zaliczenie do pracy górniczej okresu od 1 czerwca 1980 roku do 31 grudnia 1991 roku oraz do pracy w warunkach szczególnych okresie od 1 maja 2002 roku do 31 sierpnia 2007 roku.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca P. A. urodził się w dniu (...) W dniu 25 października 2017 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury po zaliczeniu mu do pracy górniczej okresu 8 lutego 1980 r. do 31 marca 1994 r.. Wnioskodawca wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę - k. 1-3 akt emerytalnych)

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się ogólnym stażem pracy w wymiarze 19 lat, 1 miesiąca i 12 dni (okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia 24 listopada 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił P. A. prawa do emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 39 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z uwagi na to, że nie udokumentował żadnego okresu pracy górniczej i wymaganego 25-letniego stażu pracy.

(dowód: decyzja z 24.11.2017r. – k.16 akt emerytalnych)

W dniu 20 marca 2019 r. P. A. złożył kolejny wniosek o przyznanie prawa do emerytury po zaliczeniu mu do pracy górniczej okresu 8 lutego 1980 r. do 31 marca 1994 r.. Wnioskodawca wniósł o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa. Do wniosku załączył świadectwo wykonywania pracy górniczej za okres od 8 lutego 1980 roku do 31 maja 1980 roku.

(dowód: wniosek 1-3 akt emerytalnych, świadectwo – k. 5 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 9 kwietnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił P. A. prawa do emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 39 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z uwagi na to, że nie udokumentował wymaganego 5 letniego okresu pracy górniczej, a jedynie 3 miesiące i 22 dni oraz na dzień 1 stycznia 1999 roku nie osiągnął wymaganego 25-letniego stażu pracy.

(dowód: decyzja z 9.04.2019r. – k.15 akt emerytalnych)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 30 października 2019 roku w sprawie VU936/19 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji z 9 kwietnia 2019 roku odmawiającej mu prawa do emerytury na podstawie przepisów art. 184 i art. 39 ustawy emerytalnej.

(dowód: wyrok – k. 29 akt VU 936/19)

W okresie od dnia 1 czerwca 1980 r. do 31 marca 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) we W.:

- do 31 grudnia 1991 roku na stanowisku ślusarza

- od 1 stycznia 1992 roku na stanowisku mistrza ds. warsztatowych

- a następnie kierownika warsztatu;

(dowód: świadectwo pracy z 21.03.1994r. – k. 9 akt emerytalnych, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z 29 grudnia 2020 roku)

W okresie od 1 czerwca 1981 roku do 31 grudnia 1991 roku wnioskodawca pracował na oddziale urządzeń wiertniczych. Wnioskodawca naprawiał urządzenia wiertnicze, kompresory, pompy tłuczkowe. Te urządzenia służył do wiercenia otworów pod studnie głębinowe, które służyły odwodnieniu terenu. Wnioskodawca pracował w pogotowiu technicznym. Naprawy były dokonywane w miejscu usytuowania maszyny. Wnioskodawca naprawiał te urządzenia zarówno na odkrywce jak i poza odkrywką, na terenie całego kraju. Niektóre naprawy wnioskodawca musiał przeprowadzać w warsztacie. Tak pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy

(dowód: zeznania świadka A. P. – protokół rozprawy z 27 października 2020 roku od minuty 4:24 do minuty 13:20, zeznania świadka I. K. -protokół rozprawy z 27 października 2020 roku od minuty13:22 do minuty 18:22)

Od 1 stycznia 1992 roku do 31 marca 1994 roku wnioskodawca otrzymał awans na stanowisko mistrza ds. warsztatowych i od tej pory pracował w warsztacie. Na odkrywce pracował wówczas sporadycznie.

(dowód: zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z 29 grudnia 2020 roku)

W okresie od 1 czerwca 2002 roku do dnia 31 sierpnia 2007 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) w K. na stanowisku kierowcy samochodu strażackiego – specjalistycznego w jednostce (...) w K. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca w spornym okresie kierował wyłącznie wozem strażackim.

(...) w K. wystawił w dniu 11 marca 2020 roku wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym zaświadczył, że od 1 czerwca 2002 roku do dnia 31 sierpnia 2007 roku wnioskodawca będąc zatrudniony w (...) w K. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych(specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów - na stanowisku kierowcy samochodu strażackiego – specjalistycznego w jednostce (...) w K. tj. prace wymienione w wykazie A dziale VIII poz. 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

(dowód: świadectwo – k. 13 akt, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z 29 grudnia 2020 roku)

Wnioskodawca na dzień (...) roku miał ukończone 50 lat, 2 miesiące i 3 dni (okoliczność bezsporna)

Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień (...) roku wynosi 28 lat, 11 miesięcy i 21 dni.

(dowód: pismo ZUS z 12.11.2020 roku – k. 54 akt)

Wnioskodawca nie jest osobą niezdolną do pracy, cały czas pracuje zawodowo.

(dowód: zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z 29 grudnia 2020 roku)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie - jak słusznie zarzuca skarżący - organ rentowy rozpoznał jego wniosek o emeryturę w oparciu o niewłaściwą normę prawną, a mianowicie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 z późn. zm.). W myśl tego przepisu ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn tj. na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) , który wynosi 15 lat oraz

2. okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia),

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wnioskodawca nie kwestionuje, że nie spełnia warunków do przyznania mu emerytury z art. 184 ustawy emerytalnej, gdyż nie ma wymaganego 25 letniego stażu pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku. ZUS zresztą odmówił już dwukrotnie wnioskodawcy prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej w zw. z art. 39 ustawy emerytalnej decyzją z 24 listopada 2017 r. i 9 kwietnia 2019 roku. Decyzje te są ostateczne. Od ostatniej wnioskodawca złożył odwołanie i prawomocnym wyrokiem z dnia 30 października 2019 roku w sprawie VU936/19 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji z 9 kwietnia 2019 roku odmawiającej mu prawa do emerytury na podstawie przepisów art. 184 i art. 39 ustawy emerytalnej.

Z uwagi jednak na to, że przedmiot rozpoznania sprawy wyznacza zaskarżona decyzja, a tą ZUS odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, Sąd w niniejszej sprawie był władny ustalić, czy ta decyzja jest prawidłowa tj. czy wnioskodawca nabył czy też nie prawo do emerytury.

Wnioskodawca w odwołaniu podniósł, że domaga się przyznania mu emerytury na podstawie ustawy emerytalnej, która pozwala na ustalenie stażu pracy na dzień (...) roku. Biorąc jednocześnie pod uwagę, że wnioskodawca nie domagał się emerytury pomostowej, to jedynym przepisem na podstawie, którego powinien być rozpoznany jego wniosek o emeryturę jest przepis art. 46 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Stosownie do treści art. 46 ustęp 1 ustawy emerytalnej prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia(...) r.

Zgodnie z art. 29 ust 1 ustawy emerytalnej ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w art. 27 pkt 1, mogą przejść na emeryturę:

1) kobieta - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy;

2) mężczyzna - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.

Emerytura, o której mowa w ust. 1 art. 29 ustawy , zgodnie z art. 29 ustęp 2 ustawy przysługuje ubezpieczonym, którzy:

1) ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, byli pracownikami oraz

2) w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawali w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę są uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Spełnienia warunków, o których mowa w ust. 2, nie wymaga się od ubezpieczonych, którzy przez cały wymagany okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, podlegali ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pozostawania w stosunku pracy.

Z kolei przepis art. 32 ust 1 ustawy emerytalnej stanowi, że ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

1a. Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. 2. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1 art. 32 ustawy , rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 art. 32 ustawy emerytalnej przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na wiek, nauczycieli urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.

Zgodnie z art. 33 ustawy emerytalnej osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r., ubezpieczone z tytułu działalności twórczej lub artystycznej, mają prawo do emerytury na warunkach określonych dla pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną. Przepis ten nie dotyczy wnioskodawcy, gdyż nigdy nie wykonywał on pracy twórczej.

Zgodnie z art. 39 ustawy ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., spełniającemu warunek określony w art. 27 pkt 2 i niespełniającemu warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury na podstawie art. 50a, który ma co najmniej 5 lat:

1) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo

2) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki

- wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 pkt 1 , obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat.

Warunkiem uzyskania przez wnioskodawcę prawa do emerytury na podstawie art. 46 ustawy emerytalnej jest spełnienie przesłanek, od których zależy to prawo stosownie do treści art. 29,32,33 i 39 ustawy emerytalnej na dzień (...) roku.

Wnioskodawca nie spełnia tych warunków, gdyż na dzień (...) roku:

- nie osiągnął wymaganego wieku 60- lat (miał ukończone lat 50) i nie legitymuje się wymaganym 35 – letnim ogólnym stażem pracy – co jest niezbędne – z uwagi na to, że wnioskodawca nie został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy - do przyznania emerytury na podstawie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy emerytalnej;

- nie osiągnął wymaganego wieku 60- lat (miał ukończone lat 50) niezbędnym do nabycia emerytury na podstawie art. 46 ustawy w związku z art. 32;

- nie legitymuje się stażem pracy górniczej, którego zaliczenie obniżyłoby wymagany wiek 60 lat do wieku osiągniętego przez wnioskodawcę w dniu (...) roku wynoszącego 50 lat 2 miesiące i 3 dni.

Po zaliczeniu bowiem do już uwzględnionego przez ZUS stażu pracy górniczej w wymiarze 3 miesięcy i 22 dni, spornego okresu zatrudnienia od 1 czerwca 1980 roku do 31 grudnia 1991 roku w wymiarze 11 lat i 6 miesięcy, wnioskodawca legitymowałby się stażem pracy górniczej w wymiarze 11 lat 10 miesięcy i 22 dni, co obniżyłoby wymagany wiek emerytalny o 5,5 roku, czyli w dacie (...) roku wiek emerytalny dla wnioskodawcy wynosiłby 54 lata i 6 miesięcy, a wnioskodawca ukończył w tej dacie zaledwie lat 50, 2 miesiące i 3 dni.

Na marginesie należy tylko dodać, że wnioskodawca w spornym okresie nie wykonywał pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy emerytalnej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jak tego wymaga art. 39 ustawy emerytalnej. Naprawy urządzeń wiertniczych – jak wynika z podzielonych przez Sąd zeznań świadków- dokonywał bowiem nie tylko na odkrywce, ale także poza odkrywką, na terenie całego kraju. W tym zakresie Sąd odmówił wiary odmiennym zeznaniom wnioskodawcy, jako sprzecznym z zeznaniami świadków, którzy razem z nim w spornym okresie pracowali, a zatem dysponowali bezpośrednią i wiarygodną wiedzą co do warunków jego pracy, gdyż sami wykonywali taką samą prace. Naprawa urządzeń wiertniczych poza odkrywką nie stanowi pracy górniczej. Do zaliczenia pracy górniczej do pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 46 w zw. z art. 39 ustawy emerytalnej niezbędnym jest, aby praca górnicza była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Tymczasem wnioskodawca na odkrywce nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Biorąc zatem pod uwagę, że decyzja organu rentowego odmawiająca wnioskodawcy prawa do emerytury, pomimo wskazania błędnej podstawy prawnej, odpowiada ostatecznie prawu, Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

WYROK

UZASADNIENIE